PASSENDALE. Een wandeling in het gebied van de Grooten Oorlog

Transcriptie

1 PASSENDALE Een wandeling in het gebied van de Grooten Oorlog Nooit heeft de Eerste Wereldoorlog meer slachtoffers gemaakt als in de drie maanden durende Derde Slag bij Ieper. Hier op de flanken van de heuvelrug die IJzer en Leie scheidt, vielen meer dan een half miljoen doden, en dat voor amper enkele kilometers terreinwinst. Je treft er de grootste oorlogskerkhoven aan, waaronder Tyne Cot Cemetery, dat bijna een bedevaartsoord is. Laat deze wandeling in een mooi open landschap een hommage zijn aan alle gesneuvelden. AFSTAND 14,5 km. VERTREKPLAATS De kerk van Passendale bereik je door de A19 Kortrijk-Ieper te verlaten bij afrit 3- Beselare en de N303 naar Beselare en verder naar Roeselare te volgen. 8 km voorbij de afrit rijd je de markt van Passendale op. PARKEREN Markt van Passendale. AARD VAN DE WEG Aarde- en verkeersarme asfaltwegen; enkele drukkere wegen. TOEGANKELIJKHEID Onmogelijk voor buggy s en rolstoelen; drassige aardewegen na regenval. INFORMATIE Dienst voor Toerisme Zonnebeke: Ieperstraat 5, 8980 Zonnebeke, tel , fax , cultuur.zonnebeke@belgacom.net, Dienst voor Toerisme Langemark-Poelkapelle: Gemeentehuis, Kasteelstraat 1, 8920 Langemark- Poelkapelle, tel , fax , toerisme@langemark-poelkapelle.be. ETEN & DRINKEN In Passendale zijn er geen restaurants Het dichtstbijzijnde restaurant vind je in Zonnebeke: Café-restaurant De Volksbond: Ieperstraat 26, 8980 Zonnebeke, tel , di. gesloten. Laatste herziening: februari 2005

2 DE WANDELING NAAR TYNE COT CEMETERY Punt 1 naar 2 (3,7 km) Met de rug naar de kerk van Passendale (1) steek je Passendaleplaats over naar de Canadalaan. De neoromaanse Sint-Audomaruskerk van 1904 kende een wel erg kort bestaan. In 1917 werd ze volledig verwoest. Op de puinhoop plaatsten Duitse soldaten een plank met het opschrift Kirche Passchendale. Op die plek werd in 1923 een nieuwe kerk in dezelfde stijl gebouwd. Het mooie gemeentehuis is versierd met verschillende gedenkplaten van regimenten die hier strijd leverden. Het centrum van Passendale ligt op een noord-zuid lopende heuvelrug, die de waterbekkens van de IJzer en de Leie scheidt. Op deze strategische Paschendaele Ridge lieten tussen 31 juli en 10 november 1917 meer dan een half miljoen soldaten het leven bij de Derde Slag om Ieper. De Britse opperbevelhebber Douglas Haig wilde in enkele dagen tijd een doorbraak van de Duitse linies forceren. Pas op 10 november, na drie maanden ploeteren in de modder, werd Passendale bereikt, maar was er van het doorbreken van de Duitse linies geen sprake. De Canadalaan verwijst naar de talrijke Canadezen die hier stierven bij de bevrijding van Passendale. Op het einde van de Canadalaan bereik je het Paschendaele Memorial. Je rondt het monument en op de rotonde aan de achterzijde volg je de asfaltweg naar beneden. Het monument bevindt zich op het 52 m hoge Martinegat, een vooruitgeschoven heuvel van de ridge. De Duitsers ondergroeven de heuvel en creëerden er een schuilplaats voor 400 soldaten. Je hebt er een mooi uitzicht over het centrum van Passendale, waar de Ravebeek ontspringt. In de afdaling kijk je uit over de vlakte van Ieper. Na 500 m neem je de eerste afslag naar links. Op het einde van de asfaltweg ga je links verder langs een vervallen hoeve. De modderige aardeweg maakt een lange bocht naar rechts en bij een eerste woning krijg je grind onder de voeten geschoven. Je klimt verder tot voorbij een tweede woning en aan de T-sprong sla je rechts af naar een mast toe. Hier neem je rechts de Vijfwegenstraat. Aan de mast bevind je je weer boven op Paschendaele Ridge. Een prachtig uitzicht ontplooit zich naar rechts. In de Vijfwegenstraat opent het landschap zich ook naar links: de koepel van het Tyne Cot Cemetery en een kapel aan de weg op de voorgrond en verderop de kerk van Zonnebeke. Bij de T-sprong volg je rechts en bij de volgende afslag doe je dat opnieuw. Zo beland je aan de ingang van het Tyne Cot Cemetery (2). Bij de ingang kijk je uit over het vlakke land richting Ieper. Hier verloren al die soldaten hun leven op weg naar Passendale, dat je hoog op een heuvel ziet liggen. Tyne Cot Cemetery is de grootste Britse begraafplaats op het Europese vasteland soldaten van de Commonwealth liggen hier begraven. Voorts bevat de Memorial of the Missing de naam van vermiste soldaten. De naam Tyne verwijst naar een klein riviertje in Northumberland. Cot is de afkorting van cottage. Tijdens de oorlog stond hier immers een kleine schuur. Britse begraafplaatsen zijn overal gelijk: witte, identieke zerkjes en een groot stenen kruis met een bronzen zwaard, het Cross of Sacrifice. Tijdens de oorlog besliste de Britse overheid dat de gesneuvelden niet zouden

3 gerepatrieerd worden, in tegenstelling tot de Franse en Duitse slachtoffers, van wie de families zelf voor de keuze gesteld werden. DOOR DE SLAGVELDEN VAN DE SALIENT OF YPRES Punt 2 naar 3 (4,2 km) Je gaat verder langs de muur van de militaire begraafplaats en aan de splitsing met de Canadalaan volg je links de grindweg. Deze gaat over in een aardeweg en leidt je links om een bos heen. Voorbij het bos beland je op een asfaltweg, die je rechts inslaat. Op het einde van de Schipstraat steek je de grote weg over. Je wandelt nu in de uitgestrekte akkercomplexen aan de voet van de Paschendaele Ridge. Je probeert je voor te stellen dat in de natte herfst van 1917 de soldaten hier meter per meter in de modder streden voor enkele kilometers terreinwinst. Aan het kruispunt bevindt zich het monument Honour of the Men of the New Zealand Division. Het herinnert aan de slag om Broodseinde bij Zonnebeke op 4 oktober Je staat hier op een 35 m hoge kamlijn tussen twee beken die de IJzervlakte instromen. Het uitzicht op de torens van Ieper is gewoon magnifiek. In de achtergrond doemt de West-Vlaamse heuvelrij op. De Duitsers lagen hier in een wijde boog op nauwelijks 7 km van het Ieperse centrum vandaan. Deze frontboog staat bekend onder de Engelse naam The Salient of Ypres. De Schipstraat brengt je na 700 m op het grondgebied van Langemark-Poelkapelle en wordt Onze-Lieve-Vrouwstraat. 200 m voorbij het straatnaambordje (links in de graskant) sla je juist voorbij een hoeve rechts een aardeweg in langs een rij populieren richting de [pijl]. In het weidse akkerlandschap in de omgeving van de Stroombeek (3) krijg je links de kerk van Langemark met haar opvallende hoektorentjes en voor je die van Poelkapelle in het vizier. Is Passendale een begrip voor de Britten, zo zijn Langemark en Poelkapelle diep in het geheugen van de Duitsers gegrift. In Langemark sneuvelden duizenden Duitsers tijdens de Eerste Slag bij Ieper (oktober 1914) in een vergeefse poging om dichter bij de stad te komen. Aan de brug van de Stroombeek passeer je eigenlijk de Ravebeek uit Passendale. Toch opvallend dat alle beken een andere naam krijgen eenmaal ze de gemeentegrens gepasseerd zijn. TERUG NAAR OP Punt 3 naar 4 (3,8 km) Ter hoogte van het mooie Hengstenhof sla je de asfaltweg rechts in. Op de Y-splitsing neem je de linkertak. Bij de volgende splitsing negeer je de weg links naar de kerk van Poelkapelle en houd je schuinrechts aan. Aan Varlet Farm loop je naar links. Bij de viersprong kies je de doodlopende weg naar rechts en voorbij de boerderij ga je verder over een steenslagweg, die weldra in gras overgaat. Je zigzagt de Paddebeek Lekkerboterbeek in Poelkapelle over en wat verderop steek je de asfaltweg over naar een graspad. Je zult al gemerkt hebben dat heel wat wagens en bussen met Engelse nummerplaat hier rondtoeren. Vooral in de periode Allerheiligen-wapenstilstand is het erg druk op de militaire begraafplaatsen.

4 Het pad begint aardig te klimmen en de torenspits van Passendale steekt boven de helling uit. Eenmaal boven bereik je een asfaltweg, die je rechts volgt tot aan de T-sprong op de Goudberg (4). Vanop de Goudberg heb je weer een prachtig panorama over de streek van Ieper. Bij goed weer is zelfs de tv-mast op de Franse Catsberg te zien. Punt 4 naar 1 (2,8 km) Aan de T-sprong buig je naar links voor het laatste vals plat van de Goudberg. Op de Y-splitsing voorbij een hoeve, sla je rechts de breedste van twee wegen in, in de richting van de watertoren. Aan de Haringstraat kies je rechts en loop je de straat af tot op een grote weg. Rechts in de Haringstraat zie je het dalhoofd van de Paddebeek, die je daarstraks overstak, en links opvallend veel serres. De tuinbouwveiling REO van Roeselare is hier dan ook niet ver af. Aan de grote weg sla je rechts af en loop je weer de ridge af. Na 300 m neem je links de 4de Regiment Karabinierstraat. Die leidt je doorheen het dalhoofd van de Ravebeek naar de kerk van Passendale (1). Waar je de grote weg verlaat, ligt het Paschendaele New British Cemetery. Hier rusten 1026 Britse soldaten en matrozen, 650 Canadezen, 292 Australiërs en 126 Nieuw-Zeelanders. Zelfs drie Zuid- Afrikanen en een Newfoundlander vonden er hun laatste rustplaats.

5 ROUTE 24% onverhard SITUERING 14,5 km AFSTAND REFERENTIEPUNTEN vertrek 3,7 km 7,9 km 11,7 km Kerk van Passendale Tyne Cot Stroombeek Goudberg m 2000 m 's-graventafel Goudberg N303 Mosselmarkt Passendale Martinegat Militaire begraafplaats Voshoek Ravebeek Kerselaarhoek N303 Tyne Cothoek Nieuwe Molen Lekkerboterbeek Paddebeek Stroombeek Hanebeek Nieuwe Beek HOOGTE m IJzer Passendale E40 GENT Leie E17 E40 LEUVEN A17 Schelde BRUSSEL E403 E429 Nijvel E19 Poelkapelle 3 4 Tyne Cot 2 1 NOORDZEE BRUGGE ANTWERPEN Oostende FRANKRIJK