Nederlandse norm. NEN 2743 (nl) In het werk vervaardigde vloeren - Kwaliteit en uitvoering van monolithisch afgewerkte betonvloeren en -verhardingen

Transcriptie

1 Nederlandse norm Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst voor netwerkgebruik met NEN is afgesloten. This document may only be used on a stand-alone PC. Use in a network is only permitted when a supplementary license agreement for us in a network with NEN has been concluded. NEN 2743 (nl) In het werk vervaardigde vloeren - Kwaliteit en uitvoering van monolithisch afgewerkte betonvloeren en -verhardingen In-situ floorings - Quality and execution of monolithic screeds and paving Vervangt NEN 2743:2003 Ontw.; NEN 2743:1995 ICS december 2003

2 NEN 2743 Normcommissie "Dekvloeren" Apart from exceptions provided by the law, nothing from this publication may be duplicated and/or published by means of photocopy, microfilm, storage in computer files or otherwise, which also applies to full or partial processing, without the written consent of the Netherlands Standardization Institute. The Netherlands Standardization Institute shall, with the exclusion of any other beneficiary, collect payments owed by third parties for duplication and/or act in and out of law, where this authority is not transferred or falls by right to the Reproduction Rights Foundation. Auteursrecht voorbehouden. Behoudens uitzondering door de wet gesteld mag zonder schriftelijke toestemming van het Nederlands Normalisatie-instituut niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van fotokopie, microfilm, opslag in computerbestanden of anderszins, hetgeen ook van toepassing is op gehele of gedeeltelijke bewerking. Het Nederlands Normalisatie-instituut is met uitsluiting van ieder ander gerechtigd de door derden verschuldigde vergoedingen voor verveelvoudiging te innen en/of daartoe in en buiten rechte op te treden, voor zover deze bevoegdheid niet is overgedragen c.q. rechtens toekomt aan de Stichting Reprorecht. Although the utmost care has been taken with this publication, errors and omissions cannot be entirely excluded. The Netherlands Standardization Institute and/or the members of the committees therefore accept no liability, not even for direct or indirect damage, occurring due to or in relation with the application of publications issued by the Netherlands Standardization Institute. Hoewel bij deze uitgave de uiterste zorg is nagestreefd, kunnen fouten en onvolledigheden niet geheel worden uitgesloten. Het Nederlands Normalisatie-instituut en/of de leden van de commissies aanvaarden derhalve geen enkele aansprakelijkheid, ook niet voor directe of indirecte schade, ontstaan door of verband houdend met toepassing van door het Nederlands Normalisatie-instituut gepubliceerde uitgaven Nederlands Normalisatie-instituut Postbus 5059, 2600 GB Delft Telefoon (015) , Fax (015)

3 Inhoud Voorwoord Onderwerp en toepassingsgebied Normatieve verwijzingen Termen en definities Classificatie Slijtvastheid Sondetijd Materialen Beton Toeslagmateriaal Hulpstoffen Strooimateriaal Oppervlak monolithisch afgewerkte betonvloer Slijtvastheid Vlakheid Vloeistofdichtheid Ruwheid en stroefheid Esthetische aspecten, glans- en tintverschil Uitvoering Beschermen tegen ongunstige omstandigheden Leveren en verwerken van betonspecie Afwerking van de vloer Nabehandeling Bescherming Belasten door verkeer Keuring en controle materialen Samenstelling beton Sondetijd Dampremmende materialen Nabehandelingmiddel (curing compound) Isolatiemateriaal Keuring en controle vloeroppervlak Slijtvastheid Onvolkomenheden Putjes door zachte en lichte bestanddelen Scheuren Staalvezels Stofvorming...13 Bijlage A (normatief) Geschiktheidonderzoek nabehandelingmiddel (curing compound)...14 Bijlage B (normatief) Bepaling van de sondetijd...17 Bijlage C (informatief) Bepaling van de textuurdiepte...21 Bijlage D (informatief) Strooimateriaal en slijtvastheid...22 Bijlage E (informatief) Effect van de specie en de uitvoering op het eindresultaat van de afgewerkte vloer...23 Bibliografie

4 Voorwoord In 1995 verscheen de eerste druk van NEN Die norm vormde een nadere uitwerking van de destijds door het Bedrijfschap Stukadoors, terrazzowerkers en steengaasstellers (STS) gehanteerde Normatieve regels voor monolithisch afgewerkte vloeren. Deze regels waren vooral gericht op het afwerken als activiteit en de daarbij te gebruiken materialen. Zij hadden als doel waarborgen te bieden voor de kwaliteit van de afgewerkte vloer. De vertaling van deze benadering naar een normatief document met prestatie-eisen vroeg om geschikte methoden om het eindproduct te controleren op een voor de praktijk goed hanteerbare en economisch verantwoorde wijze. Dit bleek niet voor alle eigenschappen evengoed realiseerbaar. Bewust werd destijds daarom gekozen voor een combinatie van enerzijds echte uitvoeringsregels en anderzijds eisen aan de gerede vloer. Deze combinatie werd geacht de noodzakelijke waarborgen te bieden voor vloeren met eigenschappen die optimaal zijn afgestemd op het beoogde gebruik. Voortschrijdende ontwikkelingen en nieuwe inzichten maakten een herziening van NEN 2743 wenselijk. Daarnaast heeft de markt aangegeven meer behoefte te hebben aan regels die zijn gericht op een functionele beoordeling van de vloer. Als gevolg daarvan heeft er een verschuiving plaatsgevonden van een uitvoeringsgerichte norm naar een norm met meer functionele beoordelingscriteria en minder uitvoeringsrichtlijnen. Belangrijke wijzigingen ten opzichte van de vorige uitgave zijn: a) er is een vertaalslag gemaakt naar de slijtvastheid als primair aspect voor de classificatie van monolithisch afgewerkte vloeren. Als gevolg daarvan is een classificatiesysteem op basis van de slijtvastheid geïntroduceerd; het instrooien met een vastgestelde hoeveelheid slijtvast toeslagmateriaal is als eis uit de norm geschrapt; b) een nieuw fenomeen 'sondetijd' is geïntroduceerd als de tijd waarmee, aan de hand van een sondeindrukking, het moment wordt voorspeld waarop met de afwerking (vlinderen) kan worden aangevangen. De introductie van deze sondetijd is bedoeld als instrument om het afwerkingproces beter te controleren en/of de betonspecie op maat geleverd te krijgen. Om hiermee ervaring op te doen zijn nu drie klassen in de norm verwerkt; c) bijzondere aandacht is besteed aan eisen die met het uiterlijk en de functionaliteit te maken hebben. Zo is bijvoorbeeld de vlakheid als kwaliteitsaspect van een vloer nu voor verschillende soorten beton- en dekvloeren apart geregeld in NEN 2747:2001 Classificatie en meting van de vlakheid en evenwijdigheid van vloeroppervlakken. Als gevolg daarvan zijn de vlakheidclassificaties en -criteria uit die norm van toepassing; d) er is aandacht geschonken aan de vloeistofdichtheid, ruwheid en esthetische aspecten zoals glans- en tintverschillen; e) de titel is gewijzigd; deze luidde voorheen Oppervlak monolitisch afgewerkte betonvloeren Uitvoering en kwaliteitsbeoordeling. Deze norm is opgesteld door de werkgroep NEN 2743 Monolietvloeren en aanvaard door de normcommissie "Dekvloeren", tevens bekend als CUR-voorschriftencommissie VC 37. 2

5 In het werk vervaardigde vloeren Kwaliteit en uitvoering van monolithisch afgewerkte betonvloeren en -verhardingen 1 Onderwerp en toepassingsgebied Deze norm geeft termen, definities, classificaties, randvoorwaarden, eisen en regels voor het afwerken en de kwaliteitsbeoordeling van monolithisch afgewerkte betonvloeren en -verhardingen. De norm is van toepassing op monolithisch afgewerkte betonvloeren en -verhardingen. OPMERKING Deze norm behandelt alleen het afwerken van de betonvloer. Ontwerp- en uitvoeringsaspecten zijn slechts opgenomen indien zij een directe relatie hebben met het afwerken of het afgewerkte betonoppervlak. 2 Normatieve verwijzingen De volgende normatieve documenten bevatten bepalingen die, doordat ernaar wordt verwezen, tevens bepalingen van deze norm zijn. Op het ogenblik van publicatie van de onderhavige norm waren de vermelde versies van kracht. Alle normatieve documenten kunnen echter worden herzien; partijen die overeenkomsten sluiten op basis van deze norm wordt daarom aanbevolen na te gaan of het mogelijk is, de meest recente versie van de onderstaande normatieve documenten toe te passen. NEN 2560:1998 NEN 2560/A1:2000 NEN 2747:2001 NEN 2874:1982 NEN 3502:1992 NEN 3532:1995 NEN 5905:1997 NEN 5905/A2:2003 NEN 5950:1995 NEN 5950/A3:2001 NEN 5995:1988 NEN 6722:2002 NEN 8005:2002 NEN-EN 206-1:2001 NEN-EN 12620:2002 CUR-Aanbeveling 54 CUR/PBV-Aanbeveling 65 Controlezeven Draadzeven, plaatzeven en geëlektroformeerde plaatzeven met ronde en vierkante gaten Controlezeven Draadzeven, plaatzeven en geëlektroformeerde plaatzeven met ronde en vierkante gaten Classificatie en meting van de vlakheid en evenwijdigheid van vloeroppervlakken Beproeving van steenachtige materialen Slijttoestel volgens Amsler en bepaling van de slijtweerstand Levering van beton door betonmortelbedrijven Hulpstoffen voor mortel en beton Definities, eisen en keuring Toeslagmaterialen voor beton Materialen met een volumieke massa van ten minste 2000 kg/m 3 Toeslagmaterialen voor beton Materialen met een volumieke massa van ten minste 2000 kg/m 3 Voorschriften Beton Technologie (VBT 1995) Eisen, vervaardiging en keuring Voorschriften Beton Technologie (VBT 1995) Eisen, vervaardiging en keuring Beton en mortel Aanmaakwater voor beton- en mortelspecie Voorschriften Beton Uitvoering Nederlandse aanvulling op NEN-EN 206-1: Beton Deel 1: Specificatie eigenschappen, vervaardiging en conformiteit Beton Deel 1: Specificatie, eigenschappen, vervaardiging en conformiteit Toeslagmateriaal voor beton Betonreparatie met handmatig aangebrachte of gegoten cementgebonden mortels Ontwerp en aanleg van bodembeschermende voorzieningen 3

6 3 Termen en definities Voor de toepassing van deze norm gelden de volgende definities. 3.1 monolithisch afgewerkte betonvloer of -verharding betonvloer die aansluitend op het storten en verdichten een oppervlakbewerking ondergaat, waardoor een dicht en in het algemeen glad oppervlak ontstaat dat na verharden rechtstreeks aan verkeer kan worden blootgesteld OPMERKING In het vervolg van deze norm wordt verder steeds over betonvloeren gesproken, waarmee zowel betonvloeren (binnen) als betonverhardingen (buiten) worden bedoeld. 3.2 nabehandelen geheel van werkzaamheden die direct na het afwerken moeten worden uitgevoerd om uitdrogen van de vloer te voorkomen 3.3 beschermen geheel van werkzaamheden die moeten worden uitgevoerd om het ontstaan van schade aan verdichte en afgewerkte betonspecie te voorkomen, in het bijzonder aan het oppervlak 3.4 sondetijd het moment waarop onder standaardcondities met een gestandaardiseerde sonde een indringing van 35 mm wordt gemeten 4 Classificatie In dit hoofdstuk zijn indelingen gegeven die kunnen worden gebruikt voor het specificeren van hetgeen wordt gewenst. 4.1 Slijtvastheid Op basis van de slijtvastheid van het vloeroppervlak, bepaald volgens 9.1, worden monolithisch afgewerkte betonvloeren ingedeeld in klassen, zoals weergegeven in tabel 1. Tabel 1 Maximaal toelaatbare afslijting bij beproeving volgens NEN 2874 Slijtvastheidklasse Maximaal toelaatbare gemiddelde afslijting mm I 1,0 II 1,5 III 2,0 IV geen eis OPMERKING In deze norm is ervoor gekozen een klassenindeling te hanteren die is gebaseerd op de Amsler-slijtproeven, omdat hiervoor referentiegegevens beschikbaar zijn. Gewezen wordt op het bestaan van NEN-EN waarin beproevingsmethoden staan voor verschillende eigenschappen van een vloeroppervlak. 4

7 4.2 Sondetijd Op basis van het moment waarop bij een betonspecie onder standaardcondities en met een voorgeschreven sonde een indringing van 35 mm wordt gemeten volgens bijlage B, wordt betonspecie voor een monolitisch afgewerkte betonvloer ingedeeld in een klasse uit tabel 2. Tabel 2 Indeling op basis sondetijd, bepaald volgens bijlage B Klasse A B C Sondetijd bij specietemperatuur van 20 ºC moet liggen tussen 3 h en 6 h 5 h en 10 h 9 h en 16 h OPMERKING De sondetijd kan worden overeengekomen tussen de betonmortelleverancier en het vloerenbedrijf. Bepaling en beoordeling van de sondetijd vindt plaats onder gecontroleerde omstandigheden en vormt daardoor slechts een ruwe indicatie voor het moment waarop de vloer na het storten in het werk kan worden afgewerkt; zie ook bijlage B. 5 Materialen 5.1 Beton Het beton van de monolithisch afgewerkte betonvloer moet voldoen aan NEN ) of aan NEN-EN in samenhang met NEN Indien NEN-EN in samenhang met NEN 8005 van toepassing wordt verklaard mag in afwijking hiervan in milieuklasse III worden gewerkt met een waterbindmiddelfactor van 0,45 zonder toevoeging van een luchtbelvormer. De sterkteklasse van het beton moet ten minste B 25 volgens NEN 5950 of C20/C25 volgens NEN-EN in samenhang met NEN 8005 zijn. OPMERKING Meer informatie over aspecten ten aanzien van de samenstelling van betonspecie voor vloeren, is opgenomen in bijlage E. 5.2 Toeslagmateriaal Toeslagmateriaal moet voldoen aan NEN ), waarbij additioneel geldt dat een eventuele verontreiniging van het toeslagmateriaal door zachte, met de hand te verpulveren en lichte bestanddelen niet mag leiden tot meer onvolkomenheden in het vloeroppervlak dan is gegeven in De grootste korrelafmeting van het toeslagmateriaal mag ten hoogste 31,5 mm bedragen. OPMERKING In het bijzonder wordt hierbij gedacht aan kooldeeltjes, houtdeeltjes en kleigebonden producten die kunnen leiden tot onvolkomenheden in het oppervlak. Verder wordt erop gewezen dat in NEN ) alle soorten toeslagmateriaal zijn toegelaten mits wordt voldaan aan de eisen, dus ook materialen die in verband met het afwerken minder wenselijk kunnen zijn, zoals beton- of metselwerkgranulaat. 5.3 Hulpstoffen Hulpstoffen moeten voldoen aan NEN ) NEN 5950 wordt medio 2004 ingetrokken en vervangen door NEN-EN in samenhang met NEN 8005 (in herziening). 2) NEN 5905 wordt medio 2004 ingetrokken en vervangen door NEN-EN in samenhang met NEN 5905:

8 5.4 Strooimateriaal Wanneer een strooimateriaal gewenst is moeten het soort toeslagmateriaal en de in te strooien hoeveelheid vooraf worden overeengekomen. Tevens moet dan worden overeengekomen welke eis prevaleert: het overeengekomen strooimateriaal of de slijtvastheidklasse. Wordt niets overeengekomen dan is de eis aan de slijtvastheid maatgevend. OPMERKING Informatie over strooimaterialen is gegeven in bijlage D (zie ook opmerking 2 bij 7.3). 6 Oppervlak monolithisch afgewerkte betonvloer 6.1 Slijtvastheid De gewenste slijtvastheid moet worden overeengekomen op basis van de classificatie volgens tabel Vlakheid De gewenste vlakheid van de vloer moet worden overeengekomen door het opgeven van een vlakheidklasse volgen NEN OPMERKING 1 Vanuit functionele eisen is een vlakheidklasse 3 volgens NEN 2747 meestal voldoende. Een hogere vlakheidklasse kan worden bereikt door speciale uitvoeringstechnieken. OPMERKING 2 Het toepassen van een strooilaag kan de vlakheid negatief beïnvloeden. 6.3 Vloeistofdichtheid Voor de eisen aan de vloeistofdichtheid wordt verwezen naar CUR/PBV-Aanbeveling 65. OPMERKING 1 In CUR/PBV-Aanbeveling 65 zijn onder andere ontwerprichtlijnen gegeven voor vloeistofdichte betonvloeren. Voor het beoordelen of een vloer als vloeistofdicht kan worden aangemerkt wordt verwezen naar CUR/PBV-Aanbeveling 44. OPMERKING 2 De eisen in verband met vloeistofdichtheid van een vloer kunnen afwijkend zijn van de eisen in deze norm. 6.4 Ruwheid en stroefheid Aan de ruwheid en de stroefheid van de monolithisch afgewerkte vloer worden in deze norm geen nadere eisen gesteld. Als een ruw en / of stroef oppervlak wordt verlangd, dan moet de vereiste oppervlaktextuur van tevoren worden overeengekomen. OPMERKING 1 Een monolithisch afgewerkte betonvloer is in principe glad en dicht afgewerkt. Als een ruwer oppervlak is gewenst is het zinvol hierover nadere afspraken te maken, bijvoorbeeld door het vastleggen van de oppervlaktextuur. OPMERKING 2 Voor de ruwheid kan een oppervlaktextuur/textuurdiepte worden overeengekomen en bepaald volgens bijlage C of kan de ruwheid worden gemeten en getoetst op basis van een vooraf overeengekomen waarde en meetmethode. OPMERKING 3 Voor de stroefheid is het zinvol nadere afspraken te maken, door het vastleggen van de gewenste stroefheid en toleranties. Een methode om de stroefheid van een vloer te bepalen is gegeven in NTA 7909 Wrijvingseigenschappen van vloeren Protocol voor beproeving en eisen. 6

9 6.5 Esthetische aspecten, glans- en tintverschil Aan het uiterlijk van de vloer worden in deze norm geen nadere eisen gesteld. OPMERKING Het ontstaan van enig glans- of tintverschil is inherent aan de uitvoering van een monolithisch afgewerkte betonvloer. Voor esthetische eisen, zoals bijvoorbeeld toelaatbare glans- en tintverschillen in het vloeroppervlak, moeten zo nodig tussen partijen nadere afspraken worden gemaakt. 7 Uitvoering 7.1 Beschermen tegen ongunstige omstandigheden Afhankelijk van de situatie binnen of buiten moet de monolithisch afgewerkte betonvloer worden beschermd tegen temperatuureffecten, water en sterke luchtstroming. a) Binnen: ruimten waarin de monolithisch afgewerkte betonvloer wordt gestort moeten vorstvrij, waterdicht en zoveel mogelijk vrij zijn van luchtstromingen. b) Buiten: als in de eerste 72 h na de stort van de vloer gedurende een gehele of gedeeltelijke periode een weerfase 1 of hoger geldt, volgens van NEN 6722:2002, dan moeten beschermende maatregelen volgens 7.5 worden genomen om bevriezing te voorkomen. OPMERKING De mogelijkheden om een vloer te beschermen tegen ongunstige omstandigheden zijn buiten geringer dan binnen, wat gevolgen kan hebben voor het te bereiken eindresultaat. In verband met het afwerken van de betonspecie wordt geadviseerd een betonspecietemperatuur aan te houden van ten minste 15 C. Waterdicht overkappen of afdekken van de vloer buiten (zie 7.5) verkleint de kans op een verregende vloer en heeft derhalve de voorkeur. 7.2 Leveren en verwerken van betonspecie Als betonspecie door een betonmortelbedrijf wordt geleverd is NEN 3502 van toepassing. 7.3 Afwerking van de vloer Met het afwerken van de vloer mag niet eerder worden begonnen dan nadat het eventuele bleedingwater is verwijderd of verdampt. De beschikbare capaciteit voor het afwerken (vlinderen) van de vloer moet zijn afgestemd op de hoeveelheid gestort vloeroppervlak. OPMERKING 1 De in deze norm beschreven sonde is een bruikbaar hulpmiddel voor het bepalen van het moment waarop met afwerken kan worden gestart. Uit praktijkonderzoek is gebleken dat een indringing van circa 35 mm, gemeten met deze sonde, voor horizontale vlakken veelal een goed tijdstip is om met afwerken te beginnen. OPMERKING 2 Deze norm regelt de slijtvastheid als primair aspect voor de classificatie en laat partijen vrij in het al dan niet toepassen van een strooilaag. Een strooilaag kan bijvoorbeeld worden gewenst om de vloer een bepaalde kleur te geven, bij specifieke belastingen zoals stootbelastingen of bijvoorbeeld om de kans op het zichtbaar worden van staalvezels aan het oppervlak bij staalvezelbeton te reduceren. Het toepassen van een strooilaag beïnvloedt de slijtvastheid van de vloer. Daarom is het raadzaam vooraf na te gaan of het toepassen van een strooilaag een negatief effect kan hebben op het behalen van de voorgeschreven slijtvastheidklasse. 7

10 Bestelformulier Stuur naar: NEN Standards Products & Services t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer WB Delft NEN Standards Products & Services Postbus GB Delft Vlinderweg AX Delft Ja, ik bestel ex. NEN 2743:2003 nl In het werk vervaardigde vloeren - Kwaliteit en uitvoering van monolithisch afgewerkte betonvloeren en -verhardingen T (015) F (015) Wilt u deze norm in PDF-formaat? Deze bestelt u eenvoudig via Gratis nieuwsbrieven Wilt u op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen op het gebied van normen, normalisatie en regelgeving? Neem dan een gratis abonnement op een van onze nieuwsbrieven. Gegevens Bedrijf / Instelling T.a.v. O M O V Klantnummer NEN Uw ordernummer BTW nummer Postbus / Adres Postcode Plaats Telefoon Fax Factuuradres (indien dit afwijkt van bovenstaand adres) Postbus / Adres Postcode Plaats Datum Handtekening Retourneren Fax: klantenservice@nen.nl Post: NEN Standards Products & Services, t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer 10214, 2600 WB Delft (geen postzegel nodig). Voorwaarden De prijzen zijn geldig tot 31 december 2018, tenzij anders aangegeven. Alle prijzen zijn excl. btw, verzend- en handelingskosten en onder voorbehoud bij o.m. ISO- en IEC-normen. Bestelt u via de normshop een pdf, dan betaalt u geen handeling en verzendkosten. Meer informatie: telefoon , dagelijks van 8.30 tot uur. Wijzigingen en typefouten in teksten en prijsinformatie voorbehouden. U kunt onze algemene voorwaarden terugvinden op: LEREN, WERKEN EN GROEIEN MET NEN preview