69e vakantiecursus Nieuwjaarscongres

Transcriptie

1 69e vakantiecursus Nieuwjaarscongres

2 69: OVER WATER LUST EN OVERLAST ONTVANGST WELKOMSTWOORD Prof.dr.ir. Tim van der Hagen, CvB Zaal A Voorzitter: Prof.dr.ir. Jules van Lier FACING THE CHALLENGE: ARE SLUMS FOREVER? Manuel Alvarinho Zaal B Voorzitter: Marja van Bijsterveldt (burgemeester Delft) INLEIDING Marja van Bijsterveldt WATER EN DE STAD Prof.dr.ir. Arjan van Timmeren GRONINGEN DRINKT WATER Mr. Riksta Zwart WATER NAAR ZEE POMPEN Dr.ir. Olivier Hoes HET KRIMPEN EN ZWELLEN VAN DE DELFTSE SPONS Prof.dr.ir. Jan Dirk Jansen VERGUNNING GRONDWATERONTTREKKING EEN BODEMLOZE PUT? Mr. Mark van Weeren Koffiepauze INGENIEURS OP PAD Anna Waque en Anna Goense STEDELIJKE WATER INFRA Dr. Jeroen Langeveld INGENIEURS OP PAD Janneke Moors en Louise Klingen DE CULTUUR VAN WATER Martijn Boelhouwers FLASH PRESENTATIES ir. Petra van Daal, ir. Mostafa Zahmatkesh, ir. Viktor Haaksman, ir. Steef de Valk FLASH PRESENTATIES ir. Tim van Emmerink, ir. Frank Smits, ir. Bas des Tombes, ir. Martin Bloemendal Lunchpauze FLASH PRESENTATIES ir. Marjolein Peters, ir. Adithya Thota Radhakrishnan, ir. Ljiljana Zlatanovic, ir. Amir Haidari UITREIKING JAAP VAN DER GRAAF PRIJS UITREIKING WATERNET INNOVATIE PRIJS VAN DE REGEN IN DE DRUP Dr. Peter Kuipers Munneke SLOT NIEUWJAARSBORREL 1

3 Presentaties Manuel Alvarinho Either we like or not, slums are a dominant reality in developing countries. Let s face it! Slums will prevail for long time as result of extreme poverty and inequalities. This is also the case of Mozambique. A new paradigm is in need, through social and technological innovation, to manage the water services in slums. The presentation is a humble initiative to identify some of the key challenges to address and to stimulate the research. Mr. Riksta Zwart Waterbedrijf Groningen levert vanuit haar maatschappelijke functie een bijdrage aan de economische- en duurzame ontwikkeling in het Noorden. Omdat we er gevestigd zijn, maar ook omdat water en het waterbedrijf vaak de verbindende schakels zijn bij het realiseren van de ambities van de regio, waaronder zeker in aardbevend Groningen- de energietransitie. Logisch als je bedenkt dat verbinden op innovatieve wijze van bron tot klant al bijna 140 jaar onze kernactiviteit is! Dr.ir. Jeroen Langeveld In het kennisprogramma Urban Drainage wordt al sinds 2010 zeer intensief samengewerkt tussen de sector en de TU Delft om te zorgen voor instroom van hoog gekwalificeerd personeel en te werken aan de antwoorden van de vragen van morgen. De belangrijkste vragen voor de komende decennia zijn hoe wij optimaal kunnen (blijven) profiteren van de aanwezige urban water infrastructuur en tegelijkertijd kunnen inspelen op de vele, deels nieuwe, uitdagingen. Een uitstekende relatie tussen onderzoek en praktijk vormt daarbij de sleutel tot succes: door het organiseren van full scale praktijkonderzoek en praktijkexperimenten is het mogelijk om de vereiste nieuwe kennis te vergaren, mensen op te leiden, nieuwe oplossingen te ontdekken en in de internationale onderzoekswereld te excelleren. Dr.ir. Olivier Hoes Op de locatie van DSM in Delft Noord vindt sinds 1916 een grote grondwateronttrekking plaats. Het abrupt stoppen van de onttrekking kan leiden tot het stijgen van de grondwaterstanden in de regio en het zwellen van de ondergrond, met ongewenste effecten op gebouwen, constructies, waterkeringen en infrastructuur. De gemeente Delft is eigenaar van de onttrekking en voornemens deze vanaf 2017 heel langzaam af te bouwen. In zijn presentatie gaat Olivier in op de geschiedenis, monitoring en voorgenomen afbouw van de grondwateronttrekking. Mr. Mark van Weeren De afbouw van commerciële grondwateronttrekking in de Delft-Noord bezien vanuit juridisch perspectief. Is dat wel een taak van de overheid; of is er sprake van bestuurlijk falen of gebrekkige wetgeving? Ook komt aan de orde of schade door hinder of overlast door de afbouw van de onttrekking nog bij de (voormalig) vergunninghouder gelegd kan worden. 2

4 Presentaties Anna Waque De oorzaken van de overstromingen in Ladysmith, Zuid-Afrika In de jaren '90 zijn er diverse maatregelen genomen om overstromingen van de stad Ladysmith in Zuid-Afrika te voorkomen. De afgelopen jaren stonden de straten echter weer verschillende keren onder water. Wat zijn deze keer de oorzaken? En is de stad voldoende beschermd tegen extreme omstandigheden? Als onderdeel van de MSc Watermanagement is het mogelijk om een multidisciplinair project te doen in het buitenland. Een groep van zes studenten (waterbouw en watermanagement) is naar Zuid-Afrika gegaan om de oorzaken te vinden van het overstromingsprobleem van Ladysmith. Anna Goense Terugblik op de studiereis naar Ethiopië Tijdens de zomervakantie van 2016 zijn vijftien masterstudenten watermanagement op reis geweest in Ethiopië. Onder begeleiding van prof. dr. ir. Huub Savenije, prof. dr. ir. Nick van de Giesen en dr. ir. Lisa Scholten hebben de studenten aan de hand van studie gerelateerde projecten en culture bezienswaardigheden het land ontdekt. Wat leren studenten tijdens een studiereis? Wat doet het met ze? En wat betekent het voor hun opleidng tot ingenieur? Na een half jaar kijken wij terug op een onvergetelijke reis. Janneke Moors Leklokalisatie in drinkwaternetwerken mbv druksensoren Wanneer een (klein) lek niet gelijk voor water op straat zorgt, kan het erg lang duren voordat hij gevonden wordt. Ondertussen kunnen kleine lekken groot worden met alle gevolgen van dien. Druksensoren in combinatie met een hydraulisch model kunnen een uitkomst bieden in het verkleinen van het zoekgebied. Hierdoor worden lekken sneller gevonden waardoor overlast en kosten bespaard kunnen worden. Louise Klingen Wat als de dijken nu écht breken? Een stormvloed op de Noordzee en 40 dijkdoorbraken. De kans is klein, maar het kan een keer gebeuren. Niemand in Nederland weet dan of het 2 uur of 2 dagen duurt voordat het water ons huis bereikt. Hebben we een overstromingsmodel nodig dat de aankomsttijd van dit water berekent? ir. Petra van Daal-Rombouts Integrale sturing op RWZI Eindhoven RWZI Eindhoven en de riolering die daarnaar afvoert hebben een negatieve invloed op de oppervlaktewaterkwaliteit van de rivier de Dommel. Dit vertaalt zich vooral in dips in opgelost zuurstof en giftige pieken in ammonium. Door RTC toe te passen op de RWZI, in dit geval de RWZI anders te bedrijven afhankelijk van de status van de aanvoerende riolering, wordt deze invloeden verkleind. 3

5 Presentaties ir. Viktor Haaksman Continu aeroob korrelslib op AWZI Harnaschpolder Fundamenteel onderzoek aan de TU Delft, eind jaren negentig gestart, heeft in samenwerking met Royal HaskoningDHV en veel partijen in de Nederlandse watersector geleid tot de ontwikkeling van een discontinu aeroob korrelslibproces (Nereda ). Zuiveringsinstallaties met een conventioneel actiefslibsysteem hebben de komende jaren uitdagingen op het gebied van energiebesparing, grondstofwinning en vermindering van het ruimtegebruik. Aeroob korrelslib is een veel belovende technologie om deze uitdagingen mee aan te gaan en in combinatie met continue bedrijfsvoering biedt het mogelijkheden voor implementatie in bestaande actiefslibsystemen. Meer inzicht in de processen die ten grondslag liggen aan korrelvorming in zuiveringsslib is noodzakelijk om deze stap te maken. Pilotonderzoek op AWZI Harnaschpolder zal hier de komende jaren aan bijdragen met als doel om in de toekomst op grote schaal continu aeroob korrelslib te vorming op deze installatie. ir. Steef de Valk Unraveling worms Aquatische wormen zoals Tubifex, staan bekend om hun efficiënte slib reductie. Veel interessanter is natuurlijk om uit te zoeken hoe zij het slib zo goed afbreken. En beter nog, wat kunnen wij, als water technologen van de wormen leren? ir. Frank Smits Temmen van brakke kwel Polder de Horstermeer kent een grote kweldruk van brak water uit de diepe ondergrond en zoet water vanuit de omgeving. Om het brakke water uit het beheergebied van waterschap Amstel, Gooi en Vecht weg te spoelen en om het hierdoor ontstane tekort aan kwalitatief goed water in het gebied aan te vullen, worden nu grote hoeveelheden Markermeerwater ingelaten in de Vecht en het oostelijk Vechtplassengebied. Waternet en de TU Delft doen onderzoek naar het idee om het brakke grondwater op te pompen voordat het aan de oppervlakte komt, het af te voeren en er drinkwater van te maken. Naar verwachting verbetert dit de waterkwaliteit in het gebied en wordt de zoetwatervoorraad in het Markermeer gespaard. ir. Bas des Tombes Travel Time in Dune Filtration Systems from DTS Measurements and Numerical Modeling of Temperatures The residence time during soil passage is a critical design parameter of a dune filtration system and needs to be large enough to result in pathogen-safe water. Fiber optic cables were inserted using direct-push equipment, after which vertical temperature profiles were measured using DTS. The temperature profiles are used to derive residence time distributions. Apart from the well extraction rate, the seasonal temperature fluctuations of the recharge basin influence the residence time via viscosity. 4

6 Presentaties ir. Martin Bloemendal De rol van grondwater in de energietransitie De helft van de totale energievraag van Nederland is nodig voor de verwarming en koeling van gebouwen en processen. Door het warmteoverschot van de zomer in de bodem op te slaan en in de winter weer te gebruiken, wordt de netto energievraag significant gereduceerd. Mede door de grote (vereiste) groei van deze vorm van bodemgebruik wordt het steeds belangrijker om het gebruik van de ondergrondse ruimte zo optimaal mogelijk te benutten. Bodemenergiesystemen cumuleren in stedelijke gebieden, om de potentie van energiebesparing met de ondergrond volledig te benutten werkt de TUDelft aan nieuwe technieken en beheer strategieën. ir. Marjolein Peters Wat als zwembaden niet gechloord werden Als zwembaden niet gechloord werden zouden er minder, voor de gezondheid mogelijk schadelijke, desinfectie bijproducten ontstaan. Echter, zonder chloring worden micro-organismen niet direct geïnactiveerd kunnen ze een biofilm vormen. Daarnaast blijven mogelijke ziekteverwekkers langer in leven en zal het risico op infectie in niet gechloorde zwembaden bepaald moeten worden. ir. Adithya Krishnan Thota Radhakrishnan D-SHIT : Domestic Slurry Hydraulics in Transport systems Bridging future sanitation concepts by studying the transport of concentrated domestic slurry in pressurised pipelines. ir. Ljiljana Zlatanovic Fire sprinklers and drinking water quality in domestic drinking water systems: A novel approach to improve public safety in homes Despite advances regarding the fire safety measures at home level, and in spite of fire flows supplied by generously sized water distribution networks, the number of residential fire fatalities stayed constant over the last decade in The Netherlands. The goal of our research was to develop and evaluate a novel approach of an additional residential fire safety measure, by means of a full integration of the residential sprinkler system into domestic drinking water systems. 5

7 COMMISSIE VAN VOORBEREIDING Prof.dr.ir. J.B. van Lier Prof.dr.ir. L.C. Rietveld Drs. M.M. Bekkenutte Ir. J.F.M. Versteegh Prof.dr. W. van Vierssen Drs. H.J. Gastkemper Ir. J.J. Buntsma TU Delft/UNESCO-IHE TU Delft Waternetwerk RIVM KWR/TU Delft RIONED STOWA WATERNET INNOVATIE PRIJS Tijdens de zal de tweejaarlijkse Watercyclus Innovatie prijs door de directeur van Waternet uitgereikt worden. Waternet en TU Delft hebben deze prijs ingesteld om onderzoek op het gebied van de watercyclus een impuls te geven. Er worden 3 prijzen gesponsord door Waternet en deze bestaan uit een geldbedrag van 5.000, en Euro, te besteden aan studiereizen en verdere wetenschappelijk vorming van de winnaar. Voor de prijs komen kandidaten in aanmerking die in de voorgaande twee jaren hun promotie over een onderwerp op het gebied van de watercyclus met succes hebben afgrond aan de TU Delft of UNESCO-IHE. Criteria voor het verlenen van de prijs zijn: 1. Wetenschappelijke kwaliteit, blijkend uit het aantal en de kwaliteit van de peer-reviewed papers en het al of niet behalen van het predikaat cum laude. 2. Praktisch nut, blijkend uit innovatieve toepassingen in de watersector. 3. Doorbraken in de watercyclus, wat blijkt uit vernieuwende concepten die integrale oplossingen in de watercyclus mogelijk maken. JAAP VAN DER GRAAF PRIJS Op 13 januari 2017 zal voor de zesde keer de Jaap van der Graaf-prijs worden uitgereikt, die ter ere van het afscheid van Prof. Jaap van der Graaf als hoogleraar Afvalwaterbehandeling aan de TU Delft in 2009 door Witteveen+Bos is ingesteld. De prijs wordt toegekend aan een student of onderzoeker die in 2016 het beste Engelstalige artikel over de stedelijke watercyclus heeft geschreven. De prijs is vanaf dit jaar naast artikelen over de behandeling van afvalwater ook opengesteld voor publicaties van drinkwater- en rioleringsonderzoek. De onderscheiding bestaat uit een geldbedrag van euro en een glasobject en zal jaarlijks worden toegekend. De doelstelling van deze prijs is om de Nederlandse expertise op het gebied van de watertechnologie in de stedelijke watercyclus verder internationaal te profileren. Het geldbedrag dient in het kader hiervan te worden aangewend. Dit kan zijn in de vorm van een studiereis of promotionele activiteiten. Artikelen dienen te voldoen aan de volgende voorwaarden: 1. Het onderwerp heeft betrekking op de toegepaste watertechnologie in de stedelijke watercyclus: waterinname, -behandeling, -distributie, -inzameling of de zuivering van afvalwater. 2. De auteur dient universitair student te zijn of werkzaam te zijn binnen de Nederlandse beroepspraktijk. 3. Het Engelstalige artikel moet gepubliceerd zijn in een vaktijdschrift uit Het onderwerp moet in de praktijk toepasbaar zijn. De deelname staat open voor auteurs van alle nationaliteiten. Een onafhankelijke jury zal bepalen aan wie de prijs wordt toegekend. 7

8 CURSUSINHOUD De cursus is bedoeld als postacademische scholing voor een ieder die bij de stedelijke watercyclus betrokken is. Hoewel het niveau van de cursus aansluit op een academische opleiding kunnen ook andere belangstellenden de cursus bijwonen. APP De App is beschikbaar in de Windows Phone, Google en Play Stores. Hier vind u een overzicht van het programma, sprekers en andere informatie. Gebruik de trefwoorden TUD-2017 om de App te downloaden. KOSTEN Deelname per persoon 195,- het bedrag dient van te voren betaald te worden. Inbegrepen: deelname aan de cursus, de lunch en de Nieuwjaarsborrel. Studenten en gepensioneerden betalen een gereduceerd tarief van 25,- ANNULERING Volledige restitutie is alleen mogelijk tot 10 december Na deze datum kunt u iemand anders in uw plaats laten deelnemen. Het secretariaat dient te allen tijde op de hoogte gebracht te worden van deze veranderingen. REGISTRATIE U kunt zich online registreren op de website Na de registratie ontvangt u een factuur die binnen 14 dagen voldaan dient te zijn. Voor aanvang van de cursus dient de inschrijving betaald te zijn. INFORMATIE Het secretariaat van de Vakantiecursus TU Delft Faculteit CivieleTechniek & Geowetenschappen, Afdeling Watermanagement kamer 4.55 Postbus GA Delft info@tud-vakantiecursus.nl