MRI van het hart Adenosine / Dobutaminestressonderzoek Informatie voor patiënten Let op: In deze folder zit een vragenlijst die u thuis moet invullen. F1073-4410 oktober 2013 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK Leidschendam 070 357 44 44 MCH Westeinde, Lijnbaan 32, Postbus 432, 2501 CK Den Haag 070 330 20 00
Inleiding U heeft een afspraak voor een MRI-onderzoek van het hart. Deze folder informeert u over het onderzoek en de voorbereidingen die nodig zijn om het onderzoek goed te laten verlopen. Dit onderzoek vindt plaats op de afdeling Radiologie van MCH Westeinde. Wilt u zich 10 minuten vóór de afspraaktijd melden bij de receptie van de afdeling Radiologie. MCH-patiëntenpas Als u naar het ziekenhuis komt, neemt u uw MCH-patiëntenpas mee. Heeft u geen MCH-patiëntenpas of zijn uw gegevens veranderd, dan kunt u deze vóór het onderzoek laten maken of aanpassen. Dit kan bij het Inschrijf- en afsprakenbureau in de centrale hal. Wilt u daarvoor 15 minuten eerder naar het ziekenhuis komen, zodat u op tijd bent voor uw afspraak. Verhinderd Bent u op het afgesproken tijdstip verhinderd, bel dan zo snel mogelijk (uiterlijk 24 uur voor de afspraak) met de afdeling Radiologie om uw afspraak af te zeggen of te verplaatsen. De opengevallen plaats kan dan voor een andere patiënt gebruikt worden. Als u een afspraak heeft in MCH Antoniushove: (070) 357 46 00. Als u een afspraak heeft in MCH Westeinde: (070) 330 24 10. Dit kan op werkdagen van maandag tot en met vrijdag tussen 08.00 tot 16.30 uur. Houdt u bij het afzeggen of verplaatsen van uw afspraak rekening met uw vervolgafspraak bij de arts die het onderzoek voor u heeft aangevraagd. Niet of te laat afgemelde afspraken worden in rekening gebracht. Vragenlijst U moet voorafgaand aan het MRI-onderzoek een vragenlijst invullen. Deze vragenlijst vindt u in deze folder. Vergeet niet de vragenlijst thuis in te vullen en mee te nemen naar het ziekenhuis. Als u één of meerdere vragen met JA beantwoord heeft, dient u contact op te nemen. U belt dan met de afdeling Radiologie van MCH Westeinde op telefoonnummer (070) 330 24 10. Als u MRI van het hart. Adenosine / Dobutamine-stressonderzoek F1073-4410 oktober 2013 2
eerder een MRI-onderzoek heeft ondergaan en nu nieuwe vragen met JA heeft beantwoord, moet u ook contact opnemen. Als het dezelfde vragen betreft als de vorige keer, dan hoeft u geen contact op te nemen. Doel van het onderzoek Met de MRI wordt het hart in beeld gebracht. Een Adenosine en/of Dobutaminestress onderzoek van het hart wordt uitgevoerd om zuurstofgebrek in het hart aan te tonen. De MRI laat bij een afwijking in de zuurstofopname van het hart de grootte en de locatie van de afwijking zien. Daarnaast levert het MRI-onderzoek ook informatie over de functie, de grootte en dikte van de hartspier. MRI MRI staat voor Magnetic Resonance Imaging. Dit onderzoek maakt gebruik van een zeer sterk magneetveld in combinatie met radiogolven. Hierdoor worden in het lichaam signalen opgewekt die een computer omzet in een digitaal beeld. Zo zijn organen, bloedvaten, spieren en andere weefsels in het lichaam tot in detail zichtbaar te maken. Bij dit onderzoek wordt geen gebruik gemaakt van röntgenstralen. Het onderzoek is veilig en pijnloos. Het MRI-apparaat MRI van het hart. Adenosine / Dobutamine-stressonderzoek F1073-4410 oktober 2013 3
Adenosine/Dobutamine Adenosine en Dobutamine maken het mogelijk om in het hart gebieden op te sporen die minder goed doorbloed worden. Dit zijn gebieden waar mogelijk zuurstofgebrek bestaat. Van Adenosine zijn een aantal mogelijke bijwerkingen bekend zoals : - kortademigheid - beklemd gevoel op de borst - blozen - licht gevoel in het hoofd - misselijkheid Als de toediening van het medicijn weer is gestopt verdwijnen deze klachten binnen een minuut. Voorzorgsmaatregelen Vanwege het sterke magneetveld zijn een aantal voorzorgsmaatregelen van belang. Wilt u deze informatie goed doorlezen en bij twijfel contact opnemen met de afdeling Radiologie. Zwangerschap en borstvoeding Indien u (mogelijk) zwanger bent, neem dan ruim voor het onderzoek contact op met de afdeling Radiologie. Als het noodzakelijk is kan een MRIonderzoek worden uitgevoerd tijdens de zwangerschap. Toediening van het contrastmiddel kan alleen in overleg met de radioloog. Als u borstvoeding geeft en contrastmiddel krijgt toegediend, mag u één dag na het onderzoek géén borstvoeding geven. Kolft u voor het MRI-onderzoek voldoende moedermelk af voor gebruik in de 24 uur na het onderzoek. Na het MRI-onderzoek kolft u de moedermelk wel af, maar mag u deze niet gebruiken. Implanteerbare hartritmemonitors Wanneer bij u een hartritmemonitor is geïmplanteerd (Medtronic Reveal of St. Jude medical Confirm e.a.) mag u het MRI-onderzoek ondergaan. Het magneetveld heeft geen effect op de werking van de hartritmemonitor. Neemt u het kaartje of pasje mee waarop staat dat u een hartritmemonitor heeft en laat dit kaartje voor het onderzoek zien aan de laborant. MRI van het hart. Adenosine / Dobutamine-stressonderzoek F1073-4410 oktober 2013 4
Pacemakers en ICD s Wanneer u een pacemaker of ICD heeft kunt u in de meeste gevallen geen MRI-onderzoek ondergaan. Door het sterke magneetveld van de MRIscanner kunnen deze apparaten ontregeld raken. U mag zelfs niet in de onderzoeksruimte komen. Sommige nieuwe pacemakers en ICD s zijn wel geschikt om een MRI-onderzoek te ondergaan. Deze zijn zo ontworpen dat het magneetveld geen invloed heeft op de werking van de pacemaker of ICD. Houdt u er rekening mee dat deze pacemakers en ICD s voor het onderzoek in een speciale stand moeten worden gezet door een pacemakertechnicus. Na afloop van het onderzoek zet de technicus de pacemaker of ICD weer in de normale stand terug. Als u een pacemaker of ICD heeft, neemt u dan ruim voor het MRI-onderzoek contact op met de afdeling Radiologie. Als u een afspraak heeft in MCH Antoniushove: (070) 357 46 00. Als u een afspraak heeft in MCH Westeinde: (070) 330 24 10. De afdeling Radiologie overlegt met de pacemaker-afdeling om te bepalen of uw pacemaker of ICD geschikt is om het MRI-onderzoek te ondergaan. Wanneer u het MRI-onderzoek mag ondergaan, krijgt u een nieuwe afspraak voor het MRI-onderzoek bij de Radiologie en een afspraak bij de pacemakertechnicus. Is uw pacemaker of ICD niet geschikt dan wordt uw afspraak afgezegd. Insulinepompen en cochleaire implantaten Wanneer u een geïmplanteerde insulinepomp of een cochleair implantaat heeft, kunt u géén MRI-onderzoek ondergaan. U mag niet in de onderzoeksruimte komen. Metalen voorwerpen in uw lichaam en gewrichtsprotheses Het sterke magneetveld van de MRI-scanner trekt metalen voorwerpen aan. Als een voorwerp vast zit in uw lichaam is er niets aan de hand, maar de beelden kunnen daardoor wel onscherp worden. Zit het voorwerp niet vast, dan zijn voorzorgsmaatregelen noodzakelijk. Als de volgende voorwerpen zich in uw lichaam bevinden, dan moet u dat doorgeven aan de laborant: MRI van het hart. Adenosine / Dobutamine-stressonderzoek F1073-4410 oktober 2013 5
vaatclips in het hoofd kunsthartklep metaalsplinters in de oogkas (deze splinters kunnen bewegen en uw oog verwonden) cochleair implantaat gehoorbeenprothese (Als deze van metaal is, kan deze zich verplaatsen). magnetisch kaakimplantaat: wanneer het magnetische gedeelte in de kaak is geïmplanteerd wordt deze gedemagnetiseerd door de MRI. Wanneer het magnetische gedeelte uitgenomen kan worden kunt u zonder problemen het onderzoek ondergaan gewrichtsprotheses: de huidige gewrichtsprotheses zoals knie- en heupprotheses zijn gemaakt van een materiaal dat in de MRI mag. Zij vormen geen bezwaar voor het ondergaan van een MRI-onderzoek Contrastmiddel Voor dit onderzoek krijgt u een gadoliniumhoudend contrastmiddel via een infuus. Het contrastmiddel wordt door de nieren uitgescheiden. Het is daarom belangrijk dat vóór het onderzoek de nierfunctie bekend is. De arts die voor u het onderzoek heeft aangevraagd, laat bij u een bloedonderzoek uitvoeren als de nierfunctie nog niet bekend is. Verder is het belangrijk dat de laborant weet of u binnenkort een levertransplantatie ondergaat of al heeft ondergaan. Contrastallergie Heeft u eerder een MRI-onderzoek met contrastmiddel gehad en was u hier allergisch voor? Geeft u dit dan door aan de arts die het onderzoek heeft aangevraagd. Mocht u dit vergeten zijn geef het dan voor het onderzoek door aan de laborant. Er wordt dan bekeken welke voorzorgsmaatregelen nodig zijn. MRI van het hart. Adenosine / Dobutamine-stressonderzoek F1073-4410 oktober 2013 6
Voorbereiding Nuchter 24 uur voor het onderzoek mag u de volgende etens- en drinkwaren niet meer gebruiken: - koffie - thee - cola - chocolade Deze hebben invloed op de werking van de Adenosine die tijdens het onderzoek wordt gebruikt. Medicijnen 24 uur voor het onderzoek moet u de volgende medicijnen stoppen: - Dipyridamol (Persantin) - Theophylline (Theolair, Euphylline) Deze medicijnen hebben invloed op de werking van de Adenosine die tijdens het onderzoek wordt gebruikt. Overige medicatie kunt u deze op de dag van het onderzoek volgens voorschrift innemen. Metalen voorwerpen Voordat u de onderzoeksruimte ingaat, vraagt de laborant of u metalen voorwerpen bij u draagt. De MRI-magneet trekt metalen voorwerpen aan. Het is daarom erg belangrijk dat u géén metalen of magnetische voorwerpen bij u heeft in de onderzoeksruimte. Het onderzoek kan daardoor mislukken. Losse metalen voorwerpen kunnen gevaar opleveren voor het personeel en voor uzelf. Voorwerpen die problemen kunnen geven zijn o.a.: muntgeld, een aansteker, sleutels sieraden, horloge, haarspelden kunstgebit, tandprothese, gehoorapparaat betaalpas, andere pasjes, CD s, MP3-speler, mobiele telefoon. Deze worden gewist door de MRI MRI van het hart. Adenosine / Dobutamine-stressonderzoek F1073-4410 oktober 2013 7
kleding met metalen knopen en ritssluitingen ingenaaide beveiligingslabels in kleding Laat bovenstaande spullen daarom zo veel mogelijk thuis. Wanneer u deze voorwerpen bij u draagt moet u deze in het kleedkamertje achterlaten. Muziek en kleding Meestal kunt u tijdens het onderzoek naar muziek luisteren. U kunt uw eigen, favoriete CD meenemen. Trek gemakkelijk zittende, niet knellende kleding aan (bijvoorbeeld een joggingbroek), zonder metalen delen (zoals ritsen en knopen). U kunt deze kleding meenemen naar het ziekenhuis en u kunt zich in de kleedkamer omkleden. Waardevolle zaken Wij raden u aan waardevolle zaken zoveel mogelijk thuis te laten. Het ziekenhuis is niet aansprakelijk voor vermissing en/of beschadiging van uw persoonlijke eigendommen. Claustrofobie (bang in kleine ruimtes) Tijdens het onderzoek ligt u op een onderzoekstafel die door een open tunnel gaat. Mensen met claustrofobie kunnen hier moeite mee hebben. In dat geval raden wij u aan iemand mee te nemen die tijdens het onderzoek bij u kan zitten. Voor deze persoon gelden dezelfde voorschriften en voorbereidingen als voor u. Het onderzoek De laborant haalt u op uit de wachtkamer en vertelt u hoe het onderzoek gaat verlopen. Hij of zij controleert of u geen metalen voorwerpen (bankpasjes etc.) bij u heeft. U krijgt uitleg over het verloop van het onderzoek. In de onderzoeksruimte gaat u op de MRI-tafel liggen. Zorg dat u zo gemakkelijk mogelijk ligt, want het onderzoek duurt enige tijd. Door het contrastmiddel wordt de doorbloeding van het hart beter zichtbaar. De laborant prikt bij u een infuus in de arm. Uw voelt een prik in de arm. Voor het inspuiten van de Adenosine wordt in de andere arm een tweede infuus geprikt. De laborant plakt daarna drie ECG-stickers op uw borst en doet een bloeddrukband om uw arm. MRI van het hart. Adenosine / Dobutamine-stressonderzoek F1073-4410 oktober 2013 8
Deze worden gebruikt om het hartritme en de bloeddruk tijdens het maken van de scan te volgen. De laborant schuift hierna de tafel in de verlichte tunnel van het MRI-apparaat. De tunnel is aan de voor- en achterzijde open. De laborant bedient het MRIapparaat vanuit een aangrenzende ruimte. De laborant houdt u via het raam in de gaten. U moet continu stilliggen, anders mislukken de beelden. Via de intercom is er contact mogelijk met de laborant. Van het onderzoek voelt u niets. Tijdens het maken van een serie beelden hoort u een snel, hard kloppend geluid. U krijgt een koptelefoon op om dit geluid te dempen. Zodra dit geluid ophoudt is een serie beelden klaar. Een onderzoek bestaat uit meerdere series. De kortste serie duurt 10 seconden, de langste kan meer dan 3 minuten duren. Tijdens het onderzoek van het hart is het belangrijk dat u tijdens de series de adem stilhoudt. Via de koptelefoon hoort u wanneer u de adem moet stilhouden. U hoort dan de volgende ademinstructie: inademen, uitademen, adem stilhouden. Wanneer een serie beelden klaar is hoort u dat u weer kan doorademen. Soms wordt dit onderzoek aangevuld met Dobutamine-stress opnames. Via het infuusnaaldje wordt dan Dobutamine toegediend. Dit middel bootst inspanning na. De artsen kunnen dan bepalen of met een behandeling de pompkracht van het hart verbeterd kan worden. Het onderzoek duurt ongeveer 75 minuten. Complicatie Bij een klein aantal patiënten (minder dan 1%) kan het contrastmiddel leiden tot een overgevoeligheidsreactie, zoals niezen of het ontstaan van (jeukende) huiduitslag. Meestal is er geen verdere behandeling nodig. Deze reactie kan tot een paar dagen na het onderzoek optreden. Als uw klachten verergeren of als u benauwd wordt, neemt u dan contact op met de afdeling Radiologie. Buiten kantooruren kunt u contact opnemen met de Spoedeisende Hulp. MRI van het hart. Adenosine / Dobutamine-stressonderzoek F1073-4410 oktober 2013 9
De uitslag De radioloog en een cardioloog beoordelen het onderzoek en geven de uitslag door aan de cardioloog die voor u het onderzoek heeft aangevraagd. De cardioloog vertelt aan u de uitslag. Vragen Heeft u vragen over het onderzoek, dan kunt u bellen naar de afdeling Radiologie van MCH Westeinde (070) 330 24 10. Ook voor of na de behandeling kunt u uw vragen stellen. De afdeling is bereikbaar van maandag tot en met vrijdag van 08.00 tot 16.30 uur. Bij acute problemen buiten kantooruren kunt u bellen met de Spoedeisende Hulp. MCH Antoniushove: (070) 357 42 02 MCH Westeinde: (070) 330 23 80 MRI van het hart. Adenosine / Dobutamine-stressonderzoek F1073-4410 oktober 2013 10
Vragenlijst Vanwege het sterke magneetveld in de MRI-ruimte moeten we een aantal veiligheidsmaatregelen in acht nemen. Daarom hebben wij een vragenlijst bijgevoegd. Maak deze lijst los uit de folder. Thuis invullen en meebrengen op de dag van het onderzoek. De laborant neemt deze lijst met u door voordat het onderzoek begint. Ruimte voor Barcode
Heeft u een pacemaker of een ICD? Neemt u dan contact op met de afd. Radiologie om zeker te weten dat deze in de MRI mag: MCH Antoniushove (070) 357 46 00 MCH Westeinde (070) 330 24 10 Heeft u een implanteerbare hartritmemonitor? (indien ja, neemt u dan het bijbehorende kaartje met het typenummer mee) JA NEE Heeft u een insulinepomp of een cochleair implantaat? Heeft u een neurostimulator of andere elektronische implantaten? Heeft u ooit een operatie ondergaan waarbij iets van metaal is geïmplanteerd? Zoals: vaatclips hartklep gewrichtsprothese schroeven / plaatjes magnetische kaakimplantaten anders: Aankruisen wat van toepassing is. Heeft u ooit metaalsplinters in de ogen gehad? Heeft u granaatscherven of kogels in uw lichaam? Heeft u last van claustrofobie (bang in kleine ruimtes)? Heeft u een verstoorde nierfunctie? Heeft u een levertransplantatie gehad of ondergaat u binnenkort een levertransplantatie? Bent u zwanger of denkt u zwanger te zijn?
JA NEE Heeft u een longaandoening (astma, COPD)? Heeft u een hartklepgebrek (aortaklepstenose, mitralisklepstenose)? Heeft u een aandoening van de halsslagvaten (carotisstenose)? Gebruikt u een van de volgende medicijnen? Dipyridamol (Persantin) als ja: STOP Dipyridamol 48 uur voor de test Theophylline (Theolair, Euphylline) als ja: STOP Theophylline 48 uur voor de test U mag tenminste 24 uur voor de test geen koffie, thee, chocolade en/of cola gebruiken. Is u dat gelukt? Heeft u de informatiefolder gelezen? Wat is uw gewicht? kg Wat is uw lengte? cm Naam: Geboortedatum: Datum: Handtekening:
Ruimte voor aantekeningen MRI van het hart. Adenosine / Dobutamine-stressonderzoek F1073-4410 oktober 2013 14
MRI van het hart. Adenosine / Dobutamine-stressonderzoek F1073-4410 oktober 2013 15