JURISPRUDENTIE HUURRECHT

Transcriptie

1 JURISPRUDENTIE HUURRECHT SPREKER MR. J.C. TOORMAN, SENIOR RAADSHEER HOF AMSTERDAM 2 APRIL :00 13:00 UUR

2 Inhoudsopgave Mr. J.C. Toorman Jurisprudentie De huurovereenkomst Hoge Raad 10 februari 2012, LJN: BU5602 (connexiteit indien huurder eigenaar is van de bijbehorende ruimte) p. 4 Huur en Faillissement Hoge Raad 15 november 2013, ECLI:NL:HR:2013:1244 ((contractueel schadevergoedingsbeding inroepbaar jegens garant) p. 8 Hoge Raad 19 april 2013, LJN: BY6108 (boedelschuld door schade na opzegging, toedoen?) p. 12 Gerechtshof s-gravenhage 5 juni 2008, LJN: BD5882 (beëindiging door verhuurder of indeplaatsstelling door curator) p. 16 Hoge Raad 11 juli 2014, ECLI:NL:HR:2014:1681 (moet curator huurgenot verschaffen, Nebula-problematiek) p. 20 Gebrekenregeling Gerechtshof Arnhem 9 oktober 2012, LJN: BX9741 (uitleg toezegging verhuurder over bestemming) p. 24 Gerechtshof s-hertogenbosch 25 januari 2011, LJN: BP2473 (gebreken verdisconteren bij huurprijsbepaling?) p. 32 Gerechtshof Amsterdam 1 mei 2012, LJN: BW9640 (latent gebrek ook gebrek?) p. 40 2

3 Renovatie Hoge Raad 16 maart 2012, LJN: BV1769 (dringend eigen gebruik ivm verbeteren buurt) p. 43 Gerechtshof Arnhem 29 november 2011, LJN: BU6631 (ontvankelijkheid vordering ex art. 7:220;3 BW) p. 45 Ktr. Utrecht 9 november 2011, LJN: BU4898 (na renovatie minder oppervlakte) p. 51 Ktr. Amsterdam 27 november 2012, LJN: BY7818 (dringend eigen gebruik en belangenafweging bij renovatieplannen winkel) p. 58 Ktr. Amsterdam 27 november 2012, LJN: BY7825 (dringend eigen gebruik bij renovatieplannen winkel) p. 63 Huurprijsaanpassing Ktr. Lelystad 14 oktober 2009, LJN: BK0757 (geen huurprijsherziening na eerdere aanpassing binnen vijf jaar) p. 69 Ktr. s-hertogenbosch 19 oktober 2012, LJN: BY1179 (vereiste onderhandelingen ivm ingangsdatum herziening) p. 73 Huurbeëindiging Hoge Raad 25 april 2014, ECLI:NL:HR:2014:1018 (5-jaarstermijn) p. 78 Hoge Raad 14 februari 2014, ECLI:NL:HR:2014:338 (toepassing Herenhuisarrest bij bedrijfsruimte?) p. 80 Hoge Raad 18 januari 2013, LJN: BY2580 (dringend eigen gebruik, toetsing plannen verhuurder) p. 84 Hoge Raad 24 september 2010, LJN: BM9758 (geen wachttermijn na verlenging) p. 86 Hoge Raad 24 december 2010, LJN: BO4933 (dringend eigen gebruik bij voorgenomen erfpachtuitgifte) p. 91 Hoge Raad 8 april 2011, LJN: BP3276 (belangenafweging) p. 93 Rechtbank Rotterdam 25 april 2014, ECLI:NL:RBROT:2014:3333 (opzegging per ) p. 95 3

4 ECLI:NL:HR:2012:BU5602 Deeplink Instantie Hoge Raad Datum uitspraak Datum publicatie Zaaknummer 11/00524 Formele relaties Conclusie: ECLI:NL:PHR:2012:BU5602 In cassatie op : ECLI:NL:GHSGR:2010:BO6553, (Gedeeltelijke) vernietiging met verwijzen Rechtsgebieden Civiel recht Bijzondere kenmerken Cassatie Inhoudsindicatie Huur. Doorbreking rechtsmiddelenverbod art. 7:230a lid 8 BW. Toepasselijkheid afdeling BW (bedrijfsruimte). Vraag of gehuurde is aan te merken als onroerende aanhorigheid in de zin van art. 7:290 lid 3. Oordeel hof dat beslissend is of de andere ruimte - waarbij het gehuurde aanhorig is - aangemerkt kan worden als gehuurde bedrijfsruimte in de zin van art. 7:290 lid 2, is onjuist. Noodzakelijk, maar ook voldoende, is dat verhuurder ermee heeft ingestemd dat verhuurde ruimte wordt bestemd om tezamen met de andere door huurder gebezigde ruimten als bedrijfsruimte te worden gebruikt (HR 14 oktober 1983, LJN AG4662, NJ 1984/253). Enkele feit dat huurder eigenaar is van die andere ruimte(n), staat aan contractuele bestemming tot aanhorigheid in de zin van art. 7:290 lid 3 BW niet in de weg. Wetsverwijzingen Burgerlijk Wetboek Boek 7 Burgerlijk Wetboek Boek Vindplaatsen Rechtspraak.nl NJB 2012/470 RvdW 2012/279 WR 2012/39 JHV 2012/69 met annotatie door mr. Sengers NJ 2012/434 met annotatie door A.L.M. Keirse Uitspraak 10 februari 2012 Eerste Kamer 11/00524 EE/MD Hoge Raad der Nederlanden Beschikking in de zaak van: [Verzoekster], gevestigd te [vestigingsplaats], VERZOEKSTER tot cassatie, advocaten: mr. D. Rijpma en mr. A. van Staden ten Brink, t e g e n GEMEENTE DEN HAAG, zetelende te 's-gravenhage, VERWEERSTER in cassatie, advocaat: mr. M.E.M.G. Peletier. Partijen zullen hierna ook worden aangeduid als [verzoekster] en de Gemeente. 1. Het geding in feitelijke instanties 4

5 Voor het verloop van het geding in feitelijke instanties verwijst de Hoge Raad naar de navolgende stukken: a. de beschikking in de zaak / van de kantonrechter te 's-gravenhage van 28 juli 2009; b. de beschikking in de zaak /01 van het gerechtshof te 's-gravenhage van 9 november De beschikking van het hof is aan deze beschikking gehecht. 2. Het geding in cassatie Tegen de beschikking van het hof heeft [verzoekster] beroep in cassatie ingesteld. Het cassatierekest is aan deze beschikking gehecht en maakt daarvan deel uit. De Gemeente heeft verzocht het beroep te verwerpen. De conclusie van de Advocaat-Generaal J.L.R.A. Huydecoper strekt tot vernietiging van het bestreden arrest, met verdere beslissingen als gebruikelijk. De advocaat van de Gemeente heeft bij brief van 2 december 2011 op die conclusie gereageerd. 3. Beoordeling van het middel 3.1 In cassatie kan van het volgende worden uitgegaan. (i) [Verzoekster] exploiteert een bouwmarkt vanuit een aan haar in eigendom toebehorend gebouw. (ii) [Verzoekster] heeft bij een daartoe op 31 december 1990 gesloten overeenkomst een naastgelegen pand aan de [a-straat 1] te Den Haag gehuurd. De huur werd aangegaan voor een periode van drie jaar ingaande op 1 maart 1991, met de mogelijkheid van stilzwijgende verlenging met perioden van telkens vijf jaar; opzegging dient te geschieden met inachtneming van een termijn van tenminste twaalf maanden voorafgaande aan het verstrijken van een lopende termijn. Het huurcontract vermeldt verder onder meer: "7. Bestemming. Huurder en verhuurder zijn overeengekomen, dat het bedrijfscomplex zal worden gebruikt t.b.v. opslag- en magazijndoeleinden. Indien huurder het bedrijfscomplex wenst te gebruiken als verkoopruimte (indien de bestemming dit toelaat) komen partijen nu reeds overeen, dat de huurprijs zal worden aangepast. De huurprijs zal dan f 150,-- per m2 excl. BTW bedragen, terwijl de overige voorwaarden onverkort van kracht blijven." (iii) De Gemeente heeft op 14 augustus 2007 de eigendom van het aan [verzoekster] verhuurde pand verworven en is dientengevolge verhuurster van [verzoekster] geworden. De Gemeente heeft bij brief van 28 februari 2008 de huur van het pand opgezegd tegen 1 maart 2009, met aanzegging van ontruiming per die datum [Verzoekster] heeft de kantonrechter verzocht primair haar niet-ontvankelijk te verklaren in haar verzoek tot verlenging van de ontruimingsbescherming in de zin van art. 7:230a BW (omdat zij van oordeel is dat niet het gewone huurrecht, maar het recht van afdeling (bedrijfsruimte), moet worden toegepast), subsidiair om de ontruimingstermijn te verlengen tot 1 maart De kantonrechter heeft [verzoekster] in haar verzoek niet-ontvankelijk verklaard. Het hof heeft de beschikking van de kantonrechter vernietigd en op grond van 7:230a BW de ontruimingstermijn verlengd tot 1 maart Het hof heeft daartoe - voor zover in cassatie van belang - als volgt overwogen. Toepasselijkheid van het huurrecht bedrijfsruimte als bedoeld in art. 7:290 BW hangt af van het antwoord op de vraag of het gehuurde pand krachtens de huurovereenkomst bestemd is voor de uitoefening van een bedrijf als bedoeld in die bepalingen; daarbij is beslissend hetgeen partijen, mede in aanmerking genomen de inrichting van het gehuurde, bij het sluiten van de overeenkomst voor ogen heeft gestaan. In het licht van de gemotiveerde betwisting door de Gemeente heeft [verzoekster] onvoldoende gesteld om te komen tot het oordeel dat het gehuurde pand als bedrijfsruimte in de zin van art. 7:290 lid 2 BW gekwalificeerd kan worden. (rov ) Uit afdeling vloeit voort dat het bij bedrijfsruimte als bedoeld in art. 7:290 in elk geval dient te gaan om verhuurde bedrijfsruimte. Aangezien de door [verzoekster] geëxploiteerde bouwmarkt haar eigendom is, kan het door haar van de Gemeente gehuurde pand niet worden aangemerkt als een onroerende aanhorigheid in de zin van art. 7:290 lid 3 BW. Het arrest HR 14 oktober 1983, LJN AG4662, NJ 1984/253 waarop [verzoekster] zich beroept, vindt hier geen toepassing nu in dat geval, in tegenstelling tot 5

6 de onderhavige zaak, sprake was van twee overeenkomsten van huur en verhuur, waarvan een zag op bedrijfsruimte in de zin van art (oud) BW. Daarom kan in het midden blijven of de Gemeente (dan wel haar rechtsvoorganger) heeft ingestemd met het gebruik van het gehuurde pand tezamen met of als onderdeel van de bouwmarkt. (rov ) 3.3 Overeenkomstig art. 7:230a lid 8 BW, staat geen hogere voorziening open tegen een rechterlijke beschikking in de zin van dit artikel. Aangezien het cassatieverzoekschrift onder 9 stelt, dat de klachten ertoe strekken te betogen dat het hof buiten het toepassingsgebied van art. 7:230a BW is getreden, kan verzoekster nochtans in haar cassatieberoep worden ontvangen Onderdeel I.1, dat evenmin als de overige onderdelen het oordeel van het hof in rov bestrijdt dat het gehuurde pand op zichzelf beschouwd geen bedrijfsruimte is in de zin van art. 7:290 lid 2, richt rechtsklachten tegen het oordeel van het hof in rov dat toepassing van art. 7:290 lid 3 BW op het gehuurde pand afhangt van het antwoord op de vraag of het pand waarin de bouwmarkt van [verzoekster] wordt geëxploiteerd, aangemerkt kan worden als gehuurde bedrijfsruimte in de zin van lid 2 van genoemd artikel. Met dit oordeel - aldus het onderdeel (zakelijk weergegeven) - miskent het hof dat de huurder van een onroerende zaak, die eigenaar is van een pand waarin een bedrijf in de zin van art. 7:290 lid 2 wordt uitgeoefend, met de verhuurder kan overeenkomen dat die (gehuurde) onroerende zaak bestemd is om door de huurder te worden gebruikt als aanhorigheid in de zin van lid 3, waardoor de bepalingen van afdeling BW toepassing kunnen vinden. De bedoeling om bescherming te bieden aan huurders van bedrijfsruimten als in lid 2 van art. 7:290 omschreven, ligt evenzeer ten grondslag aan de gevallen waarop lid 3 van dat artikel ziet. Ten onrechte heeft het hof daarom nagelaten te beoordelen of de verhuurder heeft ingestemd met gebruik van het gehuurde als onderdeel van het door [verzoekster] geëxploiteerde bedrijf De klachten van onderdeel I.1 slagen. De bepalingen van afdeling strekken tot bescherming van huurders van bedrijfsruimte zoals omschreven in art. 7:290 lid 2. Lid 3 van art. 7:290 ziet op voorzieningen die naar hun aard (feitelijk of goederenrechtelijk) onlosmakelijk met de in lid 2 bedoelde bedrijfsruimte zijn verbonden. Aldus beoogt lid 3 de bescherming die een huurder op grond van lid 2 geniet, uit te breiden tot die voorzieningen, waaronder onroerende aanhorigheden. Art. 7:290, dat het toepassingsbereik van afdeling regelt, sluit geenszins uit dat dergelijke aanhorigheden, indien deze op basis van een afzonderlijke overeenkomst worden gehuurd, krachtens die huurovereenkomst kunnen worden bestemd tot bedrijfsruimte in de zin van afdeling 7.4.6, nu het regime van die afdeling ook door partijen kan worden gekozen geheel los van enige feitelijke relatie met bedrijfsruimte als bedoeld in genoemd lid 2 (Kamerstukken II , , nr. 5, blz. 5). In het door het hof genoemde arrest HR 14 oktober 1983, LJN AG4662, NJ 1984/253 heeft de Hoge Raad reeds geoordeeld, dat voor toepassing van het beschermingsregime voor bedrijfsruimtehuur in de zin van art (oud) BW noodzakelijk, maar ook voldoende, is dat de verhuurder ermee heeft ingestemd dat de verhuurde ruimte wordt bestemd om tezamen met de andere door de huurder gebezigde ruimten als bedrijfsruimte te worden gebruikt, en dat een zodanige instemming eventueel kan worden afgeleid uit het feit dat de aard van de verhuurde ruimte meebrengt dat zij niet dan als een onderdeel van de gehele door de huurder geëxploiteerde bedrijfsruimte kan worden gezien. Deze maatstaf strookt met hetgeen de wetgever blijkens het bovenstaande voor afdeling in meer algemene zin voor ogen heeft gestaan. Daarbij is derhalve niet van belang of de "andere door de huurder (als bedrijfsruimte) gebezigde ruimten" door hem eveneens gehuurd worden - van dezelfde huurder of van een derde -, dan wel krachtens een andere titel bij hem in gebruik zijn Het hof heeft miskend dat het enkele feit dat [verzoekster] eigenaar is van het pand waarin de bouwmarkt wordt geëxploiteerd, niet aan een contractuele bestemming tot aanhorigheid in de zin van art. 7:290 lid 3 in de weg staat, nu daarvoor de in dat kader beslissende vraag dient te worden beantwoord of de Gemeente of haar rechtsvoorganger met bestemming tot bedrijfsruimte in bedoelde zin heeft ingestemd. De onderdelen I.2 en I.3 en II, die klachten van dezelfde strekking aanvoeren, slagen eveneens. Na vernietiging 6

7 zal het verwijzingshof alsnog de stellingen van [verzoekster] ter zake van instemming door de Gemeente of haar rechtsvoorganger in de hiervoor bedoelde zin moeten beoordelen. 3.5 Onderdeel III behoeft geen behandeling. 4. Beslissing De Hoge Raad: vernietigt de beschikking van het gerechtshof te 's-gravenhage van 9 november 2010; verwijst het geding naar het gerechtshof te Amsterdam ter verdere behandeling en beslissing; veroordeelt de Gemeente in de kosten van het geding in cassatie, tot op deze uitspraak aan de zijde van [verzoekster] begroot op 768,49 aan verschotten en 2.200,-- voor salaris. Deze beschikking is gegeven door de vice-president E.J. Numann als voorzitter en de raadsheren J.C. van Oven, C.A. Streefkerk, W.D.H. Asser en C.E. Drion, en in het openbaar uitgesproken door de vice-president W.A.M. van Schendel op 10 februari

8 ECLI:NL:HR:2013:1244 Deeplink Instantie Hoge Raad Datum uitspraak Datum publicatie Zaaknummer 12/01669 Formele relaties Conclusie: ECLI:NL:PHR:2013:113, Gevolgd In cassatie op : ECLI:NL:GHAMS:2011:BV0061, (Gedeeltelijke) vernietiging met verwijzen Rechtsgebieden Insolventierecht Bijzondere kenmerken Cassatie Inhoudsindicatie Faillissementsrecht. Beëindiging bedrijfsruimtehuur door curator na faillissement huurder, art. 39 Fw. Geen inroepbaarheid jegens de boedel van contractueel schadevergoedingsbeding, vgl. HR 14 januari 2011, ECLI:NL:HR:2011:BO3534, NJ 2011/114 (Aukema q.q./uni-invest). Wel rechtsgeldig en inroepbaar jegens huurder en derde die zich garant heeft gesteld. Geen regresvordering jegens de boedel. Wetsverwijzingen Faillissementswet Faillissementswet 39 Vindplaatsen Rechtspraak.nl NJB 2013/2455 RvdW 2013/1361 JOR 2014/27 JIN 2014/14 met annotatie door L. Krieckaert Ondernemingsrecht 2014/30 met annotatie door R.J. van Galen NJ 2014/68 met annotatie door P. van Schilfgaarde TvI 2014/12 met annotatie door I. Spinath Uitspraak 15 november 2013 Eerste Kamer nr. 12/01669 EV/EE Hoge Raad der Nederlanden Arrest in de zaak van: [eiseres], gevestigd te [vestigingsplaats], EISERES tot cassatie, advocaat: mr. S. Kousedghi, t e g e n ROMANIA BEHEER B.V., gevestigd te Amsterdam, VERWEERSTER in cassatie, advocaat: aanvankelijk mr. P.J.M. von Schmidt auf Altenstad, thans mr. P.A. Fruytier. Partijen zullen hierna ook worden aangeduid als [eiseres] en Romania. 1Het geding in feitelijke instanties Voor het verloop van het geding in feitelijke instanties verwijst de Hoge Raad naar de navolgende stukken: 8

9 a. het vonnis in de zaak CV EXPL van de kantonrechter te Amsterdam van 12 augustus 2010; b. het arrest in de zaak /01 van het gerechtshof te Amsterdam van 20 december Het arrest van het hof is aan dit arrest gehecht. 2Het geding in cassatie Tegen het arrest van het hof heeft [eiseres] beroep in cassatie ingesteld. De cassatiedagvaarding is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit. Romania heeft geconcludeerd tot verwerping van het beroep. De zaak is voor partijen toegelicht door hun advocaten en voor Romania mede door mr. R.A. Woutering, advocaat te Amsterdam. De conclusie van de Advocaat-Generaal E.B. Rank-Berenschot strekt tot vernietiging en verwijzing. De advocaten van Romania hebben bij brief van 25 juli 2013 op die conclusie gereageerd. 3Beoordeling van het middel 3.1 In cassatie kan worden uitgegaan van het volgende. (i) Op 4 april 2002 is een huurovereenkomst gesloten voor de duur van tien jaar tussen [eiseres] als verhuurder en drie dochterondernemingen van Romania als huurders. Verhuurd zijn autoshowroomruimten met twee garagewerkplaatsen en een parkeerterrein. (ii) De huurders zijn op 20 januari 2009 failliet verklaard. Onder inroeping van art. 39 Fw heeft de curator in het faillissement de huurovereenkomst bij brief van 21 januari 2009 tegen 21 april 2009 opgezegd. (iii) Art van de huurovereenkomst luidt: De medeondergetekende Romania (...) verklaart zich bij deze garant te stellen voor de nakoming van de verplichtingen voortvloeiende uit deze huurovereenkomst. (iv) De van de huurovereenkomst deel uit makende Algemene bepalingen huurovereenkomst winkelruimte (volgens het ROZ-model 1994, hierna: de ROZbepalingen) bepalen onder meer: Tussentijdse beëindiging, in gebreke zijn 7.1 Indien huurder (...) - in staat van faillissement wordt verklaard; (...) heeft verhuurder het recht de huurovereenkomst tussentijds te (laten) beëindigen. ( ) (...) 7.3 Huurder is gehouden om aan verhuurder te vergoeden alle schade, kosten en interessen als gevolg van een in 7.1 bedoelde omstandigheid en als gevolg van tussentijdse beëindiging van de huurovereenkomst, ook in geval van faillissement en surseance van betaling. Tot die schade worden in ieder geval gerekend de huurprijs, de vergoeding voor bijkomende leveringen en diensten, waaronder begrepen de (...), de omzetbelasting (...), alsmede alle kosten van maatregelen zowel in als buiten rechte door verhuurder getroffen, daaronder begrepen die van rechtskundige bijstand in verband met een omstandigheid als in 7.1 vermeld. (v) Romania heeft, op grond van art van de huurovereenkomst, de huurpenningen tot en met 21 april 2009 aan [eiseres] voldaan [eiseres] vordert in dit geding op grond van art van de huurovereenkomst en art. 7.3 van de bij de overeenkomst behorende ROZ-bepalingen veroordeling van Romania tot betaling van de gederfde huur over de periode vanaf 21 april 2009 tot en met 31 mei 2009, ,29, met de contractuele boete van 15%. De kantonrechter heeft de vordering toegewezen. In hoger beroep heeft het hof het vonnis van de kantonrechter vernietigd en de vorderingen van [eiseres] alsnog afgewezen

10 Het hof heeft hiertoe als volgt overwogen. Art van de huurovereenkomst moet aldus worden uitgelegd dat Romania niet zichzelf naast de huurders heeft verbonden tot nakoming van verplichtingen uit de huurovereenkomst, maar zich met de concerngarantie slechts garant heeft gesteld voor de verplichtingen die voor de huurders jegens [eiseres] voortvloeien uit de huurovereenkomst (rov. 3.7). Uit HR 14 januari 2011, ECLI:NL:HR:2011:BO3534, NJ 2011/114 (Aukema q.q./uni- Invest) volgt dat in het geval van opzegging op de voet van art. 39 Fw de wet een schadevergoedingsbeding zoals art. 7.3 van de bij huurovereenkomst behorende ROZbepalingen, niet toelaat. Nu [eiseres] haar vordering baseert op een huurovereenkomst die op grond van art. 39 Fw is beëindigd, komt haar derhalve geen vordering tot schadevergoeding jegens de huurders toe. De door Romania afgegeven garantie ziet slechts op de verplichtingen die voor de huurders uit de huurovereenkomst voortvloeien. Nu in dit geval geen verplichting tot schadevergoeding kan worden aangenomen, kan [eiseres] zich niet met succes op de garantiebepaling beroepen (rov ) Het middel klaagt dat het hof een te ruime uitleg heeft gegeven aan de beslissing van het arrest Aukema q.q./uni-invest. Die beslissing geldt, aldus het middel, uitsluitend voor de verhouding van de verhuurder en de boedel, nu de strekking van die beslissing is dat de in het arrest aan de orde zijnde schadevergoedingsverplichting tegenover de boedel niet toelaatbaar is. Door te oordelen dat art. 39 Fw ook in de weg staat aan het bestaan van die schadevergoedingsverplichting in de verhouding van de verhuurder en de huurder, heeft het hof blijk gegeven van een onjuiste rechtsopvatting. Met betrekking tot deze klacht wordt als volgt overwogen In het arrest Aukema q.q./uni-invest is beslist dat een opzegging op de voet van art. 39 Fw een regelmatige wijze van beëindiging van de huurovereenkomst is die jegens de faillissementsboedel geen recht doet ontstaan op schadevergoeding wegens gemis van de huur die verschuldigd zou zijn na de datum waartegen volgens dat artikel kan worden opgezegd, ook niet ingeval deze schadevergoeding contractueel is bedongen. Deze beslissing is daarop gebaseerd dat art. 39 Fw, blijkens zijn totstandkomingsgeschiedenis, berust op een afweging van enerzijds het belang van de boedel tot voorkoming van het oplopen van schulden ter zake van niet langer gewenste huurverhoudingen, en anderzijds het belang van de verhuurder bij betaling van de huurprijs. Het resultaat van deze afweging kan niet worden ontgaan door een andersluidend beding (rov van het arrest Aukema q.q./uni-invest). (Vgl. ook HR 12 januari 1990, ECLI:NL:HR:1990:AC2325, NJ 1990/662 (Van Gelder)) De in het arrest Aukema q.q./uni-invest bedoelde afweging heeft slechts betrekking op de verhouding tussen verhuurder en boedel. De op die afweging berustende regeling van art. 39 Fw strekt niet mede ter bescherming van het belang van de gefailleerde. Er is daarom geen reden om een beding waarbij de huurder zich heeft verplicht tot vergoeding van de schade die de verhuurder lijdt door een voortijdig einde van de huurovereenkomst als gevolg van het faillissement van de huurder, nietig te achten jegens de gefailleerde huurder zelf, ingeval de huurovereenkomst wordt opgezegd op de voet van het artikel. Het arrest Aukema q.q./uni-invest moet dan ook aldus worden verstaan dat dit beding in het geval van opzegging op de voet van art. 39 Fw alleen geen effect sorteert jegens de boedel De opzegging van de huurovereenkomst op de voet van art. 39 Fw laat de rechtsgeldigheid van het hier bedoelde contractuele beding dus onverlet, maar de daaruit resulterende vordering komt niet in aanmerking voor verificatie in het faillissement van de huurder. Indien, zoals in deze zaak, een derde de nakoming van die vordering heeft gegarandeerd, brengen het faillissement van de huurder en een opzegging van de huurovereenkomst op de voet van art. 39 Fw dus geen verandering in de verplichtingen uit die garantie, tenzij anders is bedongen. 10

11 Voor de eventueel uit de nakoming van de garantie voor de derde voortvloeiende regresvordering op de gefailleerde huurder geldt eveneens dat deze niet kan worden uitgeoefend jegens de failliete boedel van de huurder. Indien de voorwaarden van de garantie dat toestaan, kan de garant hieraan een verweermiddel ontlenen jegens de verhuurder Uit het vorenstaande volgt dat het middel terecht klaagt dat het hof blijk heeft gegeven van een onjuiste rechtsopvatting door de vordering van [eiseres] af te wijzen op de grond dat art. 39 Fw een beding zoals art. 7.3 van de ROZ-bepalingen bevat, niet toelaat en dat [eiseres] daarom geen vordering tot schadevergoeding toekomt jegens de gefailleerde huurders. 4Beslissing De Hoge Raad: vernietigt het arrest van het gerechtshof te Amsterdam van 20 december 2011; verwijst het geding naar het gerechtshof Den Haag ter verdere behandeling en beslissing; veroordeelt Romania in de kosten van het geding in cassatie, tot op deze uitspraak aan de zijde van [eiseres] begroot op 2.575,35 aan verschotten en 2.600,-- voor salaris. Dit arrest is gewezen door de vice-president F.B. Bakels als voorzitter en de raadsheren M.A. Loth, C.E. Drion, G. Snijders en G. de Groot, en in het openbaar uitgesproken door de raadsheer M.A. Loth op 15 november

12 ECLI:NL:HR:2013:BY6108 Deeplink Instantie Hoge Raad Datum uitspraak Datum publicatie Zaaknummer 12/00081 Formele relaties Conclusie: ECLI:NL:PHR:2012:BY6108, Contrair Rechtsgebieden Civiel recht Bijzondere kenmerken Cassatie Inhoudsindicatie Schadevordering verhuurder na opzegging bedrijfsruimtehuur door curator van failliete huurder, opleveringsverplichting, art. 7:224 BW. Niet-nakoming wederkerige overeenkomst na faillissement, bevoegdheid curator, art. 37 Fw, concurrente vordering, art. 37a Fw, paritas-beginsel. Uitzonderingen, huurpenningen na faillissement, onbevoegde opzegging of handelen in strijd met door curator na te leven verbintenis, Hoge Raad komt terug van toedoencriterium (HR 28 september 1990, LJN AD1243, NJ 1991/305). Ontruimingsverplichting als boedelschuld (HR 9 juni 2006, LJN AV9234, NJ 2007/21), art. 39 Fw. Vindplaatsen Rechtspraak.nl JHV 2013/97 met annotatie door mr. Ferment JOR 2013/224 met annotatie door mr. G.A.J. Boekraad RvdW 2013/591 NJB 2013/957 NJ 2013/291 met annotatie door F.M.J. Verstijlen WR 2013/66 met annotatie door mr. J.K. Six-Hummel Ondernemingsrecht 2014/29 met annotatie door R.J. van Galen Uitspraak 19 april 2013 Eerste Kamer 12/00081 DV/EE Hoge Raad der Nederlanden Arrest in de zaak van: [Eiseres], gevestigd te [vestigingsplaats], EISERES tot cassatie, advocaat: mr. F.M.L. Dekkers, t e g e n Bruno Joannes TIDEMAN, kantoorhoudende te 's-gravenhage, handelend in zijn hoedanigheid van curator van [A] B.V., voorheen gevestigd te [vestigingsplaats], VERWEERDER in cassatie, advocaat: mr. P.P. Hart. Partijen zullen hierna ook worden aangeduid als [eiseres] en de curator. 1. Het geding in feitelijke instantie 12

13 Voor het verloop van het geding in feitelijke instantie verwijst de Hoge Raad naar het vonnis in de zaak / van de kantonrechter te Leiden van 23 november Het vonnis van de kantonrechter is aan dit arrest gehecht. 2. Het geding in cassatie Tegen het vonnis van de kantonrechter heeft [eiseres] sprongcassatie ingesteld. De cassatiedagvaarding is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit. De curator heeft geconcludeerd tot verwerping van het beroep. De zaak is voor de curator toegelicht door zijn advocaat. De conclusie van de Advocaat-Generaal M.H. Wissink strekt tot vernietiging. De advocaat van de curator heeft bij brief van 19 december 2012 op die conclusie gereageerd. 3. Beoordeling van de middelen 3.1 In cassatie kan van het volgende worden uitgegaan. (i) [Eiseres] heeft met ingang van 1 maart 2009 een bedrijfsruimte in [plaats] verhuurd aan (de rechtsvoorganger van) [A] B.V. (hierna: de B.V.). (ii) Bij vonnis van 26 oktober 2010 is de B.V. door de rechtbank Den Haag failliet verklaard. De curator heeft de huurovereenkomst opgezegd, waardoor deze is geëindigd per 31 januari Het gehuurde is per die datum ontruimd en leeg opgeleverd. (iii) Bij de oplevering is gebleken dat er schade is aan de buitengevel en deuren van het pand van de bedrijfsruimte tot een bedrag van , [Eiseres] vordert in deze procedure betaling van de curator van dit bedrag van ,-- als boedelschuld. Volgens [eiseres] heeft de B.V. de schade veroorzaakt en gaat het om opleveringsschade, die dient te worden vergoed op grond van art. 7:224 BW en de algemene bepalingen van de huurovereenkomst met betrekking tot de oplevering. De in die bepalingen geregelde verplichting tot correcte oplevering van het gehuurde is in dit geval een boedelschuld, omdat deze verplichting is ontstaan door toedoen van de curator, namelijk door de opzegging van de huurovereenkomst. De curator heeft aangevoerd dat de verplichting om de schade te herstellen niet voortvloeit uit de opleveringsverplichting, maar uit de algemene bepalingen van de huurovereenkomst, die verplichten tot herstel van die schade tijdens de looptijd van de huur, en uit de wettelijke bepalingen omtrent huur. [eiseres] moet de vordering dus indienen als concurrente vordering. 3.3 De kantonrechter heeft de vordering afgewezen op de grond dat ingevolge de algemene bepalingen van de huurovereenkomst de schade al tijdens de looptijd van de huur voor rekening kwam van de B.V., en dat het daarom geen schade betreft die naar haar aard pas na het beëindigen van de huurovereenkomst moet worden vergoed. De verplichting tot herstel van de schade bestond al voor de opzegging, aldus de kantonrechter. 3.4 De middelen bestrijden het oordeel van de kantonrechter in de eerste plaats met een betoog dat erop neerkomt dat de vordering van [eiseres] voortvloeit uit de opleveringsverplichting en daarom een boedelschuld is, omdat de opleveringsverplichting is ontstaan door toedoen van de curator, namelijk door diens opzegging van de huurovereenkomst. Hieraan doet volgens de middelen niet af dat ook ingevolge de algemene bepalingen van de huurovereenkomst een verplichting tot herstel van de schade bestaat. 3.5 Dit betoog is ongegrond. Dat de schadevergoedingsvordering van de verhuurder in een geval zoals hier aan de orde een boedelschuld oplevert, is (a) niet te verenigen met de regels die de Faillissementswet in art. 37 e.v. kent met betrekking tot wederkerige overeenkomsten, en komt (b) in strijd met hetgeen uit die wet volgt omtrent het ontstaan van boedelschulden. Dit wordt hierna uitgewerkt in 3.6 respectievelijk Voor wederkerige overeenkomsten die ten tijde van de faillietverklaring nog niet of niet geheel zijn nagekomen - waaronder begrepen de op dat tijdstip lopende duurovereenkomsten -, gaat de Faillissementswet uit van het volgende stelsel. Op zichzelf brengt het faillissement geen wijziging in de verbintenissen die voortvloeien uit een overeenkomst (Van der Feltz I, p. 409). De curator heeft echter, zoals blijkt uit art. 37 lid 1 Fw, de mogelijkheid om overeenkomsten niet gestand te doen en dus de daaruit 13

14 voortvloeiende verbintenissen niet na te komen (vgl. HR 3 november 2006, LJN AX8838, NJ 2007/155). Die verbintenissen leveren in het faillissement een concurrente vordering op die, indien het geen geldvordering betreft, overeenkomstig art. 133 Fw voor de geschatte waarde kan worden ingediend (Van der Feltz I, p ). Indien de curator de overeenkomst niet gestand doet, kan de wederpartij deze ook ontbinden, na de weg van art. 37 lid 1 Fw te hebben gevolgd, en heeft zij daarnaast wegens het tekortschieten in de nakoming van de overeenkomst een concurrente vordering op grond van art. 37a Fw. Ingeval de curator in verband met het belang van de boedel besluit de overeenkomst niet gestand te doen, resteert voor de wederpartij dus steeds - behoudens door de wet erkende redenen van voorrang - een concurrente vordering. Dit is in overeenstemming met het beginsel van de gelijkheid van schuldeisers dat aan de Faillissementswet ten grondslag ligt Indien de gefailleerde ten tijde van de faillietverklaring huurder of werkgever is, zijn de huur, het loon en de premieschulden op grond van art. 39 en 40 Fw vanaf de dag van de faillietverklaring boedelschuld, zulks in afwijking van de hiervoor in vermelde hoofdregel. Het gaat hier om een uitzondering om redenen van billijkheid (Van der Feltz I, p. 419, 420 en 428). Deze uitzondering brengt mee dat de curator die in het belang van de boedel geen verdere uitvoering aan de lopende huur- of arbeidsovereenkomst wenst te geven, deze overeenkomst dient op te zeggen teneinde te voorkomen dat de boedelschuld ter zake van de daaruit voortvloeiende huur, loon of premieschulden oploopt. Art. 39 en 40 Fw verklaren hem tot deze opzegging bevoegd, mits hij daarbij de in die artikelen genoemde termijnen in acht neemt. Door die opzegging ontstaat (dus) geen schadeplichtigheid (Van der Feltz I, p. 423, en HR 14 januari 2011, LJN BO3534, NJ 2011/114). Indien de curator besluit de huur- of arbeidsovereenkomst te beëindigen, is derhalve slechts sprake van een boedelvordering met betrekking tot de huur, het loon of de premieschulden die verschuldigd zijn gedurende een beperkte periode na de faillietverklaring In het hiervoor in en weergegeven stelsel van de Faillissementswet past niet dat, indien de curator in het belang van de boedel de huur beëindigt, de schadevergoedingsverplichting die in verband met de huurbeëindiging ontstaat, een boedelschuld is op de enkele grond dat zij is ontstaan als gevolg van een rechtshandeling - en dus door toedoen - van de curator. Daarmee zou immers een uitzondering worden gemaakt op de hoofdregel dat indien de curator in het belang van de boedel geen uitvoering geeft aan een door de gefailleerde voor de faillietverklaring aangegane overeenkomst, slechts een concurrente vordering voor de wederpartij resteert, en op het aan die regel ten grondslag liggende beginsel van de gelijkheid van schuldeisers. Voor die uitzondering valt in de Faillissementswet geen rechtvaardiging of grond te vinden. Van een boedelschuld is daarom geen sprake Deze uitkomst strookt ook met hetgeen volgt uit de Faillissementswet met betrekking tot boedelschulden. Op grond van die wet zijn boedelschulden slechts die schulden die een onmiddellijke aanspraak geven jegens de faillissementsboedel hetzij ingevolge de wet, hetzij omdat zij door de curator in zijn hoedanigheid zijn aangegaan, hetzij omdat zij een gevolg zijn van een handelen van de curator in strijd met een door hem in zijn hoedanigheid na te leven verbintenis of verplichting. Onder het aangaan van een schuld door de curator in deze zin is te verstaan dat de curator deze schuld op zich neemt bij een rechtshandeling, doordat zijn wil daarop is gericht (art. 3:33 en 35 BW) Vorderingen die een boedelschuld opleveren, moeten worden onderscheiden van vorderingen op de schuldenaar, met het oog op de voldoening waarvan de vereffening van de boedel plaatsvindt. Vorderingen die voortvloeien uit een reeds ten tijde van de faillietverklaring bestaande rechtsverhouding met de schuldenaar en die geen boedelschuld opleveren op een van de hiervoor in vermelde gronden, behoren tot bedoelde vorderingen op de schuldenaar, ook als ze pas tijdens het faillissement ontstaan, zoals onder meer blijkt uit art. 37 en 37a Fw en de op art. 37 Fw gegeven toelichting (Van der Feltz I, p. 409) Opmerking verdient dat uit het hiervoor in vermelde uitgangspunt van de Faillissementswet dat het faillissement geen invloed heeft op wederkerige overeenkomsten, volgt dat de curator niet bevoegd is om overeenkomsten op te zeggen, 14

15 tenzij de wet of de overeenkomst hem (of de schuldenaar) daartoe bevoegd maakt. Zegt de curator onbevoegd een overeenkomst op, dan is de verplichting tot vergoeding van de daaruit voortvloeiende schade een boedelschuld, omdat hij dan in strijd handelt met een door hem na te leven verbintenis. Daarmee valt op een lijn te stellen het geval dat de curator wel bevoegd is tot opzegging van een overeenkomst, maar alleen tegen betaling van een schadevergoeding of schadeloosstelling in verband met die beëindiging De in deze zaak aan de orde zijnde verplichting om op grond van de bepalingen van de huurovereenkomst dan wel art. 7:224 BW de schade aan het gehuurde bij het einde van de huur te herstellen dan wel te vergoeden, is een uit de huurovereenkomst voortvloeiende verbintenis van de schuldenaar, die bij het einde van de huur ontstaat of opeisbaar wordt. Die verbintenis is geen boedelschuld, maar een vordering op de schuldenaar (in de hiervoor in genoemde zin), nu daarbij niet wordt voldaan aan de hiervoor in genoemde voorwaarden voor het ontstaan van een boedelschuld. Dat is slechts anders indien de schade is ontstaan door een handelen van de curator, welk geval zich hier blijkens de stellingen van partijen niet voordoet. 3.8 Zoals uit het vorenstaande volgt, komt de Hoge Raad terug van het 'toedoencriterium' dat is geformuleerd in HR 28 september 1990, LJN AD1243, NJ 1991/305 (De Ranitz q.q./ontvanger), HR 12 november 1993, LJN ZC1136, NJ 1994/229 (Frima q.q./blankers- Van Gennip) en HR 18 juni 2004, LJN AN8170, NJ 2004/617 (Circle Plastics), zulks mede naar aanleiding van de in de conclusie van de Advocaat-Generaal genoemde kritiek die in de literatuur op dat criterium is geuit. Opmerking verdient dat dit niet betekent dat in een geval als aan de orde was in laatstgenoemd arrest, de ontruimingsverplichting na de beëindiging van de huur geen boedelschuld kan zijn. Zoals volgt uit HR 9 juni 2006, LJN AV9234, NJ 2007/21 (rov ), kan de gewezen verhuurder uit hoofde van zijn recht op het gehuurde verlangen dat de curator de tot de boedel behorende zaken uit het gehuurde verwijdert. Deze verplichting rust op de curator in zijn hoedanigheid en is derhalve een boedelschuld. 3.9 Gelet op het hiervoor overwogene heeft [eiseres] bij de overige klachten van de middelen geen belang, nu de gegrondbevinding daarvan niet tot een andere beslissing kan leiden. 4. Beslissing De Hoge Raad: verwerpt het beroep; veroordeelt [eiseres] in de kosten van het geding in cassatie, tot op deze uitspraak aan de zijde van de curator begroot op 781,34 aan verschotten en 2.200,-- voor salaris. Dit arrest is gewezen door de vice-president F.B. Bakels als de voorzitter en de raadsheren A.M.J. van Buchem-Spapens, C.A. Streefkerk, G. Snijders en M.V. Polak en in het openbaar uitgesproken door de raadsheer M.A. Loth op 19 april

16 ECLI:NL:GHSGR:2008:BD5882 Deeplink Instantie Gerechtshof 's-gravenhage Datum uitspraak Datum publicatie Zaaknummer /01 (Rolnummer oud: C06/1291) Rechtsgebieden Civiel recht Bijzondere kenmerken Hoger beroep Inhoudsindicatie Huurrecht; bedrijfsruimte; indeplaatsstelling. Wetsverwijzingen Burgerlijk Wetboek Boek 7 Burgerlijk Wetboek Boek Vindplaatsen Rechtspraak.nl JHV 2008/200 Uitspraak GERECHTSHOF s-gravenhage Sector handel rolnummer : C06/1291 zaaknummer : /01 rolnummer rechtbank : \ CV EXPL arrest van de negende civiele kamer d.d. 5 juni 2008 inzake 1. [HUURDER], 2. [HUURDER], beiden wonende [woonplaats] appellanten, hierna te noemen: [Huurder] c.s., procureur: mr. P. van Riessen, tegen mr. Jorrit Hieronymus van der WEIDE, in zijn hoedanigheid van curator in het faillissement van de besloten vennootschap Cabout B.V., opvolgend als curator achtereenvolgens mrs. M.E.M James-Pater, M.W.J. Jongmans en J.R. Berkenbosch, kantoorhoudende te s-gravenhage, geïntimeerde, hierna te noemen: de curator, procureur: mr. T. van Dijk. Het geding 1. Bij exploot van 22 september 2006 is [Huurder] c.s. in hoger beroep gekomen van het op 29 juni 2006 door de rechtbank 's-gravenhage, sector kanton, locatie Delft, tussen partijen gewezen vonnis. Bij memorie van grieven (met producties) zijn negen grieven opgeworpen, die alle bij memorie van antwoord (ook met producties) zijn bestreden. Op 7 maart 2008 hebben partijen hun standpunten mondeling door hun procureurs doen bepleiten. Beide partijen hebben op het pleitdossier arrest gevraagd. Beoordeling van het hoger beroep 2. In het vonnis van 29 juni 2006 heeft de rechtbank een aantal feiten vastgesteld. Voorzover daartegen in hoger beroep niet is opgekomen, staan die feiten tussen partijen vast. 3. Samengevat gaat het om het volgende. 16

17 Cabout B.V. (hierna: Cabout) heeft op 18 december 2002 met [Huurder] c.s. een huurovereenkomst gesloten met betrekking tot het pand [ ] voor de duur van vijf jaren en ingaande 1 januari Het gehuurde betreft winkelruimte op de parterre en eerste verdieping en opslagruimte in het souterrain alsmede de onzelfstandige bovenwoning (tweede verdieping en zolder). De gehuurde bedrijfsruimte mag volgens de huurovereenkomst uitsluitend gebruikt worden als bedrijfsruimte voor de verkoop van aardewerk, porselein en souvenirs. Bij vonnis van 5 oktober 2005 is Cabout in staat van faillissement verklaard. De rechtbank heeft destijds mr. J.E. Berkenbosch benoemd tot curator in dat faillissement. Inmiddels is mr. J.H. van der Weide curator in het faillissement van Cabout. De curator heeft getracht de failliete onderneming van Cabout te verkopen. In dat kader waren er twee gegadigden, te weten World of Delights B.V. (hierna: WOD) en Heinen Delftware B.V. (hierna: Heinen). In dat verband heeft de curator op 12 oktober 2005 per zowel aan WOD als Heinen het volgende geschreven: ( ) U heeft aangegeven geïnteresseerd te zijn in koop van de onderneming van Cabout B.V. (in faillissement) welke bestaat uit de voorraad en inventaris (de Onderneming ). Overname van de huurovereenkomst dient u, zoals reeds aan u medegedeeld, in beginsel rechtstreeks met de betreffende verhuurders op te nemen. Ik ben in principe bereid mij zonodig - onder nader overeen te komen voorwaarden - in te spannen om indeplaatsstelling in rechte af te dwingen. Dit is evenwel volledig voor risico van de koper. ( ) U heeft tot vrijdag 14 oktober uur de gelegenheid ( ) bij mij een onvoorwaardelijk en onherroepelijk bod uit te brengen op de Onderneming. ( ). WOD heeft voor een bedrag van ,-- van de curator activa van Cabout gekocht. Onder 2.6 van het koopcontract staat opgenomen: ( ) In het bijzonder zal Verkoper zich op alle wijzen inspannen om voor de gehuurde panden een indeplaatsstelling te realiseren. De kosten die verbonden zijn aan een eventuele indeplaatsstellingsprocedure zijn voor rekening van Koper. WOD heeft zich vervolgens (op 14 oktober 2005, in de ochtend) tot (de makelaar van) [Huurder] c.s. gewend, om te onderhandelen over de huurrechten met betrekking tot het pand [...]. WOD en [Huurder] c.s. zijn daarbij uiteindelijk uitgekomen op een huurprijs van ,-- op jaarbasis. Wel heeft WOD bij die onderhandelingen voorwaarden gesteld, die voor [Huurder] c.s. niet acceptabel waren, zodat (vanwege die voorwaarden) niet tot overeenstemming is gekomen. Later die ochtend, heeft WOD genoemde voorwaarden laten varen en dat aan (de makelaar van) [Huurder] c.s. kenbaar gemaakt. [Huurder] c.s. heeft aangegeven toen niet meer met WOD te willen contracteren. [Huurder] c.s. heeft op 14 oktober 2005 een huurovereenkomst met betrekking tot het pand [ ] gesloten met Heinen, dit tegen een huurprijs op jaarbasis van ,--. [Huurder] c.s. heeft, na het uitbrengen van de inleidende dagvaarding, de huurovereenkomst met betrekking tot het pand ] bij brieven van 30 november 2005 en 13 december 2005 ex art. 39 Faillissementswet opgezegd tegen 1 maart In eerste aanleg vorderde de curator, bij dagvaarding van 22 november 2005, kort gezegd, machtiging om WOD in de plaats te stellen van Cabout B.V. als huurster van het pand [...]. Bij akte van 2 februari 2006 heeft de curator zijn vordering vermeerderd met een verklaring voor recht dat de opzegging door [Huurder] c.s. van de huurovereenkomst met Cabout in strijd is met de redelijkheid en billijkheid, althans misbruik van recht oplevert, althans geen rechtgevolg zal hebben. De rechtbank heeft bij de bestreden beslissing van 29 juni 2006 (onder voorwaarden) de vordering van de curator toegewezen en bepaald dat [Huurder] c.s. zich niet op de opzegging van de huurovereenkomst kan beroepen. 5. [Huurder] c.s. vordert in hoger beroep vernietiging van het vonnis van 29 juni In dat verband heeft [Huurder] c.s. negen grieven geformuleerd. De grieven lenen zich voor gezamenlijke behandeling. Zij klagen er (in samenhang) over dat de rechtbank gronden aanwezig geacht heeft om de door de curator verzochte indeplaatsstelling toe te wijzen. 6. In de wet is de indeplaatsstelling als hier aan de orde geregeld in art. 7:307 BW. Toewijzing van een verzoek om indeplaatsstelling als door de curator bij inleidende dagvaarding gedaan, is volgens die wetsbepaling in dezen enkel aan de orde als Cabout een zwaarwichtig belang heeft bij de overdracht van het bedrijf. Bij gebreke van een 17

18 zwaarwichtig belang moet het machtigingsverzoek aanstonds worden afgewezen. Is er aan de kant van de Cabout wel een zwaarwichtig belang, dan dient vervolgens, nu WOD naar het oordeel van het hof voldoende waarborgen biedt voor een volledige nakoming van de huurovereenkomst en voor een behoorlijke bedrijfsvoering - de huidige situatie waarbij WOD het pand [...]tegen betaling van een gebruikersvergoeding als bedrijfsruimte voor de verkoop van aardewerk, porselein en souvenirs exploiteert geeft het hof voor dat oordeel aanleiding - een afweging plaats te vinden van de belangen van Cabout enerzijds en de belangen van [Huurder] c.s. anderzijds. 7. Het punt dat voor alles aan de orde moet komen is de stelling van [Huurder] c.s. dat de curator zijn recht om indeplaatsstelling te vragen verwerkt heeft, door het verwerven van de huurrechten in vrije onderhandeling aan ieder van de gegadigde partijen over te laten. Het hof kan [Huurder] c.s. in die stelling niet volgen. Op zich is het juist dat de curator met betrekking tot het verkrijgen van het huurecht van het pand [...] WOD en Heinen bij bericht van 12 oktober 2005 heeft laten weten dat zij zelf rechtstreeks contact met [Huurder] c.s. dienden op te nemen. Echter, de curator heeft daarbij (in het zelfde bericht) direct aangegeven dat hij bereid was - voor het geval, naar het hof begrijpt, het rechtstreeks verkrijgen van de huurrechten van [Huurder] c.s. voor WOD of Heinen problemen zo opleveren zich desgewenst in te spannen om indeplaatsstelling in rechte af te dwingen. Het moge zo zijn dat dat bericht niet gericht was aan [Huurder] c.s., maar ten opzichte van [Huurder] c.s. heeft de curator nimmer het gerechtvaardigd vertrouwen gewekt dat hij van het recht om indeplaatsstelling te vorderen afzag. Uit het enkel verwijzen van WOD en Heinen naar [Huurder] c.s. voor het verkrijgen van de huurrechten kan dat niet worden afgeleid. De huurovereenkomst met betrekking tot het pand [...] was toen nog niet opgezegd en was aan Cabout voorbehouden. [Huurder] c.s. kon niet vrijelijk een andere huurder kiezen zolang hij niet wist wat de plannen van de curator waren met betrekking tot genoemd pand (en de daarin gedreven onderneming). Dat de curator geen enkele mededeling gedaan heeft aan [Huurder] c.s. dat het hem niet vrijstond een huurovereenkomst te sluiten met een potentiële huurder naar zijn keuze, doet daaraan niet af. [Huurder] c.s. kan daaruit niet afgeleid hebben dat hij - met voorbij gaan aan de rechten van (de curator in het faillissement van) Cabout - de vrije hand had. 8. Voorts moet aan de orde moet komen de vraag of er hier sprake is van een overdracht van een bedrijf als bedoeld in genoemd art BW. Het hof beantwoordt, met de rechtbank, die vraag bevestigend. De tussen de curator en WOD gesloten Overeenkomst tot koop en verkoop van activa en de daarbij behorende bijlage 1. geeft voor dat oordeel voldoende aanknopingspunten. Zo is er bijvoorbeeld sprake van overdracht van handelsnamen, beeldmerken, logo s, klantenbestanden/-gegevens en overige zaken benodigd voor de voortzetting van een onderneming. Verder is er ook sprake van overdracht van orderportefeuille voorzover aanwezig, inventaris, software en telefoonnummers. [Huurder] c.s. stelt weliswaar dat het bewijs van de bedrijfsoverdracht niet teruggevoerd kan worden op genoemde bijlage 1 omdat die lijst het nodige suggereert, maar aan de werkelijkheid geen recht doet nu er enkel sprake is van overdracht van voorraad en inventaris, maar [Huurder] c.s. onderbouwt die stelling verder niet. Het is aan [Huurder] c.s. om te stellen en zo nodig te bewijzen dat de door de curator en WOD opgestelde en ondertekende overeenkomst tot koop en verkoop van activa zodanig niet strookt met de werkelijkheid dat van een overdracht als bedoeld in art. 7:307 BW geen sprake is. [Huurder] c.s. schiet op dit punt echter te kort. Hoewel Cabout de exploitatie van haar bedrijf had gestaakt en er van concrete (over te nemen) bedrijvigheid geen sprake was, terwijl van de overgedragen elementen zoals hiervoor aangeduid, de voorraad en inventaris het meest concrete en tastbare bestanddeel is, betekent dat niet dat er enkel sprake is van overdracht van activa, zoals [Huurder] c.s. heeft betoogd. Het hof hecht daarbij ondermeer betekenis aan het feit dat, blijkens de van de curator van 12 oktober 2005, de onderneming wenste te verkopen. Onder omstandigheden, met name door tijdsverloop, zou dat anders kunnen liggen maar daarvoor heeft [Huurder] c.s. onvoldoende gesteld. 9. Verder moet de vraag aan de orde komen of er aan de kant van Cabout een zwaarwichtig belang bestaat bij de overdracht aan WOD van haar bedrijf. 18

19 In dat verband heeft de curator betoogd dat hij zich jegens WOD verplicht heeft zich op alle wijzen in te spannen de indeplaatsstelling te verwezenlijken. Vanwege die inspanningsverplichting heeft de curator een (veel) hogere prijs voor de failliete onderneming bereikt. Daar komt bij dat WOD de achterstallige huur van Cabout volledig aan [Huurder] c.s. voldaan heeft alsmede ook de huurpenningen gedurende de periode van opzegging van de huur door [Huurder] c.s.. In die omstandigheden is volgens de curator het zwaarwichtige belang van Cabout gelegen. De rechtbank heeft de curator in die stellingname ook gevolgd. Het hof onderschrijft die gedachtengang echter niet. Vereist is hier een zwaarwichtig belang van de huurder of van degene die het bedrijf uitoefent bij de overdracht van de onderneming. Het enkele belang van de curator van de gefailleerde huurder om voor de boedel een zo hoog mogelijke opbrengst te verkrijgen bij verkoop van de onderneming is niet zonder meer met een dergelijk zwaarwichtig belang gelijk te stellen. Indeplaatsstelling tast de contractsvrijheid van de verhuurder aan en een dergelijke inbreuk op de contractsvrijheid dient slechts in de in artikel 7:307 BW bedoelde uitzonderingsgevallen waarbij bescherming van de huurder van bedrijfsruimte ter zake van het verloren gaan van zijn inspanningen en investeringen vooropstaat, te worden gehonoreerd. Bovendien staat in dit geval niet vast dat de curator bij toewijzing van de indeplaatsstellingsvordering inderdaad voor de boedel een belangrijk hogere opbrengst zou hebben verkregen. Hij heeft zich slechts verplicht om zich in te spannen om de overdracht aan WOD tot stand te brengen. Voor deze inspanning heeft WOD betaald en het niet tot stand komen van de indeplaatsstelling brengt daar geen verandering in. Terecht stelt [Huurder] c.s. dat de curator geen hogere opbrengst voor de boedel genereert indien de indeplaatsstelling wordt toegestaan of een lagere opbrengt realiseert indien de indeplaatsstelling wordt geweigerd. Ook het feit dat WOD de huur aan [Huurder] c.s. heeft voldaan tot het moment van opzegging van de huurovereenkomst door [Huurder] c.s. en dat dit heeft geleid tot vermindering van een boedelschuld van de failliete boedel, brengt in het voorgaande geen verandering. 10. Waar er naar het oordeel van het hof van een zwaarwichtig belang als bedoeld in art. 7: 307 BW geen sprake is, kan er van indeplaatsstelling geen sprake zijn. Dat betekent weer dat de grieven die [Huurder] c.s. tegen het vonnis van de rechtbank waarbij de indeplaatsstelling is gehonoreerd, heeft geformuleerd, hout snijden. Dat vonnis kan dan ook niet in stand blijven. De door de curator bij dagvaarding van 22 december 2005 ingestelde vordering tot in de plaatsstelling dient alsnog te worden afgewezen. In het verlengde daarvan wordt ook de gevorderde verklaring voor recht afgewezen. Waar er van indeplaatsstelling geen sprake kan zijn, is de opzegging door [Huurder] c.s. van de huurovereenkomst met Cabout niet in strijd met de redelijkheid en de billijkheid, noch levert die opzegging misbruik van recht op. De curator zal als de in het ongelijk gestelde partij veroordeeld worden in de kosten van zowel de eerste aanleg als in hoger beroep. Beslissing Het hof: - vernietigt het tussen partijen gewezen vonnis van de rechtbank s-gravenhage, sector kanton, locatie Delft van 29 juni 2006; en opnieuw rechtdoende: - wijst de door de curator tegen [Huurder] c.s. ingestelde (en vermeerderde) vordering alsnog af. - veroordeelt de curator in de kosten van het geding in eerste aanleg, aan de zijde van [Huurder] c.s. tot op 29 juni 2006 begroot op de kosten zoals hieronder nader gespecificeerd: salaris gemachtigde : 600,--; - veroordeelt de curator in de kosten van het geding in hoger beroep, aan de zijde van [Huurder] c.s. tot op heden begroot op de kosten zoals hieronder nader gespecificeerd: kosten dagvaarding : 84,87; vastrecht : 248,--; salaris procureur : 2.682,--; - verklaart dit arrest uitvoerbaar bij voorraad. 19

20 ECLI:NL:HR:2014:1681 Deeplink Instantie Hoge Raad Datum uitspraak Datum publicatie Zaaknummer 13/05632 Formele relaties Conclusie: ECLI:NL:PHR:2014:243, Gevolgd In cassatie op : ECLI:NL:GHAMS:2013:3802, Bekrachtiging/bevestiging Rechtsgebieden Insolventierecht Bijzondere kenmerken Cassatie Inhoudsindicatie Faillissementsrecht. Pluraliteitsvereiste (HR 22 maart 1985, ECLI:NL:HR:1985:AG4980, NJ 1985/548). Vorderingen tot verschaffen huurgenot en tot onderhoud aan het gehuurde. Eisen voor steunvordering; voldoende dat deze ter verificatie kan worden ingediend. Toekomstige vorderingen. Bevoegdheid curator overeenkomsten niet na te komen; HR 3 november 2006, ECLI:NL:HR:2006:AZ8838, NJ 2006/155 en HR 19 april 2013, ECLI:NL:HR:2013:BY6108, NJ 2013/291. Is curator bevoegd het huurgenot te beëindigen als huurder reeds in het genot is van het gehuurde? Wetsverwijzingen Faillissementswet Faillissementswet 26 Faillissementswet 37 Vindplaatsen Rechtspraak.nl NJB 2014/1439 RvdW 2014/941 JIN 2014/159 met annotatie door F.M. Guljé JHV 2014/134 met annotatie door Mr. D. Briedé OR-Updates.nl NJ 2014/407 met annotatie door F.M.J. Verstijlen WR 2014/133 Uitspraak 11 juli 2014 Eerste Kamer nr. 13/05632 LZ/EE Hoge Raad der Nederlanden Arrest in de zaak van: ABN AMRO BANK N.V., gevestigd te Amsterdam, VERZOEKSTER tot cassatie, advocaat: mr. B.T.M. van der Wiel, t e g e n BERZONA B.V., gevestigd te Amsterdam, VERWEERSTER in cassatie, advocaten: mr. J.P. Heering en mr. M.A.M. Essed. Partijen zullen hierna ook worden aangeduid als de Bank en Berzona. 1Het geding in feitelijke instanties 20