Kookkunst in topvorm.

Transcriptie

1

2 Kookkunst in topvorm. Exclusief en dealer

3 Welkom bij dit Kerstconcert! U leest dit voorwoord op een dag in december, maar op het moment dat ik het schrijf, is de zomer vrij abrupt overgegaan in de herfst en is december nog ver weg. De repetities voor de uitvoering van de Messiah van Handel zijn net weer begonnen en we hebben een aantal workshops met sopraan Heleen Koele in het vooruitzicht. Zij gaat met ons koor werken aan zangtechniek in het algemeen maar zal ook aandacht schenken aan de specifieke eisen die het zingen van de Messiah aan ons stelt. Met veel plezier studeren we thuis en repeteren we elke maandagavond stukken uit dit prachtige werk. De kwaliteiten van onze dirigent, Pieter-Jan Olthof, en de ondersteuning van Gertjan Arentsen (stemcoach) en Felicity Goodwin (repetitor) dragen erg bij aan ons zangplezier en - naar we hopen - aan de kwaliteit van de uitvoering vanavond. Zoals u verder in dit programmaboekje kunt lezen zullen we samen met de zusterkoren uit Schagen en Castricum op 1 december 2016 het Requiem van Dvorák in het Concertgebouw zingen. We verheugen ons er nu al op en hopen dat u erbij zult zijn. Meer informatie hierover vindt u verderop in dit programmaboekje. Bent u enthousiast geworden en wilt u meezingen? Misschien kan dat wel! Kijk voor meer informatie verderop in dit boekje, of op onze website: Berenda Dekkers, voorzitter We prijzen ons gelukkig dat we ook dit keer weer prachtige solisten hebben kunnen contracteren. Samen met hen, orkest en dirigent doen we er alles aan om u een onvergetelijke avond te bezorgen. 5 The Messiah

4 The Messiah Pieter-Jan Olthof Dirigent Georg Frederic Handel ( ) is in Duitsland geboren en behoort met Bach tot de grote Barokcomponisten van de 18e eeuw. Hij krijgt zijn eerste vakopleiding in Duitsland en is werkzaam als organist en violist bij de opera. Waarschijnlijk op uitnodiging van een lid van de familie de Medici die in Duitsland vertoefde vertrok hij naar Florence en is gedurende vijf jaar in verschillende steden werkzaam. Hier ontwikkelt Handel zich tot een meester-componist en leert de speciale Italiaanse muziekstijl kennen, zowel in vorm als stijl. Ook leert hij de mogelijkheden van de menselijke stem kennen. In Italië oogst hij veel succes met zijn opera s, in dezelfde tijd ontstaan ook cantates en instrumentale werken. Na een kort verblijf in Duitsland vertrekt hij definitief naar Londen, waar een bliksemcarrière volgt. Handel wordt snel wereldberoemd en verkeert dientengevolge in hofkringen. Zijn veelomvattende oeuvre telt o.a. 42 opera s en 29 oratoria. The Messiah is zonder twijfel Handels meest beroemde werk en tevens het hoogtepunt. De rol van het koor is zeer groot en is geïnspireerd op de oratoria van de Italiaanse componist Carissimi. Ook de Duitse Oratoriumpraktijk en de Anthems van Purcell zijn voor Handel grote inspiratiebronnen. De muzikale stijl van The Messiah is overwegend Italiaans qua vorm: Recitatief, Aria en dan Koor en het ontbreken van strenge polyfonie. Ook wat de inhoud betreft overheerst de Italiaanse stijl: afwisseling tussen Belcanto en virtuositeit, zowel in het koor als in de solopartijen, emotioneel aansprekende melodieën en helder en geraffineerd instrumentgebruik. De Ouverture is geschreven in de zogenaamde Franse stijl, kenmerkend ritme: eerst een langzaam deel, daarna een snel deel. Als groot componist weet hij alle stijlen tot een volstrekt eigen taal te transformeren. De tekst is geschreven door een vriend van Handel: Jennens. Hoewel de aanleiding tot de compositie niet echt is opgehelderd, gaat het verhaal dat Handel zeer ziek was, en dacht dat hij zou sterven. Als dank voor zijn herkregen leven zou hij The Messiah gecomponeerd hebben. Vol energie en inspiratie werkte Handel aan The Messiah, en voltooide het in 21(!) dagen. The Messiah is niet voor de eredienst geschreven. Jennens spreekt in een brief van the Grand Musical entertainment, called the Messiah. Handel reageerde daar op: I should be sorry if I only entertained them; I wished to make them better. Het libretto en de muziek vormen een volmaakte eenheid en ook de verschillende onderdelen zijn zeer zorgvuldig samengesteld. Bijzonder is echter wel dat hij soms meerdere koren achter elkaar plaatst. Een keuze die toch uniek is in het oratoriumrepertoire. Het eerste deel spreekt over de komst van de Messias en de geboorte. Het tweede deel gaat over het lijden en de opstanding. Het gaat Handel om de positieve gevoelens en de blijheid van het geloof, vandaar dat hij het sterven van Christus bijna terloops vermeldt in een kort recitatief. Het derde deel is een meditatie, geloofsbelijdenis en de verheerlijking van de Verlossersgedachte. In The Messiah is Christus een positieve held en een machtige koning, verschenen voor de geestelijke ontwikkeling van de mensheid. Uit de muziek spreekt een grote betrokkenheid en een diep religieus beleven. Pieter-Jan Olthof werd in 1946 in Alkmaar geboren. Hij genoot zijn opleiding aan het Koninklijk Conservatorium te Den Haag. Hij studeerde piano bij Jan de Man, klavecimbel bij Janny van Wering, koordirectie bij Frans Moonen en orkestdirectie bij Louis Stotijn. Behalve als pianoleraar is hij een veelgevraagd docent orkestdirectie en heeft als zodanig aan veel nationale cursussen medewerking verleend. Als muziekleraar is hij jarenlang verbonden geweest aan de Adriaan Roland Holstschool te Bergen, alwaar hij jaarlijks met het schoolkoor een concert- uitvoering gaf. Pieter-Jan Olthof leidt behalve het koor van Koorvereniging Bergen ook de koren van de Castricumse Oratorium Vereniging en Oratoriumkoor Schagen. Hij is tevens vaste dirigent van het begeleidings orkest voor Noord-Holland, dat behalve de begeleiding van de uitvoeringen van deze drie koren ook veelal jaarlijks een eigen concertuitvoering geeft waaraan vele gerenommeerde solisten hun medewerking hebben verleend. Ook leidde Pieter-Jan jarenlang het Noord-Hollands Jeugdorkest, een 90 leden tellend symfonieorkest met de meest talentvolle jonge muzikanten uit Noord-Holland. Van dit Noord-Hollands Jeugdorkest is hij eredirigent. The Messiah 6 7 The Messiah

5 First part Ouverture Grave - allegro moderato The Messiah 1. Recitative - tenor Comfort ye, comfort ye My people, saith your God. Speak ye comfortably to Jerusalem, and cry unto her, that her warfare is accom-plished, that her iniquity is pardoned. The voice of him that crieth in the wilderness: Prepare ye the way of the Lord, make straight in the desert a highway for our God. 2. Air - tenor Ev ry valley shall be exalted, and ev ry mountain and hill made low, the crooked straight, and the rough places plain. 3. Chorus And the glory of the Lord shall be revealed, and all flesh shall see it together, for the mouth of the Lord hath spoken it. 4. Recitative - bass Thus saith the Lord of Hosts: yet once, a little while, and I will shake the heav ns, and the earth, the sea, and the dry land; and I will shake all nations; and the desire of all nations shall come. The Lord whom ye seek, shall suddenly come to His temple, ev n the messenger of the covenant, whom ye delight in. Behold, He shall come, saith the Lord of Hosts. 1. Recitatief - tenor (Jes. 40:1-3) Weest getroost, weest getroost Mijn volk: zo spreekt uw God. Spreekt vanuit uw hart tot Jeruzalem en roept haar toe dat haar strijd is volbracht, dat haar ongerechtigheid is vergeven. De stem van een roepende in de woestijn: Bereidt de weg des Heren, effent in de woestijn een baan voor onze God. 2. Aria - tenor (Jes. 40:4) Elk dal zal verhoogd worden en elke berg en heuvel geslecht. Wat krom is zal recht en wat ruw is zal vlak gemaakt worden. 3. Koor (Jes. 40:5) En de heerlijkheid des Heren zal zich openbaren en door alle volken aanschouwd worden, want God heeft het gezegd. 4. Recitatief - bas (Hag. 2:7-8; Mal. 3:1) Zo spreekt de Heer der heerscharen: nog even, een ogenblik nog en Ik zal de hemelen, de aarde, de zee en het droge land doen schudden; en Ik zal alle naties doen beven en aller verlangen zal vervuld worden. Weldra zal Hij naar Zijn tempel komen, de Heer die gij zoekt, namelijk de engel des verbonds, wiens komst u met vreugde tegemoet ziet. Zie, Hij zal komen, zo spreekt de Heer der heerscharen. 5. Air - bass But who may abide the day of His coming? And who shall stand when He appeareth? For He is like a refiner s fire. 6. Chorus And He shall purify the sons of Levi, that they may offer unto the Lord an offering in righteousness. 7. Recitative - alto Behold, a virgin shall conceive, and bear a son, and shall call His name: Emmanuel, God with us. 8. Air - alto O thou that tellest good tidings to Zion, get thee up into the high mountain. O thou that tellest good tidings to Jerusalem, lift up thy voice with strength, lift it up, be not afraid, say unto the cities of Judah: Behold your God! Arise, shine, for thy light is come, and the glory of the Lord is risen upon thee. Chorus O thou that tellest good tidings to Zion, good tidings to Jerusalem, arise, say unto the cities of Judah: Behold your God! The glory of the Lord is risen upon thee. 5. Aria - bas (Mal. 3:2) Maar wie zal de dag van Zijn komst verdragen? Wie zal stand houden als Hij verschijnt? Want Hij is als het vuur van een smelter. 6. Koor (Mal. 3:3) Hij zal de zonen van Levi zuiveren, opdat zij in gerechtigheid de Heer een offer kunnen brengen. 7. Recitatief - alt (Jes. 7:14) Zie, een maagd zal zwanger worden en een zoon baren, en Zijn naam zal luiden: Emmanuel, God met ons. 8. Aria - alt (Jes. 40:9; 60:1) O, gij die Sion goede tijding brengt, klim op de hoge berg. O, gij die Jeruzalem goede tijding brengt, verhef uw stem met kracht, vrees niet, zeg tegen de steden van Juda: Ziedaar, uw God! Sta op, word verlicht, want uw Licht komt en de heerlijkheid des Heren gaat over u op. Koor (Jes. 40:9) O, gij die Sion goede tijding brengt, goe-de tijding aan Jeruzalem, verhef u, zeg tot de steden van Juda: Ziedaar, uw God! De heerlijkheid des Heren is over u opgegaan. The Messiah 8 9 The Messiah

6 The Messiah 9. Recitative - bass For behold, darkness shall cover the earth, and gross darkness the people. But the Lord shall arise upon thee, and His glory shall be seen upon thee. And the gentiles shall come to thy light, and kings to the brightness of thy rising. 10. Air - bass The people that walked in darkness have seen a great light; and they that dwell in the land of the shadow of death, upon them hath the light shined. 11. Chorus For unto us a Child is born, unto us a Son is given, and the government shall be upon His shoulder; and His name shall be called: Wonderful, Counsellor, The Mighty God, The Everlasting Father, The Prince of Peace. 12. Pastoral Symphony 13. Recitative - soprano There were shepherds abiding in the field, keeping watch over their flock by night. And lo, the angel of the Lord came upon them, and the glory of the Lord shone round about them, and they were sore afraid. 14. Recitative - soprano And the angel said unto them: Fear not, for behold, I bring you good tidings of great joy, which shall be to all people. For unto you is born this day, in the city of David, a Saviour, which is Christ the Lord. 9. Recitatief - bas (Jes. 60:2,3) Want zie, duisternis zal de aarde bedekken en diepe duisternis de volkeren. Maar over u zal de Heer opgaan en Zijn heerlijkheid zal over u schijnen. En de ongelovigen zullen opgaan naar uw licht en koningen naar de glans van uw opkomst. 10. Aria - bas (Jes. 9:1) Het volk dat in duisternis wandelt heeft een groot licht gezien; zij die wonen in het land van schaduw en dood, over hen heeft het licht gesche-nen. 11. Koor (Jes. 9:5) Want een Kind is ons geboren, een Zoon is ons gegeven en de heerschappij rust op Zijn schouders; en Zijn naam zal luiden: Wonderbare Raadsman, Machtige God, Eeuwige Vader, Vredevorst. 12. Pastorale Symfonie 13. Recitatief - sopraan (Luc. 2:8,9) Er waren herders in het veld, die des nachts de wacht hielden over hun kudde. En zie, de engel des Heren stond bij hen en de heerlijkheid des Heren omstraalde hen en zij waren zeer bevreesd. 14. Recitatief - sopraan (Luc. 2:10,11) En de engel sprak tot hen: Vreest niet, want zie, ik verkondig u grote blijdschap die heel het volk zal ten deel vallen. Want onder u is heden geboren, in de stad van David, een Redder, Christus de Heer. The Messiah 15. Recitative - soprano And suddenly there was with the angel a multitude of the heav nly host, praising God and saying: 16. Chorus Glory to God in the highest, and peace on earth, goodwill towards men. 17. Air - soprano Rejoice greatly, o daughter of Zion! Shout, o daughter of Jerusalem! Behold thy King cometh unto thee! He is the righteous Saviour, and He shall speak peace unto the heathen. 18. Recitative - alto Then shall the eyes of the blind be opened, and the ears of the deaf unstopped. Then shall the lame man leap as an hart, and the tongue of the dumb shall sing. 19. Duet - soprano and alto He shall feed His flock like a shepherd, and He shall gather the lambs with His arm, and carry them in His bosom and gently lead those that are with young. Come unto Him, all ye that labour, and are heavy laden, and He will give you rest. Take His yoke upon you, and learn of Him, for He is meek and lowly of heart, and ye shall find rest unto your souls. 20. Chorus His yoke is easy and His burthen is light. 15. Recitatief - sopraan (Luc. 2:13) En plotseling was er bij de engel een grote hemelse legermacht, die God loofde met de woorden: 16. Koor (Luc. 2:14) Ere zij God in den hoge, vrede op aarde, in de mensen een welbehagen. 17.Aria - sopraan (Zach. 9:9,10) Verheug u zeer, o dochter van Sion! Juich, o dochter van Jeruzalem! Zie, uw Koning komt tot u! Hij is de Redder vol rechtvaardigheid. Hij zal de volkeren vrede verkondigen. 18. Recitatief - alt (Jes. 35:5,6) Dan zullen de ogen der blinden geopend worden en de oren der doven ontsloten. Dan zal de lamme springen als een hert, en de tong van de stomme zal zingen. 19. Duet - sopraan en alt (Jes. 40:11) Hij zal Zijn kudde weiden als een herder, en Hij zal de lammeren bijeen brengen met Zijn arm, Hij zal ze aan Zijn hart drukken en zij die zogen zal Hij zachtmoedig leiden. Komt tot Hem, allen die belast en beladen zijt en Hij zal u rust geven. Neemt Zijn juk op en leert van Hem, want Hij is zachtmoedig en nederig van hart, en gij zult rust vinden voor uw zielen. 20. Koor (Matth. 11:30) Zijn juk is zacht en Zijn last is licht. The Messiah The Messiah

7 Second Part The Messiah 21. Chorus Behold the Lamb of God, that taketh away the sin of the world. 22. Air - alto He was despised and rejected of men; a man of sorrows and acquainted with grief. He gave His back to the smiters, and His cheeks to them that plucked off the hair; He hid not His face from shame and spitting. 23. Chorus Surely, He hath borne our griefs, and car-ried our sorrows. He was wounded for our transgressions. He was bruised for our iniquities. The chastisement of our peace was upon Him. 21. Koor (Joh. 1:29) Zie, het Lam Gods, dat de zonden der wereld wegneemt. 22. Aria - alt (Jes. 53:3; 50:6) Hij werd veracht en verworpen door de mensen; een man van smarten, bezocht met leed. Hij gaf Zijn rug aan die Hem sloegen, Zijn wangen aan die Zijn haar uittrokken; Hij verborg Zijn gezicht niet voor spot en speeksel. 23. Koor (Jes. 53:4,5) Waarlijk, onze zwakheden heeft Hij op zich genomen, onze smarten heeft Hij gedragen. Om onze overtredingen werd Hij gewond, verbrijzeld om onze ongerechtigheid. De straf, die ons vrede brengt, droeg Hij. 28. Recitative - tenor Thy rebuke hath broken His heart, He is full of heaviness. He looked for some to have pity on Him, but there was no man, neither found He any to comfort Him. 29. Air - tenor Behold, and see if there be any sorrow like unto His sorrow. 30. Recitative - tenor He was cut off out of the land of the living; for the transgressions of thy people He was stricken. 28. Recitatief - tenor (Ps. 69:21) Uw smaad heeft Zijn hart gebroken, Hij is zeer verzwakt. Hij wachtte op een teken van mededogen, maar er was niemand, noch kwam iemand Hem troosten. 29. Aria - tenor (Klaagl. 1:12) Aanschouw, en zie of er een smart is, gelijk aan Zijn smart. 30. Recitatief - tenor (Jes. 53:8) Hij werd weggerukt uit het land der levenden; om de overtredingen van uw volk werd Hij geslagen. 24. Chorus And with His stripes we are healed. 24. Koor (Jes. 53:5) Door Zijn striemen worden wij genezen. 25. Chorus All we like sheep have gone astray, we have turned ev ry one to his own way. And the Lord hath laid on Him the iniquity of us all. 25. Koor (Jes. 53:6) Wij allen dwaalden als schapen, wij gingen ieder onze eigen weg. En God heeft de ongerechtigheid van ons allen op Hem doen neerkomen. 26. Recitative - tenor All they that see Him, laugh Him to scorn; they shoot out their lips, and shake their heads, saying: 26. Recitatief - tenor (Ps. 22:8) Allen die Hem zien, bespotten Hem, tuiten hun lippen, en schudden hun hoofd, terwijl ze zeggen: 27. Chorus He trusted in God, that He would deliver Him; let Him deliver Him, if He delight in Him. 27. Koor (Ps. 22:9) Hij vertrouwde op God, die Hem verlossen zou; laat God Hem bevrijden, als Hij in Hem Zijn welbehagen vindt. The Messiah The Messiah

8 The Messiah The Messiah 31. Air - tenor But Thou didst not leave His soul in hell, nor didst Thou suffer Thy Holy One to see corruption. 31. Aria - tenor (Ps. 16:10) Maar Gij hebt Zijn ziel niet achtergelaten in de hel, noch liet Gij Uw Heilige Eniggeborene het verderf kennen. 37. Air - soprano How beautiful are the feet of them that preach the gospel of peace, and bring glad tidings of good things. 37. Aria - sopraan (Rom. 10:15) Hoe lieflijk zijn de voeten van hen die het evangelie van de vrede prediken en de blijde boodschap verkondigen. 32. Chorus Lift up your heads, o ye gates, and be ye lift up, ye everlasting doors, and the King of Glory shall come in! Who is this King of Glory? The Lord strong and mighty, the Lord mighty in battle. Lift up your heads, o ye gates, and be ye lift up, ye everlasting doors, and the King of Glory shall come in! Who is this King of Glory? The Lord of Hosts, He is the King of Glory. 32. Koor (Ps. 24:7-10) Heft uw hoofden op, gij poorten, en ver-heft u, gij eeuwige deuren, opdat de Koning der ere zal binnengaan! Wie is deze Koning der ere? De Heer, sterk en machtig, de Heer, geweldig in de strijd. Heft uw hoofden op, gij poorten, en verheft u gij eeuwige deuren, opdat de Koning der ere zal binnengaan! Wie is deze Koning der ere? De Heer der heerscharen, Hij is de Koning der ere. 38. Chorus Their sound is gone out into all lands, and their words unto the ends, of the world. 39. Air - bass Why do the nations so furiously rage together? Why do the people imagine a vain thing? The kings of the earth rise up, and the rulers take counsel together against the Lord, and against His anoin-ted. 38. Koor (Rom. 10:18) Hun roep is uitgegaan naar alle landen, en hun woorden tot het einde der wereld. 39. Aria - bas (Ps. 2:1,2) Waarom razen de volken zo woedend? Waarom bedenken de mensen ijdele plannen? De koningen der aarde komen bijeen en de heersers spannen samen tegen de Heer en Zijn gezalfde, de Messias. 33. Recitative - tenor Unto which of the angels said He at any time: Thou art My Son, this day have I begotten Thee? 33. Recitatief - tenor (Hebr. 1:5) Tot wie van de engelen heeft Hij ooit gezegd: Gij zijt Mijn Zoon, Ik heb U heden voortgebracht? 40. Chorus Let us break their bonds asunder, and cast away their yokes from us. 40. Koor (Ps. 2:3) Laten wij hun banden verbreken en hun juk van ons afwerpen. 34. Chorus Let all the angels of God worship Him! Pauze 34. Koor (Hebr. 1:6) Laat Gods engelen Hem aanbidden! Pauze 41. Recitative - tenor He that dwelleth in heaven shall laugh them to scorn, the Lord shall have them in derision. 41. Recitatief - tenor (Ps. 2:4) Hij die in de hemel woont zal lachen, de Heer zal hen bespotten. 35. Air - bas Thou art gone up on high, Thou hast led captivity captive and received gifts for men; yea even for Thine enemies, that the Lord God might dwell among them. 35. Aria - bas (Ps. 68:19) Hoog zijt Gij opgegaan, gevangenschap hebt Ge teniet gedaan. Gij hebt gaven ontvangen, ja zelfs voor Uw vijanden, opdat God de Heer onder hen zou zijn. 42. Air - tenor Thou shalt break them with a rod of iron; Thou shalt dash them in pieces like a potter s vessel. 42. Aria - tenor (Ps. 2:9) Gij zult hen breken met een ijzeren stang; Gij zult hen in stukken slaan als een pottenbakkersvat. 36. Chorus The Lord gave the word; great was the company of the preachers. 36. Koor (Ps. 68:12) De Heer bracht het Woord; groot was de menigte der predikers. The Messiah The Messiah

9 The Messiah 43. Chorus Hallelujah! For the Lord God omnipotent reigneth. Hallelujah! The Kingdom of this world is become the Kingdom of our Lord and of His Christ; and He shall reign for ever and ever. King of Kings, and Lord of Lords! And He shall reign for ever and ever, Hallelujah! Third Part 44. Air - soprano I know that my Redeemer liveth, and that He shall stand at the latter day upon the earth. And though worms destroy this body, yet in my flesh shall I see God. For now is Christ risen from the dead, the first fruits of them that sleep. 45. Chorus Since by man came death, by man came also the resurrection of the dead. For as in Adam all die, even so in Christ shall all be made alive. 46. Recitative - bass Behold, I tell you a mystery; we shall not all sleep, but we shall all be changed in a moment, in the twinkling of an eye, at the last trumpet. 47. Air - bass, trompetsolo The trumpet shall sound, and the dead shall be raised incorruptible, and we shall be chan- 43. Koor (Openb. 19:6; 11:15; 19:16) Halleluja! Want de Heer, God Almachtig regeert! Halleluja! Het koninkrijk van deze wereld is het koninkrijk geworden van de Heer en Zijn Christus; en Hij zal heersen tot in eeuwigheid. Koning der koningen en Heer der heren! Hij zal heersen tot in eeuwigheid, Halleluja! 44. Aria - sopraan (Job 19:25,26) Ik weet dat mijn Verlosser leeft en dat Hij zal verschijnen op aarde op de dag des oordeels. Al doorknagen wormen mijn vlees, toch zal mijn lichaam God aanschouwen. Want nu is Christus opgestaan uit de dood, als eerste van hen die ontslapen zijn. 45. Koor (1 Cor. 15:21,22) Sinds de dood kwam door de mens, kwam ook door de mens de verrijzenis uit de dood. Want zoals in Adam allen sterven, zo zullen in Christus allen levend gemaakt worden. 46. Recitatief - bas (1 Cor. 15:51,52) Zie, ik vertel u een geheim. Wij zullen niet allen ontslapen, maar in een ogenblik zullen wij allen veranderd worden, in een oogwenk, bij de laatste bazuin. 47.Aria - bas, (1 Cor. 15:52,53) De bazuin zal klinken en de doden zullen onvergankelijk worden opgewekt en wij zullen veranderd The Messiah ged. For this corruptible must put on incorruption, and this mortal must put on immortality. 48. Recitative - alt Then shall be brought to pass the saying that is written: Death is swallowed up in victory. 49. Duet - alto and tenor O death, where is thy sting? O grave, where is thy victory? The sting of death is sin, and the strength of sin is the law. 50. Chorus But thanks be to God, who giveth us the victory through our Lord Jesus Christ. 51. Air - soprano If God be for us, who can be against us? Who shall lay anything to the charge of God s elect? It is God that justifieth. Who is He that condemneth? It is Christ that died, yea, rather that is risen again, Who is at the right hand of God, Who makes intercession for us. 52. Chorus Worthy is the Lamb, that was slain, and hath redeemed us to God by His blood, to receive power, and riches, and wisdom, and strength, and honour, and glory, and blessing. Blessing and honour, glory and power, be unto Him that sitteth upon the throne, and unto the Lamb, for ever and ever. Amen. worden. Want dit vergankelijke moet zich met het onvergankelijke bekleden en het sterfelijke met het onsterfelijke. 48. Recitatief - alt (1 Cor. 15:54) Dan zal het woord dat geschreven is werkelijkheid worden: de dood is verslonden door de overwinning. 49. Duet - alt en tenor (1 Cor. 15:55,56) Dood, waar is uw prikkel? Dood, waar is uw overwinning? De prikkel van de dood is de zonde, en de kracht van de zonde is de wet. 50. Koor (1 Cor. 15:57) Maar God zij dank, die ons de overwinning geeft door onze Heer Jezus Christus. 51. Aria - sopraan (Rom. 8:31,33,34) Als God vóór ons is, wie zal dan tegen ons zijn? Wie zal iets inbrengen tegen de uitverkorenen Gods? Het is God die rechtvaardigt. Wie is Hij die veroordeelt? Het is Jezus Christus die gestorven is, meer nog, die verrezen is, die zit aan de rechterhand van God en die voor ons pleit. 52. Koor (Openb. 5:12,13) Het Lam dat geslacht is en ons heeft vrijgekocht bij God door Zijn bloed, is waardig te ontvangen macht en rijkdom, wijsheid en kracht, eer en heerlijkheid en lof. Lof en eer, heerlijkheid en macht zij Hem gegeven die gezeten is op de troon, en aan het Lam, van eeuwigheid tot eeuwigheid. Amen. The Messiah The Messiah

10 Vriend worden Solisten Houd je van koormuziek en draag je Koorvereniging Bergen een warm hart toe? Wil je voortaan bij elk concert van Koorvereniging Bergen verzekerd zijn van een goede plaats? Word dan Vriend. Als Vriend help je ons, zodat we mooie concerten kunnen blijven geven, met professionele solisten en het Begeleidingsorkest voor Noord-Holland. Je kunt vriend worden voor 15,- per jaar. Dat geeft je het recht om maximaal twee kaarten te kopen voor plaatsen op de speciaal voor Vrienden gereserveerde banken voorin de kerk. In 2016 geven we geen concert in Bergen, maar zingen we op 1 december een speciaal concert in Het Concertgebouw samen met de koren van Schagen en Castricum. We voeren dan het Requiem van Dvorák uit. Speciaal voor Vrienden organiseren we vervoer per bus naar het Concertgebouw en terug. Vrienden krijgen tijdig informatie over de kaartverkoop zodat ze zich verzekerd weten van een goede plaats. Daarnaast organiseren we in 2016 een vriendenfeest, kortom, alle reden om nu Vriend van Koorvereniging Bergen te worden! Je kunt Koorvereniging Bergen ook steunen met een eenmalige donatie door een bedrag over te maken op rekening NL44INGB t.n.v. Koorvereniging Bergen. We zijn blij met je bijdrage als Vriend, niet alleen om financiële redenen, maar ook vanwege de belangstelling voor en steun aan het Koor. Als je Vriend wilt worden of meer wilt weten, vul dan ons aanmeldingsformulier in op de site Voor meer informatie bel of mail je naar Rosalie Konijn: telefoon vrienden@koorverenigingbergen.nl. Heleen Koele - sopraan De sopraan Heleen Koele voltooide haar studie solozang aan het conservatorium van Zwolle in Daarna nam zij les bij Cora Canne Meijer, tegenwoordig is Charlotte Margiono haar coach. Heleen is het liefst actief op zoveel mogelijk terreinen van haar vak. Zo vormt ze een duo met de pianist Steven Faber, met wie ze liedrecitals geeft door het hele land. Heleen is met name actief in het oratoriumvak en zong als zodanig vele uiteenlopende stukken: van de Matthäus Passion van Bach tot het Requiem van Verdi (en dit zijn dan ook meteen haar twee lievelingsstukken). Sinds 1998 is Heleen verbonden aan het Nederlands Kamerkoor en ook daar zong ze vele solo s: o.a. Requiem Mozart o.l.v. Jaap van Zweden en Thamos, King of Egypt ook van Mozart o.l.v. Kenneth Montgomery. Lien Haegeman - mezzo-sopraan De Belgische mezzo-sopraan Lien Haegeman begon haar opleiding bij Lucienne Van Deyck aan het Koninklijk Conservatorium te Antwerpen. Zij voltooide haar muzikale vorming tot operazangeres bij Mya Besselink aan het Maastrichts Conservatorium en volgde ook Masterclasses bij Vera Rosza, Sarah Walker, Elly Ameling, Tom Krause en Rachel Yakar. Lien heeft vele kleine en grote rollen vertolkt in binnen- en buitenland, ze zong in Duitse theaters. In eigen land was ze reeds te horen in de Munt te Brussel alsook meermaals in De Vlaamse opera. Niet alleen voor het operarepertoire, maar ook voor concerten en recitals is Lien Haegeman een veelgevraagd zangeres. Haar repertoire omvat werken uit de barok-periode tot het hedendaagse oeuvre waarmee ze concerteerde in o.a. België, Nederland, Frankrijk en Duitsland. Hierdoor mocht zij in meerdere mooie concertzalen zingen, o.a. Het concertgebouw te Amsterdam, en De Berliner Filharmonie te Berlijn en de Vlaamse opera te Gent en Antwerpen. Ze werkte samen met befaamde dirigenten als o.a. Sir William Christie, Herve Nicquet en Jaap van Zweden. The Messiah The Messiah

11 Solisten Jan van Elsacker - tenor Jan van Elsackers palmares is nu al indrukwekkend, de vrucht van een lange en mooie zangcarrière die hij als jong talent in het Antwerpse Kathedraalkoor begon. Na zijn studies piano en zang aan het Koninklijk Vlaams Muziekconservatorium deed hij zijn eerste ervaringen op door de samenwerking met La Petite Bande, Collegium Vocale en Currende. Samen met klavecinistorganist Bart Rodyns heeft hij een nieuw ensemble opgericht dat onder de naam Il Trionfo del Tempo reeds opgemerkte concerten gaf in België en Nederland, o.a. in het vermaarde festival van Brugge Musica Antiqua. Jan wordt ook regelmatig uitgenodigd in het buitenland om daar masterclasses te geven rond de Italiaanse vroegbarok. Pieter Hendriks - bas / bariton Bas-bariton Pieter Hendriks studeerde bij Herman Woltman en Wout Oosterkamp aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. In 1997 was hij prijswinnaar van de Erna Spoorenberg Vocalisten Presentatie voor oratorium. Het concertrepertoire van Pieter Hendriks geeft blijk van zijn grote veelzijdigheid. Hij zong de grote oratoria van Bach, Beethoven, Händel, Haydn, Mozart, Mendelssohn en Rossini en daarnaast zong hij werken van Schönberg, Szymanowski, Orff, Zemlinsky, Martin, Bernstein, Britten en Honegger. Hij werkte met bekende ensembles als het Orkest van de Achttiende Eeuw, Residentie Orkest, Radio Kamer Filharmonie, Koninklijk Concertgebouw Orkest, Noord Nederlands Orkest en het Combattimento Consort Amsterdam en soleerde onder dirigenten als Jaap van Zweden, Frans Brüggen, Mariss Janssons, Ed Spanjaard, Jan Willem de Vriend, William Christie, Daan Admiraal en Christian Zacharias. Ook op het operapodium was Pieter Hendriks de afgelopen jaren regelmatig te zien. Pieter Hendriks verleende zijn medewerking aan diverse cd- en dvd-opnames. Sinds 2002 is hij als eerste bas werkzaam bij het vermaarde Groot Omroepkoor in Hilversum. Koorvereniging Bergen Koorvereniging Bergen is opgericht op 25 november Het repertoire beslaat de periode van Bach tot en met de moderne componisten. Het koor, 111 zangers, wordt altijd bijgestaan door het Noord-Hollands Begeleidingsorkest en professionele solisten. De muzikale leiding is sinds 1972 in handen van Pieter-Jan Olthof. Bijzondere gebeurtenissen in de koorgeschiedenis zijn de uitvoeringen met de zusterkoren uit Schagen en Castricum in het Concertgebouw Amsterdam. Ook volgend jaar treden de koren daar weer op en wel met het Requiem van Antonin Dvorák. Koorleden Sopranen Arianne Alijn, Carolien Boddaert, Nicky Brandwijk, Leenie van Breugel, Marga Brouwer, Leida Buysman, Lous Croon, Marina Doedens, Thera van Eikeren, Beatrijs van Erdewijk, Jeanine de Graaf, Anja de Graaff, Marlou Hage, Let van t Hoff, Joanne Hofstra, Esther Hoogland, Eleen van Hove, Saskia Janssen, Petra Kamp, Rory Kraakman, Loekie Liefbroer, Andrea Mathlener, JoAnna Meijer, Hanna Onkenhout, Els Post, Lucie du Quesne, Jitske Roodbergen, Annelies Schoonheim, Gosien Schoonman, Eva Schulz, Lies Sluis, Anneke Smit, Regien Strategier, Tatjana Tordoir, Lily Visser, Joke Wals, Mansje Zijlma. Alten Marian Abbekerk, Mieke Albers, Hetty Bakker, Emmy Bangert, Agnes Boerwinkel, Gea Boswinkel, Ineke Brinkmann, Truus Bronkhorst, Berenda Dekkers, Tineke Dijk, Jenneke van Driel, Nan Duinmaijer, Nellie Groot, Lida de Haan, Vera Hauwert, Jos Hendriks, Wyhne Hornstra, Eva Huisingh, Truus van der Kaa, Danny van Keulen, Florie Keuning, Marijke Kirpensteijn, Jacqueline van de Klundert, Rosalie Konijn, Maria Koning, Gerrie Koster, Mary Kürten, Marga van Lang, Jeannet van Leeuwen, Erna Letsch, Janny Liefting, Ingrid Ligthart, Anne Noest, Coby Pannekoek, Karolien Runia, José Segerink, Aline Seinen, Anneke Snel, Edith van Soest, Gré Tilstra, Wies van Tilburg, Greta Tromp,Trudy Verlaat, Rita Verschuur, Ineke de Vries, Renate Wokke, Heleen Wouters, Jowien van der Zaag. Tenoren Jos Boekel, Bart Boersma, Maarten Dahmen, Luck Dekker, Frank Hoogland, Harry Jonkers, Evert Koning, Fred Kueter, Dick Olie, Peter Polak, Pim Weeda. Bassen David Borghouts, Jakob Brouwer, Iman François, Jeroen Kans, Ru Köhne, Sander Muns, Albert Pagnier, Jaap Schoen, Leo Scholte, Henk Schoonheim, Jan Tulp, Onno Walgien, Pierre Wijnen, Rolf Wolschrijn. The Messiah The Messiah

12 Met dank aan Felicity Goodwin repetitor Gertjan Arentsen vocal coach Heleen Koele workshops Op de hoogte blijven van onze activiteiten? Als je op de hoogte wilt blijven van onze activiteiten meld je dan aan: Bezoek ook onze website: Zin in zingen? De meer dan 100 leden van Koorvereniging Bergen zingen met veel plezier en studeren met veel inzet. Samen werken we naar een uitvoering als deze toe. Heb jij na het horen van The Messiah zin gekregen om zelf ook te zingen? Je bent van harte welkom om een keer een van onze repetities bij te wonen. Dan kun je uitvinden of het wat voor je is. Mocht je het leuk vinden en is je stem goed genoeg, dan kun je lid worden van Koorvereniging Bergen. Vooral bij de mannen kunnen we versterking gebruiken. Meer weten? Kijk dan op de site of neem contact op met Els Post: Projectleden Eduard Huijsmans, Ben Langenhorst, Doesjka Nijdeken, Ben van Oortmerssen, Ans Schot. Koorvereniging Bergen is voor deze gelegenheid aangevuld met leden van de Castricumse Oratoriumvereniging. Begeleidingsorkest voor Noord-Holland In 1973 werd het begeleidingsorkest voor Noord-Holland opgericht om te voorzien in de behoefte van orkestbegeleidingen bij de uitvoeringen van de talrijke koren in Noord-Holland. Het orkest staat sinds de oprichting onder leiding van dirigent Pieter-Jan Olthof, die tevens dirigent is van de oratoriumkoren in Bergen, Castricum en Schagen. De vaste bezetting van het orkest bestaat uit goede amateurs en een aantal beroepsmusici. Dankzij de deskundige leiding en adviezen van dirigent Olthof en concertmeester Loeki van der Heide zijn koren en orkest goed op elkaar ingespeeld. Dat komt het niveau van de uitvoeringen ten goede. Het orkest organiseert regelmatig zelf concerten. Instrumentale solisten: Marcelo Bussi - klavecimbel Wim Voogd - orgel Komende concerten 2017: 7 april Matthäus Passion, J.S. Bach 3 november The Music Makers, E. Elgar Psyché, César Franck Coverontwerp: José Segerink Opmaak en drukwerk: Jos Noijen Vormgevers Dit concert werd mede mogelijk gemaakt door: The Messiah The Messiah

13 Notariskantoor Mr H.M. Langereis Breelaan 44, 1861 GG Bergen (NH) Postbus 10, 1860 AA Bergen (NH) tel , fax Bloemenkiosk GEBR. NUIJENS tel: Nuijens, Rijksweg 9, Limmen Nuijens, Vrede en Vrijheid 20, Den Helder Nuijens, Winkelcentrum Middenwaard, Heerhugowaard Nuijens, Plein 36, Bergen Bloemenshops op stations: Nuijens, Stationsweg 4a, Castricum Nuijens, Stationsplein 1, Hoorn Nuijens, Stationsplein 7, Heerhugowaard Nuijens, Middenweg 176, Den Helder Nuijens, Stationsplein, Heiloo (vrijdag - zaterdag) Ook voor al uw bloemenarrangementen The Messiah The Messiah

14 The Messiah The Messiah

15 Centrum Oosterwal, waar medisch specialistische zorg én persoonlijke aandacht samenkomen Ruim 25 jaar biedt Centrum Oosterwal persoonlijke zorg van hoge kwaliteit in een prettige omgeving. Centrum Oosterwal, met vestigingen in Alkmaar, Amsterdam en Heerhugowaard, is dé kliniek voor behandeling van huidziekten en spataderen. Ook kunt u terecht voor cosmetische behandelingen, waarvoor u zonder verwijzing een vrijblijvende afspraak kunt maken. Voor medische zorg wordt u doorverwezen door uw huisarts. Het gedreven en ervaren team van Centrum Oosterwal zorgt er voor dat u volgens de meest optimale technieken en zo aangenaam mogelijk wordt behandeld. Medische behandelingen van o.a. huidkanker, eczeem, huidallergie, acne, couperose, aambeien, spataderen, open been, lymfoedeem en lipoedeem Plastisch chirurgische ingrepen zoals ooglidcorrectie en facelift Tijdelijke injectables zoals botox en fillers Coolsculpting afbreken van vetcellen door koeling Oplossingen tegen zweten blijvend (miradry) of tijdelijk (botox) Preventieve huidscan voor een tijdige signalering van huidkanker Behandeling van psychische problemen als gevolg van huidziekten Laserbehandeling van de huid voor o.a. pigmentvlekken, littekens en permanent ontharen Huidtherapie zoals acne, oedeem en huidverbeterende behandelingen Alkmaar, Amsterdam, Heerhugowaard,