Groot voor de Heere BIJBELSTUDIE 1 TEKST DS. J.A.C. OLIE. Leeuwerik GT Genemuiden T E

Transcriptie

1 BIJBELSTUDIE 1 TEKST DS. J.A.C. OLIE Leeuwerik GT Genemuiden T E jacolie@filternet.nl LEZEN Maleachi 4:5-6 Lukas 1:5-25 ZINGEN Psalm 6:9 Psalm 27:3 en 7 Psalm 78:2, 3 en 4 Psalm 142:1 en 2 Lofzang van Maria: 6 en 7 Groot voor de Heere Wat wil je graag worden? vroeg oma aan haar kleinzoon. Zijn antwoord was duidelijk: Ik wil groot worden en groot zijn. We glimlachen om de directheid van het kind en denken erbij: Hij moest eens weten Maar tegelijkertijd zit dat verlangen om groot te zijn diep in ons genesteld. Herkennen we hierin iets van de oerzonde om als God te willen zijn? Verrassend licht valt er over dit woord als we denken aan de hemelse aankondiging van de geboorte van Johannes voor Zacharias: hij zal groot zijn voor de Heere. Achtergrond (Luk. 1:5-7) Lukas 1:5 tekent ons de situatie van Israël ten tijde van het Nieuwe Testament. Niet een Davidszoon regeert, maar de beruchte Herodes, Edomiet, een nazaat van Ezau. Vreemden hebben de macht, een aangrijpend beeld waarbij gevoeld wordt dat de stamboom van David omver ligt als een afgehouwen stronk (Jes. 11:1). Tegelijkertijd heeft de Heere in Zijn trouw en goedheid de priester- en tempeldienst door alle eeuwen heen in stand gehouden. Zowel Zacharias als zijn vrouw Elizabet stamt af van de priesterstam van Levi.

2 Wat het belangrijkst is, mag het eerst worden genoemd: Zacharias en Elizabet zijn rechtvaardig voor God. Heel concreet betekent dat, dat ze elke dag leven vanuit Gods Woord als de Weg ten leven. Onberispelijk wil zeggen dat wat ze belijden in overeenstemming is met een heilige levenswandel. Niemand kan ze daarin betrappen op schijnheiligheid. Een spiegel voor onszelf. Kan het ook van mij gezegd worden: onberispelijk in het leven met God? Kan het van ons gezegd worden: rechtvaardig voor God? De kinderzegen was uitgebleven in het leven van Zacharias en Elizabet. Het wordt als een voldongen feit weergegeven, ze zijn op leeftijd. Naast de pijn en het verdriet, wordt het in de Bijbel als een schande en smaad (Luk. 1:25) ervaren. God beloofde zegen en vruchtbaarheid aan hen die in Zijn wegen wandelen (zie Ps. 128). Het uitblijven van de kinderzegen kon worden gezien als het ontbreken van Gods zegen. Daarnaast werd het duidelijk dat de Messias niet via deze vrouw zou kunnen worden geboren. Wat is het belangrijk dat er pastorale aandacht is voor hen die hieronder gebukt gaan of zijn gegaan. Sommigen ervaren dat in het ongewild alleen blijven, anderen juist in de kinderloosheid binnen het huwelijk, terwijl leeftijdgenoten vader en moeder of opa en oma zijn. Aangezien Zacharias dienst doet als priester, moeten we bij de woorden op hoge leeftijd eerder denken aan een leeftijd van jaar, aangezien de gemiddelde leeftijd toen fors lager was dan nu. Aankondiging en taak (Luk. 1:8-17) Het priesterschap werd ingedeeld in 24 afdelingen. Zo n afdeling verzorgde twee maal per jaar een week lang (van sabbat tot sabbat) de dienst in de tempel. Dit is ingesteld door koning David (zie 1 Kron. 24:1-19). Bij het reukoffer, waarmee als een lieflijke geur de gebeden van Israël werden opgezonden, verschijnt een engel van de Heere aan Zacharias. Een nieuw begin komt altijd bij de Heere vandaan. Het is het begin van het profetische spreken dat straks via Johannes zal komen. De engel komt in en met de volmacht van God. Heilig ontzag en bange vrees overweldigen Zacharias. Hij die onberispelijk voor en met God leefde, ervaart hier iets van de heiligheid van God. Slechts het Woord van God (hier via de engel) kan een onrustig en angstig mensenhart tot bedaren brengen: Wees niet bevreesd. De naam Zacharias klinkt hier in de rijke betekenis van: de Heere gedenkt! Welk gebed is verhoord? Gaat het om het persoonlijk gebed om een kind of het priesterlijke gebed om de Messias? We mogen het breder trekken en het niet inperken tot het gebed van Zacharias en Elizabet om een kind. Bij het reukofferaltaar klinken de gebeden van het volk Israël om vervulling van Gods beloften. God gaat net zoals bij de aartsvaders/moeders (Abraham en Sarah, Izak en Rebekka, Jakob en Rachel) door de onmogelijkheid heen een nieuw begin maken via het nageslacht. Een zoon wordt geboren, zijn naam is van hemelse komaf: Johannes, dat betekent: de Heere is genadig. Met recht een speaking name. Bij de aartsvaders zien we naamswijzigingen (Abram wordt Abraham, Jakob wordt Israël), maar alleen hier en bij de Zaligmaker wordt de eerste naam door de Heere gegeven (Matth. 1:21 en Luk. 1:31).

3 Naast de gebruikelijke vreugde rondom nieuw leven en de extra blijdschap vanwege het onverwachte karakter wordt hier over de meest diepe blijdschap gesproken (vs. 14). Het raakt aan de hemelse vreugde wanneer een zondaar tot inkeer komt, en ook van de vreugde die er straks bij God zal zijn in Zijn eeuwig Koninkrijk. Waarom deze diepe blijdschap? Want hij zal groot zijn. En dan niet in wereldse zin, maar voor de Heere. Als zoon van priester zou hij al bestemd zijn om de Heere te dienen. Maar er ligt een andere roeping waardoor hij boven anderen zal uitsteken: Hij is de wegbereider van de Messias. Hij zal groot zijn, deze woorden klinken later ook bij Maria over Jezus (Luk. 1:32). In vs. 15 lezen we een verwijzing naar het Nazireeërschap (Num. 6:1-3). Daarbij ligt de nadruk op de volkomen toewijding aan de Heere en Zijn Koninkrijk. Hij zal zijn geesteskracht niet putten uit alcoholische drank, maar vanaf het prilste begin zal de Heilige Geest hem vervullen. Groot zullen de gevolgen ook zijn: hij zal velen van de Israëlieten bekeren tot de Heere, hun God. Het is een spiegel voor het doel van de opvoeding van onze kinderen; voeden we ze op voor de wereld of voor de Heere? De geest en kracht van Elia (Luk. 1:16-17) Johannes zal voor de Heere uitgaan in de geest en kracht van Elia. Je mag geest gerust met hoofdletter G schrijven, want het is dezelfde Bron als bij Elia. Elia trad op in een tijd van geloofsafval onder Achab en Izebel. Na eeuwen zal het profetische Woord weer klinken: Zo zegt de HEERE! Net zoals Elia brengt Johannes een boodschap van inkeer, omkeer en terugkeer tot de Heere en Zijn Woord. De zonde wordt aangewezen en benoemd alsook het welverdiende oordeel. Maar ook zal Johannes wijzen op het Lam van God. In de kracht van Elia laat ook iets zien van de onverschrokkenheid van Johannes. Zo moedig als Elia optrad tegenover Achab en de Baälprofeten, zo zal Johannes optreden tegen zowel de Joodse leiders, Romeinse soldaten of zelfs Herodes. Dat laatste zal hem uiteindelijk het leven kosten. Een gedeeltelijk citaat uit Maleachi 4:5 en 6 wordt hier genoemd. Vanuit Maleachi 4:6 klinkt er het dreigende oordeel in door, dat Johannes in zijn boodschap zal laten weerklinken. Eerst zal Elia komen met de boodschap van bekering. Bekering is concreet. Ongeloof maakt onverschillig en egoïstisch. Een ik-gericht leven zorgt ook binnen gezinnen voor grote geestelijke schade. Nodig is dat het hart van ouders in echt contact staat met de kinderen. Te denken valt hier aan de geloofsoverdracht van generatie op generatie (denk aan Ps. 78). Als het misgaat in de gezinnen, dan gaat het soms tot in generaties scheef. Andersom is ook waar: bekering van één persoon, leidt soms tot nieuwe generaties betrokken familieleden. Wat een verantwoordelijkheid voor ons nu om samen te investeren in tijd en aanwezigheid in het gezin. De engel spreekt over een grote verandering: van ongehoorzaamheid tot de bedachtzaamheid van de rechtvaardigen. Ongeloof is hier ongehoorzaamheid, het niet (willen) luisteren naar de Heere. Bedachtzaamheid heeft hier alles met wijsheid te maken, het inzicht van het geloof om te luisteren naar de Heere en Zijn Woord. Bekeren is niet minder dan het breken met alles wat niet bij de Heere en Zijn dienst hoort. [Zie Zondag 33 van de catechismus over de waarachtige bekering: afsterving van de oude mens en opstanding van de nieuwe mens]. Het betekent daarnaast trouw en volhardend terugkeren

4 en zich toewijden aan de God van het verbond. Hij stond aan de wieg van Zijn volk en ook aan onze wieg als de Eerste. Het doel van het optreden van Johannes is: voor de Heere een toegerust volk gereed te maken. Toegerust betekent hier letterlijk: klaar en gereed. Er klinkt iets in door van de bruid die zich gereedmaakt voor haar bruidegom. Johannes is zo vriend van de Bruidegom: Jezus Christus, Die de hemel verliet voor Zijn kerk als bruidsgemeente. Wie hoort bij de Bruidegom zal straks in mogen gaan, alle anderen staan buiten in het oordeel van God (Matth. 25:1-13). We zien in het Nieuwe Testament werkelijkheid worden dat Jood en heiden door het geloof delen in hetzelfde Evangelie van Jezus Christus. Om samen toegerust voor de Heere te leven en klaar te zijn voor Zijn (weder)komst. Ongelooflijk maar waar (Luk. 1:18-25) Hoe geoefend Zacharias ook is geweest in het leven met de Heere, hij vond het moeilijk om het woord van de engel te geloven. Vanwege de onmogelijkheid zoekt hij naar extra bewijzen buiten het Woord om. Dit in tegenstelling tot de jonge Maria, die verlangt naar bevestiging van het Woord. Dat is een belangrijk verschil, ook voor ons. Het mag steeds een verlangen zijn om het Woord van de Heere bevestigd te zien in ons leven, maar het raakt aan ongeloof wanneer we het Woord terzijde schuiven vanwege het uitzien naar buitengewone tekenen. Zacharias ontvangt een teken. Het ongeloof moet hier zwijgen, waar het geloof niet kan zwijgen. Het geloof ziet altijd reden om te spreken en te zingen van de wegen van de Heere. Het gebeurt zoals de engel van de Heere heeft voorzegd: een nieuw begin bij God vandaan. Zacharias zwijgt en Elizabet zoekt de afzondering. Ze houdt zich vijf maanden verborgen. Is het vooral de afzondering om haar man te beschermen die er het zwijgen toe doet? Of moeten we het zien als een periode van toewijding en dank aan de Heere? In de zesde maand kan het niet verborgen blijven en krijgt ze haar nicht Maria op bezoek. Gods werk zal zichtbaar worden. Het is als met het zaad van het Woord: wat gezaaid is, groeit op en wordt zichtbaar. Vragen 1. Zacharias vindt het moeilijk de aankondiging van de engel te geloven. Wat valt u op in vergelijking met wat we lezen bij Abraham (en Sarah) in Gen. 11:30, Gen. 12:2, Gen. 15:2-6, Gen. 16:1-3, Gen. 17: Wat betekenen de woorden in de geest en kracht van Elia? a. bij Johannes b. met het oog op 500 jaar Reformatie ( ) c. in het verlangen naar en het gebed om een nieuwe reformatie?

5 3. Wie zelf geen kind(eren) heeft ontvangen, kan het verschillend ervaren hoe er vanuit de kerkelijke gemeente meegeleefd wordt. Hoe kunnen we elkaar hierin tot hulp en steun zijn? 4. In Maleachi 4 en Lukas 1 wordt gesproken over Het hart van de vaderen terugbrengen/bekeren tot de kinderen. Waar liggen de uitdagingen en blokkades in het gezinsleven vandaag op geloofsgebied? Idee: neem deze mee als gebedspunten in de afsluiting evenals wellicht andere thema s uit deze bijbelstudie. 5. Wat heeft u/jou aangesproken in de bijbelstudie? Waar zitten bij u en jou vragen?