Studiemateriaal Denkstof: les 7 Wat betekend Goede Vrijdag? Denkstof Seizoen 3 aflevering 7 op 28 oktober 2012 materiaal voor de groepsleider Agenda 1 Onoplosbaar 2 Lichtboodschap 3 Denkstof-video 4 De Bijbel over Goede Vrijdag 5 God is in alle uithoeken 6 Meer informatiae over Goede Vrijdag Net zoals grote bedrijven een logo hebben, heeft het christendom dat ook: het kruis. Maar wat een vreemd logo! Het is namelijk een gruwelijk martelwerktuig. Maar christenen denken dat het iets heel moois betekent. Ze noemen zelfs de dag dat Jezus werd gekruisigd Goede Vrijdag. Alsof die dag goed was... En inderdaad gebeurde er toen iets vreselijks maar het had wèl prachtige gevolgen. wist-je-datje Wist je dat de spijkers bij een kruisiging niet door de handen, maar door de polsen gingen; dan scheurde je hand niet kapot en bleef je beter hangen
1 Onoplosbaar ( 10 min.) Laat iedereen met pen en papier een lijst maken van welke problemen momenteel niet door mensen kunnen worden opgelost. Bespreek daarna de vraag of er ook problemen zijn die nooit door mensen kunnen worden opgelost, ook niet in de verre toekomst. 2 Lichtboodschap ( 10 min.) Voorbereiding: Zorg voor een goedwerkende zaklamp, kladpapier en pennen. Print de tabel met Morse-codes voor jezelf uit, zie bijlage 2. Verdeel de groep in tweeën. Begin, als opwarmertje, met een los klein woord. Zend bijvoorbeeld de letters van het woord hoera uit. Ga dan over op het echte werk: zend twee of drie woorden uit, zoals bijvoorbeeld winterjas of slagroomsoes of evangelie. Na deze woorden ga je over op een hele zin. Zend twee zinnen in Morse uit, zoals bijvoorbeeld Pietje heeft leuk haar, maar ook een serieuze zoals bijvoorbeeld: Jezus is het licht van de wereld. Laat na afloop beide groepen voorlezen wat zij ontcijferd hebben. Bekijk daarna wie de meeste woorden en zinnen goed heeft. Pas je snelheid en hoeveelheid woorden / zinnen aan wanneer je merkt dat de groepen het ontcijferen lastig vinden. Het idee achter deze oefening, is dat een boodschap niet altijd gelijk duidelijk is. Soms is een vertaalslag nodig. Bovendien kom je door met elkaar te kijken ook weer verder. wist-je-datje Wist je dat de meeste kruizen waaraan mensen gehangen werden een andere vorm hadden dan wat je vaak op plaatjes ziet. Het was bijvoorbeeld gangbaar om de kruisvorm Y of X te gebruiken.
3 Denkstof-video ( 15 min.) In bijlage 1 vind je de uitgeschreven tekst van de video. Na het bekijken kun je kort, maximaal 10 minuten met elkaar in gesprek gaan over de video. Je kunt hier de volgende vragen voor gebruiken: 1 Welke associaties heb jij bij het zien van een kruis? Draag je zelf een kruisje? Waarom wel / niet (meer)? 2 Wat spreekt je aan in dit filmpje, wat spreekt je niet aan? 3 Hoe belangrijk vind jij de gebeurtenis op Goede Vrijdag? 4 De Bijbel over Goede Vrijdag ( 30 min.) In deze Denkstof legt Joëlle uit waarom de dag dat Jezus stierf, vreemd genoeg Goede Vrijdag heet. Waarom is zijn dood iets goeds? Sterker nog, het christendom leert dat deze dood de wereld redt. Waarom is de kruisiging op waarschijnlijk 3 april van het jaar 33 van een - nota bene - onbekende Jood iets wat de wereld kan redden? Het is een van de moeilijkste onderwerpen van de Bijbel, maar ook een van de mooiste. In dit gesprek gaan we een paar Bijbelteksten lezen om een begin van een antwoord te krijgen. wist-je-datje Wist je dat Jezus, in tegenstelling tot wat je vaak op afbeeldingen ziet, helemaal geen lang haar had, want Joodse mannen droegen vroeger kort haar. Jezus sterft Laten we eerst het verhaal zelf lezen. Lucas 23:32-37 + 44-46: Samen met Jezus werden nog twee anderen, beiden misdadigers, weggeleid om terechtgesteld te worden. Aangekomen bij de plek die de Schedelplaats heet, werd hij gekruisigd, samen met de twee misdadigers, de een rechts van hem, de ander links. Jezus zei: Vader, vergeef hun, want ze weten niet wat ze doen. De soldaten verdeelden zijn kleren onder elkaar door erom te dobbelen. Het volk stond toe te kijken. De leiders hoonden hem en zeiden: Anderen heeft hij gered; laat hij nu zichzelf redden als hij de messias van God is, zijn uitverkorene! Ook de soldaten dreven de spot met hem, ze gingen voor hem staan en boden hem zure wijn aan, terwijl ze zeiden: Als je de koning van de Joden bent, red jezelf dan! Rond het middaguur werd het donker in het hele land omdat de zon verduisterde. De duisternis hield drie uur aan. Toen scheurde het voorhangsel van de tempel doormidden. En Jezus riep met luide stem: Vader, in uw handen leg ik mijn geest. Toen hij dat gezegd had, blies hij de laatste adem uit.
1 Ben je bekend met dit verhaal? Welke gedachten gaan er door jou heen als je het leest? 2 Wat vind je er van dat Jezus wordt uitgedaagd om zichzelf te redden als hij echt God is? 3 Wat betekent het sterven van Jezus voor jouw leven hier en nu? Kun je daar wat over vertellen aan de anderen in de groep? Hetzelfde meemaken als Jezus De Bijbel benadrukt dat niet zomaar een onbekende Joodse man sterft. Hier sterft de Zoon van God. Je zou kunnen zeggen dat aan het kruis een stukje van God dood gaat. Dat is schokkend natuurlijk, maar het levert ook iets op: Paulus legt dat uit in bijvoorbeeld deze passages uit de brief aan de Romeinen. Lees met elkaar Romeinen 6:4-5, 8, 10-11: We zijn in zijn dood met hem begraven om, zoals Christus We zijn...uit de dood is opgewekt, een nieuw leven te leiden. Als wij delen in zijn dood, zullen wij ook delen in zijn opstanding Wanneer wij met Christus zijn gestorven, geloven we dat we ook met hem zullen leven Hij is gestorven om een einde te maken aan de zonde, voor eens en altijd; en nu hij leeft, leeft hij voor God. Zo moet u ook uzelf zien: dood voor de zonde, maar in Christus Jezus levend voor God. 1 Er zijn een paar stukjes uit deze tekst weggelaten, zodat het wat makkelijker leest, hoewel het nog steeds een lastige passage is. Kun je het in eigen woorden samenvatten? 2 Wat zou er bedoeld worden met een nieuw leven? Wat is dan het oude leven? Noem eens concrete voorbeelden uit het dagelijkse leven. Opstandingskracht Jezus ging dus ècht dood. Hij kwam op het allerdiepste punt. Maar hij kwam ook het allerhoogst: hij stond ècht op, vanuit de dood. Sindsdien is die kracht als het ware losgebroken. Stel het je voor als een krachtig lichtbundel die de meest verborgen donkere plekken kan aanraken met warmte en licht. Het kan dus in dit leven: echt diep gaan, in de modder zitten, maar ook daaruit opkrabbelen en een mooi leven beginnen. Die kracht die dat mogelijk maakt bij Jezus, die kan ook bij jou gaan werken. 1 Wow, dat is nogal wat, die kracht. Wat vind je er van als je leest dat deze kracht ook voor jou is? 2 In welke gebieden van jouw leven zou jij deze opstandingskracht kunnen gebruiken? 3 Heb jij wel eens ervaren, zelf of bij anderen, dat de kracht van God iemands leven mooier kan maken? Kun je voorbeelden noemen?
5 God is in alle uithoeken ( 10 min.) Lees Johannes 1:4b-5, 9, 16: [Jezus] was het licht voor de mensen. Het licht schijnt in de duisternis en de duisternis heeft het niet in haar macht gekregen het ware licht, dat ieder mens verlicht en naar de wereld kwam Uit zijn overvloed zijn wij allen met goedheid overstelpt. Bid ten slotte met elkaar. Vertel dat je tijd wilt nemen te bidden. Bidden is een manier om je open te stellen voor Gods licht over alles wat je bezighoudt. De leider kan bijvoorbeeld beginnen met een tekst als deze: U bent ons licht. U schijnt overal, ook op de duisterste plaatsen, waar we dachten dat we daar alleen zijn en dat er geen oplossing is... Dan is er ruimte voor de groepsleden om een gebed uit te spreken, om Gods licht over een eigen vraag, gedachte, dankpunt of gebedspunt te vragen. De leider eindigt de gebedstijd met bijvoorbeeld: In al deze situaties bent u en u bent daar licht. U bent zelfs uit de dood opgestaan. Daarvoor prijzen wij u. Amen. wist-je-datje Wist je dat mensen naakt werden gekruisigd, dus zonder zo n kuis lendendoekje om, zoals je meestal op schilderijen ziet?
6 Meer informatie over Goede Vrijdag ( 5 min.) Wijs de mensen van je groep op onderstaande mogelijkheden om meer te ontdekken over dit thema. De tips staan ook op de papieren die aan hen zijn uitgedeeld. Vraag of iemand uit de groep nog aanvullende ideeën of tips heeft. The Passion of the Christ The Passion of the Christ van Mel Gibson gaat over de laatste twaalf uur voor Jezus dood. Het is met een groot budget gemaakt en de enige grote film die zich geheel op Goede Vrijdag afspeelt. Jesus Andere mooie films over Jezus (en die niet alleen over Goede Vrijdag gaan, maar over heel zijn leven) zijn Jesus (uit de serie The Bible) en The Gospel of John. Je kunt er ook voor kiezen alleen het laatste uur van deze films te kijken. De brug Voor het project Waarom Pasen 2012 werd een korte film uitgebracht, De brug. Deze korte film vertelt op een symbolische manier de betekenis van Goede Vrijdag en Pasen. Kruistocht en Simply Jesus Diepgravende boeken over Jezus zijn Kruistocht van Tim Keller en Simply Jesus van N.T. Wright (binnenkort vertaald). Een eenvoudiger boek met veel illustraties is Bijbelse geschiedenis in woord en beeld (deel 8 gaat over de kruisiging). Wikipedia Wikipedia heeft goede informatie over hoe kruisigingen verliepen in Jezus tijd. Denkstof Seizoen 3 1 Wie is God? 16-09-2012 Reinier Sonneveld 2 Schepping: we hebben de wereld in bruikleen 23-09-2012 Joëlle Rothuizen 3 Zondeval: waarom gaan de dingen mis? 30-09-2012 Jurjen van Houwelingen 4 Waarom zoveel religies? 7-10-2012 Rikko Voorberg 5 Waarom zou je geloven? 14-10-2012 Almatine Leene 6 Onrecht: vecht ertegen! 21-10-2012 Jurjen van Houwelingen 7 Wat betekent Goede Vrijdag? 28-10-2012 Joëlle Rothuizen 8 Wat betekent Pasen? 04-11-2012 Francien van der Valk 9 Hemelvaart en Pinksteren: Jezus undercover in jouw leven 11-11-2012 Corjan Matsinger 10 God s liefde is geen ruilhandel 18-11-2012 Joëlle Rothuizen 11 Waarom hebben christenen rituelen? 25-11-2012 Rikko Voorberg 12 Waarom naar de kerk? 02-12-2012 Francien van der Valk 13 Een stoomcursus Bijbel 09-12-2012 Rikko Voorberg 14 De toekomst: een nieuwe hemel en een nieuwe aarde 16-12-2012 Corjan Matsinger 15 Wat betekent Kerst? 23-12-2012 Reinier Sonneveld Denkstof Seizoen 2 Bekijk de video s en bijbehorende Bijbelstudies van Denkstof seizoen 2 op www.eo.nl/denkstof. Colofon Auteur en presentator video: Joëlle Rothuizen Productie en eindredactie: Evangelische Omroep: Ellen Danhof, Zendtijd voor Kerken: Aart Wiersma Bijbelstudie: Reinier Sonneveld
Bijlage 1: tekst van Denkstof video Wat betekend Goede Vrijdag? Er lopen miljoenen mensen rond met een martelwerktuig om hun nek. Ik ken zelfs mensen die dat martelwerktuig hip hebben laten tatoeëren op hun pols of op hun enkel. Een kruisje. Dat kruis symboliseert de gruwelijke dood van Jezus. Kruisiging was de ergste doodstraf die je in die tijd kon krijgen. Soldaten scheuren de kleren van je lijf en ronselen je volledig af met zwepen. Daaraan zitten haakjes die het vlees kapot scheuren. Bij Jezus drukken ze ook nog een puntige kroon in zijn hoofd. En dan begint het pas. Je moet zelf de loodzware dwarsbalk van het kruis meeslepen naar de executieplaats. Daar slaan ze lange spijkers door je polsen en enkels, dwars door alles heen, vast aan de balken, en hijsen ze je omhoog. Door je eigen gewicht zak je naar voren en je longen sluiten af. Om adem te kunnen halen, moet je jezelf omhoogtrekken aan die spijkers. Als dat niet meer lukt, stik je. Er is veel ellende. De dingen kloppen niet. God is als het ware weggeduwd uit het leven. Waarom laat God dit toe? Waarom besluit hij zo te sterven? Omdat hij ons niet wil laten stikken. Nooit. Er is veel ellende. De dingen kloppen niet. God is als het ware weggeduwd uit het leven. Maar wat God nu doet, is zich niet laten wegduwen, maar terugkomen. Dat is Jezus, God die ondanks alles wel bij mensen wil zijn. Op elke plek waar hij niet was, komt hij nu wel en straalt hij. Zelfs in de dood. Hij ging er naartoe. En dan, is hij overal geweest. Sinds dat moment is er geen plek meer waar hij niet is. En dat betekent dat wij nooit meer alleen zijn. Ik raakte laatst in gesprek met een vader van twee geadopteerde jongetjes. Twee weesjes die slachtoffer geworden waren van een gruwelijke oorlog met zo n zieke leider. Zo eentje als die je laatst ook overal op internet zag in dat filmpje over Joseph Kony. Hun hele korte leventje was dood en vernietiging en daar was geen verandering in gekomen als deze man ze niet was komen halen. Maar dat deed hij wel. Hij ging naar hun donkere bestaan toe, haalde ze weg uit de ellende en nam ze mee naar een nieuwe wereld. Nu hebben ze weer een toekomst. Ze mogen weer kind zijn. De littekens raken ze nooit kwijt, maar er komen geen nieuwe wonden meer bij. En: ze zijn veilig. God is als die vader. Hij keerde zich niet af van alle vernietiging, maar ging er naar toe. Vrijwillig. En hij daalde af naar de diepste duisternis, naar de plaats waar nog nooit enig licht had geschenen. God zelf onderging elke vorm van vernietiging. En hij won. Hij ging er niet aan onderdoor. Het kreeg hem niet klein. Sindsdien is er dus altijd hoop. De dood is niet langer onoverwinnelijk. Vernietiging heeft niet meer het laatste woord. Overal kan licht schijnen. Ook in jouw leven. Hoe donker het ook lijkt, hoeveel er ook kapot is, door kleineren, depressie, pesten, misbruik, scheiding het heeft niet het laatste woord. God is altijd groter. Liefde wint uiteindelijk altijd. Dat martelwerktuig dus dat al die mensen dragen, dat kruis, dat is geen symbool voor die verschrikkelijke dood die Jezus stierf. Het staat niet voor dood en vernietiging, maar voor overwinning. Het betekent dat God altijd bij je is en zich nergens weg laat jagen. Wat voor kruis je ook draagt, je hoeft er niet aan onderdoor te gaan. Gods licht schijnt. Overal.
Bijlage 2: God is in alle uithoeken