Fraxiparine Forte IE/ 0,6 ml oplossing voor injectie Fraxiparine Forte IE/ 0,8 ml oplossing voor injectie. nadroparinecalcium

Transcriptie

1 BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR DE GEBRUIKER Fraxiparine Forte IE/ 0,6 ml oplossing voor injectie Fraxiparine Forte IE/ 0,8 ml oplossing voor injectie nadroparinecalcium Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie in voor u. - Bewaar deze bijsluiter. Misschien heeft u hem later weer nodig. - Heeft u nog vragen? Neem dan contact op met uw arts of apotheker. - Geef dit geneesmiddel niet door aan anderen, want het is alleen aan u voorgeschreven. Het kan schadelijk zijn voor anderen, ook al hebben zij dezelfde klachten als u. - Krijgt u veel last van een van de bijwerkingen die in rubriek 4 staan? Of krijgt u een bijwerking die niet in deze bijsluiter staat? Neem dan contact op met uw arts of apotheker. Inhoud van deze bijsluiter Wat is Fraxiparine Forte en waarvoor wordt dit middel gebruikt? Wanneer mag u dit middel niet gebruiken of moet u er extra voorzichtig mee zijn? Hoe gebruikt u dit middel? Mogelijke bijwerkingen Hoe bewaart u dit middel? Inhoud van de verpakking en overige informatie Stapsgewijze instructies voor gebruik 1. WAT IS FRAXIPARINE FORTE EN WAARVOOR WORDT DIT MIDDEL GEBRUIKT? Fraxiparine Forte is een geneesmiddel dat helpt bij het oplossen van ontstane bloedstolsels. Dit type geneesmiddel wordt een antitrombotisch middel genoemd. Dit middel bevat nadroparinecalcium, een zogenaamde laagmoleculair gewicht heparine, en wordt gebruikt ter behandeling van een ziekte die wordt veroorzaakt door bloedstolsels. 2. WANNEER MAG U DIT MIDDEL NIET GEBRUIKEN OF MOET U EXTRA VOORZICHTIG ZIJN? Wanneer mag u dit middel niet gebruiken? u bent allergisch voor een van de stoffen in dit geneesmiddel. Deze stoffen kunt u vinden in rubriek 6 als bij u een verlaging van het aantal bloedplaatjes (bloedcellen die helpen bij het stollen van het bloed) is geconstateerd die veroorzaakt werd door een eerdere behandeling met nadroparine als u bloedingen heeft of een bloederziekte heeft door stollingsstoornissen of een verlaagd aantal bloedplaatjes tenzij bij u bloedstolsels zijn geconstateerd als u een ernstige verhoogde bloeddruk heeft als u een bloedende maag- of darmzweer heeft als u een aandoening heeft van het oognetvlies, veroorzaakt door verhoogde bloeddruk of diabetes bij operaties aan de hersenen, het oog of het ruggenmerg als u een lumbale punctie ondergaat (aftappen van vocht uit een holte onderaan een ruggenwervel)

2 als u een plaatselijke verdoving krijgt door middel van bijvoorbeeld een ruggenprik (bij een geplande (electieve) chirurgische ingreep) als u een bloeding in de hersenen heeft gehad (Cerebrovasculair Accident ofwel CVA) als u een bacteriële hartinfectie heeft (infectieuze endocarditis) als u ernstige stoornissen in de werking van de nieren heeft. U mag dan dit middel niet gebruiken voor de behandeling van aandoeningen die worden veroorzaakt door bloedstolsels Vertel uw arts als u denkt dat één van de bovenstaande punten op u van toepassing is. Indien dit het geval is, mag u dit middel niet gebruiken. Wanneer moet u extra voorzichtig zijn met dit middel? Voordat u dit middel gebruikt moet uw arts het volgende weten: als u een risico heeft op bloedingen (hemorragie) bijvoorbeeld door: een maag- of darmzweer bloedingsstoornissen ernstig verhoogde bloeddruk bloedvat (vasculaire) aandoening van het vaatvlies en netvlies van het oog (chorioretina) recente operatie aan hersenen, ruggenmerg of oog als u een nier- of leverziekte heeft als u andere medicijnen gebruikt die bloedstolling kunnen veroorzaken Vertel uw arts als u denkt dat één van bovenstaande gevallen op u van toepassing is. Het is niet bekend of dit middel veilig is of voldoende werkt wanneer het wordt toegediend aan zwangere vrouwen met kunstkleppen in het hart (zie ook rubriek Zwangerschap en borstvoeding). Omstandigheden waarbij u moet opletten Dit middel kan bestaande medische problemen erger maken, of kan ernstige bijwerkingen veroorzaken. U moet opletten voor bepaalde verschijnselen terwijl u dit middel gebruikt om het risico op problemen te verminderen. Zie voor de omstandigheden waarbij u moet opletten rubriek 4. zeer zelden komt afsterven van de huid (huidnecrose) op de plaats van de injectie voor. Het wordt voorafgegaan door bloeduitstortinkjes (purpura) of geïnfecteerde of pijnlijke rode (erythemateuze) vlekken, al dan niet met algemene verschijnselen. In zulke gevallen moet de behandeling onmiddellijk worden gestopt Uw bloed zal regelmatig getest worden: in zeldzame gevallen kan dit middel afname van het aantal bloedplaatjes in uw bloed veroorzaken dit middel kan de kaliumwaarden in het bloed verhogen. Uw bloed zal regelmatig getest worden in geval van diabetes, een ernstig nierziekte of indien u andere geneesmiddelen gebruikt die de kaliumwaarden kunnen beïnvloeden Spinale/epidurale anesthesie (ruggenprik)/spinale punctie (afname van vocht met holle naald) en gelijktijdig gebruik van geneesmiddelen

3 Patiënten moeten regelmatig gecontroleerd worden op signalen en klachten van neurologische achteruitgang, zoals rugpijn, gevoelsdeficit, motorisch deficit (doof gevoel en zwakte in de onderste ledematen), darm- en/of blaasdisfunctie. Patiënten moeten direct contact opnemen met hun arts als ze een van deze klachten ondervinden. Gebruik bij kinderen en jongeren tot 18 jaar Dit middel is niet onderzocht bij kinderen. Gebruik bij kinderen en jongeren tot 18 jaar wordt daarom niet aanbevolen. Gebruik bij oudere patiënten Als u ouder bent dan 65 jaar zal uw arts voor de start van de behandeling uw nierfunctie controleren. Gebruikt u nog andere geneesmiddelen? Gebruikt u naast Fraxiparine Forte nog andere geneesmiddelen, heeft u dat kort geleden gedaan of bestaat de mogelijkheid dat u in de nabije toekomst andere geneesmiddelen gaat gebruiken? Vertel dat dan uw arts of apotheker. Dit geldt ook voor geneesmiddelen waarvoor u geen voorschrift nodig heeft. Tijdens het gebruik van Fraxiparine Forte kan er een wisselwerking ontstaan bij gelijktijdige toediening van de volgende middelen: orale antistollingsmiddelen (anticoagulantia) (middelen die worden gebruikt om te voorkomen dat zich bloedstolsels vormen in de aders en de verschillende ruimten van het hart) systemische (gluco-) corticosteroïden (bijnierschorshormonen; middelen die worden gebruikt bij diverse ziektebeelden zoals MS, astma en COPD, eczeem) acetylsalicylzuur (middel dat pijnstillend, koortsverlagend en ontstekingsremmend werkt) of andere salicylaten (middelen die pijnstillend, koortswerend, ontstekingsremmend en bloedverdunnend werken) niet-steroïdale ontstekkingsremmers (zijn ontstekingsremmende geneesmiddelen die niet behoren tot de groep van de corticosteroïden. Ze worden vaak toegepast bij acute pijn (bijvoorbeeld een blessure) of chronische gewrichtspijn (reuma) en aanvallen van jicht) trombocytenaggregatieremmers (middelen die worden gebruikt ter voorkoming van bloedklontering) De resultaten van schildklieronderzoek kunnen worden beïnvloed. Het is mogelijk dat de hoeveelheid schildklierhormoon in uw bloed toeneemt. Waarop moet u letten met eten en drinken? Wees voorzichtig bij het gebruik van bepaalde suikers (dextran). Dextran kan er namelijk voor zorgen dat de werking van dit geneesmiddel wordt versterkt. Zwangerschap en borstvoeding Wilt u zwanger worden, bent u zwanger of geeft u borstvoeding? Neem dan contact op met uw arts of apotheker voordat u geneesmiddelen gebruikt. Er is beperkte informatie over de veiligheid van dit middel bij zwangere vrouwen en tijdens borstvoeding. Dit middel kan beter niet gebruikt worden tijdens de zwangerschap en borstvoeding, tenzij er goede redenen voor zijn. Uw arts zal de voordelen voor u afwegen tegen het mogelijke risico voor uw baby. Het is niet bekend of dit middel veilig is of voldoende werkt wanneer het wordt toegediend aan zwangere vrouwen met kunstkleppen in het hart.

4 Rijvaardigheid en het gebruik van machines Er zijn geen gegevens over de effecten van nadroparine op de rijvaardigheid of de mogelijkheid om machines te bedienen bekend. Fraxiparine Forte bevat latex De beschermhuls van de naald bevat latex. Vertel het uw arts als u allergisch bent voor latex. 3. HOE GEBRUIKT U DIT MIDDEL? Gebruik dit geneesmiddel altijd precies zoals uw arts of apotheker u dat heeft verteld. Twijfelt u over het juiste gebruik? Neem dan contact op met uw arts of apotheker. Gebruikelijke dosering De gebruikelijke dosis per injectie bedraagt per kg lichaamsgewicht nadroparinecalcium 171 IE anti Xa-activiteit welke gedurende 10 dagen eenmaal daags wordt toegediend als een onderhuidse injectie. Het voorschrift van uw arts kan hier echter van afwijken. De duur, dosering en volume worden door uw arts vastgesteld. Patiënten met een verminderde werking van de nieren Wanneer u een matig verminderde werking heeft van de nieren en u krijgt Fraxiparine Forte voorgeschreven voor de behandeling van een ziekte die wordt veroorzaakt door bloedstolsels, dan zal uw arts de dosering zo nodig aanpassen. Hoe wordt dit middel toegediend? dit middel wordt toegediend via een injectie onder de huid (subcutaan) in een huidplooi onderin de buikstreek. Indien een injectie in de onderbuik niet mogelijk is, vraag dan uw verpleegkundige of uw arts om advies. Vermijd daarbij de omgeving van een eventueel bestaande wond de spuiten zijn voorgevuld met precies de juiste dosering die u nodig hebt. Er zijn verschillende spuiten voor de doseringen van 0,6, 0,8 en 1,0 ml.* Voor sommige mensen moet echter het volume in de spuit worden aangepast. Uw arts zal het u vertellen als dit van toepassing is voor u. Voor de stapsgewijze instructies zie de informatie onder rubriek 7 injecteer dit middel niet in een spier de aanwezige luchtbel in de injectiespuit niet verwijderen *De dosering van 1,0 ml is niet mogelijk met de producten uit deze bijsluiter. Hiervoor zijn echter andere producten op de Nederlandse markt. Heeft u te veel van dit middel gebruikt? Neem voor advies zo snel mogelijk contact op met uw arts of apotheker omdat er een verhoogde kans op een bloeding bestaat. Bent u vergeten dit middel te gebruiken? Injecteer de dosering direct als u eraan denkt. Of wacht, als het bijna tijd is voor de volgende dosering tot dat tijdstip. Injecteer geen dubbele dosis om een vergeten dosis in te halen. Raadpleeg uw arts of apotheker als u twijfelt wat u moet doen. Als u stopt met het gebruik van dit middel Gebruik dit middel zo lang het door uw arts is voorgeschreven. Stop niet tenzij uw arts u dit heeft gezegd. Als u de behandeling stopt voordat uw arts dat heeft gezegd, dan heeft u een kans dat uw

5 bloedstolsels nog niet opgelost zijn en dat de behandeling van de aandoeningen die veroorzaakt worden door bloedstolsels nog niet voltooid is. Licht uw arts of apotheker in voordat u stopt. Heeft u nog andere vragen over het gebruik van dit geneesmiddel? Neem dan contact op met uw arts of apotheker. 4. MOGELIJKE BIJWERKINGEN Zoals elk geneesmiddel kan dit middel bijwerkingen hebben, al krijgt niet iedereen daarmee te maken. Omstandigheden waarbij u moet oppassen Overgevoeligheidsreacties: deze komen zeer zelden voor bij mensen die dit middel gebruiken. Verschijnselen zijn: bultjes en jeukende huiduitslag (galbulten) zwelling, soms van het gezicht of de mond (angio-oedeem), kan moeilijkheden met ademhaling veroorzaken Neem onmiddellijk contact op met uw arts indien u een van deze verschijnselen krijgt. Stop met het gebruik van dit middel. De belangrijkste bijwerking van de behandeling met dit middel is het optreden van bloedingen. Zeer vaak (meer dan 1 op de 10 patiënten): bloedingen; deze kunnen optreden op de plaats waar de onderhuidse injectie wordt gegeven of op andere plaatsen kleine bloeduitstortingen (hematomen) op de injectieplaats Vaak (minder dan 1 op de 10 patiënten): roodheid, zwellingsreactie op de injectieplaats hoofdpijn Uit bloedtesten: lever functioneert niet zo goed als zou moeten (verhoging van bepaalde leverenzymen in het bloed) Zelden (minder dan 1 op de patiënten): huiduitslag (rash), huiduitslag met hevige jeuk (netelroos) en vorming van bultjes (galbulten) (urticaria), roodheid (erytheem), jeuk (pruritis) neerslag van calciumzouten (calcinose) ter hoogte van de injectieplaats, met name bi patiënten met een slechte nierwerking Uit bloedtesten: bloedafwijkingen met als verschijnselen blauwe plekken en bloedingsneiging (trombocytopenie), verhoogd aantal bloedplaatjes (trombocytose) Zeer zelden (minder dan 1 op de patiënten): afsterven van huidweefsel op de plaats van de injectie (huidnecrose). Als dit zich voordoet, moet u de behandeling onmiddellijk stoppen (zie ook rubriek Omstandigheden waarbij u moet opletten ) overgevoeligheidsreacties een aanhoudende pijnlijke erectie van de penis (priapisme). Als dit zich voordoet, moet u uw arts onmiddellijk waarschuwen. U kunt een behandeling nodig hebben om serieuze complicaties te voorkomen migraine

6 Uit bloedtesten: toename van bepaalde bloedcellen (eosinofiele cellen) na het stoppen van de behandeling te hoog kaliumgehalte in het bloed (hyperkaliëmie) Het melden van bijwerkingen Krijgt u last van bijwerkingen, neem dan contact op met uw arts of apotheker. Dit geldt ook voor mogelijke bijwerkingen die niet in deze bijsluiter staan. U kunt bijwerkingen ook rechtstreeks melden via het Nederlands Bijwerkingen Centrum Lareb, website Door bijwerkingen te melden, kunt u ons helpen meer informatie te verkrijgen over de veiligheid van dit geneesmiddel. 5. HOE BEWAART U DIT MIDDEL? Buiten het zicht en bereik van kinderen houden. Niet in de vriezer of koelkast bewaren. Voor dit geneesmiddel zijn er geen speciale bewaarcondities. Gebruik dit middel niet meer na de uiterste houdbaarheidsdatum. Die is te vinden op de doos en de blister na de afkorting EXP.:. Daar staat een maand en een jaar. De laatste dag van die maand is de uiterste houdbaarheidsdatum. Gebruik dit middel niet als u merkt dat de oplossing deeltjes en/of verkleuring (anders dan de kleurloze of lichtgele kleur) bevat. Spoel geneesmiddelen niet door de gootsteen of de WC en gooi ze niet in de vuilnisbak. Vraag uw apotheker wat u met geneesmiddelen moet doen die niet meer nodig zijn. Ze worden dan op een verantwoorde manier vernietigd en komen niet in het milieu. 6. INHOUD VAN DE VERPAKKING EN OVERIGE INFORMATIE Welke stoffen zitten er in dit middel? De werkzame stof in dit middel is nadroparinecalcium. De andere stoffen in dit middel zijn water voor injectie, verdund zoutzuur en/of calciumhydroxide om de ph in te stellen. Hoe ziet Fraxiparine Forte eruit en hoeveel zit er in een verpakking Fraxiparine Forte is een heldere en kleurloze tot lichtgele oplossing voor injectie. Het wordt geleverd in een voorgevulde spuit met een veiligheidssysteem dat dient om te voorkomen dat iemand zich na gebruik per ongeluk aan de naald kan prikken. Het is verkrijgbaar in een verpakking van 2 voorgevulde spuiten van 0,6 of 0,8 ml. Fraxiparine Forte IE/ 0,6 ml Elke voorgevulde spuit van 0,6 ml bevat IE anti Xa nadroparinecalcium. Fraxiparine Forte IE/ 0,8 ml Elke voorgevulde spuit van 0,8 ml bevat IE anti Xa nadroparinecalcium. Houder van de vergunning voor het in de handel brengen en fabrikant

7 Vergunninghouder / ompakker: Medcor Pharmaceuticals B.V., Artemisweg 232, 8239 DE Lelystad Fabrikant: Aspen Notre Dame De Bondeville 1 Rue de l Abbaye F Notre Dame de Bondeville Frankrijk In het register ingeschreven onder: Fraxiparine Forte IE/ 0,6 ml oplossing voor injectie RVG 34597//23794 L.v.H.: Italië Fraxiparine Forte IE/ 0,8 ml oplossing voor injectie RVG 34598//23795 L.v.H.: Italië Deze bijsluiter is goedgekeurd in september Meer informatie over dit geneesmiddel is beschikbaar op de website van het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen ( STAPSGEWIJZE INSTRUCTIES VOOR GEBRUIK Onderdelen van de spuit: 1. Naaldhuls 2. Zuiger 3. Vingergrip 4. Veiligheidshuls

8 Spuit VOOR GEBRUIK: Instructies voor gebruik 1. Was uw handen goed met water en zeep en droog uw handen. 2. Verwijder de spuit uit de verpakking en controleer dat: de uiterste houdbaarheidsdatum niet gepasseerd is de spuit niet beschadigd is of open is 3. Ga in een comfortabele positie zitten of liggen. Kies een plaats in het onderbuikgebied, ten minste 5 cm onder de navel (zie figuur A). Figuur A Wissel de injecties af tussen de linkerkant en de rechterkant van de onderbuik. Dit helpt om ongemakken op de injectieplaats te voorkomen. Indien een injectie in de onderbuik niet mogelijk is vraag dan uw verpleegkundige of uw arts om advies. Vermijd bij injectie de omgeving van een eventueel bestaande wond. 4. Verwijder de naaldhuls door deze eerst te draaien en trek deze dan in een rechte lijn van de naald af (zie figuur B).

9 Figuur B Gooi de naaldhuls weg. Als het volume in de spuit meer is dan u nodig heeft, moet u eerst de overtollige vloeistof verwijderen voordat u zichzelf injecteert. houd de spuit met de naald recht naar beneden duw de zuiger van de spuit voorzichtig naar beneden totdat de bodem van de luchtbel en dus het oppervlak van de vloeistof op de juiste maatstreep van het volume dat uw arts heeft voorgeschreven vang de vloeistof die uit de naald komt op via een tissue en gooi deze weg de spuit is nu klaar voor gebruik Let op: raak de naald niet aan en laat deze nergens mee in contact komen voor de injectie. Het is normaal dat u een kleine luchtbel in de spuit ziet. Verwijder de luchtbel niet voor injectie. Als u dat doet verliest u namelijk een gedeelte van uw geneesmiddel. 5. Neem een huidplooi tussen duim en wijsvinger en houd deze huidplooi tussen duim en wijsvinger gedurende de gehele injectie (zie figuur C) Figuur C 6. Houd de spuit stevig rechtop bij de vingergrip. Breng de naald in zijn geheel loodrecht (rechtstandig, onder een hoek van 90 graden) in de huidplooi (zie figuur D). Niet opzuigen.

10 Figuur D 7. Spuit alle vloeistof langzaam in, door de zuiger zo ver mogelijk naar beneden te duwen (zie figuur E). Verwijder dan voorzichtig de naald uit de huid. Niet nawrijven. Als de injectieplaats gaat bloeden, moet u enkele minuten met een vinger op de injectieplaats drukken. Figuur E 8. Na de injectie schuift u de veiligheidshuls over de spuit in de richting van de naald totdat u klik hoort. Houd daarbij de veiligheidshuls vast in één hand en houd met de andere hand de vingergrip stevig vast. Trek de veiligheidshuls stevig over de spuit (zie figuur F). Figuur F

11 9. De veiligheidshuls is nu vergrendeld en de naald is afgeschermd (zie figuur G). U kunt zich niet meer per ongeluk prikken aan deze naald. Spuit NA GEBRUIK: veiligheidshuls vergrendeling van veiligheidshuls Figuur G Gooi de gebruikte spuit niet weg met het huishoudelijk afval. Verwijder deze volgens de instructies van uw arts of apotheker

12 INFORMATIE VOOR DE MEDISCHE BEROEPSGROEP 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Fraxiparine Forte IE/ 0,6 ml oplossing voor injectie Fraxiparine Forte IE/ 0,8 ml oplossing voor injectie 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Fraxiparine Forte IE/ 0,6 ml Elke voorgevulde spuit van 0,6 ml bevat nadroparinecalcium IE anti Xa-activiteit. Fraxiparine Forte IE/ 0,8 ml Elke voorgevulde spuit van 0,8 ml bevat nadroparinecalcium IE anti Xa-axtiviteit. Voor de volledige lijst van hulpstoffen, zie rubriek FARMACEUTISCHE VORM Oplossing voor injectie. 4. KLINISCHE GEGEVENS 4.1 Therapeutische indicaties Behandeling van trombo-embolische aandoeningen. 4.2 Dosering en wijze van toediening Dosering Eenmaal daags één injectie gedurende 10 dagen. De dosis per injectie bedraagt per kg lichaamsgewicht nadroparinecalcium 171 IE anti Xa-activiteit. Voor deze dosering kan gebruik worden gemaakt van onderstaand schema: Lichaamsgewicht (kg) Initiële dosering Fraxiparine Forte Aantal IE anti Xa < 50 0,4 ml ,5 ml ,6 ml ,7 ml ,8 ml ,9 ml* *Deze dosering is niet mogelijk met de producten uit deze bijsluiter. Er zijn echter ook andere producten met een dosering van (maximaal) 1,0 ml beschikbaar op de Nederlandse markt. Kinderen en adolescenten (jonger dan 18 jaar) Fraxiparine Forte wordt niet aanbevolen voor het gebruik bij kinderen jonger dan 18 jaar aangezien er onvoldoende gegevens over veiligheid en werkzaamheid zijn. 1

13 Oudere patiënten Er is geen aanpassing van de dosering noodzakelijk tenzij de patiënt een nierfunctiestoornis heeft. Bij oudere patiënten wordt aangeraden vooraf aan de behandeling de nierfunctie te bepalen (zie rubriek hieronder voor patiënten met een nierfunctiestoornis). Patiënten met een nierfunctiestoornis Verlaging van de dosering is niet nodig bij patiënten met een milde nierfunctiestoornis (creatinineklaring 50 ml/min). Matige tot ernstige nierfunctiestoornis wordt geassocieerd met verhoogde blootstelling aan nadroparine. Deze patiënten hebben een verhoogd risico op trombo-embolisme en hemorragie. Indien een vermindering van de dosering door een voorschrijvende arts wordt overwogen, rekening houdend met de individuele risicofactoren voor hemorragie en trombo-embolisme, moet bij patiënten met matige nierfunctiestoornis (creatinineklaring 30 ml/min en < 50 ml/min) de dosis met 25% tot 33% worden verlaagd (zie rubriek 4.4). Nadroparine is gecontra-indiceerd bij patiënten met een ernstige nierfunctiestoornis (zie rubrieken 4.3 en 4.4). Wijze van toediening: Subcutane injectie Plaats van de injectie: Injectie bij voorkeur in het subcutane weefsel van de anterolaterale en postlaterale buikgordel buiten de periumbilicale streek. Het anterolaterale gedeelte van het bovenbeen kan als alternatieve toedieningsplaats dienen. De omgeving van een eventueel bestaande wond vermijden. 4.3 Contra-indicaties overgevoeligheid voor de werkzame stof of voor een van de in rubriek 6.1 vermelde hulpstoffen trombocytopenie door nadroparine in de medische voorgeschiedenis actieve bloedingen of verhoogde kans op hemorragische diathese door stollingsstoornissen, behalve bij gedissimineerde intravasale stolling (DIC) ernstige hypertensie bloedverlies uit de tractus digestivus door bijvoorbeeld ulcus pepticum retinopathie door hypertensie of diabetes operaties aan de hersenen, het oog of het ruggenmerg lumbale punctie hemorragisch cerebrovasculair accident (CVA) acute infectieuze endocarditis ernstige nierfunctiestoornissen (creatinineklaring < 30 ml/min) bij patiënten die nadroparine in doseringen krijgen voor de behandeling van trombo-embolische aandoeningen (loco)regionale anesthesie bij electieve chirurgische ingrepen, waarbij een LMWH wordt voorgeschreven voor therapeutisch gebruik 4.4 Bijzondere waarschuwingen en voorzorgen bij gebruik Nadroparine verlengt de protrombinetijd. Hiermee moet rekening gehouden worden indien nadroparine wordt gecombineerd met anticoagulantia zoals bijvoorbeeld coumarinederivaten. Niet intramusculair of intraveneus toedienen. De anti Xa-activiteiten van de LMWH s zijn onderling niet vergelijkbaar. Bij overschakeling kan aanpassing van de dosering noodzakelijk zijn.

14 Heparine geïnduceerde trombocytopenie (HIT) Vanwege de mogelijkheid van HIT, moet het trombocytenaantal worden gecontroleerd tijdens de duur van de nadroparinebehandeling. LMWH s kunnen trombocytopenie veroorzaken. In zeldzame gevallen is deze trombocytopenie ernstig en kan wellicht geassocieerd zijn met arteriële of veneuze trombose. Een dergelijke diagnose moet worden overwogen bij de volgende situaties: trombocytopenie elke significante vermindering in het trombocytenaantal (30 tot 50% van de uitgangswaarde) verslechtering van de initiële trombose tijdens de therapie ontstaan van trombose tijdens de therapie uitgebreide intravasculaire coagulatie In dit geval moet de nadroparinebehandeling worden gestopt. Deze effecten zijn waarschijnlijk van een immuno-allergische oorsprong en in het geval van een eerste behandeling worden deze gewoonlijk gemeld tussen de 5 e en de 21 e dag van de behandeling. Maar dit kan ook eerder gebeuren indien er een medische voorgeschiedenis is van HIT. Indien er een medische voorgeschiedenis van trombocytopenie met heparine bestaat (of door standaard of door LMWH), kan behandeling met nadroparine zo nodig worden overwogen. In dergelijke gevallen moet zorgvuldige klinische opvolging en het bepalen van het trombocytenaantal ten minste dagelijks worden gedaan. Indien trombocytopenie optreedt, moet de behandeling onmiddellijk worden stopgezet. Indien trombocytopenie met heparine optreedt (of door standaard of door het LMWH), moet vervanging met een andere anti-trombotische klasse worden overwogen. Indien niet beschikbaar, kan vervanging met een ander LMWH worden overwogen indien de toediening van heparine noodzakelijk is. In dergelijke gevallen moet het trombocytenaantal ten minste dagelijks worden gecontroleerd en de behandeling moet zo snel mogelijk worden gestopt. Dit omdat na vervanging gevallen van initiële voortzetting van trombocytopenie zijn gemeld (zie rubriek 4.3). In-vitro plaatjesaggregatietesten hebben beperkte waarde in de diagnose van HIT. Voorzichtigheid is geboden bij toedienen van nadroparine bij aandoeningen met een verhoogd risico op bloedingen zoals bij: - leverinsufficiëntie - ernstige arteriële hypertensie - voorgeschiedenis van ulcera van het maag-darmkanaal of andere aandoeningen waarbij bloedingen kunnen optreden - vasculaire aandoening van de chorioretina - gedurende de postoperatieve periode volgend na operatie van de hersenen, ruggenmerg of oog Nierfunctiestoornis Van nadroparine is bekend dat het voornamelijk via de nieren wordt uitgescheiden en dat dit resulteert in verhoogde nadroparine blootstelling bij patiënten met een nierfunctiestoornis. Patiënten met nierfunctiestoornis hebben een verhoogd risico op bloeding en moeten met voorzichtigheid worden behandeld. Het besluit of een vermindering van de dosering geschikt is voor patiënten met een creatinineklaring van 30 tot 50 ml/min, moet worden gebaseerd op beoordeling van een arts van het individuele patiëntenrisico op bloeding versus het risico op trombo-embolisme (zie rubriek 4.2). Het doseringsadvies voor patiënten met nierinsufficiëntie is tot stand gekomen met behulp van farmacokinetische modellen. Oudere patiënten Bij oudere patiënten wordt aangeraden voor de behandeling de nierfunctie te bepalen.

15 Hyperkaliëmie Nadroparine kan de adrenale secretie van aldosteron verlagen, hetgeen kan leiden tot hyperkaliëmie. Voorzichtigheid is geboden bij patiënten met verhoogde plasmakaliumspiegels of met een verhoogd risico hierop, zoals patiënten met diabetes mellitus, chronische nierinsufficiëntie, patiënten met reeds aanwezige metabole acidose of patiënten behandeld met geneesmiddelen die mogelijk hyperkaliëmie veroorzaken (bijv. angiotensine converting enzyme (ACE-)remmers, niet -steroïde anti-inflammatoire middelen (NSAID s)). De kans op hyperkaliëmie neemt toe met de duur van de therapie, maar is meestal reversibel. Plasmakaliumspiegels moeten bij risicopatiënten gecontroleerd worden. Spinale/epidurale anesthesie/spinale punctie en gelijktijdig gebruik van geneesmiddelen Bij patiënten die spinale- of epidurale anesthesie ondergaan, is het gebruik van LMWH wellicht zelden geassocieerd met hematomen die kunnen resulteren in verlengde of permanente paralyse. Het risico op spinale/epidurale hematomen wordt verhoogd door het inbrengen van epidurale catheters of door het gelijktijdig gebruik van andere geneesmiddelen die hemostase kunnen veroorzaken. Dit omvat NSAID s, trombocytenaggregatieremmers of andere anticoagulantia. Het risico wordt ook verhoogd door traumatische of herhaalde epidurale of spinaal lumbale punctie. Daarom moet tot het gelijktijdig voorschrijven van een blokkade van het centraal zenuwstelsel en van een anticoagulantietherapie worden besloten, na zorgvuldige individuele voordeel/risico-afweging in de volgende situaties: bij patiënten reeds behandeld met anticoagulantia moeten de voordelen van een blokkade van het centraal zenuwstelsel zorgvuldig worden afgewogen tegen de risico s bij patiënten ingeroosterd voor electieve chirurgie met blokkade van het centraal zenuwstelsel moeten de voordelen van anticoagulantietherapie zorgvuldig worden afgewogen tegen de risico s In geval patiënten een lumbaalpunctie, spinale anesthesie of epidurale anesthesie ondergaan, moet een minimum van 12 uur zitten tussen het moment waarop de nadroparine injectie in profylactische doseringen wordt toegediend of 24 uur bij de dosering voor de behandeling, en het inbrengen of verwijderen van de spinale/epidurale catheter of naald. Hierbij moeten kenmerken van het product en het patiëntenprofiel meegewogen worden. Voor patiënten met een nierfunctiestoornis moeten langere intervallen worden overwogen. Een vervolgdosis mag niet binnen vier uur gegeven worden. Het opnieuw starten van de toediening van nadroparine moet worden uitgesteld tot na afronding van de chirurgische ingreep. Patiënten moeten regelmatig gecontroleerd worden op signalen en klachten van neurologische achteruitgang, zoals rugpijn, gevoelsdeficit, motorische deficit, (doof gevoel en zwakte in de onderste ledematen), darm- en/of blaasdisfunctie. Als er zich een neurologisch probleem voordoet, is dringende behandeling hiervan noodzakelijk. Verpleegkundigen moeten erin getraind worden dergelijke signalen en klachten waar te nemen. Patiënten moeten geïnstrueerd worden om direct contact met hun arts op te nemen als ze een van deze klachten ondervinden. Bij vermoede signalen of klachten van spinale hematomen moet direct dringend een diagnose gesteld worden en moet direct behandeling volgen, waaronder decompressie van het ruggenmerg. Als er tijdens het plaatsen van de catheter een aanzienlijke of duidelijke bloeding heeft plaatsgevonden, dan moet een zorgvuldige voordeel/risico-afweging plaatsvinden voordat met de heparinebehandeling wordt begonnen of deze wordt voortgezet. Salicylaten, NSAID s en trombocyten-aggregatieremmers Bij de behandeling van veneuze tromboembolische aandoeningen is het gelijktijdig gebruik van nadroparine met acetylsalicylzuur, andere salicylaten, NSAID s en trombocytenaggregatieremmers

16 niet aanbevolen omdat het het risico op bloeding kan verhogen. Wanneer zulke combinaties niet kunnen worden voorkomen, moet zorgvuldige klinische en biologische monitoring plaatsvinden. Preventie hartkleptrombose De veiligheid en werkzaamheid van nadroparine als tromboprofylaxe bij zwangere vrouwen met artificiële hartkleppen is niet vastgesteld. Therapeutisch falen is gerapporteerd bij zwangere vrouwen die een LMWH voor de preventie van kleptrombose kregen toegediend (zie rubriek 4.6). Huidnecrose Huidnecrose komt zeer zelden voor. Het wordt voorafgegaan door purpura of geïnfiltreerde of pijnlijke erythemateuze vlekken, al dan niet met algemene verschijnselen. In zulke gevallen moet de behandeling onmiddellijk worden gestopt. Latexallergie Het beschermhulsje van de naald van de voorgevulde spuit kan droog natuurrubber bevatten. Dit kan ernstige allergische reacties veroorzaken bij personen die gevoelig zijn voor latex. 4.5 Interacties met andere geneesmiddelen en andere vormen van interactie Nadroparine moet met voorzichtigheid worden toegediend bij patiënten die orale anticoagulantia, systemische (gluco-) corticosteroïden en dextran gebruiken. Bij patiënten die behandeld worden met nadroparine en bij wie gestart wordt met orale anticoagulantia (vitamine-k-antagonisten), moet de nadroparinebehandeling voortgezet worden totdat de International Normalisation Ratio (INR) is gestabiliseerd rondom de streefwaarde. Het gelijktijdig gebruik van acetylsalicylzuur (of andere salicylaten), NSAID s, en trombocytenaggregatieremmers wordt niet aanbevolen omdat deze middelen het risico op bloeding kunnen verhogen (zie rubriek 4.4). Schildklieronderzoek kan worden beïnvloed. Het is mogelijk dat de hoeveelheid vrij thyroxine in het bloed toeneemt. 4.6 Vruchtbaarheid, zwangerschap en borstvoeding Zwangerschap Dierproeven hebben geen teratogeniciteit of foetotoxiciteit aangetoond. Echter, er bestaan slechts beperkte klinische gegevens over passage van nadroparine door de placenta bij zwangere vrouwen. Daarom wordt het gebruik van nadroparine tijdens de zwangerschap niet aangeraden, tenzij het therapeutisch voordeel zwaarder weegt dan de mogelijke risico s. Er bestaan geen duidelijke gegevens over de dosering, werkzaamheid of veiligheid van het gebruik van nadroparine bij zwangere vrouwen met artificiële hartkleppen (zie rubriek 4.4). Borstvoeding Er is beperkte informatie beschikbaar over de uitscheiding van nadroparine in de moedermelk. Daarom wordt het gebruik van nadroparine tijdens de borstvoeding niet geadviseerd. Vruchtbaarheid Er zijn geen klinische studies uitgevoerd naar het effect van nadroparine op de vruchtbaarheid. 4.7 Beïnvloeding van de rijvaardigheid en het vermogen om machines te bedienen Er zijn geen gegevens over de effecten van nadroparine op de rijvaardigheid of de mogelijkheid om machines te bedienen bekend.

17 4.8 Bijwerkingen De belangrijkste bijwerking van behandeling met nadroparine is een bloeding (zie rubrieken 4.3 en 4.4). Binnen iedere frequentiegroep worden bijwerkingen gerangschikt naar afnemende ernst. De volgende classificatie wordt gehanteerd: zeer vaak (1/10); vaak (1/100, <1/10); soms ( 1/1.000, <1/100); zelden (1/10.000, <1/1.000); zeer zelden (<1/10.000); niet bekend (kan met de beschikbare gegevens niet worden bepaald). Systeem/orgaanklasse Bijwerkingen Frequentie Bloed- en lymfestelselaandoeningen hemorragische tekenen op diverse plaatsen (inclusief gevallen van spinale hematomen), vaker voorkomend bij patiënten met andere risicofactoren op bloedingen (zie rubriek 4.3) zeer vaak Immuunsysteemaandoeningen Aandoeningen van het zenuwstelsel Voedings- en stofwisselingsstoornissen Lever- en galaandoeningen Voortplantingsstelsel- en borstaandoeningen Huid- en onderhuidaandoeningen Algemene aandoeningen en toedieningsplaatsstoornissen trombocytopenie (inclusief HIT) (zie rubriek 4.4), trombocytose reversibele eosinofilie na staken van de behandeling overgevoeligheidsreacties (waaronder angio-oedeem en cutane reacties), anafylactoïde reactie hoofdpijn migraine reversibele hyperkaliëmie gerelateerd aan heparinegeïnduceerde aldosteronsuppressie, in het bijzonder bij risicopatiënten (zie rubriek 4.4) verhoging van transaminasen, meestal van voorbijgaande aard priapisme rash, urticaria, erytheem, pruritus huidnecrose gewoonlijk op de plaats van de injectie (zie rubriek 4.4) kleine hematomen op de plaats van de injectie * reactie op de plaats van de injectie calcinose op de plaats van de injectie ** zelden zeer zelden zeer zelden vaak zeer zelden zeer zelden vaak zeer zelden zelden zeer zelden zeer vaak vaak zelden

18 * In sommige gevallen ontstaan vaste noduli die niet gerelateerd zijn aan het inspuiten van heparine. Gewoonlijk verdwijnen deze noduli weer na een paar dagen. ** Calcinose komt vaker voor bij patiënten met een afwijkende calciumfosfaathuishouding, met name bij patiënten met chronisch nierfalen. Melding van vermoedelijke bijwerkingen Het is belangrijk om na toelating van het geneesmiddel vermoedelijke bijwerkingen te melden. Op deze wijze kan de verhouding tussen voordelen en risico s van het geneesmiddel voortdurend worden gevolgd. Beroepsbeoefenaren in de gezondheidszorg worden verzocht alle vermoedelijke bijwerkingen te melden via het Nederlands Bijwerkingen Centrum Lareb via de website Overdosering Hemorragie is het primaire klinische beeld bij overdosering. Het trombocytenaantal en andere stollingsparameters moeten bepaald worden. Kleine bloedingen vereisen zelden een specifieke behandeling; verlaging of uitstel van de volgende dosis nadroparine is meestal voldoende. Behandeling: In ernstige gevallen van overdosering kan het gebruik van protaminesulfaat overwogen worden. Langzame intraveneuze toediening van protaminesulfaat neutraliseert in hoge mate het anticoagulerende effect van nadroparine maar enige anti Xa-activiteit zal blijven. 0,6 ml Protaminesulfaat neutraliseert ongeveer 950 IE anti Xa uit nadroparine. Voor de toediening van protaminesulfaat moet rekening gehouden worden met de tijd die voorbij is gegaan sinds de injectie van de heparine en een aanpassing in de dosis kan noodzakelijk zijn. 5. FARMACEUTISCHE GEGEVENS 5.1 Lijst van hulpstoffen water voor injectie calciumhydroxide en/of verdund zoutzuur om de ph in te stellen (5 tot 7,5) 5.2 Gevallen van onverenigbaarheid Bij gebrek aan onderzoek naar onverenigbaarheden, mag dit geneesmiddel niet met andere geneesmiddelen gemengd worden. 5.3 Houdbaarheid Gebruik dit middel niet meer na de uiterste houdbaarheidsdatum. Die is te vinden op de doos en de blister na de afkorting EXP.:. Daar staat een maand en een jaar. De laatste dag van die maand is de uiterste houdbaarheidsdatum. 5.4 Speciale voorzorgsmaatregelen bij bewaren Niet in de vriezer of koelkast bewaren. Voor dit geneesmiddel zijn er geen speciale bewaarcondities. 5.5 Aard en inhoud van de verpakking Doos met 2 voorgevulde gegradueerde spuiten van 0,6 of 0,8 ml. De spuiten zijn gemaakt van type I glas. De cilinder is voorzien van een naald en een chloorbutylelastomeren zuigerdopje.

19 5.6 Speciale voorzorgsmaatregelen voor het verwijderen en andere instructies Nadroparine oplossing voor injectie moet voor toediening visueel worden geïnspecteerd op deeltjes en/of verkleuring. Indien visuele afwijkingen worden gezien, het product niet gebruiken. Bij doseringen van 0,4 ml, 0,5 ml, 0,7 ml en 0,9 ml* Fraxiparine Forte moet voorafgaand aan de toediening het volume in de voorgevulde spuit worden aangepast door eerst de overtollige vloeistof uit de spuit te verwijderen. *Deze dosering is niet mogelijk met de producten uit deze bijsluiter. Er zijn echter ook andere producten met een dosering van (maximaal) 1,0 ml beschikbaar op de Nederlandse markt. Na gebruik de veiligheidshuls over het spuitje in de richting van de naald schuiven totdat u klik hoort. De veiligheidshuls is dan vergrendeld en de naald is afgeschermd. Instructies voor subcutane toediening zijn opgenomen in de bijsluiter. Alle ongebruikte producten en afvalstoffen dienen te worden vernietigd overeenkomstig lokale voorschriften. 6. HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN Vergunninghouder / ompakker: Medcor Pharmaceuticals B.V., Artemisweg 232, 8239 DE Lelystad 7. NUMMERS VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN Fraxiparine Forte IE/ 0,6 ml oplossing voor injectie RVG 34597//23794 L.v.H.: Italië Fraxiparine Forte IE/ 0,8 ml oplossing voor injectie RVG 34598//23795 L.v.H.: Italië Deze informatie voor de medische beroepsgroep is voor het laatst goedgekeurd in september 2018.