Urologie Transurethrale resectie van de prostaat (TUR-P)
Inhoudstafel 1. Inleiding 2. De prostaat 3. Ingreep 4. Klachten 5. Nazorg 6. Complicaties 7. Controle 8. Wat te doen in geval van ziekte of verhindering 9. Slotbemerking Voorwoord Beste, Onderzoek heeft aangetoond dat bij u een goedaardige vergroting van de prostaat werd vastgesteld. In overleg met u is besloten hiervoor een ingreep uit te voeren. In deze brochure geven wij u graag meer informatie over de ingreep. 2
Inleiding Onlangs heeft u uw arts geraadpleegd over plasproblemen. Na verschillende onderzoeken kwam de uroloog tot de vaststelling dat deze problemen veroorzaakt worden door een goedaardige vergroting van de prostaat. De ingreep die hiervoor wordt verricht wordt een TUR-PROSTAAT (transurethrale resectie) genoemd. Transurethraal betekent dat de operatie via de urethra (plasbuis) wordt uitgevoerd, dus via de natuurlijke weg. Resectie wil zeggen dat het prostaatweefsel wordt weggesneden met behulp van een elektrisch lusje waardoor stroom wordt geleid. De prostaat Iedere man heeft een prostaat en vroeg of laat kan deze aanleidingen geven tot plasproblemen. De prostaat is een klier die behoort tot de mannelijke geslachtsorganen. Dit orgaan ligt net onder de blaas en rondom de plasbuis. Aan het einde van de puberteit is de prostaat ongeveer zo groot als een kastanje (15 tot 25 gram). Vanaf de leeftijd van 40 jaar begint de prostaat te groeien en kan deze langzamerhand zo groot worden als een pruim of zelfs een sinaasappel. De oorzaak van deze groei is nog niet bekend, maar men neemt aan dat het samenhangt met hormonale veranderingen op oudere leeftijd. Meestal is de groei alleen maar een toename van de omvang, die niet op kwaadaardigheid berust. De prostaat groeit zowel naar buiten als naar binnen en sluit daardoor nauwer om de plasbuis heen. 3
Wanneer de plasbuis nauwer wordt, beginnen de prostaatklachten. De urinestraal wordt minder krachtig; Het duurt even voordat het plassen optreedt en het plassen zelf duurt veel langer; Frequent kleinere hoeveelheden plassen; Nadruppelen; Het gevoel krijgen dat de blaas niet volledig leeg is na het plassen (residugevoel); Het plassen moeilijk kunnen ophouden; s Nachts enkele keren het bed uit moeten om te plassen; Een plots onvermogen tot urineren (retentie). De blaasspier moet harder werken om de urine door het vernauwde plasbuis naar buiten te persen. Door deze extra inspanning wordt de blaaswand dikker of rekt zich soms uit. Na verloop van tijd slaagt de blaas er niet meer in om zich volledig te ledigen, zodat er altijd wat urine achterblijft. Zonder behandeling kunnen hierdoor blaasinfecties en nierfunctiestoornissen ontstaan. Figuur 1. Normale prostaat Figuur 2. Obstructief prostaat 4
Ingreep In afwachting van de ingreep moet u enkele standaardonderzoeken ondergaan: een bloedonderzoek een electrocardiogram soms een RX thorax (foto s van de longen) Deze onderzoeken kunt u eventueel op voorhand laten uitvoeren bij uw huisarts of in het ziekenhuis. Dit wordt vooraf besproken met de behandelende arts. Meestal wordt u opgenomen de avond voor de ingreep. De ingreep gebeurt onder algemene verdoving of via ruggenprik. Wanneer u bloedverdunnende geneesmiddelen gebruikt, zal deze medicatie in overleg met uw behandelende arts enige dagen van tevoren gestaakt worden. Voor de ingreep moet u nuchter zijn. Dit betekent dat u vanaf middernacht voor de ingreep niet meer mag drinken, eten of roken. Tijdens de ingreep ligt u op de rug met uw benen in de beensteunen. Er wordt een hol instrumentje in de plasbuis gebracht. Het instrumentarium om te opereren, wordt via dit holle buisje ter hoogte van de prostaat gebracht. Met behulp van een elektrisch lusje wordt de prostaat weggeschraapt tot aan het prostaatkapsel. Dus enkel het binnenste gedeelte van de prostaat wordt weggenomen. Het prostaatkapsel zelf blijft ter plaatse. Dit kunt u het best vergelijken met een sinaasappel waarbij het vruchtvlees wordt verwijderd, terwijl de schil achterblijft. Er ontstaat dus een inwendige wonde in de prostaat. De losgesneden weefselstukjes worden uit de blaas gespoeld. Kleine bloedvaten worden dichtgeschroeid met het elektrisch lusje. 5
Na de ingreep wordt een blaassonde (dun soepel buisje) achtergelaten in de blaas omdat de urine na de operatie meestal bloederig is. U hoeft niet te schrikken wanneer u de eerste dagen na de operatie veel bloed in de urine ziet. Wanneer er na een TUR-P veel bloedstolsels komen moet de blaassonde regelmatig gespoeld worden. Dit doorspoelen is onaangenaam, maar het is noodzakelijk om de afvoer van de urine gaande te houden. Door deze blaassonde vloeit de urine voortdurend af in een steriele zak die onderaan het bed is bevestigd. Deze blaassonde kan aanleiding geven tot pijnlijke blaaskrampen en het gevoel steeds te moeten plassen. Deze sonde blijft 2 dagen ter plaatse, in sommige gevallen iets langer. Figuur 3. TUR - Prostaat 6
Klachten Na het verwijderen van de blaassonde en wanneer het plassen terug op gang is gekomen, kunt u het ziekenhuis verlaten. In het begin is het plassen nog dringend, frequent of zelfs wat pijnlijk, maar meestal zal dit reeds na enkele dagen verbeteren. Om de vorming van stolsels te voorkomen kunt u best veel water drinken (2 liter per dag). De eerste weken na de ingreep dient er niet al te veel lichamelijke arbeid te worden uitgeoefend en teveel persen bij ontlasting vermijden. Nazorg De inwendige genezing duurt 6 weken. Bloedverdunnende medicatie mag u terug opstarten enkel na advies van de uroloog. In het begin kunt u ervaren dat u, bij plasdrang, vlug het toilet zult moeten bereiken. Verlies van enkele druppels urine op weg naar het toilet is mogelijk en is zeker niet verontrustend. Dit zal na enkele weken verdwijnen. Het is raadzaam om na de ingreep gedurende 4 weken geen zware inspanningen te doen, niet te fietsen, geen zware lasten te heffen en geen geslachtsgemeenschap te hebben. Het gebruik van koffie, gashoudende frisdranken en pikante kruiden moet u beperken, daar deze de blaas prikkelen. U zult bijgevolg meer moeten plassen. Het is raadzaam om gedurende 4 weken het alcoholgebruik te beperken en zodoende de kans op bloeding te verkleinen. 7
Complicaties Gedurende de eerste maanden na een TUR-P is het plots optreden van bloed in de urine niet verontrustend. Meestal stopt het bloedverlies door wat meer water te drinken. Zelden moet u terug opgenomen worden indien er een stolsel de plasbuis blokkeert waardoor de blaas niet meer geledigd kan worden. Een blaassonde met spoeling dient terug geplaatst te worden. Bij koorts (meer dan 38.5 C) moet u de huisarts of behandelende uroloog verwittigen. Het kan gebeuren dat de plasbuis wordt vernauwd door littekenweefsel. Dit kan worden verholpen door dilatatie (openrekken) van de plasbuis. Dit kan op de raadpleging gebeuren. Overdreven littekenvorming kan ook ter hoogte van de blaashals optreden. In dit geval dient deze vernauwing via een kleine ingreep onder verdoving opengesneden te worden. Urine incontinentie komt gelukkig zeer zelden voor. Retrograde ejaculatie waarbij de zaadlozing niet meer naar buiten maar naar de blaas vloeit, is een normaal gevolg van het verwijderen van een prostaatadenoom. Dit heeft geen enkele invloed op de erectie en orgasme, enkel op de vruchtbaarheid..
Controle Volgens afspraak komt u op controle bij de huisarts of uroloog. Wat bij ziekte Als u door ziekte of een andere reden verhinderd bent of u kan de afspraak om de ingreep te ondergaan niet nakomen, neem dan zo snel mogelijk contact op met de raadpleging urologie (campus Antwerpen 03/240 22 21 of campus Deurne 03/ 320 58 20). In uw plaats kan dan een andere patiënt geholpen worden. Slotbemerking U wordt uitgenodigd dit document aandachtig te lezen. De huidige informatie heeft een algemeen karakter en is bestemd om u, de patiënt, in de mate van het mogelijke in te lichten. Deze brochure is bedoeld als extra informatie naast het gesprek met uw behandelende arts. Bijzondere omstandigheden kunnen tot wijzigingen aanleiding geven. Dit zal altijd door uw uroloog aan u kenbaar worden gemaakt. Wanneer u na het lezen van deze folder nog vragen heeft, dan kunt u op werkdagen contact opnemen met de dienst urologie.
Nota s ----------------------------------------------------------------------------- -----------------------------------------------------------------------------
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Versie 0.1 In voege augustus 2015 Documentnummer 1021 Afdeling urologie Nuttige contacten AZ Monica Antwerpen Harmoniestraat 68 2018 Antwerpen Secretariaat urologie: T 03 / 240 22 21 AZ Monica Deurne Fl. Pauwelslei 1 2100 Deurne Secretariaat urologie: T 03 / 320 58 20 AZ Monica Antwerpen Harmoniestraat 68 2018 Antwerpen T 03 240 20 20 F 03 240 20 40 AZ Monica Deurne Fl. Pauwelslei 1 2100 Deurne T 03 320 50 00 F 03 320 56 00 info@azmonica.be www.azmonica.be