Affligem. Voortuin van het Pajottenland. Toeristische gids door Essene - Hekelgem en Teralfene

Transcriptie

1 Affligem Voortuin van het Pajottenland Toeristische gids door Essene - Hekelgem en Teralfene

2 2 AFFLIGEM Oude brouwketel op het rond punt

3 AFFLIGEM Toeristische gids inhoud Affligem, situering en geschiedenis 4-5 Deelgemeenten, verleden en heden Essene 6-7 Hekelgem 8-9 Teralfene Abdij Affligem De Montil, beeldentuin Zandtapijt, zandschilders van Hekelgem Producten uit eigen streek Toeristische daguitstap, keuzemogelijkheden Wandelen en fietsen in Affligem Bewegwijzerde wandelroutes i.s.m. Toerisme Vlaams-Brabant 24 Kluiswandelpad 24 H. Roselethwandelpad 25 R. Mertenswandelpad 26 Harry Haighwandelpad Belledaalwandelpad 27 Bewegwijzerde wandelroute i.s.m. Regionaal Landschap Het Roofridderspad 27 Gegidste hopwandelingen 28 Hop- en Kluiswandeling 28 Hopcultuurtip 28 Hopbellewandeling 28 Overige gegidste wandelingen 29 Wandeling Domentse- en Bleregemse broeken 29 H. Roselethwandeling 29 De Papeterswandeling 29 Wandeling van abdij tot waterkasteel 29 Grondplan Affligem en bezienswaardigheden 30 Bereikbaarheid 31 Contactgegevens 32 3

4 TERALFENE O.L.Vrouwgrot aan de Balleistraat 4 ESSENE Zicht op de Ankerhof

5 AFFLIGEM Situering & geschiedenis Affligem, gevormd door de dorpjes Essene, Hekelgem en Teralfene, ligt aan de westelijke rand van Vlaams- Brabant tussen Asse en Aalst. Onze gemeente kent een sterke verstedelijkingsgraad. De dorpskernen deinen uit tot de driesgehuchten zoals Bleregem, Doment en Biesendries en alleen de boskantgehuchten Ten Bos en De Kavee liggen nog afgezonderd. De E40 en de Brusselbaan (N9) die onze gemeente horizontaal doormidden snijden, hebben, samen met de nabijheid van belangrijke treinstations, de mobiliteit van de Affligemnaar sterk verhoogd met een bevolkingstoename tot gevolg. Affligem telt nu circa inwoners op een oppervlakte van ha. Toch blijven er nog open ruimtes over waar het oude cultuurlandschap van bossen, weiden en kouters bewaard bleef. Men vermoedt dat er al in het Steentijdperk tijdelijke nederzettingen waren. Topografisch gezien lijkt onze gemeente op een zadeldak. De hoger gelegen gebieden (tot circa 78 meter: Trommelbos, Sparrenbos, Eksterenberg, Molenberg en Boekhoutberg) waarlangs de Romeinse heirweg liep, vormen de nok van het dak en bieden de bezoekers een prachtig panorama met in het noorden de Abdij Affligem, het Kluisbos en de voormalige abdij Maria Mediatrix en in het zuiden de laag gelegen Dendervallei (tot circa 10 meter). De kouters op de leemplateaus worden onderbroken door lintbebouwing en langgerekte beekdalbossen. Her en der verspreid vertoont het landschap nog sporen van de ondernemerszin van de Abdij Affligem: grote oude hoeves, de contouren van drooggelegde vijvers en de slenken van oude steengroeven. Met die ontginning kende onze streek een totale ommekeer. Niet alleen het uitzicht wijzigde, er ontstonden heuvels en diepe groeven, ook en vooral de samenstelling van de bevolking veranderde. Steenkappers, beeldhouwers en werklieden voor het graven en het vervoer stroomden toe, zelfs uit Wallonië en Picardië. Hun komst zou aan de basis liggen van heel wat Romaanse toponiemen in Affligem: Mattein, Mazits, Kavee, Montil In het midden van de 18de eeuw kwam er een einde aan de ontginningen omdat de groeven uitgeput waren. De duivelsputten op de Boekhoutberg zijn nog duidelijke getuigen van deze verdwenen bedrijvigheid. 5 HEKELGEM Zicht op voorzijde abdij Affligem

6 6 ESSENE Beeld Sint-Antonius aan de kerk

7 ESSENE Verleden & heden Een dorp dat door zijn natuurschoon en bezienswaardigheden het hele jaar door tot een bezoek uitnodigt, is Essene, gelegen aan de rand van het Pajottenland. De geschiedenis van Essene werd grotendeels getekend door de configuratie van het terrein. De naam, een Keltische plaatsnaam met betekenis nabij het water, wijst op een nederzetting bij de Essenbeek die ontspringt bij de kerk en na samenvloeien als Overnellebeek in de Bellebeek uitmondt. Van het historisch verleden is er niet zo veel meer te zien. De borcht, waarvan de oorsprong teruggaat tot het einde van de 10de eeuw, overleefde de godsdienstoorlogen niet. De kerk, toegewijd aan Onze-Lieve-Vrouw- Bezoeking, ontstond als villakerk maar de Abdij Affligem verwierf in 1105 het patronaat. De kerk werd herhaaldelijk beschadigd en was na de Franse Tijd in zodanig slechte staat dat ze in 1835 werd herbouwd en vergroot waardoor ze zowel gotische als neo-classicistische kenmerken vertoont. De vierkante Westertoren is 16 meter hoog en dateert van circa Een deel van de witte zandsteen, waarmee de toren werd opgetrokken, komt van de groeve beneden de Eksterenberg. Op de uitgewerkte sluitsteen boven de barokke kerkdeur staat anno 1664 te lezen, het jaar waarin de toren verbouwd werd. In de kerk hangt een kruisafneming van Theodoor Van Thulden ( ) leerling van Pieter-Paul Rubens. In 2012 werd het Van Peteghemorgel uit 1817 in zijn originele vorm hersteld en kreeg het zijn oorspronkelijke klank terug. De monniken van Affligem bouwden in 1149 de belangrijke Bellemolen waarvan de oudste kern van het molenhuis waarschijnlijk van de 17de eeuw dateert. Nabij de molen bouwden de monniken ook het landhuis t Sluys (1731). De Luxemburgse familie Wambacq, die in 1444 al in Essene gevestigd was, bewoonde eerst het Hof ter Borcht, aanvankelijk een eigendom van de heren van Asse. In 1647 vinden we leden van de familie Wambacq op het Ankerhof. Troepen van de Franse maarschalk de Villeroy vernielden de hoeve in De verbouwing volgde in 1702 maar de Sansculotten plunderden ze andermaal duchtig. In de omgeving van de kerk vinden we de mooie Bastaertshoeve, die voor het eerst vermeld wordt in 1623, en een statig herenhuis, de vroegere pastorie uit Op een boogscheut van de kerk, tegen een heuvelrug en vlakbij de heirbaan van Asse naar de Dender, ligt het Trommelveld. Volgens sommige geschiedschrijvers bevond zich hier een legerplaats ten tijde van Caesars veldtocht. Tot de folkloristische activiteiten van Essene behoort zeker de Sint-Antoniusviering die ieder jaar grote belangstelling geniet. De viering verloopt in een typisch Pajottenlandse sfeer, haast kinderlijke vroomheid en landelijke levenslust. Traditioneel heeft deze viering plaats op zondag 17 januari zelf, of op de eerste zondag erna. 7 ESSENE Zicht op voorzijde Bellemolen

8 HEKELGEM Detail van de spreuk op de kerktoren 8

9 HEKELGEM Verleden & heden De Hekelgemse dorpskern ontstond aan de bron van de Okaaibeek en in de schaduw van de burcht van de heer van Hekelgem. Wanneer dit gebeurde is niet bekend. De naam wijst alleszins op een Frankische oorsprong. Van dit belangrijk burchtcomplex is alleen de boerderijwoning overgebleven, het Hof ter Saele. Het huis is opgetrokken uit baksteen op een afgeschuinde plint van zandsteen. Boven de rondboogdeur staat het jaartal 1643 gebeiteld. De Sint-Michielskerk is waarschijnlijk ontstaan in de 10de eeuw als villakerk van de heren van Hekelgem. De stoere Romaanse toren werd eeuwenlang het belfort genoemd. Het gebouw is opgetrokken uit zandsteen. De huidige vorm is het resultaat van meerdere verbouwingen. Bij de laatste verbouwing werd een nieuw uurwerk aangebracht met eronder de tekst: Siet hier de verganckelyckheyt van den Tyd. Tot de voornaamste bezienswaardigheden behoort het gepolychromeerd houten beeld van Sint-Cornelius dat op pinkstermaandag wordt uitgestald voor de bedevaarders die zijn hulp inroepen tegen de stuipen bij kinderen. De pastorie is door zijn ligging uniek: omgeven door wallen met achteraan een visvijver. Een oase van rust en stilte. De Kluiskapel gaat terug tot de 7de of 8ste eeuw. Het huidige gebouw (1758) is slechts het koor van de verdwenen kerk. Het beeld van Onze-Lieve-Vrouw, tronend boven het altaar tussen twee engelen, wordt vereerd tijdens de begankenis van Beloken Pasen. De glasramen beelden twee legenden van de Kluis uit. Dichtbij bevindt zich het Kluizeputteken, een bron waaruit de Hekelgemse kindjes worden geboren. Op de Molenberg troont de oudste windmolen boven het dorp uit. Deze molen dateert van 1785 en werd tot 1950 actief gebruikt. Hij werd in 1957 gerestaureerd tot woning en in 1993 in zijn oude glorie - met wieken - hersteld. De nieuwe molen uit 1827 op de Boekhoutberg werd tijdens de Tweede Wereldoorlog zwaar beschadigd en is nu slechts een molenromp maar dat beeld wordt gecompenseerd door de prachtige molenaarswoning uit Van de vele prachtige boerderijen zoals Het Griffiershof is de Blakmeershoeve de indrukwekkendste. De gebouwen zijn aan drie zijden van een geplaveide binnenkoer ingeplant. Nu is de hoeve omgebouwd tot een riante woning. 9 HEKELGEM Oude windmolen aan de Molenberg

10 10 TERALFENE Binnenzicht van de kerk

11 TERALFENE Verleden & heden Ontstaan op de rechteroever van de Dender, aan de monding van de Bellebeek, kreeg Teralfene zijn benaming van de Kelten. Ter betekent aan de en Alfene is Keltisch voor witte rivier. De Alfene was de vroegere benaming voor de Bellebeek. Dankzij de Bellebeek behoort het volledige noordelijke deel van het Pajottenland tot het Denderbekken. Teralfene heeft de typische kenmerken van de Denderdorpen: een langgerekt straatdorp langs de Dries- en Daalstraat. Deze beide straten hebben verschillende steegjes. Die steegjes ontstonden in de 19de eeuw toen de arbeiders van de Aalsterse textielindustrie hun huisjes bouwden in de tuinen van de ouderlijke woning. Pas in de 20ste eeuw wordt er ook op de flanken van de vallei, op de Schettenberg, gebouwd. Aan deze heuvel, een 40-tal meter boven het zeeniveau, begint het golvende landschap van het Pajottenland op de rechteroever van de Dender. In Teralfene ligt de enige Dendersluis die behoort tot Vlaams-Brabant. Deze handbediende sluis heeft een verval van amper 60 cm. Gebouwd voor schepen van 300 ton is ze de sluis met het kleinste verval op de Dender. Historisch behoort Teralfene tot het Land van Aalst dat in het midden van de 11de eeuw onder het gezag kwam van de Graaf van Vlaanderen. Het is pas met de Franse Revolutie, dat Teralfene deel ging uitmaken van het Departement van de Dijle, waardoor het later tot Vlaams-Brabant ging behoren. De kerk van Sint-Jan Evangelist wordt reeds in 1369 vermeld. De zandstenen gotische kruisbeuk dateert van het midden van de 17de eeuw. De overige delen dateren van de 19de eeuw en werden bijgebouwd omdat de kerk te klein was geworden. Vermeldenswaardig is het houten gepolychromeerde beeld van de Zittende Madonna uit de 15de eeuw. Het beeld werd in 1986 gerestaureerd. Links voor de kerk ligt de Roepsteen. Van de Middeleeuwen tot de Franse Revolutie kondigde de Belleman hier de wetten af omdat bijna niemand kon lezen. De gemeentelijke verordeningen werden hier zelfs tot het midden van de 19de eeuw afgeroepen. Teralfene heeft vandaag nog altijd een eigen officiële Belleman die o.a. zijn taak nog vervult op de Dag van de Nieuwe Inwoner. Voor de kerk ligt één van de kleinste kerkhoven van het Gemenebest in Europa. De graven zijn dezelfde als alle Engelse oorlogsgraven, waar ook ter wereld, en ze worden nog steeds onderhouden op vraag van de Commonwealth Wargraves Commission. Twee Engelse militairen liggen hier begraven: John Everard Upton, kapitein bij de Koninklijke Artillerie, en Harry Haigh, soldaat bij de Koninklijke Huzaren. De twee soldaten kwamen hier in mei 1940 om het leven toen hun eenheid zich terugtrok voor het oprukkende Duitse leger. 11 TERALFENE Beeld van een gepersonaliseerde zotskap

12 12 ABDIJ Trappenhal naar de monnikencellen

13 ABDIJ Affligem De fusiegemeente Affligem dankt haar naam aan de Abdij Affligem, een van de oudste en meest vermaarde abdijen van de Lage Landen. De abdij werd gesticht door zes krijgslieden die wellicht in 1062 tot bekering kwamen. Op grond van de paltsgraaf Herman II bouwden zij vanaf 1084 hun abdij. De krijgslieden namen de regel van Sint-Benedictus aan en na een aanzienlijke schenking van graaf Hendrik III van Leuven groeide het abdijdomein uit tot een van de belangrijkste in de Nederlanden. Affligem werd de Primaria Brabantiae, de voornaamste abdij van het hertogdom Brabant. Ze stichtte acht kloosters en had een zeer sterke invloed op de omgeving door haar armenzorg, door het patronaat over 45 parochies en het begevingsrecht van zo n 130 beneficies, door de bouw van grote hoeves en winden watermolens, door de aanleg van visvijvers en niet in het minst door de ontginning van zandsteengroeven. De abdij bleef niet gespaard van tegenslag. Na de vernielingen in de 14de eeuw volgde de volledige verwoesting in 1580 door de troepen van Willem van Oranje. Vanaf de 17de eeuw kende ze dank zij bezielende proosten zoals Benedictus van Haeften en Beda Regaus een materiële en spirituele heropleving. Die bloeiende periode werd bruusk afgebroken door de Franse Revolutie. Op 11 november 1796 verjoegen Franse revolutionairen de monniken uit hun abdij. De abdijgebouwen en alle bezittingen werden verkocht. Het abdijdomein, dat meer dan hectare grond en een veertigtal boerderijen telde, ging volledig verloren. Bijna veertig jaar leefden de monniken verspreid tot hun overste in 1837 een leegstaand klooster in Dendermonde kon aankopen en daar het kloosterleven hervatte. De terugkeer naar Affligem gebeurde in 1870 na de aankoop van het Bisschoppenhuis. Een decennium later volgde de bouw van een neogotische vleugel en een kerk. In de 20ste eeuw werden de gebouwen verder uitgebreid. De abdij had inmiddels haar vooraanstaande rol weer opgenomen door de publicatie van het Tijdschrift voor Liturgie, de oprichting van het Cultureel en het Religieus Centrum en de openstelling van de jeugdhemen Sint-Benedictus en Verbrugghen. Culinaire bekendheid verwierf de abdij door haar smaakvolle abdijkaas en haar verrukkelijk abdijbier. 13 ABDIJ Kapel van de abt

14 14 DE MONTIL de beeldentuin

15 DE MONTIL Beeldentuin Wie de Moortelstraat in komt, wordt geconfronteerd met de 9,5 meter hoge en 4 ton zware Klemboom, een werk van Paul Gees, waarin hij spanning en evenwicht prachtig laat samenvloeien. Bij het betreden van de beeldentuin De Montil, met internationale allure, zullen de kunstwerken van Johan Tahon en Eugène Dodeigne zeker vragen oproepen. Johan Tahon s geslachtsloze figuren werden uitgevoerd in wit gepatineerd brons, terwijl het werk van de reeds jaren in Frankrijk verblijvende Belg, Eugène Dodeigne, in blauwe hardsteen werd gemaakt. Dit werk behoort tot zijn gesloten figuren. De Fransman Bernard Venet is hier vertegenwoordigd door een monumentale spiraal, uitgevoerd in cortenstaal. De antropomorfe figuur van de Nederlandse beeldhouwer Henk Visch, alsook de mythische figuren van Roel D Haese spreken zeker tot de verbeelding. De prachtige bronzen beelden van Georges Grard zijn een verheerlijking van de vrouw en bewijzen dat Grard één van de belangrijkste Belgische beeldhouwers is van de vorige eeuw. Voor een prachtige integratie zorgde Patrick Merckaert met zijn SEE. Van de Engelse beeldhouwer Thomas Houseago staan er twee monumentale werken. Het laatste werk Souvenir de Machelen van Roger Raveel kwam er in Op verschillende plaatsen in de prachtige tuin werden bankjes aangebracht zodat u rustig kunt genieten van kunst en natuur. Bordjes bij de kunstwerken geven meer informatie. De beeldentuin van De Montil is een must voor kunst- en natuurliefhebbers. 15

16 16

17 ZANDSCHILDERS van Hekelgem De Hekelgemse tovenaars met zand lokten een eeuw lang drommen toeristen uit binnen- en buitenland naar deelgemeente Hekelgem. In die tijd stelden een vijftal herbergen aan de Brusselbaan en de Kerkstraat deze zandtapijten tentoon in een salon, grenzend aan de herberg. Adèle Callebaut ( ), dochter uit de dorpsherberg Den Destel - thans taverne Oud Zandtapijt - was de uitvindster van de zandtapijtkunst. Haar familielid Roger De Boeck ( ) werd haar belangrijkste opvolger. De Hekelgemse zandschilderkunst stoelt op de aloude volkskunst van het zandtekenen: ter gelegenheid van de processie werden met wit zand versieringen aangebracht in de haard, rond de kachel, op de achtervloer of op de straat. Maar Adèle Callebaut deed veel meer dan dat. Zij kleurde het zand en strooide het uit op een groot paneel tot een prachtig maar weliswaar kwetsbaar tafereel. Adèle bedacht de techniek om het zand te fixeren, zodat het tafereel, vaak een kopie van een bekend werk, kon worden opgehangen als een echt schilderij. Het zandtapijt werd de toeristische attractie van Hekelgem. De opvolgers van Adèle Callebaut beperkten zich niet tot het louter kopiëren maar gingen creatief te werk. Ze schilderden stillevens, landschappen en portretten in zand. En ook al zijn de zandherbergen opgedoekt en is de glorietijd van de zandschilderkunst voorbij, toch kan men in het gemeentelijk atelier in de bovenzaal van taverne Oud Zandtapijt nog altijd kennis maken met deze veredelde volkskunst. Vandaag telt Hekelgem nog twee zandschilders. Niet toevallig gaat het om de zus Elise en de dochter Greet van de befaamde zandschilder Roger De Boeck. 17 ZANDTAPIJT Deel van de tentoonstellingsruimte

18 18 TER KLUIZEN Wijngaard in het domein Maria Mediatrix

19 PRODUCTEN uit eigen streek Het abdijbier Affligem werd volgens het voorschrift van de Heilige Benedictus binnen de abdijmuren gebrouwen door de Affligemse monniken. Nadat Duitse soldaten in 1940 de brouwerij sloten, werd de productie na de oorlog uitbesteed. De Affligem Brouwerij bds (Opwijk) brengt volgens de formula antiqua renovata vier abdijbieren op de markt: Blond, Dubbel, Tripel en Patersvat (met Affligemse hop). De kaasmakerij Pax in het abdijcomplex werd ook in 1940 gesloten en later uitbesteed. Er zijn twee soorten halfharde en licht gezouten Affligemkazen: de ronde kaas met bruine korst is gemaakt volgens de aloude abdijformule. De langwerpige met goudgele korst, door dom Tobias op punt gesteld, heeft een meer uitgesproken karakter. Voor de productie van tafelwijnen plantte Herman Troch reeds in 1997 een wijngaard van 2 ha groot aan, in de tuin van de voormalige abdij Maria Mediatrix. Hij produceert rode wijnen, met dieprode kleur en krachtig aroma en witte wijnen met fruitige aroma s. (Domein De Kluizen). In 2011 is de Cuvée 2003 Juglans tot beste Belgische witte wijn verkozen door de Vereniging van Sommeliers. De Sint-Antoniusjenever is een traditionele jenever, waarvan de roze kleur verwijst naar het roze varkentje van Sint-Antonius. Ook de likeurkoffie (ready made) is te verkrijgen in The Whisky House in Essene. In het Sint- Antoniusweekend wordt tevens de Sint-Antoniusspeculoos te koop aangeboden. Hopkeesten, een delicatesse, waren oorspronkelijk slechts een bijproduct van de eens zo florerende hopteelt. De verse hopscheuten zijn slechts een drietal weken beschikbaar. Ze staan van half maart tot in april op het menu van de meeste gerenommeerde streekrestaurants. 19 CUVEE 950 Gebrouwen ter gelegenheid van 950 jaar abdij

20 VOORSTEL Toeristische daguitstap Keuzemogelijkheden 9u30 Onthaal met koffie (koffiekoek op aanvraag) in Gasthof d Oude Brouwerij (CCAbdij). 10u Bezoek aan de Sint-Pieters- en Paulusabdij in Affligem. Enkel op donderdag, vrijdag of zaterdag! (inkom: 2/pp) De rondleiding begint aan het voorplein met gebouwen in verschillende bouwstijlen of in het laatbarokke Bisschoppenhuis uit Binnen worden de vertrekken bezocht van verschillende architecten en eindigt met een bezoek aan de kerk met het O.L.Vrouwbeeld van Affligem. In de tuin bezoek aan de Benedictuspoort, de kerkruïnes, de kruidentuin, Religieus centrum, het jeugdheem Sint- Benedictus. Uitleg over de geschiedenis van het Affligems abdijbier en mogelijkheid tot aankoop van abdijprodukten. Aansluitend: Degustatie Affligembier: proeverij van 3 soorten Affligembier (Blond, Donker en Tripel), geserveerd met halfharde, lichtgezouten Affligemkaas. 12u30 Middagmaal in één van de restaurants Hoppeland restaurants (zie website) 14u30 Gelieve voor het namiddagprogramma te kiezen uit twee van volgende mogelijkheden: Sightseeing rondritje doorheen Affligem met ofwel Geleid bezoek aan de beeldentuin van de Montil (duur 1uur) De prachtige beeldentuin van De Montil bevat een verzameling actuele beeldhouwwerken samengesteld door Jan De Bolle, eigenaar van de Montil. We vinden er expressief beeldhouwwerk van o.a. Georges Grard, Roel D Haese De beeldentuin werd in 2000 door Jan Hoet in aanwezigheid van de toenmalige Cultuurminister officieel geopend. ofwel Geleid bezoek aan het Oud Zandtapijt (duur: ongeveer een half uur / grotere groepen: 1uur). Afsluiten met drink in Oud Zandtapijt. U bezoekt, met een gids (minimum 10 personen), de Tentoonstelling Zandtapijten, gelegen boven de taverne Oud Zandtapijt. U kan dit bezoek vervangen door een demonstatie Zandtapijten strooien en uitleg door de kunstenaar Greet De Boeck in de tentoonstellingsruimte boven de taverne Oud Zandtapijt. ( 40/groep). ofwel Bezoek aan The Whisky house (duur: 1uur) Degustatie: 7/pp ofwel vanaf 100/groep (voor de whisky-liefhebber) Als resultaat van jarenlang reizen door Schotland presenteert Geert De Bolle van 114 whisky-distillerijen meer dan 600 varianten in the Whisky house. Het succes is ook te danken aan de toenemende interesse voor whisky in de keukencultuur. Een bezoek met degustatie. ofwel Bezoek aan een snijbloemenbedrijf (duur 45 minuten) van oktober tot begin mei. J. De Baerdemaeker vormde het rozenbedrijf van zijn ouders om tot een jong en modern tulpenbedrijf. Tulpen worden gekweekt op hydrocultuur van oktober tot eind april: ze waren de eersten in België. In de overige periode worden gladiolen en lelies gekweekt onder glas en zonnebloemen, irissen en andere snijbloemen in openlucht in zeer beperkte mate. Mogelijkheid tot aankoop tulpen. 17u30-18u Einde dagtrip Er kan ook gekozen worden voor een begeleide wandeling (zie website). Enkele voorbeelden van wandelingen vindt u in de rubriek wandelen en fietsen in Affligem. 20

21 Affligem Voortuin van het Pajottenland Reservatie programma en gids MIEKE VERHAEGE (COÖRDINATIE GIDSENWERKING) TEL : E-ADRES: info@toerismeaffligem.be Prijzen per persoon Koffie of koffie met chocoladekoek bij onthaal en middagmaal (keuzemenu) en /of avondmaal en bier-en kaasdegustatie: zelf af te spreken met de verantwoordelijke van Gasthof d oude Brouwerij, CC Abdij contactpersoon Marleen Herman, Abdijstraat 6, 1790 Affligem, GSM E-adres: herman.marleen@gmail.com of andere locatie middagmaal/avondmaal (zie aanbod website Affligem Hoppelandmenu). Inkom Abdij Degustatie Affligembier (en kaas) Degustatie whisky Bezoek tulpenkwekerij indien gekozen wordt voor demonstratie zandstrooien en uitleg door Greet De Boeck Zelf te reserveren bij Greet op GSM /persoon of min. 30/groep. 5/persoon en min. 15 personen. 7/persoon of min. 100/groep. 2/persoon, mogelijkheid tot aankoop bloemen en min.10 personen. 40/groep Ter plaatse te betalen aan de verantwoordelijken! De gidsen werken op vrijwilligersbasis (gratis). Raadpleeg de site voor de actuele prijzen 21 GIDSEN Reservatie en info

22 22 TERALFENE Fietsen aan de meander van de Dender

23 WANDELEN en fietsen Affligem ligt in de voortuin van het heuvelend Pajottenland en op de drempel van de bekoorlijke Faluintjes. Het is dé wandelgemeente bij uitstek. Al in 1972 legde VTB een wandelwegennet aan en nu zijn er verschillende wandellussen in Affligem. Over de drie deelgemeenten zijn de Kluis-, de René Mertens-, de Belledaal-, de Harry Haigh- en Henri Roselethroute bewegwijzerd met kleine, zeshoekige bordjes in wit en rood die regelmatig worden onderhouden. Naar aanleiding van het Ambassadeurschap Vlaanderen Lekker Land zijn er een aantal niet-bewegwijzerde hopwandelingen uitgestippeld. In 2012 tenslotte is in samenwerking met het Regionaal Landschap het Roofridderspad ingehuldigd. Ook de Vlaanderenroute GR 128 doorkruist de Faluintjes. Deze GR-routes zijn bewegwijzerde wandelpaden over lange afstand. GR staat voor Grote Route of Grande Randonnée. De Vlaanderenroute is een bewegwijzerd wandelpad dwars door Vlaanderen, van Wissant (Pas-de-Calais) naar Aken. De bewegwijzering is vaak aangebracht op bomen of palen en bestaat uit een witte en een rode verfstreep, horizontaal boven elkaar. FIETSEN Voor de fietsliefhebbers zijn er ook een paar interessante routes. De Boerenkrijgroute van 45 km, of ingekort 30 km, loopt langs Liedekerke, Affligem, Roosdaal en Ternat. Deze fietslus is momenteel onderbroken omdat de brug over de E40 in de Lombeekstraat nog niet terug is aangelegd! De Land van Asseroute (39 km) is een gevarieerde fietsroute die via Asbeek zigzaggend Essene binnenrijdt. Meer info over deze tocht vind je bij Toerisme Vlaams-Brabant en in het gemeentehuis van Asse. Ook de Landelijke Fietsroute Dender-Waaslandroute doet Affligem aan. LFroutes zijn routes in lijn die verschillende regio s kunnen doorkruisen. De borden van de LF-routes zijn rechthoekig en wit met groene opdruk. Deze route is opgenomen in Topogids landelijke fietsroutes (uitgave NGI) en de Gids voor de Vlaanderen Fietsroute (uitgegeven door Lannoo). De Hoppetocht van 34 km of 36,6 km is in 2011 uitgestippeld en de abdij Affligem is het vertrekpunt door de hopstreek. Via Asse, Opwijk en de gehuchten Baardegem en Meldert krijg je uiteindelijk opnieuw de abdij in het vizier. De wit/groene bordjes zijn de bordjes van het Fietsknooppuntennetwerk Brabantse Kouters, dat officieel geopend is op 10 mei Een parcours van 320 km onbegrensd comfortabel fietsen langs bewegwijzerde routes met 70 knooppunten. Met de fietsnetwerken stippel je zelf je fietstocht uit. Zo lang of zo kort, zo lastig of zo vlak als je zelf maar wil. Het enige wat je nodig hebt, is een fietskaart van de regio die je wil verkennen. Je noteert op voorhand de knooppunten waarlangs je wil fietsen in de juiste volgorde. Daarna stap je op de fiets. Het enige wat je moet doen, is de bordjes volgen die je van het ene naar het andere knooppunt loodsen. Met de fietskaart bij de hand, kan je ook onderweg je traject nog aanpassen, als je dat wil. Stippel zelf je tocht uit en... veel fietsplezier. Folders zijn te verkrijgen (5 euro) bij Toerisme Vlaams-Brabant, op het gemeentehuis, dienst cultuur en in t Gasthof d Oude Brouwerij. Omdat Affligem naast de Dender ligt stellen we zowel Fietsnetwerk Brabantse Kouters als Fietsnetwerk Scheldeland voor. Ook de mountainbikeliefhebber kan zijn hartje ophalen op een bewegwijzerd traject van 28 km met als start- en aankomstplaats het gemeentelijk centrum Bellekouter. Een folder is gratis te verkrijgen op de informatie- en sportdienst van de gemeente. WANDELEN Het roofridderswandelpad 23

24 WANDELEN Bewegwijzerde routes i.s.m. Toerisme Vlaams-Brabant Kluiswandelpad (11 km) of verkorte route (5,5 km) = Hop- en Kluiswandeling. Vertrekpunt en parkeerplaats met infobord: CCAA (Cultureel Centrum Abdij Affligem). Horeca: t Gasthof d Oude Brouwerij, de oude Snas, Dachterdeer, Oud Zandtapijt. We volgen de Abdijstraat richting dorp Hekelgem. Aan de vijfhoek nemen we links de Langestraat tot hoek Nievelstraat en Domentstraat. We volgen rechts de Domentstraat en na 100 m slaan we rechts een veldbaan de Koeweidelos in en brengt ons langsheen de O.L.Vrouwveldkapel. In de Bleregemstraat is er mogelijkheid de serres te bezoeken van de Hekelgemse bloemistenfamilie Goetvinck. De Koeweidelos brengt ons in het natuurgebied De Domentse Bossen, een biotoop bestaande uit bos, gras- en cultuurland. Na een wandeling door dit klein natuurparadijs komen we via de Veldekenslos terug in de Bleregemstraat. We gaan rechtdoor om het eerste wegeltje rechts te nemen en te belanden in de Reusweg, hier links en te volgen langsheen en midden de serres. We kruisen de Nieuwe Kassei en komen verder in de Fosselstraat. Die steken we over en komen in de Guchtweg. Deze weg volgen we tot de Leenweg. Hier links, kruisen we de Brusselbaan en volgen de Kapruinweg tot de Kerkstraat. Op de Brusselbaan bemerk je een fraaie oude hoevepoort, de hoeve van het Affligems griffiersgeslacht De Witte. In de Kerkstraat gekomen, gaan we naar rechts om verder links de Kwezelsweg in te draaien tot aan de Molenberg. Hier rechts tot de Brusselbaan. Hier komen we in de zandtapijtwereld terecht. Op de hoek van de Kerkstraat en de Brusselbaan hebben we het Oud Zandtapijt, de bakermat van de Hekelgemse zandtapijten. We kunnen ook een be-zoekje brengen aan het zandtapijtmuseum van kunstenares Elise De Boeck. We volgen verder de Brusselbaan, en ter hoogte van de Grobbestraat steken we de baan over en volgen verder de Moretteweg tot de Terlindenstraat, die we kruisen en we volgen het weggetje tot de Heuvel. Hier linksaf, verder vervolgen we onze weg langs de Hulstbos, maar ne-men hier de Noenweidelos tot de Langestraat. Verder 100 m links, en dan nemen we op onze rechterhand de Kluisdreef die ons brengt tot aan de legendarische Kluiskapel. Na een bezoek aan de Kluiskapel en het horen van de legenden over het eeuwigheidsvogeltje, de H. Radulfus en het Kluizeputteke, vervolgen we de Kluisdreef langsheen het gewezen Benedictinessenklooster Maria Mediatrix. Hier rechts volgen we de Aalsterse dreef tot de taverne Oud Snas. Indien je gehaast bent kan je gewoonweg rechtdoor gaan en je komt nabij de kloostermuren van Affligem. De mogelijkheid bestaat ook om hier links na de taverne t Oud Snas in te slaan en een wandeling te maken door het natuurgebied De Faluintjes en eventueel tot aan het waterkasteel van Moorsel. WANDELEN Kluiswandelpad 24

25 Wij nemen het paadje genoemd Trafserdweg rechtover de afspanning en belanden zo in de Bosstraat om links de Weimeersweg te nemen en verder links de weideafsluiting te volgen. Rechts kruisen we de Weimeersbeek die eens vijf visvijvers vulde en komen zo in de Blokweg, die eindigt rechtover de vroegere Bospoort en zo bereiken we terug de abdij. H. Roselethwandelpad (10 km). Vertrekpunt en parkeerplaats met infobord: kerk Hekelgem Horeca: café den Bert, Onder den Toren, den Ijsbeer, Oud Zandtapijt De persoon van Henri Roseleth ( ) verdient voort te leven in onze herinnering als de pionier van de dorpsgeschiedenis en als fervent natuurliefhebber. Daarom stellen wij u deze wandelroute voor, die ons kris-kras door het dorp brengt en ons de mooie plekjes toont. We wandelen door de Kasteelstraat en slaan de eerste straat rechts in, de Geukenshage met zicht op het laathof Hof ter Saele. We volgen verder links de Diepestraat tot net voor de Blakmeershoeve, één van de oude abdijhoeven. Nu volgen we terug de Geukenshage tot de Kasteelstraat. Eens gekomen aan de Kasteelstraat, staan we voor een alternatieve wegkeuze. De weg rechtdoor, maar afgesloten door een poort, brengt ons op de Zetselweg, met een prachtig panoramisch zicht op het Hekelgems dorp. Zo komen wij in de Pastorijweg. De andere weg, wat verder links brengt ons met een klim door de Groenstraat tot aan het drinkwaterreservoir van de T.M.V.W. Hier dalen we de Gootberg af tot de Oudebaan, hier links tot aan de Pastorijweg, hier terug links en volgen tot aan de pastorijtuin en de omwalde pastorij, en maken een kleine wandeling rond de visvijver. We wandelen, langs het Hekelgemse parochiehuis De Patro en gaan richting Brusselbaan om na 200 m een klein paadje te nemen dat ons tot in de Kapruinweg brengt. We komen hier op wandeling 2 die we volgen tot de Brusselbaan, maar na het museum van Elise De Boeck nemen we links de Grobbestraat of het oude Galgestraatje. Bij het kruisen van de Molenberg zien we rechts de vervallen molen De Vis of Nieuwe Molen. Het fraai molenhuis bleef gelukkig bewaard. Nu dalen we de Oude Romeinse Baan af, tot het eerstvolgend zijwegje links. We hebben daar een zicht op het Jeugddommein Verbrugghen met de schrikwekkende Duivelsputten. We blijven lopen tegen de flank van de Molenberg. Aldra komen we ter hoogte van de Oude Molen, gelegen op 74 m hoogte en volledig gerestaureerd. We blijven echter de Donkerstraat volgen richting wijk Ten Bos, maar nemen links de Kouterweg (opgelet: moeilijk te vinden veldweggetje), kruisen de Zwarteberg en komen zo terug op onze plaats van vertrek. WANDELEN H. Roselethwandelpad 25

26 R. Mertenswandelpad (10 km). Vertrekpunt en parkeerplaats met infobord: kerkplein Essene. Horeca: taverne Boerenschuur, taverne De Montil, t Karrewiel, Ons huis. Deze route brengt ons langs de plaatsen waar heemkundige en folklorist René Mertens ( ) gewoond heeft en die hem nauw aan het hart lagen. Op het kerkplein bewonderen we eerst drie merkwaardige gebouwen: de O.L.-Vrouwkerk, de prachtige pastorie, gebouwd door de abdij Affligem, en de 17de-eeuwse Bastaertshoeve. Wij volgen de Assestraat tot voorbij het Whisky House en slaan boven op de heuvel, net voor de Dokkenstraat, het veldwegeltje in dat ons brengt tot aan het kerkhof. Langsheen het kerkhof nemen we de richting naar de radarpost om iets voor dit merkpunt van de burgerluchtvaart links de Brukersebaan te bewandelen tot we de Fooststraat kruisen, en hier gaan we door en beklimmen de Eksterenberg. Hier rechts tot aan het waterreservoir en slaan daar onmiddellijk links de Groenstraat in die ons brengt tot de Kasteelstraat. Hier 50 m rechts en we wandelen dan de Geukenshage door die ons brengt tot de Blakmeershoeve. We volgen de weg langs de hoeve. Aan het eind van deze baan slaan we links de Bellekouterlos in, die ons brengt tot aan het Geertruikapelletje. Hier nemen we links de Molenstraat. Aan huis nr. 8 slaan we onmiddellijk rechts de veldweg in die als rabauwstickel (1698) staat geboekt in de kerkrekeningen. Links hebben we nu een mooi zicht op de achterzijde van de hoeve Ankerhof. We gaan voorbij het voetbalplein en verder de tennisterreinen van De Montil en kunnen een kijkje nemen in de beeldentuin. We kruisen de Moortelstraat en gaan verder door tot we in de Lombeekstraat komen, gaan onmiddellijk rechts en blijven de Lombeekstraat volgen tot de Paddeputstraat, die we kruisen en nemen het wegeltje voor ons. Zo komen we in de Hauwijkstraat. Hier wandelen we links tot de Ternatsestraat. Hier rechts richting Ternat tot de Overnellebeek, scheiding Asse-Essene. We gaan naar links en blijven verder links de Kerlemeers volgen tot de kerk van Essene. We kruisen hierbij de Horekenstraat. Harry Haighwandelpad (12 km). Vertrekpunt en parkeerplaats met infobord: gemeentehuis Bellekouter (Geertruibaan). Horeca: café Boerenschuur, café Natekenshof, taverne Schettenberg Deze wandeltocht vertelt ons de oorlogsfeiten aan de Dender op 18 mei 1940, later de Slag aan de Dender genoemd. The King s Royal Hussars leverden er een verbeten strijd. Wij drukken de voetsporen van de 19-jarige slanke en blonde jongen, soldaat Harry Haigh uit Huddersfield die op heldhaftige wijze in Teralfene sneuvelde. We kruisen de Bellestraat en volgen de Haezenweg tot aan de Zwarteberg. En we gaan hier links. We wandelen vervolgens over de autostradebrug en slaan over de brug links de Balleistraat in. Van de gelegenheid maken wij gebruik om een bezoek te brengen aan de Onze-Lieve-Vrouwgrot van Teralfene. In de Balleistraat slaan we rechtover de huisnummers 56 en 58 de aardeweg in, die ons kronkelend brengt tot aan de Vogelzangstraat, gaan hier links en na een 300-tal meter slaan we rechts de Marktweg in en blijven deze weg volgen, ook bij het oversteken van de Kortenbos. Langsheen de autosnelweg komen we beneden de brug en volgen dan links WANDELEN R. Mertens wandelpad 26

27 tot we terug in de Kortenbos komen. We volgen rechts de Kortenbos tot voorbij wijk De Kavee. Hier onmiddellijk het wegeltje in tot aan de Dender. We ontmoeten enkele bomputten als getuigen van de laatste wereldoorlog. Het jaagpad langsheen de Dender volgen we links tot aan het waterzuiveringsstation van Aquafin. We volgen hier de weg langsheen de omheining van het domein en gaan links de spoorwegtunnel onder en komen in de Rozenlaan. We nemen links de Tulpenlaan, volgen verder de Mollenhoekstraat, draaien verder de Molleweg in en nemen de Kerkweg tot aan de kerk. Hier brengen we een bezoek aan het graf van soldaat Haigh. Op het kruispunt voorbij de kerk slaan we rechts de Potaardestraat in tot we even verder de Langeweg inslaan. Ook aan de hoek gevormd met Driesstraat, Eugeen Bosteelsstraat en Steenbergstraat blijven we rechtdoor de Langeweg volgen tot we terug in de Driesstraat ko-men. Hier rechts en steken het pleintje over, om daar in de Portugeesstraat tussen de huisnummers 4 en 6 het baantje te volgen tot in de Kleinendries. De Kleinendries bewandelen we tot we de Kleine Heideweg links inslaan en volgen tot Okaaistraat. Hier gaan we links tot we rechts de Kapelleweg inslaan en komen zo in de Potaardestraat. We kruisen de Potaardestraat, na aan het huisnummer 43 een bezoek te hebben gebracht op de plaats waar soldaat Haigh sneuvelde. We nemen links de Potaardeweg tot in de Bremtstraat. Hier even links om verder het weggetje tussen de huisnummers 101 en 103 rechts in te slaan dat ons terugbrengt naar de Bellekouter. Het Belledaalwandelpad (10,5 km). Vertrekpunt en parkeerplaats met infobord: kapel Ter Muilen-Liedekerke. BEWEGWIJZERDE ROUTE in samenwerking met Regionaal Landschap Het Roofridderspad (7 km). Vertrekpunt en parkeerplaats: Cultureel Centrum Abdij Affligem Horeca: Gasthof d Oude Brouwerij, het Kaffeeken (Brusselbaan) Het traject vormt een verbinding tussen de abdij en het natuurgebied en volgt de voetsporen van de monniken. Rechtover de Abdij nemen we de Blokweg en lopen langs het hopveld, de resten van de vijvers van de abdij naar de Weimeersweg en de plaats waar vroeger de brouwerij stond naar de Langestraat en doorheen de Mattein. We nemen de Fosselstraat rechts en dan de Molenkouterweg naar de Veldekenslos en dan volgen we verder de voetsporen van de monniken door het natuurgebied via het nieuw aangelegd wandelpad naar de rustplek, even langs de rand van een privé bos, door een nieuw aangekocht perceel verwilderde weide naar de Schaapschuurlos met het industriepark. Even volgen we de Schaapschuurlos om dan het bos de Lap in te stappen langs een oude steengroeve in de vallei van de Koudenbergbeek. In de verte zien we nog de restanten van een andere vijver van de monniken. Het wandelpad kronkelt doorheen het bos, langs de rand van een weide en langs de oever van de Koudenbergbeek die we aan de brug oversteken. Het vochtige bos zorgt voor een heel bijzondere flora waarin heel wat zeldzame planten groeien. Het pad klimt naar de rand van het bos en komt uit in de Broekstraat. De Koeweidelos brengt ons naar de Koeyvijver. We volgen de Koeweidelos tot de Domentstraat en nemen dan links de Langestraat en doorheen wat vroeger de Voorpoort van de abdij was naar de Abdijstraat en op naar een frisse Pater in het gasthof de Oude Brouwerij. WANDELEN Harry Haigh wandelpad 27

28 GEGIDSTE Hopwandelingen Hop- en Kluiswandeling (5,5 km). Start: abdij Affligem De wandeling start aan de abdij Affligem en het nieuw aangelegde hopveld, als eerbetoon aan de teloorgegane hopteelt. We zien een draadveld maar ook een voorbeeld van hoe een staakveld eruit zag. Van hieruit aanschouwen we de abdijgebouwen in verschillende bouwstijlen. We vervolgen onze weg naar de legendarische Kluiskapel en het Kluizeputteke, met geneeskrachtige bron, met een verhaal ouder dan de abdij. We passeren verder de gewezen abdij Mediatrix en het domein De Kluizen, een nog jong Belgisch wijnbouwbedrijf dat werd opgestart in 1997 binnen de muren van de abdij Mediatrix. Sinds eind 2006 hebben enkele wijnen de streekerkenning Vlaamse landwijn. We vervolgen onze weg terug naar de abdij. Hopcultuurtip (7 km) of verkorte van 5 km (rolstoelgebruikers). Start: abdij Affligem De abdij is een goed vertrekpunt voor de hopwandeling. Deze wandeling kwam tot stand als eerbetoon aan de teloorgegane hopteelt in de streek, rechtover de abdij zien we het aangelegde hopveld als herinnering. We trekken het Kloosterbos in en komen uit aan Meldert vijver (visvijver), een herinnering aan de activiteiten van de abdij Affligem om de watermolen van voldoende water te voorzien. De wandeling leidt ons verder naar het dorp met een monumentale zandsteen, een herinnering aan de steengroeven die er eertijds door de abdij geëxploiteerd werden. In 2006 werd hier ook een levend hopmonument opgericht. Langs Nievel, een echt hopgehucht, zien we tal van opschriften en hopsymbolen. We brengen tenslotte een bezoekje aan Sint-Rochus, de patroonheilige van de hopboeren in de kapel van Nievel. Hopbellewandeling (7 km). Start: kerkplein Essene. De wandeling start aan de Papeter, bijnaam van de Essenaar, die verwijst naar de hopcultuur. In de nabije kerk vinden we het beeld en glasraam gewijd aan Sint-Rochus die in de streek aanroepen werd voor voorspoed door de hopboeren. Het parcours leidt langs de hopast van het gewezen hopinstituut die recent beschermd erfgoed is. Ook een bezoekje aan een gewezen hopbedrijf met deskundige uitleg over de hopteelt, de hopoogst, hopalaam en droogast. We zien echter geen hopveld op deze wandeling. 28 HEKELGEM Hopveld aan de abdij Affligem

29 GEGIDSTE Wandelingen Wandeling Domentse- en Bleregemse broeken (5,5 km). Start: abdij Affligem Een aan te raden wandeling in alle seizoenen is zeker en vast de Domentse Broeken of het Affligems GNOPgebied, het natuurgedeelte van het Roofridderpad. Men geraakt geboeid door de schoonheid van het natuurgebied gekend als de Domentse Bossen en Bleregemse Broeken. Deze biotoop bestaande uit bos, gras- en cultuurland (landschap dat onder de invloed van de mens is gevormd) ligt op afwisselend droge en natte, vaak met kwelwater bevloeide, leem- en zandgrond. Kwel is grondwater dat onder de druk uit de grond komt, ontstaat door een ondergrondse waterstroom van een hoger gelegen naar een lager gelegen gebied. Het Gemeentelijk Natuurontwikkelingsplan (GNOP) dat het gemeentebestuur, onder impuls van de plaatselijke afdeling van Natuurreservaten vzw (nu Natuurpunt Vlaanderen) en de Gemeentelijke Milieuraad liet opmaken in 1998, kwam geen dag te vroeg om dit stukje natuur voor de komende generaties veilig te stellen, want aan de zuidelijke rand knaagde reeds een KMO-zone. H. Roselethwandeling (7 km). Start: kerk Hekelgem. De wandeling start aan de St.-Michielskerk Hekelgem en staat in het teken van Henri Roseleth die burgemeester, genealoog, heemkundige, auteur en dorpsfiguur van Hekelgem is geweest. Van op het kerkplein hebben we zicht op het Hof Ter Saele, gewezen neerhof van de castrale motte en verplaatsen we ons naar de Blakmeershoeve, eens een belangrijke hoeve van de abdij. Via een prachtig panoramisch zicht op de Eksterenberg begeven we ons via het Oud Zandtapijt, de bakermat van de Hekelgemse zandtapijten in de buurt van de Duivelsputten. Langs de flank van de Boekhoutberg vervolgen we onze weg langs de nieuwe en oude molen, terug naar de kerk. De Papeterswandeling (7 km): Start kerkplein Essene. Deze wandeling start aan het kunstwerk van de Papeter, de bijnaam van de Essenaar. Essene is ook verbonden met Sint-Antonius, die jaarlijks op zondag 17 januari of de zondag erna vele bezoekers trekt. De route bewandelt de groene gordel rond de gemeente, afgewisseld met heel wat cultureel en landschappelijk interessante plekjes! Essene anders bekeken! Wandeling van abdij tot waterkasteel (8 km): Start abdij Affligem. Deze wandeling door de Faluintjes krijgt een meerwaarde door een historische omkadering aan de hand van verhalen van twee figuren die deze paden voor ons werkelijk hebben betreden: Abt Karel de Croy, bouwer van het Waterkasteel in de 16de eeuw en de ludieke inbreng van Pee Klak, de plaatselijke Tijll Uilenspiegel, eind 19de begin 20ste eeuw. 29 HEKELGEM Wandelen in de Domentse Broeken

30 gewezen abdij Maria Mediatrix hopveld aan de abdij Affligem abdij Affligem kerk Hekelgem Oud Zandtapijt molenhuis Duivelsputten Kluiskapel

31 AFFLIGEM Bereikbaarheid en openbaar vervoer Met de wagen Via autosnelweg E40, afrit 19a Affligem N9 Brusselbaan Aalst-Brussel Met het openbaar vervoer Via trein Affligem heeft een directe aansluiting met de trein (station Essene-Lombeek) of via de stations Liedekerke of Denderleeuw ben je op wandelafstand van het centrum van Teralfene. Via de bus (De Lijn) Verschillende lijnen doen Essene, Hekelgem en Teralfene aan (van en naar Ternat, Asse, Aalst, Brussel, Liedekerke, Meldert, ). Meer info (tel ) pastorie Hekelgem hof Ter Saele Blakmeershoeve Ankerhof de papeter Essene kerk Essene Bellemolen t Sluys Cultureel Centrum Bellekouter Gemeentelijk Centrum Bellekouter kerk Teralfene roepsteen Teralfene O.L.V.-grot Teralfene sas Teralfene oude molen Hekelgem hoeve De Witte

32 Informatiedienst gemeentehuis Affligem Bellestraat, Affligem Tel.: Fax: Toerisme Brabantse Kouters Pastoor Woutersstraat 1B (correspondentie) Prinsenstraat 22 (kantoor) 1850 Grimbergen tel/fax toerisme@brabantsekouters.be In de Brabantse Kouters is nog heel wat natuur en cultuur te ontdekken, individueel of in groep: wandelingen, fietsroutes, musea, Voor al deze informatie kan je terecht bij Toerisme Brabantse Kouters. BIZARRE COMPANY 2012