Centraal Bureau voor de Statistiek Centrum voor Beleidsstatistiek Documentatierapport Bedrijvendynamiek, populatie actieve bedrijven (ABR_PAB) Datum: 3 juli 2014
Bronvermelding Publicatie van uitkomsten geschiedt door het onderzoeksbureau of de opdrachtgever op eigen titel. Verwijzing naar het CBS betreft uitsluitend het gebruik van de microdatabestanden. Dat wordt als volgt geformuleerd: Eigen berekening [naam onderzoeksbureau, c.q. opdrachtgever] op basis van bij het CBS beschikbaar gestelde bestanden betreffende de dynamiek van bedrijven,. 2
Beschikbare bestanden: 140703 ABR_PAB 2007V2 tot en met 2012V2; 140703 ABR_PAB 2013V1; 140703 ABR_PAB 2014V1; 140703 ABR_PAB 2007-2014. In de versiegeschiedenis wordt een chronologisch overzicht gegeven over dit onderwerp. De gebruiker dient rekening te houden met het volgende: De ABR_PAB (Populatie Actieve Bedrijven) is een opvolging van de publicatie ABR_GPSkader 2006 tot en met 2010. De methode van bepaling van het aantal actieve bedrijven is bij ABR_PAB echter volledig anders dan bij het ABR_GPSkader. Zie hoofdstuk 2 voor verdere toelichting. De koppelsleutel voor bedrijfseenheden is de BE_ID/BEID (het bedrijfsidentificatienummer). Het format van deze variabele is Numeriek. Met deze variabele kunnen bijvoorbeeld de ABR-bestanden gekoppeld worden met onder andere de Productiestatistieken. Voor alle jaren geldt dat de cijfers een voorlopig karakter hebben. In 2015 komen er voorlopige cijfers over 2015 en dan zullen de aantallen bedrijven 2007-2014 definitief worden vastgesteld. De trendbreuk die ontstaan is door de invoering van het NHR per april 2014 wordt bij de stand van 1 januari 2015 teruggelegd. In de bestanden komen BE_ID s voor met minder dan 8 posities. Deze zogenaamde fictieve BE_ID s zijn aan de bestanden toegevoegd om een trendbreuk tot 2007 in het ABR te repareren. Deze fictieve BE_ID s tellen mee voor het totaal aantal bedrijven zoals gepubliceerd op Statline. Deze fictieve BE_ID s zijn minder geschikt voor onderzoeksdoeleinden. Koppeling van deze BE_ID s met andere bestanden op BE_ID-niveau zoals de PS-statistieken is niet mogelijk. De vorige versie van de jaren 2007 tot en met 2012 bestond uit twee bestanden, één bestand op aggregatieniveau en één bestand met BE_ID s en PAB_factor. Bij de huidige versie is er voor alle jaren maar 1 bestand, waarin dus mede de BE_ID is opgenomen. Tevens is er nu een longitudinaal bestand beschikbaar. 3
4
Inhoudsopgave Bronvermelding... 2 Beschikbare bestanden:... 3 1. Inleiding... 7 2. Toelichting op de samenstelling van de bestanden... 8 Microdatabestand... 8 Populatieafbakening... 8 Bijzonderheden... 8 Standaardbedrijfsindeling (SBI)... 9 Gegevens op Statline... 9 3. Bestandsopbouw en toelichting... 10 Bestandsopbouw van het microdatabestand... 10 Toelichting op de variabelen... 11 SBI08... 11 Rechtsvorm... 11 PAB_factor... 11 Voorkomende waarden van de variabelen... 12 Versiegeschiedenis... 13 5
6
1. Inleiding Het Centrum voor Beleidsstatistiek stelt, onder bepaalde voorwaarden, microdata (geanonimiseerde data op persoons-, bedrijfs- en adresniveau) ter beschikking voor onderzoek. Dit rapport beschrijft de inhoud en structuur van Bedrijvendynamiek, populatie actieve bedrijven. Hoofdstuk 2 beschrijft in het algemeen de microdatabestanden zoals populatieafbakening, methodologische bijzonderheden, kwaliteit en herkomst van de gegevens. In hoofdstuk 3 wordt de bestandsindeling gegeven en worden voor de categoriale variabelen alle mogelijke scores en hun betekenis opgesomd. Bij dit rapport is per bestand een bijlage met frequentietellingen beschikbaar, behalve niet voor het longitudinale bestand. In deze bijlagen worden van de (semi-) continue variabelen de frequenties van de eerste en laatste vijf waarden gegeven. Met deze frequentietellingen kan tevens een beeld verkregen worden over de vullingsgraad van de verschillende variabelen, dat van belang kan zijn omdat niet altijd alle variabelen (volledig) gevuld zijn. 7
2. Toelichting op de samenstelling van de bestanden Microdatabestand Populatieafbakening Het aantal bedrijven in de verschillende branches wordt door het CBS vastgesteld in de zogeheten Populatie van actieve bedrijven in Nederland (PAB). Hierbij volgt het CBS de Europese definitie van een bedrijf (enterprise). De bedrijvenpopulatie in Nederland is gebaseerd op het bedrijvenregister van het CBS (ABR). Het bedrijvenregister gebruikt vooral registraties van de Kamers van Koophandel (KvK), de Belastingdienst, het UWV en De Nederlandsche Bank. Voor de meest complexe, vaak internationale concerns gebeurt de vaststelling van de (dochter)bedrijven in Nederland in samenspraak met het concern. De bestanden geven per BE_ID op bedrijfsgrootte, rechtsvorm en SBI2008 niveau het aantal actieve bedrijven in Nederland, op 1 januari van het desbetreffende jaar. De basis voor deze bestanden wordt gevormd door de ABR-kaders van 1 januari. Kaderfout-correcties blijven doorgaans buiten beschouwing in deze bestanden. Als strata om te komen tot de aantallen is gebruikt: SBI2-digit x GK x Rechtsvorm, waarbij geldt voor GK: Klassen 10-60 apart, klassen 71-93 worden samengenomen. Voor Rechtsvorm worden twee groepen gedefinieerd t.w. Zelfstandigen en Rechtspersonen. Hierbij geldt dat Commanditaire Vennootschappen Rechtspersonen in oprichting (RP in oprichting) tot de rechtspersonen worden gerekend. De verdeling binnen een stratum is voor de jaren 2007 tot en met 2009 gelijk aan die van 2010. Bijzonderheden Voor 2009 en eerder is er gecorrigeerd voor de veranderingen in het ABR per 1 januari 2010, zoals OG+. Op mesoniveau is berekend hoe groot de effecten hierdoor waren door de ABR-standen van december 2009 en januari 2010 met elkaar te vergelijken. Voor 2011 en 2010 is de Statline publicatie - exclusief eenmanszaken - ook vergelijkbaar met het ABR-kader, kaderfout-correcties buiten beschouwing gelaten én met uitzondering van de sectie A (landbouw, bosbouw en visserij). Voor 2013 en jonger zijn de bestanden vergelijkbaar met een rechte telling van het ABRkader, kaderfout-correcties buiten beschouwing gelaten. Per januari 2013 is er een methodewijziging doorgevoerd in het afleiden van de het aantal werkzame personen voor een eenmanszaak. Voor deze rechtsvorm wordt nu ook informatie uit het NHR meegenomen: wanneer daar het aantal werkzame personen groter dan 0 is wordt de kaderindicatie gezet. Deze wijziging is per 1-1-2014 doorgevoerd in de cijfers en heeft geleid tot een toename van ongeveer 100 000 eenmanszaken. Deze wijziging is teruggelegd, deels door eerder genoemde fictieve eenheden op te voeren, anderzijds door datum_ontstaan of datum_opheffing van een bestaande bedrijfseenheid aan te passen. 8
Standaardbedrijfsindeling (SBI) De SBI 2008 is in het ABR ingevoerd op 1 januari 2009. Voor de jaren 2007 en 2008 is in het ABR dus geen SBI08-code bekend, wel een SBI93-code. Voor die jaren is ten behoeve van de PAB aan een BE_ID, dus op microniveau, een SBI08-code toegewezen. Voor BE's uit 2007 en 2008 die in 2009 nog bestonden, is simpelweg de SBI08-code uit 2009 overgenomen. Als de BE_ID's in de tussentijd zijn afgevoerd, dan is er geprobeerd op naam, rechtsvorm en SBI93-code een match te maken met een BE_ID uit 2009. Het idee erachter is dat in het ABR relatief veel omnummeringen plaatsvinden. Via deze methode kunnen die verkapte continueringen alsnog meegenomen worden. Als ook dat geen uitkomst bood, is een koppeltabel tussen SBI93 en SBI08 gebruikt. De meest voorkomende overgang is dan toegepast. Voor verdere toelichting zie de onderzoeksbeschrijving Bedrijvendynamiek en de begrippenlijst van het CBS: Begrippenlijst CBS Kwaliteit De PAB heeft de ambitie een volledige weergave van de populatie van bedrijven die actief zijn in Nederland te geven. Een voorwaarde is wel dat een bedrijf zich heeft aangemeld bij de Kamers van Koophandel en de Belastingdienst. Dit is wettelijk verplicht. Toch zijn er ondernemers die deze verplichting niet nakomen. Deze groep valt buiten het gezichtsveld van het CBS. Tevens is het zo dat bij vooral de kleinere bedrijven de SBI-codering vaak rechtstreeks is overgenomen van de Kamer van Koophandel. De kwaliteit hiervan is aantoonbaar matig. De sbi, grootteklasse en de rechtsvorm zijn de belangrijkste variabelen waarmee een branche wordt afgebakend. Deze gegevens zijn eenduidig vastgesteld in het ABR met behulp van diverse externe basisbronnen, zoals het Basis Bedrijven Register, het Handelsregister van de Kamer van Koophandel of gegevens uit het register Beheer van Relaties van de belastingdienst. De kwaliteit van de schatting voor de omvang van de branche is dus direct afhankelijk van de basisbron waaruit een basisgegeven voor de afbakening ervan afkomstig is. Gegevens op Statline Bedrijven: grootte, rechtsvorm en branche (SBI2008), 1 januari Bedrijven: branche (SBI 2008) - alle bedrijfstakken Zie deze Statlinepublicaties voor meer toelichtingen en verwijzingen naar andere tabellen betreffende de populatie van actieve bedrijven. De Statline totalen, dit is de stand per 1 januari, kunnen middels de volgende selecties worden gekregen (voorbeeld jaar is 2013): 1) Jaar = 2013 en datum_ontstaan is kleiner of gelijk aan 1-1-2013; 2) Datum_opheffing 1-1-2013 NIET meetellen voor 2013. 3) PAB_factor gebruiken om tot Statline totalen te komen. 9
3. Bestandsopbouw en toelichting Bestandsopbouw van het microdatabestand Onderstaand volgt een overzicht van alle variabelen in de microdatabestanden. Nr Variabele & label Formaat 1 BE_ID F8 Bedrijfsidentificatienummer 2 Datum_ontstaan A10 Datum ontstaan activiteiten Bedrijf 3 Datum_opheffing A10 Datum opheffing activiteiten Bedrijf 4 SBI08 A5 Standaard BedrijfsIndeling 2008 (SBI2008) 5 GKSBS A2 Bedrijfsgrootte in aantal werkzame personen 3 RECHTSVORM A3 Rechtsvorm 4 PAB_FACTOR F8 Factor waarmee BE_ID moet worden vermenigvuldigd om op te tellen tot StatLinepublicatie: Bedrijven naar grootte, rechtsvorm en SBI 2008, op 1 januari 10
Toelichting op de variabelen SBI08 De Standaard Bedrijfsindeling (SBI) is een classificatie van economische activiteiten en wordt door het CBS o.a. gebruikt om bedrijfseenheden te rubriceren naar hun hoofdactiviteit. Meer informatie over SBI 2008 op SBI-2008. Voor Remote Access en On-site gebruikers is de codelijst per jaar te vinden op \8_Utilities\Code_Listings\bedrijfsindelingen\. Rechtsvorm De Rechtsvorm is een identificatie binnen de door de overheid vastgestelde rechtsnormen voor de verdeling van bevoegdheden binnen een onderneming. Formeel is de rechtsvorm een kenmerk van een juridische eenheid en niet van een bedrijf. De statistische eenheid 'bedrijf' kan bestaan uit een of meer juridische eenheden (natuurlijke personen en/of nietnatuurlijke personen). Als een bedrijf uit meer dan één juridische eenheid bestaat, dan heeft het in principe geen eigen rechtsvorm. In de CBS-tabellen worden dergelijke bedrijven opgenomen onder de rechtsvorm van die juridische eenheid die als kern van de combinatie kan worden beschouwd. Voor Remote Access en On-site gebruikers is de codelijst per jaar te vinden op \8_Utilities\Code_Listings\rechtsvormen. PAB_factor Factor waarmee BE_ID moet worden vermenigvuldigd om op te tellen tot StatLinepublicatie: Bedrijven naar grootte, rechtsvorm en SBI 2008, op 1 januari. Uitgaande van de integratiekaders is gepoogd een PAB-factor op BE_ID-niveau te maken, zodanig dat deze PAB-factoren leiden tot de Statline aantallen. Verschillen die ontstaan bij vergelijking van de Statlinetabellen Bedrijven; grootte en rechtsvorm en Bedrijven; branche (SBI 2008) enerzijds en tellingen vanuit de ABR_PAB bestanden op BE_ID-niveau anderzijds kunnen worden verklaard door: In de microbestanden met BE_ID zijn soms de kaderfout-correcties doorgevoerd, in de bestanden naar bedrijfsgrootte etc. zijn deze correcties niet doorgevoerd. Zowel bij de sectie A als in de jaren 2007 tot en met 2009 zijn er correcties op mesoniveau doorgevoerd. Deze correcties zijn niet altijd op microniveau terug te leggen. De verschillen ontstaan vooral bij strata die weinig voorkomen (i.c. in het ene jaar wel en in een ander jaar niet). Van 2006 tot en met 2010 werd het aantal bedrijven vastgesteld in de Gecoördineerde Populatie Statistiek (GPS). Ten opzichte van de populatie actieve bedrijven (PAB) werkte de GPS met een urencriterium: bedrijven werden alleen als economisch actief beschouwd en daarmee ook meegeteld als er in het bedrijf één of meer mensen per 11
week 15 uur of meer werkten. In de Europese definitie voor een actief bedrijf komt wordt echter geen eis gesteld aan het minimum te werken uren. In de PAB wordt aangesloten bij de Europese definitie. In plaats van het urencriterium wordt nu geëist dat een bedrijf een positieve totale netto-omzet moet hebben, of werkgelegenheid moet bieden. Ten behoeve van het losgelaten urencriterium werd tot en met 2010 ook jaarlijks de bedrijfstelling uitgevoerd. De bedrijfstelling is gestopt. Eén van de argumenten hiervoor is de verplichting voor het CBS om de uitvraag voor bedrijven tot een minimum te beperken. Voorkomende waarden van de variabelen In deze paragraaf worden voor de categoriale variabelen alle mogelijke scores en hun betekenis opgesomd. GKSBS Bedrijfsgrootte in aantal werkzame personen 10 1 werkzaam persoon 21 2 werkzame personen 22 3 tot 5 werkzame personen 30 5 tot 10 werkzame personen 40 10 tot 20 werkzame personen 50 20 tot 50 werkzame personen 60 50 tot 100 werkzame personen 71 100 tot 150 werkzame personen 72 150 tot 200 werkzame personen 81 200 tot 250 werkzame personen 82 250 tot 500 werkzame personen 91 500 tot 1000 werkzame personen 92 1000 tot 2000 werkzame personen 93 2000 werkzame personen of meer 12
Versiegeschiedenis Bestandsnaam Reden 120605 ABR_PAB 2007V1 Eerste plaatsing, voorlopige versie 120605 ABR_PAB 2008V1 Eerste plaatsing, voorlopige versie 120605 ABR_PAB 2009V1 Eerste plaatsing, voorlopige versie 120605 ABR_PAB 2010V1 Eerste plaatsing, voorlopige versie 120605 ABR_PAB 2011V1 Eerste plaatsing, voorlopige versie 120605 ABR_PAB 2012V1 Eerste plaatsing, voorlopige versie 140703 ABR_PAB 2007V2 Nader voorlopige versie 140703 ABR_PAB 2008V2 Nader voorlopige versie 140703 ABR_PAB 2009V2 Nader voorlopige versie 140703 ABR_PAB 2010V2 Nader voorlopige versie 140703 ABR_PAB 2011V2 Nader voorlopige versie 140703 ABR_PAB 2012V2 Nader voorlopige versie 140703 ABR_PAB 2013V1 Eerste plaatsing, voorlopige versie 140703 ABR_PAB 2014V1 Eerste plaatsing, voorlopige versie 140703 ABR_PAB 2007-2014 Eerste plaatsing, longitudinaal bestand 13