NOOIT MEER TYPEN het verhaal van het schrijven

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "NOOIT MEER TYPEN het verhaal van het schrijven"

Rudolf Bosmans
5 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 NOOIT MEER TYPEN het verhaal van het schrijven W.F. Hermans 9 maart - 22 april 2018 The quick brown fox jumps over the lazy dog Sexy, sprak de mannequin, en aaide haar bolle buikje Wuft schopt sexy querulant mijn zitbad op het wegvlak de Bib H. Heymanplein 3, Sint-Niklaas bibliotheek@sint-niklaas.be bib.sint-niklaas.be

3 De liefste machine ooit uitgevonden Nooit meer typen onder die titel gaat een geschiedenis schuil van liefde en passie. De liefde van één van de meest gerenommeerde auteurs van ons taalgebied voor schrijfmachines; de passie van een boekhandelaar voor deze schrijver. Willem Frederik Hermans is de auteur, Gert Brouns de gepassioneerde boekhandelaar. In september 2013 verwerft boekhandel Limerick te Gent na een veelbesproken en geanimeerde wedstrijd, de collectie typemachines van Hermans. 161 machines staan inmiddels opgesteld in een speciaal ontworpen Hermans-kamer, alle machines vonden een adoptieouder, worden in bruikleen gegeven voor tentoonstellingen, enz. Onder dezelfde titel organiseert de bibliotheek van Sint-Niklaas een tentoonstelling rond een selectie schrijfmachines, relevante geschriften en parafernalia uit deze unieke Hermans-collectie. Het was niet enkel verzamelen uit liefde dat Hermans deed. Na de dood van zijn zus in 1940, komt hij in het bezit van de draagbare Underwood, een Portable waarop hij zijn debuut Conserve zal schrijven, maar slaat ook de angst snel toe. Een schrijver dient rekening te houden met allerlei noodgevallen Je hebt dus beter meer dan één machine achter de hand. De angst slaat om in liefde, door Hermans zelf romantische geestdrift genoemd. Uiteindelijk zal zijn verzameling uitdijen tot meer dan 160 stuks, machines zonder welke, dixit Hermans, meesterwerken als Nooit meer slapen, Herinneringen van een engelbewaarder, Onder professoren of gelijk welke Hermansroman van meer dan tweehonderd bladzijden, nooit in zovele kasten zouden staan. De geheime reden waarom ik schrijfmachines verzamel, zal wel zijn dat ik eigenlijk op honderd machines tegelijk zou willen schrijven. W.F. Hermans

4 De Bib toont 15 schrijfmachines uit de verzameling van Hermans. Zo bijvoorbeeld de beige Erika, de machine die de cover van het boek Nooit meer typen siert, en voor Hermans een bijzondere betekenis had: In 1963, na zo n 22 jaar mijn eerste machine te hebben gebruikt, heb ik via een kennis die daar korting op kon krijgen belangrijk! een Erika schrijfmachine gekocht. Een goed geconstrueerde machine, maar gemaakt in Oost-Duitsland, door die communisten die toch voor hun werk geen geld krijgen en die maar wat aanknoeien dus Na één dag ging hij kapot! Een kleinigheid, maar ik had toen helemaal geen verstand van schrijfmachines. Ik zat net midden in een verhaal. Het was ontzettend vervelend, dat kan ik u verzekeren. Later ging ik een maandje naar een boerderijtje op Terschelling en weer die machine mee. Ik schreef toen en nu nog veel s nachts en na een paar dagen, om een uur of twee in de morgen, deed hij het weer niet. Toen ben ik geweldig razend geworden! Ik heb die machine door de kamer geschopt, helemaal in elkaar getrapt. Trapte ik ook nog de stoel kapot; ik danste door de kamer met mijn schoen door de zitting. Een zeer belachelijk gezicht. Wie wordt er nou boos op een schrijfmachine?

Ook de wellicht meest bekende schrijfmachine van Hermans vond een weg naar de Bib: de Rode IBM, een van de laatste IBMschrijfmachines met het fameuze IBM-bolletje. Hermans: Ik tik met twee vingers.

5 Ook de wellicht meest bekende schrijfmachine van Hermans vond een weg naar de Bib: de Rode IBM, een van de laatste IBMschrijfmachines met het fameuze IBM-bolletje. Hermans: Ik tik met twee vingers. Sinds kort werk ik op een oude, maar vrij nieuwe en heel gave electrische IBM, zo n moooooie schrijfmachine. Hij is geavanceerder en geruislozer dan mijn vorige, ook met zo n bolletje. Bij dit type verschuift de wagen niet, dus als ik in het klad schrijf, kan ik telexrollen gebruiken. Hoef ik niet telkens het blaadje te verwisselen. Zo ontneem ik mijzelf de uitvlucht om na elk getikt vel pauze te nemen. De getoonde selectie schrijfmachines krijgt ook aan de muur een pendant: fotograaf Philippe Debeerst sleepte alle machines naar zijn studio, belichtte ze op de fijnste manieren, en voegde aan de collectie nog een schoonheidstoets toe. 15 stuks van zijn geslaagde fotografische weergave worden ook in deze tentoonstelling getoond. Let op de aanwezigheid van Hermans: de afdruk van zijn vinger op de regelverstelhaak.

6 Een verhaal van het schrijven De Bib van Sint-Niklaas, verkozen als meest auteursvriendelijke bibliotheek van , breidt dit luik literair erfgoed uit en zet het venster open naar het hedendaags literair landschap. Met medewerking van een keur aan hedendaagse auteurs die de voorbije jaren te gast waren in de Bib, deinde de tentoonstelling uit tot een verhaal van het schrijven. Van Hasselt tot Ellezelles, van het Antwerps begijnhof tot het Gentse Prinsenhof, van op landelijk gelegen hoeves tot op appartementen 10 hoog, in alle uithoeken van het land doken auteurs, jong of gevestigd, in hun archief en diepten de mooiste schatten op: schrijfmachines waarop hun schrijversbestaan een aanvang nam, inktpotjes en kroonpennetjes, kladschriftjes en kattebelletjes, manuscripten en eerste schema s, wijndozen en OXO-tassen, tekeningen en schilderijtjes, Pinokkiohangertjes en Miss Piggy penhouders Alles samen geeft het verzameld materiaal evenveel kijkgaatjes naar de wereld en het werkproces van een auteur, en biedt aan de kijker een unieke ervaring: kijken naar wat vooraf gaat aan een boek, een poëziebundel, literatuur. Alle deelnemende auteurs verdienen alvast een naamvermelding: Patrick Lateur, Lies Van Gasse, Ruth Lasters, Rik Van Daele, Johan de Vos, Frank Pollet, Margot Vanderstraeten, Inge Braeckman, Christophe Vekeman, Pjeroo Roobjee, Willem Persoon, Maarten Inghels, Bart Plouvier, Luuk Gruwez, Moniek Vermeulen, Wim en Trui Chielens, Diane Broeckhoven, Max Temmerman, Peter Holvoet- Hanssen, Joris Tulkens, Yvan de Maesschalck, Luk Van Haute, Erik Vlaminck, Koen van Hoeylandt, Bart Moeyaert, Delphine Lecompte, Annelies Verbeke, Maud Vanhauwaert, Annemarie Estor, Norbert De Beule.

Ook de openbare bibliotheek van Amsterdam draagt op unieke wijze

Hermans, een ingekleurde tekening (dd 2004) van de befaamde

Schmidt, worden stukken getoond die nog niet eerder op Vlaamse

Deze Nederlandse connectie culmineert in een unieke handgeschreven

7 Ook de openbare bibliotheek van Amsterdam draagt op unieke wijze bij aan de tentoonstelling: met een buste van W.F. Hermans, een ingekleurde tekening (dd 2004) van de befaamde portrettist Siegfried Woldhek, en de schrijfmachine van Annie M.G. Schmidt, worden stukken getoond die nog niet eerder op Vlaamse bodem tentoongesteld werden. Deze Nederlandse connectie culmineert in een unieke handgeschreven tekst van de Keizer der Vijftigers, Lucebert, een tekst die inzage geeft in de beweegredenen van zijn poëzie en plastisch werk.

schrijfmachine en manuscripten van Armand Van Assche, schilderijtjes van de hand van Piet Brak en handgeschreven gedichten en schrijfgerei van de Vlaamse Vergilius, Anton van

8 Het spreekt voor zich: het verhaal van het schrijven loopt ook door het Waasland, en voorbij de grens van leven en dood. Uit de collectie van Bibliotheca Wasiana en enkele particuliere archieven, komen ondermeer de tekentafel en etsen van Paul Snoek, de secretaire van Filip De Pillecyn, schrijfmachine en manuscripten van Armand Van Assche, schilderijtjes van de hand van Piet Brak en handgeschreven gedichten en schrijfgerei van de Vlaamse Vergilius, Anton van Wilderode. Het Poëziecentrum Gent legt in deze tentoonstelling de klemtoon op hoe kan het anders, in dit herdenkingsjaar - Hugo Claus: een tiental bibliofiele uitgaven, veelal geïllustreerd door de meester en dubbeltalent Claus, tooien een volledige toonkast.

Lezingen donderdag 22 maart 2018 om 20 uur Christophe Vekeman en Dirk Leyman in gesprek over hun liefde voor W.F Hermans en het wel en wee van het schrijverschap.

9 Lezingen donderdag 22 maart 2018 om 20 uur Christophe Vekeman en Dirk Leyman in gesprek over hun liefde voor W.F Hermans en het wel en wee van het schrijverschap. Gratis inkom - Inschrijven vrijdag 23 maart 2018 om 20 uur Antwerps stadsdichter Maud Vanhauwaert over haar nog prille schrijverschap, een causerie over het begin, kladboekjes en werkprocessen, lange nachten en korte dagen. Gratis inkom - Inschrijven Klinkers In het kielzog van dit project, organiseert de Bib voor de tweede maal Klinkers, en nodigt de inwoners van Sint-Niklaas uit tot het schrijven van een kortverhaal over de verborgen en persoonlijke geschiedenis van de stad, het verhaal achter de gevels, in verborgen hoekjes en doodlopende straatjes. Alle informatie over dit project vind je op Schrijfworkshop - zaterdag 17 maart 2018 van 14 tot uur Rianne Acda, docent creatief schrijven van het collectief Schrijven & Schrappen, begeleidt deze workshop. Gratis inkom - Inschrijven

Colofon De bibliotheek van Sint-Niklaas dankt uitgebreid Gert Brouns van boekhandel Limerick, Carl De Strycker en Stefaan Goossens van het Poëziecentrum, het Vlaams Fonds voor de Letteren, fotograaf

10 Colofon De bibliotheek van Sint-Niklaas dankt uitgebreid Gert Brouns van boekhandel Limerick, Carl De Strycker en Stefaan Goossens van het Poëziecentrum, het Vlaams Fonds voor de Letteren, fotograaf Philippe Debeerst, de directie van OBA Amsterdam, gastspreker Yvan de Maesschalck en dichteres Inge Braeckman, alle deelnemende auteurs en particuliere bruikleengevers, Chris Stoop van de Bibliotheca Wasiana, studentes Nikki Janssens en Joke De Jonghe van Hogeschool Odisee, alle medewerkers voor en achter de schermen.

Openingsuren dinsdag tot en met vrijdag: 10-19 uur zaterdag en zondag: 9.30 12.

11 Openingsuren dinsdag tot en met vrijdag: uur zaterdag en zondag: uur tijdens Archipelzondag op 22 april tot 16 uur Meer info de Bib, H. Heymanplein Sint-Niklaas bib.sint-niklaas.be bibliotheek@sint-niklaas.be

12 V.U.: Annemie Charlier, Grote Markt 1, Sint-Niklaas

Vergelijkbare documenten

Het Waasland: dichterlijke grond

2 Het Waasland: dichterlijke grond Het tweelingskind Anton van Wilderode, pseudoniem van Cyriel Paul Coupé, werd op 28 juni 1918 geboren in Moerbeke. Als priester-dichter zou hij, na Guido Gezelle, uitgroeien