ONTWERPBESLUIT WET NATUURBESCHERMING VAN GEDEPUTEERDE STATEN VAN GELDERLAND

Transcriptie

1 ONTWERPBESLUIT WET NATUURBESCHERMING VAN GEDEPUTEERDE STATEN VAN GELDERLAND Wet natuurbescherming hoofdstuk 3, ontheffing soorten Datum besluit : 5 december 2017 Onderwerp : Wet natuurbescherming gemeente West Maas en Waal Activiteit : Onderhoud aan woningen aan de Kapelstraat en de Kampstraat te Maasbommel Verlenen/weigeren : Verlenen ontheffing Aanvrager : Woningstichting De Kernen Zaaknummer : Documentnummer(s). inzagestukken: , , , , , en

2 Beslissing van GEDEPUTEERDE STATEN VAN GELDERLAND op het verzoek van Woningstichting De Kernen, Korenstraat 1, 5321GV Hedel, hierna te noemen de aanvrager, van 1 juni 2017 om een ontheffing op grond van de Wet natuurbescherming, hierna de Wnb. De opbouw van deze beslissing is als volgt: - Allereerst worden de ingediende aanvraag en het procesverloop toegelicht; - Daarna volgt het besluit met inbegrip van de voorschriften; - Onder het kopje beoordeling wordt de onderbouwing van het besluit gegeven; - De beslissing wordt afgesloten met enkele algemene bepalingen en een toelichting op het verdere procesverloop ( overige verplichtingen en zienswijzen ). AANVRAAG EN PROCESVERLOOP Op 1 juni 2017 ontvingen wij een aanvraag van Woningstichting De Kernen voor een ontheffing in het kader van hoofdstuk 3 van de Wnb voor het beschadigen of vernielen van nesten, voortplantings- en rustplaatsen van de Gierzwaluw, Huismus en de Gewone dwergvleermuis. De ontheffing wordt aangevraagd voor onderhoudswerkzaamheden aan woningen aan de Kapelstraat en de Kampstraat te Maasbommel. De ontheffing wordt aangevraagd in het kader van de in de wet genoemde belangen voor de volksgezondheid of de openbare veiligheid of andere dwingende redenen van groot openbaar belang, met inbegrip van redenen van sociale of economische aard en met inbegrip van voor het milieu wezenlijke gunstige effecten. Er is niet eerder ontheffing verleend voor dit project en er wordt geen gebruik gemaakt van een gedragscode. De aanvraag maakt onderdeel uit van deze ontheffing. Op 15 augustus, 20 oktober en 2 november 2017 hebben wij van de aanvrager aanvullende stukken ontvangen waarom wij bij van 10 augustus en 27 oktober 2017 hebben verzocht. Op deze aanvraag is afdeling 3.4 van de Algemene wet bestuursrecht van toepassing verklaard. BESLUIT Gedeputeerde Staten van Gelderland HEBBEN BESLOTEN gelet op artikel 3.3, lid 1 en 4 (Vogelrichtlijnsoorten) en artikel 3.8, lid 1 en 5 (Habitatrichtlijnsoorten) van de Wet natuurbescherming ONTHEFFING TE WEIGEREN zoals aangevraagd door Woningcorporatie De Kernen, Korenstraat 1, 5321GV te Hedel; voor de verbodsbepalingen genoemd in het gestelde in artikel 3.1 lid 2 van de Wet natuurbescherming, voor het beschadigen, vernielen of wegnemen van nesten en rustplaatsen van de Gierzwaluw; 2

3 ONTHEFFING TE VERLENEN aan Woningcorporatie De Kernen, Korenstraat 1, 5321GV te Hedel; voor de soorten, de verbodsbepalingen en de wettelijke belangen zoals weergegeven in tabel 1. Tabel 1 Soorten, verboden en belangen Soort Verbod Belang 1 Huismus Artikel 3.1 lid 2 Het beschadigen, vernielen of A (Passer domesticus) wegnemen van nesten of rustplaatsen Gewone dwergvleermuis Artikel 3.5 lid 4 Het beschadigen of vernielen van B (Pipistrellus pipistrellus) voortplantings- of rustplaatsen 1 Belangen: A. Artikel 3.3, lid 4 onder b1 van de Wnb: in het belang van de volksgezondheid of de openbare veiligheid. B. Artikel 3.8, lid 5 onder b3 van de Wnb: in het belang van de volksgezondheid, de openbare veiligheid of andere dwingende redenen van groot openbaar belang, met inbegrip van redenen van sociale of economische aard en met inbegrip van voor het milieu wezenlijke gunstige effecten. Op grond van artikel 5.3 van de Wnb zijn aan deze ontheffing de volgende voorschriften verbonden: Algemene voorschriften 1. De ontheffing geldt voor het gebied zoals aangegeven in figuur 1 in bijlage De ontheffing geldt uitsluitend voor de soorten, verboden en belangen zoals weergegeven in tabel De ontheffing is geldig tot en met 31 december Deze ontheffing wordt uitsluitend gebruikt door (medewerkers van) de ontheffinghouder of aantoonbaar in opdracht van de ontheffinghouder handelende (rechts)personen. De ontheffinghouder blijft daarbij verantwoordelijk voor de juiste naleving van deze ontheffing. 5. De in voorschrift 4 genoemde (rechts)personen beschikken op de plaats waar de vergunde activiteit wordt uitgevoerd over een (digitale) kopie van deze ontheffing, en tonen deze op verzoek aan de daartoe bevoegde toezichthouders en opsporingsambtenaren. 6. De in voorschrift 4 genoemde (rechts)personen zijn op de hoogte van de inhoud en het doel van deze ontheffing en de daaraan verbonden voorschriften, zodanig dat zij daar ook invulling en uitvoering aan kunnen geven. 7. Minimaal twee weken voor aanvang van de werkzaamheden van de activiteit/het project moet melding worden gedaan van de datum van start van de werkzaamheden aan de Provincie Gelderland, via adres post@gelderland.nl, onder vermelding van het zaaknummer De ontheffinghouder dient contact op te nemen met de Provincie Gelderland indien er verbodsbepalingen worden overtreden of beschermde soorten worden aangetroffen, waarvoor geen ontheffing is verleend. Dit kan het geval zijn als er onverwachte negatieve effecten optreden van de activiteiten. Dit kan via adres post@gelderland.nl, onder vermelding van het zaaknummer

4 9. De werkzaamheden dienen te worden uitgevoerd onder begeleiding van een deskundige 1 op het gebied van de Huismus en de Gewone dwergvleermuis. De deskundige dient ter plaatse aanwezig te zijn bij het plaatsen van tijdelijke en permanente voorzieningen, het ongeschikt maken van de aangetroffen voortplantingsen rustplaatsen en het verzamelen van het aanwezige nestmateriaal. 10. De deskundige op het gebied van de Huismus en de Gewone dwergvleermuis houdt alle bevindingen bij in een logboek en heeft deze beschikbaar op het project. Daarnaast wordt het logboek uiterlijk twee weken na afronding van de werkzaamheden verstrekt aan de Provincie Gelderland, via adres post@gelderland.nl, onder vermelding van het zaaknummer In het logboek wordt vermeld op welke data de deskundige aanwezig was, welke werkzaamheden zijn uitgevoerd en (indien van toepassing) hoeveel exemplaren van welke soorten op welke locatie zijn waargenomen. Specifieke voorschriften 11. Alle mitigerende maatregelen zoals genoemd onder het kopje In de aanvraag beschreven mitigerende maatregelen en die zijn opgenomen in bijlage 2 van deze ontheffing dienen te worden uitgevoerd. 12. Het ongeschikt maken van de paarverblijfplaats van de Gewone dwergvleermuis dient buiten de paarperiode van de soort plaats te vinden. Dit betekent dat de werkzaamheden aan de 2 woningen op de hoek van Blauwstraat en Kapelstraat plaats kunnen vinden in de periode van half oktober tot half augustus. 13. Voortplantings- of rustplaatsen die jaarrond in gebruik worden genomen door de Gewone dwergvleermuis dienen ongeschikt gemaakt te worden in de paarperiode, de minst kwetsbare periode van de soort. Dit betekent dat het ongeschikt maken van de woning op Kampstraat 8 kan plaatsvinden van half augustus tot half oktober. 14. Voor het ongeschikt maken van de jaarrond in gebruik genomen verblijfplaats van de Gewone dwergvleermuis dienen 4 tijdelijke voorzieningen binnen 200 meter van de huidige verblijfplaats gerealiseerd te worden. Deze dienen minimaal 6 maanden voorafgaand aan de paarperiode van de soort geplaatst te worden (derhalve vóór half februari). 15. De zomerverblijfplaats van de Laatvlieger dient buiten de periode van half mei tot en met half september ongeschikt gemaakt te worden. 16. De permanente voorzieningen voor de Laatvlieger dienen vóór de volgende ingebruikname van de zomerverblijfplaats door de soort gerealiseerd te worden en er dienen geen obstakels (bijvoorbeeld dakfolie) ter hoogte van de invliegopeningen geplaatst te worden. 1 De provincie Gelderland verstaat onder een deskundige een persoon die voor de situatie, habitats en soorten ten aanzien waarvan hij of zij gevraagd is te adviseren en/of te begeleiden, aantoonbare ervaring en ((soort)specifieke) ecologische kennis heeft. De ervaring en kennis dient te zijn opgedaan doordat de deskundige: - op HBO-, dan wel universitair niveau een opleiding heeft genoten met als zwaartepunt (Nederlandse) ecologie; en/of - als ecoloog werkzaam is voor een ecologisch adviesbureau, zoals bijvoorbeeld een bureau welke is aangesloten bij het Netwerk Groene Bureaus. Met betrekking tot soorten of specifieke soorten kan als deskundige ook iemand worden aangemerkt die: - op MBO-niveau een opleiding heeft afgerond met als zwaartepunt de Wet natuurbescherming, soortenherkenning en zorgvuldig handelen ten opzichte van die soorten; en/of - zich aantoonbaar actief inzet op het gebied van de soortenbescherming en is aangesloten bij en werkzaam voor de daarvoor in Nederland bestaande organisaties (zoals bijvoorbeeld Zoogdiervereniging, RAVON, Stichting Das en Boom, Vogelbescherming Nederland, Vlinderstichting, Natuurhistorisch Genootschap, KNNV, NJN, IVN, EIS Nederland, FLORON, SOVON, STONE, Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, De Landschappen en Stichting Beheer Natuur en Landelijk gebied) en/of zich aantoonbaar actief inzet op het gebied van de soortenmonitoring en/of -bescherming. 4

5 BEOORDELING Project In de aanvraag beschreven project De aanvrager is voornemens onderhoudswerkzaamheden te verrichten aan woningen aan de Kapelstraat en de Kampstraat. De werkzaamheden bestaan uit het vervangen van dakpannen en -goten en het plaatsen van zonnepanelen. Onderzoek In de aanvraag beschreven wijze van uitvoering van het onderzoek Gierzwaluw Het onderzoek naar de Gierzwaluw is conform het kennisdocument Gierzwaluw uitgevoerd. Er zijn 3 onderzoekronden tussen 1 juni en 15 juli 2016 uitgevoerd. De belangrijkste aanwijzing voor het lokaliseren is het laag overvliegen in de nabijheid van gebouwen. Daarna is gericht naar nestplaatsen gezocht. Dit geeft inzicht in het aantal verblijfplaatsen en waar in de gebouwen de dieren nestelen. Huismus Het huismusonderzoek wijkt op een aantal punten af van inventarisatie zoals deze in de Soortenstandaard is voorgeschreven. De 4 veldbezoeken hebben plaatsgevonden op 2, 10, 24 en 30 juni 2017, waarmee 2 veldbezoeken net buiten de gunstige periode vallen. Conform het kennisdocument Huismus kunnen nest-indicatieve waarnemingen nog gedaan worden tot en met augustus. In dit onderzoek is de volgende methode gehanteerd: - 4 gerichte veldbezoeken bij gunstig weer binnen 4 weken; - 1 oriënterend (extra) veldbezoek waarbij ook huismusactiviteit is geregistreerd (10 juni); - Tegelijkertijd een referentieproject benoemen dat qua tijdstip parallel loopt met dit huismussenonderzoek. Het referentiegebied betreft de wijk Monnikenhuizen in Arnhem. Deze wijk is optimaal geschikt voor de Huismus. Hier heeft al een huismusonderzoek plaatsgevonden in het voorjaar 2016 conform de Soortenstandaard. Door dit onderzoek te herhalen in 4 ronden in juni en juli, en de uitkomsten te vergelijken, wordt een vermenigvuldigingsfactor verkregen die inzichtelijk maakt welk percentage verblijfplaatsen potentieel gemist wordt door het latere tijdstip van inventariseren. Vleermuizen Er zijn 4 veldbezoeken in 2016 uitgevoerd; een ochtend- en een avondronde in het voorjaar en 2 avondronden in het najaar onder gunstige weersomstandigheden. Per ronde heeft 1 ecoloog met behulp van een batdetector en een tracklog het plangebied onderzocht. Bij alle veldbezoeken is ook de directe omgeving van de onderzoeksobjecten bekeken om zo een betere indruk te krijgen van de vleermuisfuncties. Voor het onderzoek naar de Laatvlieger is het eerste veldbezoek als ijkpunt gebruikt, waarbij afhankelijk van het aantal waargenomen exemplaren van de soort een tweede avondbezoek in het voorjaar wordt gebracht. Laatvliegers blijken zelden solitair een verblijfplaats te hebben en pas bij waarnemingen van meerdere dieren is een mogelijke verblijfplaats in de directe omgeving aanwezig. Doordat de soort tijdens de eerste ronde enkel buiten het plangebied is waargenomen en er geen aanleiding was om zomer- of kraamverblijfplaatsen van de Laatvlieger te verwachten, is volstaan met 1 avondbezoek in de voorzomer. Op verzoek is aanvullend vleermuisonderzoek verricht op 8 september en 13 oktober

6 In de aanvraag beschreven ecologische waarden Gierzwaluw Er zijn 10 nesten van de Gierzwaluw vastgesteld bij de huizen die tot het plangebied behoren. Verder zijn nog 2 nesten vastgesteld in andere aanliggende huizen. Huismus Er is één territorium van de Huismus in de te renoveren gebouwen vastgesteld. Daarnaast zijn in de omgeving 13 nesten van huismussen aangetroffen. In het referentieproject in Monnikenhuizen te Arnhem zijn in de optimale periode 68 nesten aangetroffen. In het onderzoeksgebied zijn in juni/juli 47 nesten aangetroffen. Dit wijst erop dat door het afwijkende tijdstip, het aantal nesten bijna keer anderhalf vermenigvuldigd moet worden. Dit zou wijzen op afgerond 2 aanwezige nesten van de Huismus. Veiligheidshalve wordt van maximaal 3 nesten in de projectwoningen uitgegaan. Vleermuizen Tijdens het onderzoek is één zomerverblijfplaats van de Gewone dwergvleermuis vastgesteld op Kampstraat 8. Daarnaast is het zeer aannemelijk dat er een paarverblijfplaats en winterverblijf in dezelfde woning zit als het zomerverblijf. Op de hoek van de Blauwstraat en de Kapelstraat is nog 1 paarverblijfplaats van de soort waargenomen. De Rosse vleermuis is foeragerend aangetroffen ten noorden van de projectwoningen. Er is geen enkel verband geconstateerd tussen de Rosse vleermuis en de projectwoningen of de voorgenomen maatregelen. Tijdens het aanvullend vleermuisonderzoek in 2017 is nog 1 zomerverblijfplaats van de Laatvlieger vastgesteld. In de aanvraag beschreven factoren die effecten kunnen veroorzaken - optische verstoring; - geluidverstoring; - lichtverstoring; - ruimtebeslag. In de aanvraag beschreven effecten van het project op de ecologische waarden Door de werkzaamheden gaan 3 nesten van de Huismus verloren, plus één jaarrond in gebruik genomen verblijfplaats en één paarverblijfplaats van de Gewone dwergvleermuis en één zomerverblijfplaats van de Laatvlieger. De 10 nesten van de Gierzwaluw blijven behouden, doordat de nestopeningen ongewijzigd blijven en het huidige nestmateriaal teruggelegd wordt na de werkzaamheden. Daarnaast worden de werkzaamheden buiten de broedperiode van de soort (half april tot half augustus) uitgevoerd. Negatieve effecten op de soort kunnen worden uitgesloten. In de aanvraag beschreven gedragscode Uit de aanvraag blijkt dat geen gebruik gemaakt wordt van een gedragscode. Nu preventieve maatregelen, ter voorkoming van overtreding van de in hoofdstuk 3 van de Wnb vermelde verboden, niet voldoende in deze aanvraag zijn opgenomen en er geen gedragscode van toepassing is, is voor het uitvoeren van de aangevraagde activiteit een ontheffing nodig. In de aanvraag beschreven mitigerende maatregelen Gierzwaluw Indien negatieve effecten op de Gierzwaluw niet uitgesloten zijn, worden op iedere kopse kant van de projectwoningen 2 gierzwaluwkasten geplaatst. 6

7 Huismus Werkzaamheden aan woningen waar huismussen nestelen vinden niet in het broedseizoen van die soort plaats. De werkzaamheden aan deze panden vinden plaats ná een gewenningsperiode van 3 maanden ná het creëren van alternatieve permanente verblijfplaatsen. De verstorende werkzaamheden worden enkel uitgevoerd onder voor de Huismus gunstige weersomstandigheden (droog, niet vriezend en minder dan windkracht 6 Bft), waarbij de dieren niet of nauwelijks gebruikmaken van hun nestverblijven. Ter compensatie van het tijdelijk ongeschikt maken van verblijfplaatsen zijn op 17 mei 2017 zes mussenkasten in de directe omgeving opgehangen. Daarnaast worden bij alle woningen aan de achterzijde permanente voorzieningen gerealiseerd met een lengte van in totaal 72 meter. Deze voorzieningen zijn mussenvides of ruimtes in de onderste rij dakpannen door vogelschroot op de tweede panlat te plaatsen. Vleermuizen Er worden geen werkzaamheden uitgevoerd aan de huidige verblijfplaatsen van de Gewone dwergvleermuis in de meest kwetsbare periode van half augustus tot eind september. Twee weken voor aanvang van de werkzaamheden worden de verblijfplaatsen ongeschikt gemaakt met behulp van exclusion flaps en het wiggen van de pannen en wordt door een ecoloog een controleronde gehouden gedurende het uitvliegen van de vleermuizen. Als permanente voorzieningen worden 8 muurschalen 2FE van Schwegler toegepast. Deze zijn geschikt als zomer- en/of paarverblijfplaats en blijken in de praktijk snel geaccepteerd te worden. Omdat de werkzaamheden slechts een klein aantal woningen betreft en veel woningen in het dorp uit dezelfde bouwperiode stammen, wordt aangenomen dat eventueel aanwezige winterverblijfplaatsen voor individuele dieren in voldoende mate beschikbaar blijven. Voor de Laatvlieger worden bij alle woningen, waar de dakpannen worden vernieuwd, op twee plaatsen per kopse kant een toegang voor de soort gecreëerd met een minimale toegang van 2 cm over minimaal de halve panlengte, waardoor het dier toegang heeft tot de ruimte tussen het dakbeschot en de pannen (zie figuur 4 in bijlage 2). In de aanvraag beschreven overtreding van verbodsbepalingen Aan de hand van het voorgaande is in de aanvraag bepaald welke verbodsbepalingen worden overtreden. Dit is aangegeven in het aanvraagformulier. Er is ontheffing aangevraagd voor de soorten en verboden genoemd in tabel 1. Beoordeling Beoordeling van de resultaten van het ecologisch onderzoek en de mitigerende maatregelen Wij hebben het ecologisch onderzoek beoordeeld en wij hebben geoordeeld dat het onderzoek voor wat betreft vleermuizen niet op de juiste wijze was uitgevoerd en niet compleet was. Daarom is verzocht een aanvullend vleermuisonderzoek te verrichten. Het onderzoek naar de Huismus is niet geheel conform het kennisdocument Huismus uitgevoerd, maar door de zorgvuldige benadering van het aantal te mitigeren nesten, voldoende bevonden. Voor de Gewone dwergvleermuis zijn aanvullend voorschriften opgenomen met betrekking tot het ongeschikt maken van jaarrond in gebruik genomen verblijfplaatsen en het tijdig realiseren van tijdelijke alternatieve voorzieningen. Gierzwaluw Het onderzoek naar de Gierzwaluw is conform het kennisdocument Gierzwaluw uitgevoerd, waardoor de functionaliteit van het projectgebied voor de soort voldoende in beeld is gebracht. Er is voorgenomen de 10 aangetroffen nesten met de invliegopening intact te laten en het nestmateriaal na de werkzaamheden terug te zetten. Op deze wijze kunnen de exemplaren van de Gierzwaluw gebruik blijven maken van de huidige nesten. 7

8 Huismus Het huismussenonderzoek is niet geheel conform het kennisdocument Huismus uitgevoerd. Er zijn 4 veldbezoeken in de maand juni afgelegd, waarvan 2 bezoeken net buiten de meest gunstige onderzoeksperiode hebben plaatsgevonden. Daarbij is niet geheel voldaan aan de tussenliggende periode van 10 dagen tussen de veldbezoeken. Er is 1 nest van de Huismus in het projectgebied vastgesteld en vanuit het oogpunt van zorgvuldigheid wordt uitgegaan van maximaal 3 nesten. Er zijn tijdig 6 tijdelijke alternatieve voorzieningen in de vorm van nestkasten in de omgeving van het projectgebied gerealiseerd. Dit aantal is onvoldoende indien er meerdere nesten in het gebied aanwezig zijn. Omdat de omliggende woningen in dezelfde bouwperiode en daarmee in soortgelijke bouwstijl gebouwd zijn en er tevens andere nesten van de Huismus zijn aangetroffen, is het aannemelijk dat er uitwijkmogelijkheden voor de soort beschikbaar zijn. Doordat er tijdens het onderzoek wel een nest van de Huismus is vastgesteld, er vanuit zorgvuldigheid voor 3 nesten tijdelijke mitigatie wordt getroffen, in de directe omgeving uitwijkmogelijkheden aanwezig zijn, de werkzaamheden maximaal 1 jaar in beslag nemen en na de werkzaamheden 72 meter aan vogelvides of ruimtes onder de eerste rij dakpannen aan de achterzijde van de te renoveren woningen aangebracht worden, is het aannemelijk dat de functionaliteit van het plangebied voor de soort behouden blijft. Vleermuizen Het onderzoek is niet conform het Vleermuisprotocol 2013 uitgevoerd, omdat er niet te allen tijde voldoende overzicht over het projectgebied is gehouden. Uitvliegende dieren kunnen makkelijk worden gemist, omdat een groter gebied in één keer moet worden overzien. Hierdoor is het aannemelijk dat er voortplantings- of rustplaatsen van vleermuizen zijn gemist. Daarnaast is er onvoldoende onderbouwd waarom na de eerste inventarisatieronde voortplantings- of rustplaatsen van de Laatvlieger uitgesloten kunnen worden. De aanvrager is daarom akkoord gegaan met het uitvoeren van extra vleermuisonderzoek. Deze heeft plaatsgevonden op 8 september en 13 oktober Tijdens dit onderzoek zijn aanvullend 1 winterverblijfplaats van de Gewone dwergvleermuis en 1 zomerverblijfplaats van de Laatvlieger waargenomen. De winterverblijfplaats is vastgesteld aan de Kampstraat 8, waar ook een zomer- en paarverblijfplaats van de Gewone dwergvleermuis is aangetroffen. Hiermee is het aannemelijk dat het een verblijfplaats betreft die jaarrond in gebruik genomen wordt. Daarnaast is een zomerverblijfplaats van de Laatvlieger aan de Kapelstraat vastgesteld. Andere voortplantings- of rustplaatsen worden uitgesloten. Mitigatie voor de winterverblijfplaats is niet nodig, omdat het aannemelijk is dat er voldoende uitwijkmogelijkheden voor de Gewone dwergvleermuis in de nabije omgeving aanwezig zijn. Voor de Laatvlieger worden bij alle woningen waar de dakpannen worden vernieuwd op twee plaatsen per kopse kant een toegang voor de soort gecreëerd met een minimale toegang van 2 cm over minimaal de halve panlengte, waardoor het dier toegang heeft tot de ruimte tussen het dakbeschot en de pannen. De effectiviteit van deze maatregel wordt gemonitord en indien nodig bijgestuurd. Hiermee wordt akkoord gegaan. Daarnaast dient de zomerverblijfplaats ongeschikt gemaakt te worden buiten diens ingebruikname en dienen de alternatieve voorzieningen voor de volgende zomerperiode beschikbaar te zijn voor de Laatvlieger. Het ongeschikt maken van een jaarrond in gebruik genomen verblijfplaats dient plaats te vinden in de paarperiode, de minst kwetsbare periode van de Gewone dwergvleermuis. Hiervoor dient u tevens tijdelijke voorzieningen voor de soort te realiseren. Op basis van het voorgaande hebben wij bepaald voor welke (aangevraagde) soorten welke verbodsbepalingen worden overtreden. Deze zijn weergegeven in tabel 1. Voor deze soorten en verboden wordt de ontheffing verleend. Dit komt overeen met de aangevraagde soorten en verboden. Om ervoor te zorgen dat de maatregelen worden uitgevoerd zijn deze tevens in de voorschriften opgenomen. 8

9 Andere bevredigende oplossing In de aanvraag beschreven andere bevredigende oplossingen Alternatieve locatie De werkzaamheden zijn locatiegebonden. Alternatieve locaties voor de uitvoering van de werkzaamheden zijn dan ook niet aan de orde. Alternatieve wijze van uitvoering De nu voorgestelde werkwijze is afgestemd op de nu aanwezige beschermde dieren. Een alternatieve inrichting, door bijvoorbeeld het aanbrengen van nog meer voorzieningen, biedt geen meerwaarde doordat de verblijfplaatsen al gemitigeerd worden boven de compensatiefactor. Alternatieve periode van uitvoering De nu voorgestane planning is een optimalisatie van de werkzaamheden binnen de randvoorwaarden van een zo gering mogelijke verstoring voor de aanwezige beschermde soorten. Beoordeling van de andere bevredigende oplossingen Er zijn geen alternatieve locaties, wijze van uitvoering en periodes voorhanden die minder negatieve effecten op de Gierzwaluw, Huismus en de Gewone dwergvleermuis hebben. Conclusie Er bestaat geen andere bevredigende oplossing. Belang In de aanvraag beschreven belang(en) In de aanvraag is bepaald welke wettelijke belangen op het project van toepassing zijn. Dit is aangegeven in tabel 1. Ontheffing wordt aangevraagd in het belang van de volksgezondheid. Als er niet wordt geïsoleerd, leidt dit tot overlast door vocht, waardoor schimmels in de woningen ontstaan. Het RIVM zegt hierover het volgende: In onderzoek is een consistente associatie gevonden tussen vocht in de woning en het voorkomen van luchtwegsymptomen zoals hoesten en piepen. Blootstelling aan vochtige woonomstandigheden of schimmel geeft een verhoogd risico op het ontstaan van astma, verergering van astma, luchtwegklachten en luchtweginfecties. Vochtproblemen ontstaan in een woning wanneer vochtige lucht door onvoldoende ventilatie blijft hangen. Dit vocht kan afkomstig zijn van bijvoorbeeld koken, douchen of afwassen. Sommige woningen hebben door een bouwkundig gebrek al vochtproblemen. Door verbeteringen in de bouw is een afname in vochtproblemen te zien. Er bestaan verschillende wetten, richtlijnen en besluiten die het binnenmilieu moeten bevorderen, bijvoorbeeld het Bouwbesluit, de Tabakswet en de Warenwet. Het verbeteren van het binnenmilieu in woningen, scholen en kindercentra is een van de speerpunten van de overheid in de Nationale Aanpak Milieu en Gezondheid. Beoordeling van belangen Wij kunnen instemmen met de in de aanvraag beschreven belangen. Het betreft de belangen die zijn weergegeven in tabel 1. Gunstige staat van instandhouding In de aanvraag beschreven effect op de staat van instandhouding van de desbetreffende soorten Huismus en Gewone dwergvleermuis De aangetroffen beschermde huismussen en gewone dwergvleermuizen vormen geen populatie op zichzelf, maar maken deel uit van een metapopulatie die de hele bebouwde kom van 9

10 Maasbommel omvat. Door het aanbrengen van tijdelijke en permanente voorzieningen zijn er geen effecten te verwachten op de gunstige staat van instandhouding. In Nederland zijn de Huismus en de Gewone dwergvleermuis relatief algemene soorten. De soorten komen nagenoeg overal voor waar bebouwing aanwezig is. Bij het onderzoek zijn ook buiten het plangebied verblijfplaatsen van de onderzochte soorten waargenomen. De projectwoningen maken deel uit van het leefgebied van de soorten, maar zijn niet van essentieel belang voor het voortbestaan van de populaties aangezien er ook veel nesten en verblijfplaatsen buiten het plangebied aanwezig zijn. Er wordt niet gewerkt in de meest kritische periode van de soorten. Bovendien zijn na afronding van de werkzaamheden voor de Huismus en de Gewone dwergvleermuis meer duurzame verblijfplaatsen beschikbaar dan voor aanvang van de werkzaamheden. Laatvlieger Er is één individu van de Laatvlieger aangetroffen die mogelijk uit een van de projectwoningen kwam. Er worden gerichte maatregelen getroffen om de soort niet of zo min mogelijk te verstoren. Er wordt zorg voor gedragen dat er in de nieuwe situatie een veelvoud aan voorzieningen wordt aangebracht, waarvan verwacht wordt dat ze effectief zijn voor mitigatie van verblijfplaatsen. Omdat echter weinig bekend is over doelgerichte maatregelen die effectief zijn voor Laatvlieger zullen deze de komende 4 jaar gemonitord worden middels het meerdere dagen achtereen laten hangen van een batlogger. Indien nodig zal bijgestuurd worden en zullen de getroffen voorzieningen worden aangepast aan nieuw opgedane kennis. Op deze wijze zal de gunstige staat van instandhouding van de Laatvlieger niet in het geding komen. Beoordeling van de effecten op de staat van instandhouding van de desbetreffende soorten Gierzwaluw De 10 aangetroffen nesten van de Gierzwaluw blijven behouden, waardoor de lokale staat van instandhouding van de soort ongewijzigd blijft. Huismus Door de werkzaamheden wordt minimaal 1 nest van de Huismus aangetast. Omdat er bij alle te renoveren woningen vogelvides worden gerealiseerd, worden er voldoende nestplaatsen aangebracht. Tevens zijn in de omgeving van het projectgebied andere nesten van de soort aangetroffen, waardoor er uitwijkmogelijkheden voor de Huismus aanwezig zijn tijdens de werkzaamheden. Hierdoor is het aannemelijk dat de Huismus in het projectgebied aanwezig blijft. Gewone dwergvleermuis Het ongeschikt maken van de aangetroffen zomer-, paar- en winterverblijfplaatsen van de Gewone dwergvleermuis dient buiten de meest kwetsbare periodes van de soort plaats te vinden. Indien alsnog tijdelijke mitigatie getroffen moet worden, dient er voldoende rekening gehouden te worden met de gewenningsperioden van de soort. Door tevens voldoende alternatieve voorzieningen te realiseren, is het aannemelijk dat de Gewone dwergvleermuis in het projectgebied aanwezig blijft. Laatvlieger Er gaat één zomerverblijfplaats van de Laatvlieger verloren door de renovatiewerkzaamheden. Er worden voldoende geschikte alternatieve voorzieningen voor de soort gerealiseerd. Door de werkzaamheden buiten de ingebruikname van de zomerverblijfplaats uit te voeren en tijdig permanente voorzieningen te realiseren is het aannemelijk dat de Laatvlieger in het projectgebied aanwezig blijft. Het uitvoeren van de maatregelen als bedoeld in de aanvraag leidt niet tot verslechtering van de staat van instandhouding van de Gierzwaluw, Huismus, Gewone dwergvleermuis en Laatvlieger. 10

11 Conclusie Gelet op het voorgaande kan de gevraagde ontheffing worden verleend. OVERIGE VERPLICHTINGEN Wij wijzen u er op dat u zelf verantwoordelijk bent voor het verkrijgen van eventueel benodigde ontheffingen, vergunningen of toestemmingen op grond van andere wet- en regelgeving. ZIENSWIJZEN Gedurende de periode van terinzagelegging kan eenieder schriftelijk of mondeling zienswijzen over het ontwerpbesluit naar voren brengen. Ingediende zienswijzen worden met het uiteindelijke besluit en de bijbehorende stukken ter inzage gelegd. Schriftelijke zienswijzen kunnen worden gericht aan Gedeputeerde Staten van Gelderland, Postbus 9090, 6800 GX Arnhem, of aan post@gelderland.nl, onder vermelding van het zaaknummer dat op de eerste bladzijde van het ontwerpbesluit staat vermeld. Voor een mondelinge zienswijze of toelichting over het ontwerpbesluit kan contact worden opgenomen met het Provincieloket (telefoonnummer (026) ). Wij maken u erop attent dat alleen beroep tegen het uiteindelijke besluit kan worden ingediend als de indiener ook een zienswijze heeft ingebracht tegen het ontwerpbesluit en men belanghebbende is. De periode van terinzagelegging is te vinden onder de technische informatie van de kennisgeving. Deze kennisgeving is in te zien op de website van Overheid.nl. bijlagen: - Bijlage 1: Kaart projectlocatie - Bijlage 2: De te realiseren maatregelen voor de Gierzwaluw, Huismus, Gewone dwergvleermuis en de Laatvlieger 11

12 BIJLAGE 1 Figuur 1: Ligging van de te renoveren woningen aan de Kapelstraat en Kampstraat te Maasbommel (in roze aangegeven). 12

13 Figuur 2: Locaties van plaatsing van tijdelijke nestgelegenheden voor de Huismus (blauwe stippen). 13

14 BIJLAGE 2 De te realiseren maatregelen voor de Gierzwaluw, Huismus, Gewone dwergvleermuis en de Laatvlieger Gierzwaluw De werkzaamheden aan de woningen met verblijfplaatsen van de Gierzwaluw worden uitgevoerd buiten de broedperiode van de soort. In deze periode zijn de gierzwaluwen niet in Nederland aanwezig en maken dan ook geen gebruik van de nesten. Verstoring van individuen is in deze periode uitgesloten. Tijdens de werkzaamheden worden de invliegopeningen en nestlocaties intact gelaten. Daarbij blijft ook het nestmateriaal behouden. Samenvattend 1. Geen werkzaamheden uitvoeren aan bebouwing met de huidige verblijfplaatsen in de meest kwetsbare periode (april - augustus); 2. Behouden van de 10 aanwezige nestlocaties; 3. De maatregelen worden begeleid door een terzake kundig ecoloog die voldoet aan de criteria die in een ontheffing worden gesteld ten aanzien van de deskundigheid. Huismus Voor de Huismus worden alle achterzijden van de te renoveren huizen geschikt gemaakt als verblijfplaats. Ter compensatie van het tijdelijk ongeschikt maken van verblijfplaatsen, zijn vóór half mei 2017 zes mussenkasten in de directe omgeving opgehangen. Werkzaamheden aan woningen waar huismussen nestelen, vinden niet in de meest kwetsbare periode (het broedseizoen, van half maart tot augustus) plaats. Voor werkzaamheden aan deze panden wordt een gewenningsperiode van 3 maanden na het creëren van alternatieve permanente verblijfplaatsen gehanteerd. De verstorende werkzaamheden (met name aan dak en goten) worden enkel uitgevoerd onder voor de Huismus gunstige weersomstandigheden (droog, niet vriezend en minder dan windkracht 6 Bft), waarbij de dieren niet of nauwelijks gebruikmaken van hun nestverblijven. Samenvattend 1. Ophangen zes tijdelijke kasten op 17 mei 2017 aan huizen in de nabijheid van huidige verblijfplaatsen (zie figuur 2 in Bijlage 1 voor de locaties); 2. Geen werkzaamheden uitvoeren aan de huidige verblijfplaatsen in de meest kwetsbare periode (half maart tot augustus); 3. Realiseren van 72 meter aan mussenvides bij alle woningen als permanente verblijfplaats; 4. De maatregelen worden begeleid door een ter zake kundig ecoloog van die voldoet aan de criteria die in een ontheffing worden gesteld ten aanzien van de deskundigheid. Gewone dwergvleermuis In de te renoveren woningen zijn een jaarrond in gebruik genomen verblijfplaats en een paarverblijfplaats van de Gewone dwergvleermuis aangetroffen. Tijdens de uitvoering van de werkzaamheden wordt de volgende werkwijze gehanteerd: De maatregelen worden uitgevoerd op het moment dat de paarverblijfplaats niet in gebruik is, waardoor wordt voldaan aan de in het kennisdocument voorgeschreven gewenningstijd; Er worden nieuwe verblijfplaatsen op nagenoeg dezelfde locatie gerealiseerd. Mocht het niet mogelijk zijn direct de permanente compensatie aan te brengen, of lopen de maatregelen vertraging op, dan worden acht tijdelijke voorzieningen in de vorm van muurschalen 2FE van Schwegler geplaatst. Later worden dan alsnog acht permanente voorzieningen gerealiseerd. Hiertoe wordt achter de goot van de projectwoningen een geschikte ruimte gecreëerd (zie Figuur 3 in Bijlage 2). Alle verblijven voldoen aan de eisen uit het kennisdocument Gewone dwergvleermuis en zijn geschikt als zomer- en/of paarverblijfplaats. Omdat de werkzaamheden slechts een klein aantal woningen betreft en veel woningen in het dorp uit 14

15 dezelfde bouwperiode stammen, wordt aangenomen dat eventueel aanwezige winterverblijfplaatsen voor individuele dieren in voldoende mate beschikbaar blijven. Twee weken voor aanvang van de werkzaamheden wordt een exclusion flap over de uitvliegopening aangebracht om zeker te zijn, dat geen vleermuizen meer in de verblijfplaatsen aanwezig zijn bij de start van de werkzaamheden. Samenvattend 1. Geen werkzaamheden uitvoeren aan de huidige verblijfplaatsen in de meest kwetsbare periode (half augustus eind september); 2. Plaatsen exclusion flaps voorafgaand aan werkzaamheden; 3. Geschikt maken smetplanken voor verblijfplaatsen; 4. De maatregelen worden begeleid door een ter zake kundig ecoloog die voldoet aan de criteria die in een ontheffing worden gesteld ten aanzien van de deskundigheid. In figuur 1 van bijlage 1 staat tevens een overzicht van de locaties van de permanente verblijfplaatsen voor de Gierzwaluw, Huismus en de Gewone dwergvleermuis. Laatvlieger Voor de Laatvlieger worden bij alle woningen waar de dakpannen worden vernieuwd op twee plaatsen per kopse kant een toegang voor de soort gecreëerd met een minimale toegang van 2 cm over minimaal de halve panlengte, waardoor het dier toegang heeft tot de ruimte tussen het dakbeschot en de pannen (zie figuur 4 in Bijlage 2). De alternatieve voorzieningen worden de komende 4 jaar gemonitord middels het meerdere dagen achtereen laten hangen van een batlogger. Indien nodig zal bijgestuurd worden en zullen de getroffen voorzieningen worden aangepast aan nieuw opgedane kennis. 15

16 Figuur 3: Detailtekening met betrekking tot de alternatieve voorzieningen voor de Gewone dwergvleermuis. 16

17 Figuur 4: Detailtekening met betrekking tot de alternatieve voorzieningen voor de Laatvlieger. 17