Drugsgebruik bij zwangeren

Transcriptie

1 Drugsgebruik bij zwangeren Risico s voor MOEDER EN KIND Romeo Ashruf Disclosure (Potentiele) belangenverstrengelingen: Geen Voor een bijeenkomst mogelijke relevante relaties met bedrijven: Geen Sponsoring of onderzoeksgeld: Geen Honorarium of andere vergoeding: Geen Andere relatie, namelijk.: Geen 1

2 Programma Inleiding Gevolgen voor de moeder Gevolgen voor het kind De middelen NAS Behandeling en begeleiding moeder en kind 2

3 Inleiding Toename recreatief drugsgebruik, ook onder zwangeren Complicaties afhankelijk van drug, de hoeveelheid de frequentie en de duur van het gebruik Bijkomende verslavingsproblematiek vergroot de kans op complicaties en bemoeilijkt de begeleiding van moeder en kind alsook de behandeling van eventuele complicaties bevruchting Eicel en spermacellen De eicel moet van goede kwaliteit zijn. De spermacellen moeten goed/snel kunnen bewegen, een goede vorm hebben en er moeten genoeg spermacellen zijn. Drugsgebruik kan directe invloed hebben op de spermacellen, eicellen en de bevruchte eicellen. Dit kan leiden tot een miskraam, maar ook tot afwijkingen bij het kind. Eileider Het is belangrijk dat de trilharen in de eileider goed functioneren: zij brengen de eicel naar de baarmoeder. Een drug kan de eileiders beïnvloeden. Dit kan tot gevolg hebben dat de bevruchte eicel niet (op tijd) in de baarmoeder komt om zich daar in te nestelen. Bovendien kan de bevruchte eicel in de eileider blijven steken zodat er een buitenbaarmoederlijke zwangerschap optreedt. Dit is zeer gevaarlijk en pijnlijk. Baarmoeder De baarmoederwand moet goed doorbloed zijn, zodat het ingenestelde embryo er zijn voedingsstoffen uit kan halen. Een drug kan er voor zorgen dat het slijmvlies van de baarmoederwand nog niet dik genoeg is voor de innesteling van de bevruchte eicel. 3

4 zwangerschap Vanaf het moment van de bevruchting gaat de bevruchte eicel groeien door middel van celdeling. De bevruchte eicel nestelt zich na 6-7 dagen in de wand van de baarmoeder. Hiermee begint de zogenaamde organogenese. Dit is een periode van ongeveer 4 weken waarin de belangrijkste organen van het kind worden gevormd. Van hersenen, hart en nieren tot ogen en oren. Zelfs het gebit wordt al aangelegd, en na 7 weken heeft de baby al handen, voeten, vingers en tenen. Vooral de eerste weken van de zwangerschap zijn een heel gevoelige periode. Alles wat in deze periode fout gaat heeft (ernstige) gevolgen voor het kind. Drugsgebruik in deze periode kan de ontwikkeling van het kind verstoren. Als het gaat om een grote ontwikkelingsstoornis, kan het leiden tot een miskraam. Maar het kan ook leiden tot een verstoorde ontwikkeling van organen, zoals hart en hersenen. Na de eerste weken (embryonale periode) zijn alle organen ontwikkeld en groeien ze alleen nog maar (foetale periode). Langzamerhand beginnen ze hun functie uit te voeren. De hersenen en het zenuwstelsel ontwikkelen zich gedurende de hele zwangerschap en ook nog erna. Tot week 40 groeit de foetus zo uit van een embryo naar een levensvatbaar kind. In die hele periode kunnen drugs invloed hebben op kind en placenta ontwikkeling. Placenta De placenta zorgt ervoor dat: voedingsstoffen en zuurstof van het bloed van de moeder naar het bloed van het kind kunnen worden gebracht. afvalstoffen en CO2 van het bloed van het kind naar het bloed van de moeder worden gebracht. Dit alles gebeurt zonder dat het bloed van het kind in direct contact komt met het bloed van de moeder. Er zit een barrière in de placenta, die sommige stoffen wel doorlaat en veel andere stoffen niet. Veel drugs en alcohol zijn in staat door de barrière van de placenta van de moeder naar het kind te gaan. Zo kan het druggebruik van de moeder de ontwikkeling van het kind beïnvloeden. Bij een kind in de baarmoeder zijn alle functies nog in ontwikkeling. Ook het vermogen om schadelijke stoffen (zoals drugs) af te breken tot stoffen die gemakkelijk uitgescheiden kunnen worden. 4

5 Gevolgen voor de moeder Zwangerschapscomplicaties Anemie, hypertensie Verloskundige complicaties Abortus, mors in utero Groeiachterstand, prematuriteit Placenta loslating, amnionitis Verslavingsproblemen Slechte voeding Zelfverwaarlozing Risicogedrag HIV, Hepatitis C, SOA s, Gevolgen voor het kind Lichaamsgroei Groei achterstand, meestal kleiner en lichter bij geboorte Ontwikkeling zenuwstelsel Gestoorde coördinatie, grove en fijne motoriek Cognitieve en taal ontwikkeling Vroege taalontwikkeling gestoord, cognitieve achterstand Sociaal emotionele ontwikkeling en gedrag Meer gedragsproblemen Maatschappelijke problemen Verzorging door ouders, pleeggezin, tehuizen Voedingsproblemen Verslaving 5

6 Na de geboorte Kinderen van wie de moeder tijdens de zwangerschap verdovende middelen gebruikte, hebben vaak last van: gedragsstoornissen op latere leeftijd Hyperactiviteit concentratiestoornissen (short attention span) achterstand in de geestelijke en motorische ontwikkeling Het kind heeft door drugsgebruik van de moeder een grotere kans op het krijgen van diverse aangeboren afwijkingen aan: nieren urinewegen geslachtsdelen maag-darmkanaal ledematen hart gezicht Ook is een verhoogde kans op ontwikkelingsstoornissen tijdens de kinderjaren. Alcohol en zwangerschap Wat is het drinkadvies? Als je zwanger bent, is de veiligste keuze voor je baby helemaal geen alcohol drinken. Alcohol is een giftige stof die schadelijk kan zijn voor je ongeboren kind. De risico's en de ernst van de schade nemen toe naarmate je vaker drinkt en naarmate je per keer meer drinkt. Maar geen enkele hoeveelheid is veilig. Waarom niet drinken? Stel je voor dat je zwanger bent en alcohol gedronken hebt. Dan is de verhouding tussen alcohol en bloed in jouw lichaam bijna hetzelfde als in het lichaam van je baby. Als jij een glas wijn hebt gedronken, is jouw alcoholpromillage ongeveer 0,3. Maar dat van je baby dus ook. Alcohol heeft op een baby een heel ander effect dan op een volwassene. De lever van een baby kan de alcohol nog niet afbreken. Alcohol blijft daarom langer in het bloed van je kind dan in jouw bloed. Daar komt bij dat een ongeboren baby negen maanden lang volop in ontwikkeling is. Die ontwikkeling kan worden verstoord door alcohol. Daarom is het beter helemaal niet te drinken als je zwanger bent. Wat zijn de risico s? Alcohol drinken tijdens de zwangerschap heeft verschillende risico s. Deze risico s hangen af van de hoeveelheid die je drinkt. Of van wat er in het lichaam van het kind ontwikkeld wordt op het moment dat jij drinkt. De belangrijkste risico s zijn: Schade aan hersenen of andere organen van de baby Een te vroeg geboren baby Een te lichte baby (laag geboortegewicht) Kans dat de baby het Foetal Alcohol Spectrum Disorder (FASD) krijgt. 6

7 Alcohol Met name in het eerste trimester erg schadelijk Groeiachterstand Miskraam FASD Laag geboortegewicht, groeiachterstand Aangeboren afwijkingen Fenotypische afwijkingen aangezicht Ontwikkelingsstoornissen CZS Neurologische schade en geestelijke achterstand Minder moedermelk na bevalling NAS risico Foetaal alcohol syndroom 7

8 Tabak en zwangerschap Door te roken krijgt het kind minder zuurstof: Minder zuurstof foetus: Rook bevat koolstofmonoxide, een giftige stof, die de plek van zuurstof in rode bloed lichaampjes innemen. Hierdoor is er minder zuurstof in het bloed van de moeder en komt er dus ook minder zuurstof in het bloed van de foetus. Een lagere zuurstofcapaciteit in het bloed kan leiden tot kleine hersenen en zenuwbeschadigingen, die moeilijk te ontdekken zijn. Dit is mogelijk ook de oorzaak, waarom er na de geboorte, meer wiegendood optreedt bij kinderen van moeders die roken. Vernauwing bloedvaten: De foetus krijgt ook nog eens minder zuurstof omdat nicotine de bloedvaten vernauwt waardoor het ongeboren kind minder bloed krijgt. EFFECTEN OP DE ZWANGERSCHAP Achterstand in gewicht, lengte, groei en longfunctie. Deze achterstanden worden in de loop van het eerste levensjaar kleiner. Door deze achterstanden wordt de kans op ziektes vergroot. Kans op kanker bij het kind wordt vergroot. Hogere kans op het mislukken van de zwangerschap. Kleinere hoofdomvang. Hogere kans op buitenbaarmoederlijke zwangerschap. Hogere kans op loslaten placenta in de baarmoeder. Meer kans op een laaggelegen placenta (placenta previa) waardoor de placenta de baarmoedermond blokkeert en normaal bevallen moeilijker wordt. Meer DNA mutaties bij het kind. Tabak en zwangerschap TABAK EN PROBLEMEN TIJDENS DE BEVALLING Onderzoek heeft uitgewezen, dat rokende vrouwen twee keer zoveel kans hebben op een miskraam. Nicotine beschadigt de placenta. Hierdoor krijgt het kind tijdens de zwangerschap minder voedingstoffen, waardoor de groei trager is. Kinderen van moeders die roken, wegen vlak na de bevalling vaak ook minder dan kinderen van moeders die niet roken tijdens de zwangerschap. TABAK EN BORSTVOEDING Baby s van moeders die stevig roken, hebben een zwakkere zuigreflex en een slechter immuun systeem na de geboorte. Hierdoor krijgen ze minder melk binnen en hebben ze een grotere kans om ziek te worden. Ook hebben ze een hierdoor meer kans op longontsteking, bronchitis en slaapproblemen. TABAK EN ONTWIKKELING VAN HET KIND Vooral het meeroken na de geboorte heeft invloed op het kind. Hieronder staan enkele gevolgen die passief meeroken kunnen hebben voor het kind: Luchtweginfecties, met name bronchiolitis. Hogere kans op wiegendood. Toename astmasymptomen. Hogere kans op oorontsteking. Hogere kans op ADHD op een leeftijd van 4-7 jaar. Hogere kans dat het kind op latere leeftijd zelf gaat roken. 8

9 Roken tijdens de zwangerschap Cocaïne en zwangerschap Cocaïnegebruik vóór de zwangerschap Er is onderzoek gedaan bij proefdieren naar de effecten van cocaïnegebruik op de zwangerschap. Langdurig cocaïnegebruik kan de kwaliteit van de eicel verminderen. Dit kan leiden tot een miskraam of tot afwijkingen bij het kind. Bij proefdieren blijkt cocaïne ook de mannelijke vruchtbaarheid te verminderen. Veel zaadcellen gaan door cocaïnegebruik dood. De zaadcellen die wel overleven kunnen door zwaar cocaïnegebruik afwijkend zijn. Hierdoor zou een kind genetische afwijkingen kunnen oplopen Het is nog niet duidelijk of de uitkomsten van deze dierproeven iets zeggen over de situatie bij mensen. Als je helemaal geen risico wilt lopen kun je als man en vrouw het beste 3 maanden voor de bevruchting stoppen met gebruiken. Cocaïnegebruik tijdens de zwangerschap Cocaïnegebruik tijdens de zwangerschap kan leiden tot problemen rond de bevalling. Het loslaten van de placenta vóór de geboorte, is erg gevaarlijk, zowel voor moeder als kind. Een te vroege geboorte Vasoconstrictie Groeiachterstand, prematuriteit, dysmaturiteit Teratogene effecten Schedel, nier en hartafwijkingen, hersenbeschadiging Verhoogde kans op miskraam, vroeggeboorte en mors in utero 9

10 Cocaïne en zwangerschap Groeiachterstand bij de geboorte Baby's die tijdens de zwangerschap aan cocaïne zijn blootgesteld, zijn vaak kleiner en lichter dan andere baby's. Ook kunnen ze erg rillerig en prikkelbaar zijn. Deze prikkelbaarheid neemt binnen enkele maanden af. De groeiachterstand kan enkele jaren blijven bestaan. Na geboorte Rusteloos, hyperreactief, slecht slapen Gastrointestinale problemen Soms convulsies, vaker wiegedood NAS Ontwikkelingsstoornissen Klachten tijdens de jeugd Op latere leeftijd kunnen kinderen die tijdens de zwangerschap aan cocaïne zijn blootgesteld nog deze klachten houden: Aandachts gedragsproblemen Leerproblemen Moeite met zelfbeheersing Problemen met taalvaardigheid Door middel van proefdieronderzoek is aangetoond dat cocaïneblootstelling tijdens de zwangerschap de werking van de hersenen ook later in het leven kan beïnvloeden. Heroïne en zwangerschap Opiaten als heroïne, morfine, codeïne en methadon hebben een negatief effect op de moeder en het kind. Zwangere vrouwen die verslaafd zijn aan heroïne, gaan elke dag door periodes van ontwenning totdat ze hun volgende shot krijgen. Tijdens ontwenning neemt de doorbloeding van de baarmoeder en placenta af, waardoor het kind in gevaar kan komen. Ook de veranderingen tussen de dagelijkse ontwenningsverschijnselen en het moment na de shot, kunnen gevaarlijk zijn voor de foetus en dragen bij aan een variatie van complicaties. Risico's van gebruik tijdens zwangerschap miskraam solutio placenta (het loslaten van de placenta voor de bevalling) overlijden van het kind voor de bevalling ernstige infecties en ziektes door het spuiten van de drug ademhalingsstoornissen aangeboren afwijkingen groeivertraging 10

11 Heroïne en zwangerschap Andere risico's van gebruik tijdens de zwangerschap kleinere en lichtere baby's abnormale neurologische ontwikkeling zoals een abnormaal slaappatroon wiegendood leer- en gedragsproblemen Kinderen van moeders die tijdens de zwangerschap heroïne hebben gebruikt, hebben een grotere kans om op school iets achter te lopen. Ook kunnen de kinderen vaker teruggetrokken of juist agressief zijn. Als er vlak voor de bevalling nog een dosis wordt gebruikt, kan dit leiden tot een zuurstoftekort bij het ongeboren kind. De bevalling is voor het kind een hele inspanning waarbij het alle energie en zuurstof hard nodig heeft. Een zuurstoftekort op dit moment is daarom gevaarlijk. Na geboorte onthoudingssyndroom Krijsend huilen, slecht slapen Eetproblemen, diarree, gewichtsverlies Tremor, hyperreflexie, convulsies Hypoglycemie, apneu Detoxificatie vaak nodig Cannabis en zwangerschap Als je zwanger bent en cannabis gebruikt, krijgt je baby ook cannabis binnen. Hier kan het nog lang na de geboorte nadelen van ondervinden. Cannabis wordt vaak gemengd met tabak. Ook tabak roken tijdens de zwangerschap is slecht voor het kind. Cannabisgebruik vóór de zwangerschap Cannabisgebruik beïnvloedt de zaadproductie van de man Er worden minder zaadcellen aangemaakt en ze bewegen minder goed. Bovendien kunnen ze het eitje minder goed bevruchten. Hierdoor kan het langer duren voordat de vrouw zwanger wordt Waarschijnlijk beïnvloedt cannabisgebruik de menstruatiecyclus van de vrouw Hierdoor kan de vrouw na gebruik van cannabis tijdelijk minder vruchtbaar zijn. Cannabisgebruik kan de innesteling van het embryo in de baarmoeder hinderen Voor een succesvolle zwangerschap moet het embryo zich in de baarmoederwand vastzetten. Als je cannabis gebruikt, is de kans kleiner dat dit gebeurt 11

12 Cannabis en zwangerschap Cannabisgebruik tijdens de zwangerschap Groeiachterstand bij de geboorte Uit sommige onderzoeken blijkt dat kinderen kleiner en lichter worden geboren als de moeder tijdens de zwangerschap cannabis heeft gebruikt. Ook de hoofdomtrek is kleiner. Deze groeiachterstand verdwijnt voor of tijdens de pubertijd. Klachten tijdens de jeugd Motorische hyperactiviteit, slaapstoornissen, vlug opschrikken Concentratieproblemen, Geheugenstoornissen Impulsiviteit Angstklachten Moeite met ingewikkelde taken Kinderen kunnen moeite hebben met taken waarbij hun hersenen meerdere ingewikkelde taken tegelijk moeten uitvoeren Drugsgebruik Mogelijk hebben pubers een grotere kans om ook zelf cannabis te gaan gebruiken. Er is echter nog niet genoeg onderzoek gedaan om dit met zekerheid te kunnen zeggen. Meeroken 12

13 Speed en zwangerschap Speed is een sterk stimulerend middel. Het zorgt voor een snellere hartslag en het samentrekken van bloedvaten. Deze effecten geven een drastische verhoging van de bloeddruk in zowel de moeder als het kind. Dit kan voor beiden ernstige consequenties hebben. De bloedvaten van een foetus zijn heel erg gevoelig en dun. Daarom kan een spontane bloeddrukverhoging bij de foetus onder meer een hersenbloeding veroorzaken. Andere risico's van speedgebruik tijdens de zwangerschap: Negatieve invloed op de groei en ontwikkeling van het kind Het samentrekken van bloedvaten kan leiden tot een afname van de bloed- en zuurstofaanvoer naar de placenta en de foetus. Dit heeft een negatieve invloed op de groei en ontwikkeling van het kind. Hierdoor kan het kind geboren worden met een laag geboortegewicht en is het sneller vatbaar voor ziekten en infecties. Solutio placenta Neurologische verschijnselen na de geboorte Dit kenmerkt zich door extreme bewegelijkheid, verhoogde ademhaling, hyperactiviteit en soms zelfs 'trekkingen' (convulsies). Deze baby's zijn trillerig en zijn niet goed in staat om contact te maken met hun omgeving. Ze zijn snel geïrriteerd en moeilijk te troosten als ze huilen Wiegendood Het is nog onduidelijk welk verband dit precies heeft met het gebruik van speed tijdens de zwangerschap. XTC en zwangerschap XTC onderdrukt gevoelens van vermoeidheid, slaap en honger. Hierdoor kan het normale dag/nacht ritme verstoord worden en wordt er meer energie verbruikt. Veelvuldig gebruik van XTC kan leiden tot vermoeidheid en gewichtsverlies bij de moeder. Hierdoor krijgt de baby mogelijk te weinig voedingsstoffen binnen om zich goed te kunnen ontwikkelen. Een ander probleem is dat in XTC tabletten meerdere stoffen kunnen zitten die weer hun eigen risico's hebben voor het kind. Uit het beperkte onderzoek dat verricht is naar de risico's van XTC-gebruik tijdens de zwangerschap, komen de volgende risico's naar voren: Aangeboren afwijkingen - Afwijkingen aan het hart. Bijvoorbeeld het niet goed sluiten van de wand tussen de 2 hartkamers. - Afwijkingen aan de ledematen. Dit uit zich bijvoorbeeld in klompvoeten, vergroeide tenen of vingers, het ontbreken van armen of benen. De ernstigste afwijkingen ontstaan door gebruik van XTC tijdens de eerste 3 maanden van de zwangerschap. Leer/geheugenproblemen Er lijkt een verband te bestaat tussen XTC-gebruik tijdens de zwangerschap en leer- en geheugenproblemen bij het kind na de geboorte. De directe oorzaak hiervan is echter nog onduidelijk. 13

14 GHB en zwangerschap GHB is een lichaamseigen stof. Een teveel ervan wordt, net als bij alle andere lichaamseigen stoffen, afgebroken. Bij een kind in ontwikkeling is dit proces nog niet op hetzelfde niveau als bij de moeder. De kans is groot dat GHB langer in het kind aanwezig blijft. Ook kan een lage dosis voor de moeder een te hoge dosis voor het kind zijn. Mocht de drugs niet gevaarlijk zijn voor moeder en kind, dan kan de levensstijl dit wel zijn. Het gebruik van drugs gaat soms gepaard met een roekeloze levensstijl. Deze levensstijl kan leiden tot lichamelijke en geestelijke uitputting van de moeder. GHB passeert de placenta(moederkoek) en komt direct bij het kind terecht, er is nog te weinig onderzoek gedaan naar mensen, maar bij dieren leidt het tot een verhoogde kans op abortus een miskraam. Door experts wordt gedacht dat GHB dezelfde effecten op het ongeboren kind kan hebben als alcohol, en mogelijk kan leiden tot het foetaal-alcoholsyndroom. Tijdens de ontwikkeling is Xyrem getest op zwangere ratten. Het geboortegewicht van nakomelingen van de ratten die Xyrem in hoge dosis ingespoten hadden gekregen lag lager dan bij de groep die het medicijn niet ingespoten kreeg. Bij mensen is dit echter nooit getest, er is dus niet met zekerheid te zeggen wat de effecten bij mensen zijn. Bij proefdieren die GHB toegediend kregen verliep de bevalling vrijwel normaal. Alleen samentrekkingen van de baarmoeder verminderende licht. Of dit ook bij mensen het geval is blijft vooralsnog onduidelijk. Het is niet bekend of GHB via de moedermelk kan worden doorgegeven aan het kind. Echter, bij veel drugs is dit wel al bewezen. Het wordt moeders dus afgeraden om GHB te gebruiken in de periode dat borstvoeding wordt gegeven. Geneesmiddelen en zwangerschap % zwangeren gebruikt meer dan 1 geneesmiddel Geneesmiddelen tijdens zwangerschap zoveel mogelijk vermijden Gebruik indien nodig veilige geneesmiddelen Cave homeopathische en vrij verkrijgbare middelen gebruik 14

15 Geneesmiddelen en zwangerschap - Middelen waarvan bekend is dat ze aangeboren afwijkingen veroorzaken, of in een later stadium kans geven op ongewenste ontwikkelingen - cytostatica (celdelingsremmende middelen); - anticoagulantia (bloedverdunnende middelen); - bepaalde hormoonpreparaten; - ergotamine-bevattende middelen; - bepaalde antibiotica (o.a. tetracyclinen). - Middelen waarover niet voldoende gegevens bestaan wat betreft de mogelijke schadelijke effecten bij de mens. Hiertoe behoren ook de middelen waarbij uit proefdieronderzoek is gebleken dat er geen schadelijke gevolgen te verwachten zijn. Meestal zijn dit nieuwe geneesmiddelen, waarmee men slechts beperkte ervaring heeft. - Middelen waarvan men op grond van gebruik gedurende langere tijd aanneemt dat ze bij beperkt gebruik "veilig" zijn - pijnstillers die salicylzuur bevatten, mits ze in lage dosering worden gebruikt en niet in de laatste weken voor de bevalling; - pijnstillers met paracetamol; - anti-epileptica met carbamazepine; - middelen tegen verhoogde bloeddruk met methyldopa; - bepaalde penicillinepreparaten. Neonataal abstinentie syndroom Als een moeder tijdens de zwangerschap regelmatig gebruikt heeft, kan het kind na de geboorte last krijgen van ontwenningsverschijnselen. De verschijnselen kunnen meteen na de geboorte of de dagen na de geboorte beginnen. Complicatie bij: Heroine, cocaine, alcohol, amfetamine, sedativa en hypnotica Voorbeelden van ontwenningsverschijnselen: Hyperactiviteit, opvliegerigheid onophoudelijk schel gehuil verhoogde spierspanning, hyperactieve reflexen Zweten, trillingen onregelmatige slaappatronen toenemende ademhaling ongecontroleerd en ineffectief zuigen en slikken Niezen, braken, diarree convulsies ('trekkingen') In de ergste gevallen vindt een slechte ontwikkeling plaats Behandeling Op basis van het klinische beeld Opvang, observatie en verzorging in een rustige omgeving Zo nodig medicamenteuze therapie Cave borstvoeding 15

16 Finnegan score 16

17 Behandeling NAS Borstvoeding Alcohol Als de moeder alcohol drinkt, produceert zij minder moedermelk. De baby drinkt daardoor minder. Bij 1 tot 2 glazen alcohol is dit al 20% minder. De baby krijgt met de moedermelk ook alcohol binnen. Gevolg is dat de baby slechter slaapt. Als de moeder een glas alcohol drinkt moet zij 2 à 3 uur wachten (en na 2 glazen minimaal 6 uur) voordat zij borstvoeding kan geven. Cannabis Geef je borstvoeding? Dan kun je beter geen cannabis gebruiken. Cannabis blijft namelijk nog lang na het laatste gebruik in de moedermelk zitten. Je baby krijgt dan dus ook cannabis binnen. De risico s voor het kind zijn hierbij hetzelfde als wanneer je cannabis gebruikt tijdens de zwangerschap. XTC XTC komt door de moedermelk in het lichaam van het pasgeboren kind. Het wordt dan ook afgeraden om tijdens de periode van borstvoeding XTC te gebruiken. Cocaïne Cocaïne komt in de moedermelk terecht. Het is niet bekend of dit schadelijk is voor de baby. Om de kans op schade zoveel mogelijk uit te sluiten, wordt aangeraden helemaal geen drugs te gebruiken als je borstvoeding geeft. Speed Speed komt door de moedermelk in het lichaam van het pasgeboren kind. Het wordt dan ook afgeraden om tijdens de periode van borstvoeding speed te gebruiken. Heroïne Heroïne komt via de moedermelk in het lichaam van het kind. Zoals een kind bij gebruik tijdens de zwangerschap verslaafd geboren kan worden, zo zal het ook verslaafd raken bij gebruik tijdens de borstvoeding. Het wordt afgeraden borstvoeding te geven als er heroïne of methadon wordt gebruikt. GHB Er is nog niet bekend wat voor effect van gebruik van GHB tijdens de periode van borstvoeding heeft op het kind. Mogelijk zijn er negatieve effecten. Daarom wordt het gebruik van GHB tijdens deze periode afgeraden. 17

18 Behandeling en begeleiding Preventie door psychoeducatie bij zwangerschapswens Begeleiding zwangeren zo snel mogelijk starten Doel is kind een veilige leefomgeving te bieden zowel voor, tijdens en na de geboorte Multidisciplinaire aanpak is essentieel Huisarts Verloskundige Gynaecoloog Medisch maatschappelijk werk ziekenhuis Verslavingszorg Opvang moeder en kind Jeugdzorg, kinderbescherming Kinderarts Kraamzorg Jeugdgezondheidszorg Goede samenwerking met de aanstaande ouder(s) en de verschillende hulpverleners is van groot belang. Behandeling en begeleiding Controles gedurende de zwangerschap in het ziekenhuis Afspraken over beleid rond alcohol of drugsgebruik (afbouw, detox, urinecontroles) Welke hulp is geindiceerd voor de ouder(s) gedurende de zwangerschap en na de geboorte van het kind Bespreken eventuele wenselijkheid van een Ondertoezichtstelling (OTS) of een Rechterlijke Machtiging (RM) Bevalling in het ziekenhuis Na de bevalling neemt de kinderarts de zorg voor de baby over Kinderarts bepaald wanneer het medisch verantwoord is de baby naar huis te laten gaan mits er aan bepaalde voorwaarden is voldaan: Woonruimte Voorzieningen om baby goed te kunnen voeden, kleden en verzorgen De verzorging van de baby door moeder (ouders) verloopt goed Alle betrokken hulpverleners worden van het ontslag op de hoogte gesteld Als de veiligheid van het kind niet kan worden gewaarborgd wordt de Raad voor de Kinderbescherming ingeschakeld Jeugdzorg blijft betrokken als kind naar huis is en kraamzorgperiode voorbij is 18

19 Follow up na thuiskomst Gynaecoloog bespreekt anticonceptie met moeder Kinderarts blijft baby minstens 1 jaar controleren op groei en ontwikkeling Consultatieburo controles vinden zoals gebruikelijk plaats Jeugdzorg volgt het kind 1 tot 2 jaar en richt zich op de veiligheid van het kind Verslavingzorg bied de ouder(s) hulp en houdt zicht op eventueel alcohol of drugsgebruik Uitgangspunt na de geboorte: Kind blijft in het gezin zolang de fysieke en emotionele veiligheid gewaarborgd is. Rotterdamse aanpak verslaving in de zwangerschap volgens convenant 2007 Zes partijen die samenwerken. Gedachte achter deze samenwerking: ongeboren kinderen verdienen bescherming wanneer de moeder verslaafd is.. Convenant: intensief en gestructureerd met elkaar samen werken om daarmee het hulp en zorgaanbod verslaafde zwangere vrouwen sluitend te maken. Onder toezicht stelling (OTS) wordt standaard ingezet, Voogd aangesteld, er worden urinecontroles gedaan Is een zwangere vrouw niet abstinent en wil ze geen vrijwillige opname dan wordt een IBS of RM aangevraagd. 19

20 Dank voor uw aandacht 20