In f o b r o c h u r e Bijwerkingen Chemotherapie
IN DE KANTLIJN: goed om weten tijdens uw behandeling U meldt zich voor inschrijving aan bij de onthaalbalie. U moet niet nuchter zijn, tenzij anders vermeld. Op de verpleegafdeling worden uw lengte en gewicht opgenomen. Dit is nodig om de dosis van de chemoproducten te berekenen. Breng gerust uw favoriete lectuur, muziek, handwerk mee om u tijdens de behandeling te ontspannen. Indien uw therapie over de middag doorloopt, krijgt u een broodmaaltijd. Koffie, thee, water, sap kan u de hele dag bekomen. Indien u gehospitaliseerd bent krijgt u de gebruikelijke maaltijden. Uw behandelende arts komt telkens langs. Vergeet uw vragen niet te stellen, alsook de nodige attesten en medicatievoorschriften te vragen. Noteer evt. uw klachten en breng dit telkens mee naar de afdeling. Signaleer uw probleem aan uw arts en verpleegkundige! De verpleegkundigen van het dagziekenhuis staan u met raad en daad bij. U kan daarnaast ook nog beroep doen op begeleiding van het psychosociaal support team (PSST) doorheen het hele behandeltraject. Hebt u vragen thuis, aarzel dan niet ons te contacteren. U vindt de telefoonnummers op de voorlaatste pagina.
Deze brochure geeft u een algemeen overzicht van de meest voorkomende b i jw e r k i ng e n b i j c h e m o t h e r a p i e. Deze nevenwerkingen variëren echter sterk van persoon tot persoon en van schema tot schema. De mate waarin u zal reageren op de chemotherapie kan niet volledig voorspeld worden. Vergelijk uzelf daarom niet met andere patiënten. Hun ziektebeeld en behandeling kunnen totaal anders zijn dan de uwe.
Mogelijke nevenwerkingen en Adviezen Beenmergonderdrukking daling van rode bloedcellen: vermoeidheid, kortademigheid, duizeligheid, hartkloppingen daling van witte bloedcellen: verhoogd risico op infectie Bij aanhoudende koorts: contacteer uw arts! daling van bloedplaatjes: kans op neusbloeding, langer nabloeden van wondjes, er kunnen sneller blauwe vlekken voorkomen. Meld dit aan uw arts of verpleegkundige. Misselijkheid en braken Wanneer u hier last van heeft, neem dan de voorgeschreven medicatie zeker in. U krijgt ze mee voor thuis en ook in het ziekenhuis voor de chemotoediening. Bij aanhoudend braken: contacteer uw arts! Smaak-en geurveranderingen Deze komen vaak voor. Voedingsmiddelen kunnen een andere smaak of minder uitgesproken smaak hebben dan voor de therapie. Ook geuren kunnen anders worden waargenomen. Diarree Deze bijwerking treedt soms op, afhankelijk van het schema dat u krijgt. De chemotherapie breekt cellen af in het darmslijmvlies waardoor diarree kan ontstaan. Bij aanhoudende diarree: contacteer arts! Dan kan zo nodig medicatie of voedingsadvies gegeven worden. Verstopping Wees ook hier alert voor. Signaleer wanneer u een periode geen stoelgang heeft kunnen maken. Zo nodig kan medicatie of voedingsadvies gegeven worden. Irritatie van het mondslijmvlies Deze bijwerking treedt soms op, afhankelijk van het schema dat u krijgt. De cellen van het mond-keel slijmvlies kunnen door de chemotherapie afgebroken worden met irritatie in mond-keel holte als gevolg. Signaleer aan uw arts of verpleegkundige als u roodheid van slijmvlies, aften, infectie en pijn bij het slikken ondervindt. Irritatie van huid en nagels Alopecia of haaruitval, vermindering van kwaliteit van het haar. Dit is afhankelijk van het chemoschema en van de dosage.
U kan een folder over pruiken bij uw arts of verpleegkundige krijgen. Afbrokkeling en verkleuring van nagels: Er zijn enkele producten die deze problemen veroorzaken. U krijgt hierover informatie van uw arts/verpleegkundige. Huidproblemen: droge huid, jeuk, uitslag, afhankelijk van het product dat u krijgt toegediend. U wordt hierover geïnformeerd. Vermoeidheid Dit is een van de meest voorkomende bijwerkingen. Meld extreme vermoeidheid bij uw arts of verpleegkundige. Aandachtspunten voor thuis Huidverzorging Zorg voor een intacte huid: ontsmet een opgedane kwetsuur onmiddellijk zorg voor een goede hydratatie met vochtinbrengende crème bescherm tegen de zon: gebruik een zonnecrème met hoge beschermingsgraad, draag evt. zonnehoed en zit niet in de vlakke zon vermijd haarkleuringen en permanenten tijdens de therapie en gebruik bij voorkeur een zachte shampoo zorg voor extra hydratatie bij roodheid van handpalmen en voetzolen en draag dan handschoenen als u in contact komt met water bv. bij het schoonmaken Mondhygiëne zorg dat uw gebit in orde is, best voor opstart van de chemotherapie gebruik een zachte tandenborstel en zachte tandpasta drink kleine beetjes water om uw mondslijmvlies vochtig te houden of maak evt. gebruik van kunstspeeksel gebruik zo nodig een mondspoelmiddel (bv. Perio-Aid) zeker als er roodheid en/of pijn optreedt; bij onvoldoende werking van een gewoon spoelmiddel kan uw arts een stomatitis-mucositiscocktail voorschrijven. Voeding drink voldoende water of andere drank: 1.5 l/dag is aangewezen eet zo gevarieerd mogelijk en eet vooral waar u zin in hebt signaleer voedingsproblemen tijdig zodat de diëtiste kan ingeschakeld worden probeer nieuwe voedingsmiddelen uit, nuttig koude i.p.v. warme gerechten, vermijd gekruide voeding, (afhankelijk van de situatie).
Misselijkheid/braken enkele voorbeelden van antibraakmiddelen: Primperan, Litican, Novaban, Emend Sommige antibraakmiddelen bestaan ook in suppovorm. Vraag raad aan uw behandelend arts. probeer voldoende te drinken dwing uzelf niet om te eten, maar vermijd wel dat u dagen niet eet wegens misselijkheid rust voor en na de maaltijd neem de voorgeschreven medicatie in! Bij aanhoudend braken: contacteer uw arts! Diarree neem Imodium bij elke losse stoelgang (1 tablet tot max.8/d) drink voldoende en eet bij voorkeur licht verteerbare voeding. Bij aanhoudende diarree: contacteer uw arts! Verstopping neem laxativa bv. Movicol, Forlax, Lactulose..volgens nood: vraag een voorschrift aan uw arts drink en beweeg voldoende Signaleer dit probleem aan uw arts of verpleegkundige! Beweging/activiteit indien het lukt, beweeg dan regelmatig (wandelen of fietsen), maar put uw lichaam zeker niet uit. neem regelmatig een rustperiode: 20 à 30 min. is vaak voldoende plan uw rustperiodes op voorhand in, zodanig dat u kan doen waar u zin in hebt Seksueel contact adequate anticonceptie is aan te bevelen tijdens de maanden dat u behandeld wordt met chemotherapie; bespreek dit met uw arts condoomgebruik wordt aangeraden Koorts (= hoger of gelijk aan 38 C) als u zich zwakker of koortsig voelt, neem dan uw temperatuur! drink voldoende! neem niet onmiddellijk koortswerende medicatie bij een eerste koortsopstoot, maar controleer uw temperatuur nà 30 min. Indien nog koorts neemt u contact op met uw arts/huisarts!
Hebt u vragen? Het PSST en de borstkliniek geven u graag antwoord. U kan hen steeds telefonisch bereiken tijdens de kantooruren Campus Rooienberg PSST: 015 30 30 96 Borstkliniek : 015 30 42 57 015 30 37 30 (dagziekenhuis onco) na de kantooruren: 015 30 31 00 (afdeling A1) Campus Leopoldstraat PSST : 015 40 96 43 015 40 96 54 (dagziekenhuis onco) na de kantooruren: 015 40 96 22 (afdeling B3) Campus Zwartzustersvest PSST : 015 40 96 43 Bijkomende info over chemotherapie op www.chemotherapie.be
Verantwoordelijke uitgever: dhr. Jan Ennekens - Algemeen directeur AZ Sint-Maarten Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Algemeen Ziekenhuis Sint-Maarten Campus Rooienberg Rooienberg 25 2570 Duffel Campus Leopoldstraat Leopoldstraat 2 2800 Mechelen Campus Zwartzustersvest Zwartzustersvest 47 2800 Mechelen B0234AV.INDD 02-07-2013