keizerlijk hout plus ultra wageningen campus

Transcriptie

1 keizerlijk hout plus ultra wageningen campus

2 Plus Ultra op de Wageningen Campus wordt een broedplaats voor startende bedrijven, ondernemende onderzoekers en creatieve techneuten. De met een houten trap verbonden ontmoetingsruimten rondom het atrium en het strakke moderne ontwerp van hout en beton zullen daar zeker aan bijdragen. 7 foto s: kim zwarts maastricht het houtblad juni 2016

3 Ieder raam heeft lamelschermen van Duits douglas op dragers van Oregon pine: evenwijdig of haaks op de gevel of als petjes boven de ramen. foto s: kim zwarts maastricht Legenda. 01. Laboratoria/kantoren 02. Gangzone 03. Kantoren 04. Atrium 05. Ontmoetingsruimte 06. Vergaderruimte 07. Lift tekeningen: wiegerinck arnhem monoliet afgewerkte en geïmpregneerde druklaag, beton kanaalplaatvloer ruimte voor installaties optioneel plafond P Plattegrond 2e verdieping. 100 lichtwering, drie paneelgordijnen 900mm breed aluminium pui, bronskleurig geanodiseerd, op oost en westgevel : zonneschermen haaks op gevel t.b.v. temperen laagstaande zon samengesteld uit latten 26 x 56 h.o.h. 60 mm t.p.v. negge latten h.o.h. 36 mm verlijmd en geschroefd op houten dragers P prefab ligger beton prefab HSB-element geïsoleerd dampopen waterkering zwart douglas delen 92 x 26 h.o.h. 100mm genageld op zwart regelwerk De verdiepingshoge lamellenschermen geven binnen schaduwstrepen op de vloeren, die door het invallende licht voortdurend opschuiven. Geveldetail.

4 Aan tafel in een van de ontmoetingsruimten tekent Bert Muijres een vierkant en vult dit met toelichting langzaam in. Hij is als projectarchitect van Wiegerinck architectuur stedenbouw Arnhem samen met collega s Roy Pype, coarchitect en projectmanager, en architect Tim Loeters verantwoordelijk voor het ontwerp van dit vijf verdiepingen tellende gebouw. Het vierkant ontwikkelt zich tot de glasheldere plattegrond van het bedrijfsverzamelgebouw Plus Ultra, waarin de diverse schillen van buiten naar binnen richting het atrium zichtbaar worden. Wij hebben concept, plattegronden en gevels gedrieën in nauw overleg met opdrachtgever Chiel van Dijen van Kadans Science Partner in zo n vier weken ontworpen en uitgewerkt. Grenzen verleggen Deze samenwerking komt voort uit een prijsvraag voor een laboratorium in Utrecht, waaraan beide partijen afzonderlijk deelnamen, zonder te winnen. Uit de gedeelde smart ontstond het contact tussen beide partijen, wat heeft geleid tot de krachtenbundeling bij het al door Kadans zo gedoopte Plus Ultra in Wageningen. Plus Ultra (Steeds verder) was de wapenspreuk van keizer Karel V. Het was een reactie op het Non Plus Ultra (Niet verder) van de Griekse held Herakles, dat die op twee zuilen langs de Straat van Gibraltar had laten markeren, vermeend einde van de toen bekende wereld. Eeuwen later vond Karel V dat er altijd meer te ontdekken viel. Dat is ook precies wat de verhuurder van het nieuwe gebouw beoogt: een incubator of broedplaats voor startende en bestaande kennisintensieve bedrijven die graag hun grenzen verleggen, elkaar ontmoeten en samenwerkingsverbanden aangaan die tot innovaties leiden. Magisch moment Boven de entree staat in grote Latijnse hoofdletters PLVS VLTRA. Muijres vertelt dat, wanneer s avonds de zon ondergaat, ze door het glas op de betonnen vloer van de hal worden geprojecteerd, een magisch moment aan het eind van de werkdag. De draagconstructie en alle vloeren zijn van beton. De druklagen van die vloeren zijn gevlinderd en geïmpregneerd, zodat ze verder verharden en verdichten. Het grijze industrieel ogende beton accordeert mooi met de verticale wandbekleding van warm gevlamd fraké (limba). Grootste blikvanger is de trap van fraké met eiken treden en leuningen, die vanaf de begane grond naar boven meandert en iedere etage even aantikt bij een ontmoetingsruimte; deze ruimtes zijn afgewerkt met eiken parket en fraké wanden en plafonds. Het hout zorgt niet alleen voor een prettige atmosfeer, maar ook voor een aangename akoestiek in het verder harde atrium. Bovendien gaan de installaties erachter schuil. Maximale doorkijk Via z n tekening legt Muijres uit dat hij een consequent maatsysteem heeft ontwikkeld. Feitelijk is het hele pand in een veelvoud van 10 cm ontworpen op een 3,60 m-stramien. De buitenring, bestemd voor laboratoria en kantoren, is 7,20 m diep. Dan volgen de gangzone van 1,8 m breed en de binnenring om het atrium met een breedte van 5,4 m (samen weer 7,20 m) met kantoren, vergader- en ontmoetingsruimten. In elke donkere hoek van de binnenring bevindt zich een betonnen kern. Deze kernen verzorgen de stabiliteit en bundelen de vaste gebouwfuncties, zoals toiletten, liften, brandtrappen, schoonmaakhokken en luchtkanalen. Daardoor zijn alle gebouwoppervlakten met daglicht en uitzicht flexibel indeelbaar en verhuurbaar. De verdiepingsvloeren rusten op betonnen penanten van 30 x 90 cm (hart op hart 3,60 m), net als de 90 cm brede meterkasten in de gangwand tussen buitenring en laboratoria. Zo krijg je een maximale doorkijk door het gebouw, waarin ook de meeste wanden van de kantoren van glas zijn. Fraaie zonlichtaccenten Niet alleen dat open en transparante karakter is opvallend, maar ook de enorme hoeveelheid binnenvallend daglicht. Boven het atrium zit een sheddak, dat als prefab triplexconstructie met dakbedekking op de 90 cm brede betonnen balken rust, die doorlopen in de dragende betonnen penanten in de atriumgevels. Zaagtanddaken werden vroeger veel toegepast in industriële gebouwen om een diffuse lichtinval te creëren en de warmte buiten te houden. Omdat de binnenkant van het sheddak wit is geschilderd, ontstaan een mooie reflectie en veel diffuus licht. Om het licht optimaal te laten binnenvallen en de zon grotendeels buiten te houden, zijn binnen het maatsysteem aan de noordkant van het sheddak glasopeningen van 2,70 m breed ontworpen met tussenruimten van 90 cm. Aan de zuidkant is dit omgekeerd: gesloten delen van 2,70 m breed en boven de betonnen balken smalle stroken glas van 90 cm. Het meeste zonlicht valt door deze ramen op de liggers en wordt teruggekaatst tegen de gesloten witte delen. Het beetje zonlicht dat daarlangs binnenvalt, schijnt het atrium in tegen de penanten aan. Dit geeft fraaie zonlichtaccenten en dynamiek gedurende de dag. maatsysteem in veelvouden van 10 cm op een 3,60 m-stramien Esthetische belevingswaarde Veel licht komt ook binnen via de buitenschil die ruim is voorzien van bronskleurig geanodiseerde aluminium ramen, etagehoog en 2,70 m breed. Ieder raam heeft lamelschermen van Duits douglas op dragers van Oregon pine, allemaal zonder stalen frames ontworpen in samenwerking met Jongeneel Projecten. Veel schermen zijn evenwijdig aan de ramen juni het houtblad

5 De meanderende trap van fraké met eiken treden en leuningen tikt op iedere etage even een ontmoetingsruimte aan. De ontmoetingsruimtes zijn afgewerkt met eiken parket en fraké (limba) wanden en plafonds. foto s: kim zwarts maastricht Egaal vergrijzend en daardoor opgaand in het landschap.

6 gemonteerd (90 cm breed), aan de oost- en westkant staan aan de zuidzijde van de ramen tevens schermen haaks op de gevel (60 cm diep) om de laagstaande zon te temperen. Aan de zuidkant zitten ze als petjes boven de ramen tegen de hoogstaande zon. Muijres zegt dat de schermen ook zorgen voor minder inkijk in de kantoorruimtes en een esthetische belevingswaarde. De verdiepingshoge lamellenschermen (26 x 56 mm) geven schaduwstrepen op de vloeren, die door het invallende licht voortdurend opschuiven. Zo beleef je meer het moment van de dag. Overigens is zo n gebouw moeilijker te koelen dan te verwarmen. De schermen leveren hieraan een belangrijke bijdrage, maar ook de zonnepanelen op het dak bieden de nodige ondersteuning. Die drijven de warmtepompen aan, waarmee de koeling en verwarming wordt geregeld. Duits douglas Evenals de binnenwanden is de buitenkant van het gebouw met hout bekleed: Duits douglas geveldelen (92 x 26 mm; tussennaden van 8 mm). Ze zijn op een bijzondere manier aangebracht, mede dankzij Jongeneel Projecten die vanaf het begin met architect en opdrachtgever om de tafel zat. Business unitmanager Paul Oerlemans zegt dat zijn bedrijf de complete engineering van die buitengevel heeft gedaan. We hebben gekozen voor een systeem van houten kasten, gevuld met isolatiemateriaal. De kasten hebben we rond de betonnen constructie gemonteerd en op de regels daarvan de geveldelen genageld. Door dit kastensysteem konden we de gevel vanaf de begane grond per etage 10 cm naar buiten toe laten verspringen, zoals de architect wilde. Ook lukte het ons de gevel wind-, lucht- en waterdicht te maken en mooi te laten aansluiten op de aluminium kozijnen. De keuze voor de geveldelen was aanvankelijk een ander houtproduct, maar dat was te duur. De drie partijen vonden daarna een alternatief in Duits douglas. Dat heeft een mooie uitstraling en het is de enige houtsoort waarvan je langhout (niet-gekorte stammen, red.) exact op maat kunt laten zagen, zowel de kop- als lengtemaat. In dit geval is het fijnbezaagd en driezijdig geschaafd. Druppels grijspigment De geveldelen zijn behandeld door Leegwater Houtbereiding. Directeur Dennis Leegwater somt op wat zijn bedrijf heeft gedaan. Zo is het hout onder vacuüm-en-druk verduurzaamd met het metaalvrije impregneermiddel Woodlife HL50, dat de natuurlijke houtkleur nagenoeg niet beïnvloedt. Onder KOMO en eveneens onder vacuüm-en-druk is Flame Delay PT als brandvertragend middel ingebracht. Ten slotte zijn de delen afgewerkt met Sansin Woodsealer om het hout mooi egaal te laten vergrijzen. Leegwater: We hebben een paar druppels grijspigment toegevoegd om al bij oplevering de overgang naar het natuurlijke vergrijzen zo klein mogelijk te maken. Verder hebben we het regelwerk brandvertragend behandeld en zwart gebeitst. Die latten vallen daardoor mooi weg tegen de zwarte folie die zichtbaar is door de open constructie. BREAAM Excellent Al het hout is FSC-gecertificeerd; het complete project heeft een BREEAM Excellent-certificaat behaald. Voor dit laatste hebben alle betrokken partijen volgens Muijres zelf hard gewerkt en ook externe hulp ingeschakeld. Om dat BREAAM-certificaat te behalen, moet je een uitgebreide papierwinkel doorworstelen met duurzaamheidsonderwerpen als management, gezondheid, energie, transport, water, materialen, afval, vervuiling, landgebruik en ecologie. Maar we zijn er uiteraard trots op dat het ons is gelukt. Ook zijn we genomineerd voor BNA Beste Gebouw van het jaar Hoewel we niet hebben gewonnen, is dit een fantastische erkenning. Voor de publieksprijs eindigden we op plaats twee, een prachtige onderscheiding. john ekkelboom CO 2 -VOETAFDRUK In dit project is 177,5 m 3 hout toegepast (130 m 3 douglas, 30 m 3 fraké, 10 m 3 eiken en 7,5 m 3 Oregon pine). Dit betekent een CO 2 -vastlegging van kg. Het compenseert de uitlaatgassen van een middenklassenauto over km of het jaarlijkse elektragebruik van 246 huishoudens. juni het houtblad Locatie: Bronland 2, Wageningen Opdrachtgevers: Kadans Science Partner Haaren (kadanssciencepartner.nl) Gebruikers: Diverse Ontwerp: Wiegerinck architectuur stedenbouw Arnhem (wiegerinck.nl); Bert Muijres, Roy Pype, Tim Loeters Constructeur: Archimedes Bouwadvies Eindhoven (archimedes-bouwadvies.nl); Goudstikker - de Vries s-hertogenbosch (goudstikker.nl) Aannemer: Hendriks Bouw en Ontwikkeling Oss (hendriksbouwenontwikkeling.nl) Engineering gevelbekleding, leverancier fraké, eiken, Duits douglas, Oregon pine: Jongeneel Projecten Utrecht (jongeneelprojecten.nl) Behandeling Duits douglas gevelbekleding: Leegwater Houtbereiding Heerhugowaard (leegwater.nl) Bruto bouwoppervlak: m 2 Bouwperiode: December december 2015 Bouwkosten: N.B.