wat ons een beeld zou kunnen geven van het leven en werken van de loodsen uit de tijd vóór de komst van de Fransen. Wat resteert, maakt wel duidelijk hoe belangrijk de loodsen in de Tachtigjarige Oorlog waren. 1813 -Op 7 december 1813 kwam het toezicht op de afzonderlijke loodsdiensten bij het Departement van Marine. 1830, Het Scheldetraktaat -De wet was niet van toepassing op de rivier de Schelde. Dit was het gevolg van het uiteen vallen van Nederland en België na de Belgische opstand. In 1830 vond de Conferentie van Londen plaats. Deze Conferentie was belegd om een regeling te treffen voor de gevolgen van de scheiding tussen België en Nederland. In de bijeenkomst te Londen maakte België aanspraken op het gebied van Zeeuws- Vlaanderen. De Conferentie had deze aanspraken afgewezen, waardoor Nederland de soevereiniteit over de Scheldemonding en de oevers van de Schelde behield. Volgens de Belgen was er geen vrije scheepvaart op de Schelde mogelijk, zolang Nederland de beide oevers ervan bezat. De Conferentie van Londen was verplicht een regeling te treffen, waarin enerzijds de territoriale rechten van Nederland onbetwist werden vastgelegd en anderzijds de gerechtvaardigde Belgische verlangens inzake een vrije scheepvaart op de Schelde werden gegarandeerd. In het scheidingsverdrag (traktaat) tussen Nederland en België in 1839 werden die zaken geregeld. De Schelde was ten gevolge van deze scheiding een internationale rivier geworden, waarop de artikelen van de Algemene Acte van het Congres van Wenen van toepassing waren. Het Congres van Wenen (1814/1815) had geleid tot een nieuwe staatkundige indeling van Europa. In de Acte waren bepalingen opgenomen die de scheepvaart op internationale rivieren regelden. Tijdens de Conferentie van Londen verlangde België dat deze 'Weense' bepalingen in ruime zin zouden worden uitgelegd en de Scheldevaart zouden regelen. De belangrijkste bepaling in de Weense akte was dat de vaart op internationale rivieren vrij zou zijn, behoudens het recht daarop tolgeld te heffen. Dankzij de voorzitter van de Conferentie van Londen slaagde België erin om niet alleen een vrije verbinding met de zee voor Antwerpen te krijgen, maar ook verkreeg het een vrije verbinding met Duitsland over de Schelde en de Rijn. Wordt vervolgt 12 Dagorde Maandelijkse Vergadering op 6 mei om 20.30 u zaal Kring Reuzenpoort te Borgerhout Ingekomen post Voorbij: opening vaarseizoen Mannenweekend Allerlei BINGOAVOND Dagorde... Ortelius Maandblad Vriendenkring 2e BP Zeescouts Nummer 4 1
Uit het verslag van de Maandelijkse vergadering van 1/4 Voorzitter Ward is nog steeds in verlof. Wim leidt vandaag daarom de vergadering Willy geeft een overzicht van onze financiën. Binnengekomen post: uitnodiging voor de opening van het varseizoen 10 april. Mannenweekend: er zijn nog maar 10 inschrijvingen. EEN LAATSTE OPROEP: We verwachten toch nog zeker 8 deelnemers. Prijs 150. Inschrijven liefst op het einde van deze maand of anders op de maandelijkse vergadering van mei. De paasklokken zijn onze vriendenkringers niet vergeten. Een drietal paaspaketten worden verloot. 1487 en 1493 -Dat de Zeeuwen zich indertijd al bezig hielden met het beloodsen van schepen die Zeeland en misschien ook wel het Zwin tot bestemming hadden, blijkt uit de kwartiermeestersrekeningen uit de jaren 1487 en 1493 van de stad Middelburg. Deze spreken van de uitbetaling van een zeker bedrag aan 'thien piloten, die de stede van Middelburg uitgesonden heeft in de see, omme den coopman uyt Spanien en de andere diverschen landen, tegemoet te varen'. Het feit dat zij in 1568 vrijstelling van inkwartiering durfden te vragen en verkregen, wijst op hun sterke positie en op hun drukke werkzaamheden. 1572 -Nadat Vlissingen en Veere in 1572 de zijde van de Prins van Oranje hadden gekozen, brak voor Zeeland een tijd van strijd aan. Al snel bleek dat Alva de strijd slechts zou kunnen winnen, als hij ook de Zeeuwse wateren beheerste. Om zijn vloot te versterken verzocht Alva de graaf van Bossu, die met een vloot op de Zuiderzee lag, een aantal schepen naar Zeeland te sturen. Op 1 oktober 1572 antwoordde Bossu, dat hij veertien bodems gereed had die onder vice-admiraal Van Boschuizen naar het Marsdiep zouden komen. Hij maakte Alva er wel op attent, dat de scheepskapiteins er grote bezwaren tegen hadden om zonder loods het Veregat of de Roompot binnen te varen, en mochten zij er al in slagen deze wateren binnen te lopen, dan zouden zij toch loodsen nodig hebben om hen naar Arnemuiden te brengen. Er was dus reeds in 1572 sprake van zee- en binnenloodsen. Mogelijk was er door de toenemende scheepvaart - de Kamer van Zeeland van de Verenigde Oostindische Compagnie was na die van Amsterdam de grootste - de behoefte ontstaan om door het aanstellen van loodsen de veiligheid te bevorderen. De loodsen verrichtten hun diensten aan de hand van door de stad Middelburg vastgestelde reglementen. Het ging in de eerste plaats om de vaart van Middelburg door het Kanaal van Welsinge en vandaar naar de Rede van Rammekens of ook wel de Rede van Vlissingen. 1800 1809 -Over de organisatie van het Loodswezen in Vlissingen vóór de Napoleontische tijd weten wij overigens heel weinig. In de brand van het Vlissingse stadhuis in 1809 ging alles verloren Secretariaat... 2 11
Als je ouder wordt Met mij is er totaal niets aan de hand. Ik ben nog fit van lijf en van verstand. Wel artrose in mijn heup en mijn knie. Als ik me buk, is t net of ik sterretjes zie. Mijn pols is iets te snel, mijn bloeddruk wat te hoog. Maar ik ben nog fantastisch goed...zo op t oog. Jar s Met de steunzolen die ik heb gekregen, loop ik weer langs s Heren wegen. Ik kom in de winkels en ook weer op het plein Wat is het heerlijk zo gezond te zijn. Wel gebruik ik een tabletje om in slaap te komen. En om over vroeger te kunnen dromen. Mijn geheugen is ook niet meer wat het was, Want ik ben vergeten wat ik gisteren las. Ook heb ik wat last met mijn ogen En mijn rug raakt meer en meer gebogen. De adem is wat korter, mijn keel vaak erg droog. Maar ik ben nog fantastisch goed...zo op t oog. Is het leven niet mooi? Het gaat zo snel voorbij. Als ik naar foto s kijk van vroeger van mij dan denk ik terug aan mijn jeugdige jaren. Wilde ik iets, dan moest ik er lang voor sparen. Ik ging fietsen en wandelen overal heen en kende geen moeheid zo het scheen. Nu ik ouder word, draag ik vaak blauw, grijs of zwart, en loop heel langzaam vanwege mijn hart. Doe het maar op uw gemak, zei de cardioloog, U bent nog fantastisch goed...zo op t oog. 10 Ingekomen... 3
De ouderdom is goed, begrijp me wel. Als ik niet slapen kan en dan tot honderd tel, dan twijfel ik, denk ik, of dat wel waar is. En of dat beeld van goud, niet een beetje raar is. Mijn tanden liggen in een glas, mijn bril op tafel, mijn gehoorapparaat zit in mijn jas, mijn steunzolen naast het bed op de stoel. U weet dus wel wat ik met die twijfel bedoel. Trek niets in twijfel, zei de uroloog U bent nog fantastisch goed... zo op t oog. En s morgens, als ik ben opgestaan, en eerst de afwas heb gedaan, lees ik het laatste nieuws in de krant. Doe ik van alles: geef de planten eerst water. De kamers en meubelen stoffen doe ik later. Wel gaat alles wel wat traag. k Heb na het eten wat last van mijn maag. Maar ik moet niet zeuren, want dat mag, Dat is heel normaal op je oude dag. Aanvaard het rustig, zei de psycholoog, U bent nog fantastisch... zo op t oog. De geschiedenis van het Loodswezen Scheldemonden Loodswezen Scheldemonden kent een rijke en bewogen geschiedenis. Dit, omdat de Schelde vroeger een grensrivier was, met alle problemen van dien. Na 1839 kende het Loodswezen in dit gebied een 100 jaar durende concurrentiestrijd met het Belgisch Loodswezen. Nu wordt er in goede samenwerking met het Vlaams Loodswezen een alom gewaardeerde loodsdienst uitgevoerd. 1500 voor Christus Daar waar vanaf de vroegste tijden zeeschepen behoefte hadden aan hulp om op lokale wateren en de aansluitende stroomgebieden op zee te varen, ontstonden loodsdiensten. Er bestaan afbeeldingen uit ca. 1500 vóór onze jaartelling van de loods Knem Hotep, die loodsdienst verrichtte op de Nijl. Het gedenkboek van de Vereniging Nederlandse Loodsensociëteit, "Een eeuw loodsen op en om de Schelde" (1984), verhaalt over de Scheldeloods Carausius, die zichzelf in het jaar 286 tot keizer uitriep, tot 293 over Brittannië regeerde en het tot zeemogendheid verhief. Van 1300 tot 1600 1300 -Toen later - vanaf het begin van de veertiende eeuw - de scheepvaart op het Zwin sterk toenam, groeide de behoefte aan een meer georganiseerde wijze van beloodsing. Het eerder genoemde gedenkboek verhaalt over de totstandkoming van de Zeeuwse zeehavens in die tijd: de Walcherse havens Arnemuiden, Middelburg, Veere en Vlissingen en de haven van Zierikzee. Deze steden stelden bevoegde loodsen aan. Koopvaarders uit den vreemde, waaronder die uit Biskaje, Castilië, Portugal, Genua en Venetië de belangrijkste waren, kwamen onder leiding van zogenaamde 'piloten' tot in de Vlaamse en Zeeuwse kustwateren en namen daar een loods aan boord. De piloten maakten deel uit van de bemanning en waren terdege bekend met het traject; zij werden voornamelijk betrokken bij de kustnavigatie. Wanneer de ter plaatse beter bekende loods aan boord kwam, nam deze de navigatie over. 4 Ingekomen.. 9
Rayo/ Reclame Demeyere 8 5
... 6... 7