Versie 02/00 Bestnr. 12 01 80 Analoge multimeter MT 7005 Alle rechten, ook vertalingen, voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een automatische gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van CONRAD ELECTRONIC NEDERLAND BV. Nadruk, ook als uittreksel is niet toegestaan. Druk- en vertaalfouten voorbehouden. Deze gebruiksaanwijzing voldoet aan de technische eisen bij het in druk gaan. Wijzigingen in de techniek en uitvoering voorbehouden. Copyright 2005 by CONRAD ELECTRONIC NEDERLAND BV Windmolenweg 42, 7548 BM Boekelo Internet: www.conrad.nl E-mail: helpdesk@conrad.nl
Belangrijk! Beslist lezen! Deze gebruiksaanwijzing is een integraal onderdeel van dit product. Er staan belangrijke aanwijzingen in betreffende de ingebruikneming en het gebruik. Lees deze handleiding zorgvuldig door! Bij schades, die ontstaan door het niet in acht nemen van deze handleiding, vervalt het recht op garantie! Wij zijn niet aansprakelijk voor schades en letsel die daarvan het gevolg zijn. Bewaar daarom deze gebruiksaanwijzing zorgvuldig! Inhoudsopgave pagina Introductie 2 Gebruik waarvoor de multimeter bedoeld is 2 Bedieningselementen 3 Veiligheidsaanwijzingen 3 Voorstelling 5 Gebruik, Ingebruikneming 5 Uitvoeren van metingen 7 Verwijdering 9 Verhelpen van storingen 9 Onderhoud en verzorging 10 Technische specificaties, meettoleranties 10 Introductie Geachte klant, Met de analoge multimeter MT 7005 heeft u een apparaat aangeschaft dat gemaakt is volgens de laatste ontwikkelingen in de techniek. De opbouw komt overeen met DIN VDE 0411, deel 1 voor meetapparatuur = EN 61010-1. Bovendien is de meter EMV- getest (voor het huisbereik) en voldoet daarmee aan de eisen van de geldende Europese en nationale richtlijnen. De conformiteit is bewezen; de desbetreffende documenten bevinden zich bij de fabrikant. Om deze toestand zo te houden en zeker te zijn van gebruik zonder gevaar, dient u zich als gebruiker te houden aan deze gebruiksaanwijzing! Bij vragen kunt u zich wenden tot onze Technische Helpdesk: Tel: 053 42 85 480 Fax: 053 42 80 028 E-mail: helpdesk@conrad.nl Gebruik waarvoor de multimeter MT- 7005 bedoeld is Het meten van gelijkspanningen in 5 meetbereiken tot maximaal 500 VDC Het meten van wisselspanningen in 3 meetbereiken tot maximaal 500 VACrms Het meten van gelijkstromen in 3 meetbereiken tot maximaal 250 ma Het meten van weerstanden tot maximaal 1 Mohm Batterijtest van 9V- en 1,5 V cellen, belast. 2
Het meten onder ongunstige omgevingscondities is niet toegestaan. Ongunstige omgevingsomstandigheden zijn: - natheid of te hoge luchtvochtigheid - stof en brandbare gassen, dampen of oplosmiddelen - onweer resp. onweerachtige omstandigheden zoals sterke elektrostatische velden enz. Een andere toepassing dan hierboven beschreven, leidt tot beschadiging van de meter, bovendien zijn hieraan gevaren verbonden, zoals b.v. kortsluiting, brand, elektrische schok, enz. Het totale product mag niet veranderd, resp. omgebouwd worden! U dient zich beslist te houden aan de veiligheidsaanwijzingen! Bedieningselementen 1. Schaalaanduiding, met 1a: mechanisch op nul stellen van de wijzer, 1b: spiegelschaalverdeling en aanduiding van alle meetbereiken: bij de ACV- meting geldt het middelste DCV- bereik (tot 50 V) ook als aanduiding tot 500 V (x10). 2. Draaischakelaar (= meetfunctieschakelaar) voor het instellen van de verschillende werkingssoorten (spanningsmeting, stroommeting enz.) en met OFF - positie (= apparaat uit). 3. Meetingang door twee vast met het apparaat verbonden meetsnoeren COM (COM- resp. min- aansluiting, zwart) en VmAOhm-(+)- ingang (= plusaansluiting, rood) 4. Ohm ADJ links onder het display duidt op het stelwiel voor de nulcompensatie bij de weerstandsmeting (meetpunten tegen elkaar houden) 5. Batterijvak voor één (1) AA- batterij onder de onderste helft van de behuizing Let op! U dient zich beslist te houden aan de maximale ingangsgroottes! Veiligheidsaanwijzingen Bij schades die veroorzaakt worden door het niet opvolgen van deze gebruiksaanwijzing vervalt het recht op garantie! Voor schades die daarvan het gevolg zijn en bij zaakschade of persoonlijk letsel dat veroorzaakt wordt door onvakkundig gebruik of het zich niet houden aan de veiligheidsaanwijzingen, zijn wij niet aansprakelijk! 3
Dit apparaat is gebouwd en getest volgens DIN 57 411 deel 1/VDE 0411 deel 1, Veiligheidsmaatregelen voor elektronische meetapparatuur, resp. IEC 1010-1. Dit apparaat heeft de fabriek in veiligheidstechnisch perfecte staat verlaten. Om deze toestand zo te houden en zeker te zijn van gebruik zonder gevaar, moet de gebruiker letten op de veiligheidsaanwijzingen en waarschuwingen die in deze gebruiksaanwijzing staan. U dient te letten op de volgende symbolen: = let op! Spanningen die gevaarlijk zijn bij aanraken! Levensgevaarlijk! = lees deze gebruiksaanwijzing CAT II = overspanningscategorie II = veiligheidsklasse II Stroommetingen mogen alleen uitgevoerd worden in gelijkstroomcircuits die zelf met 0,25A afgezekerd zijn resp. waarin geen spanningen groter dan 250 VDC kunnen optreden. De meter mag niet gebruikt worden in installaties uit de overspanningscategorie III volgens IEC 664. De meter en de meetsnoeren zijn niet beschermd tegen lichtboogexplosies (IEC 1010-2-031, hoofdstuk 13.101). Meetapparaten en accessoires zijn geen kinderspeelgoed en horen daarom in geen geval in kinderhanden! In commerciële instellingen dient u zich te houden aan de ARBO- voorschriften. In scholen, opleidingsinstituten, hobby- en doe-het-zelf- werkplaatsen dient het omgaan met meetapparatuur gecontroleerd te worden door geschoold personeel. Wees bijzonder voorzichtig bij het omgaan met spanningen groter dan 25 V wissel- (AC) resp. groter dan 35 V gelijkspanning (DC). Reeds bij deze spanningen kunt u bij aanraking van elektrische kabels een levensgevaarlijke schok krijgen! Schakel eerst de spanningsbron stroomloos, verbind de meter met de aansluitingen van de te meten spanningsbron, stel op de meter het benodigde spanningmeetbereik in en schakel pas daarna de spanningsbron in. Na beëindiging van de meting schakelt u de spanningsbron stroomloos en verwijdert u de meetsnoeren van de aansluitingen van de spanningsbron. Overtuig u er voor elke spanningsmeting van, dat de meter zich niet in het stroommeetbereik (draaischakelaar op DC ma ) bevindt. Voor elke wisseling van het meetbereik dient u de meetpunten van het meetobject te verwijderen. Controleer voor elke meting uw meter resp. uw meetsnoeren op beschadiging(en). Gebruik voor de metingen alleen de meetsnoeren die met de meter meegeleverd zijn. Alleen deze snoeren zijn toegestaan. Om een elektrische schok te vermijden, moet u er op letten dat u de punten van de meetsnoeren en de te meten aansluitingen (meetpunten) tijdens de meting niet, ook niet indirect, aanraakt. 4
De spanning tussen een willekeurige meetingang van de meter en aarde mag niet groter zijn dan 300 VDC/ VACrms (CAT II). Werk met deze meter niet in ruimtes of bij ongunstige omgevingscondities, waarin/-bij brandbare dampen of stoffen aanwezig (kunnen) zijn. Vermijd voor uw eigen veiligheid beslist het vochtig of nat worden van de meter resp. van de meetsnoeren. Vermijd het gebruik in de directe nabijheid van a) sterke magnetische velden (luidsprekers, magneten) b) elektromagnetische velden (trafo s, motoren, spoelen, relais, elektromagneten enz.) c) elektrostatische velden (op-/ontladingen) d) zendantennes of HF- generatoren Gebruik de multimeter niet kort voor, tijdens of kort na een onweer (blikseminslag! / energierijke overspanningen!). Let er op, dat uw handen, schoenen, kleiding, de vloer, de meter resp. de meetsnoeren, schakelingen en onderdelen daarvan enz. beslist droog zijn. Als er aangenomen kan worden dat gebruik zonder gevaar niet meer mogelijk is, dient u het apparaat buiten werking te stellen en te beschermen tegen het per ongeluk in werking stellen door derden. U kunt aannemen dat gebruik zonder gevaar niet meer mogelijk is, als het apparaat zichtbaar beschadigd is, - het apparaat niet meer werkt en na langdurige opslag onder ongunstige omstandigheden na transport onder moeilijke omstandigheden. Schakel de meter nooit gelijk in, als hij van een koude naar een warme ruimte wordt gebracht. Het daarbij ontstaande condenswater kan onder omstandigheden uw meter vernielen. Laat het apparaat oningeschakeld op kamertemperatuur komen. Voorstelling De analoge multimeter MT-7005 met spiegelschaalverdeling ligt door de vormgeving ervan goed in de hand en beschikt, naast de gebruikelijke meetfuncties, over een batterijtester BAT. Daarbij wordt de celspanning onder last bepaald en aangegeven (BAD = slecht, GOOD = goed). De analoge multimeter kan zowel beroepsmatig, op school als bij uw hobby universeel gebruikt worden. Gebruik, ingebruikneming A Inbouw van de batterij vervangen van de batterij en van de zekering A1 Vervangen van de batterij Opdat het weerstandsmeetbereik van uw meter van uw meter zonder problemen functioneert, moet er een 1,5-V- batterij (penlite = AA) ingebouwd worden. Als bij de weerstandsmeting ondanks draaien aan het stelwiel (Ohm ADJ) de wijzer niet meer op nul gezet kan worden, moet u de batterij vervangen. Hiertoe handelt u als volgt: - Koppel de meter los van het meetcircuit, - Schakel de meter uit (draaischakelaar op OFF ) en - Draai met een geschikte schroevendraaier (kruiskop) de bevestigingsschroeven (3 stuks) uit het onderste deel van de behuizing. 5
- Til de onderste helft van de behuizing er nu voorzichtig af. - Verwijder de verbruikte batterij uit de batterijhouder en - Vervang de batterij door een nieuwe van hetzelfde type. - Let op de juiste poling (+ en -) - Nadat de batterij vervangen is, sluit u de behuizing van de meter weer zorgvuldig. Gebruik de meter in geen geval in geopende toestand. Levensgevaarlijk! Laat geen verbruikte batterij in het apparaat zitten, omdat zelfs tegen uitlopen beschermde batterijen kunnen roesten en er daardoor chemicaliën vrij kunnen komen die schadelijk zijn voor uw gezondheid resp. het batterijvak kunnen vernielen. Verbruikte batterijen zijn klein chemisch afval en mogen niet met het gewone huisvuil verwijderd worden. Hiervoor vindt u in alle winkels waar batterijen verkocht worden inzamelbakken. A2 Vervangen van de zekering U dient er voor te zorgen dat er alleen zekeringen van het aangegeven type en van de aangegeven nominale stroomsterkte gebruikt worden er vervanging. Het gebruik van gerepareerde zekeringen of het overbruggen van zekeringhouders is niet toegestaan. Voor het vervangen van zekeringen koppelt u de meter los van het meetcircuit en schakelt u hem uit. Neem een passende kruiskopschroevendraaier en open de behuizing voorzichtig. Verwijder de defecte zekering en vervang deze door een zekering van hetzelfde type en dezelfde nominale stroomsterkte: 0,5 A flink, 250 V; gebruikelijke aanduiding: F 0,5 A / 250 A of F500mA/250V. Sluit de behuizing en schroef deze weer dicht in omgekeerde volgorde. Neem de meter pas weer in gebruik, als de behuizing veilig gesloten en dichtgeschroefd is. B Aansluiten van de meetsnoeren Gebruik voor uw metingen steeds alleen de vast aangesloten meetsnoeren. Let voor elke aansluiting op de toestand van de aansluitstekkers resp. van de meetpunten alsmede op de onbeschadigde isolatie. De meetsnoeren zijn toegelaten voor spanningen tot max. 500 V. Uw meter, de MT-7005, is ontworpen voor spanningen tot max. 500 VDC resp. VACrms. Wees bijzonder voorzichtig bij het omgaan met spanningen > 25 V wissel- resp. > 35 V gelijkspanning. Als de meter niet gebruikt wordt, steek dan de testpunten in de openingen aan de onderkant van de rubberholster. Overschrijd nooit de maximale ingangsgroottes, omdat er anders door beschadiging van de meter voor u een levensgevaarlijke situatie ontstaat! C Ingebruikneming Instelelement meetfunctieschakelaar of draaischakelaar. Via de draaischakelaar wordt de meter zowel in- als uitgeschakeld (OFF). 6
De meetfunctieschakelaar mag tijdens de meting in geen geval versteld worden, omdat daardoor de meter vernield kan worden (afbraakvonken) resp. omdat er voor u als gevolg daarvan bij spanningen groter dan 25 VACrms resp. 35 VDC een levensgevaarlijke situatie kan ontstaan. In een volledige cirkel gerangschikt, kunnen hier de verschillende meetbereiken (met de wijzers van de klok mee, vanaf OFF ) door het draaien van de schakelaar, gekozen worden: DCV = gelijkspanningsmeting (5 bereiken) DC ma= gelijkstroommeting tot max. 250 ma (3 bereiken) BAT = batterijtest (1,5V ronde cellen, 9V- blokbatterij) ACV = wisselspanningmeting (3 bereiken) Ohm = weerstandmeting (2 bereiken) D Positie voor gebruik Gebruik de meter steeds horizontaal zo, dat u het display kunt aflezen resp. zo dat de analoge aanduiding naar boven wijst. Uitvoeren van metingen A Gelijkspanningsmeting Overschrijd nooit de maximaal toelaatbare ingangsgroottes, ook niet bij de meting van supergeponeerde gelijkspanningen (b.v. bromspanning). Max. 500 VDC. Raak geen schakelingen of delen daarvan aan, als u hogere spanningen dan 25 VACrms daarin meet. Voor het meten van gelijkspanningen handelt u als volgt: 1. Stel de draaischakelaar (2) in op het hoogste spanningsbereik (500V) in het bereik DCV. 2. Verbind de meetpunten met het te meten object (last, schakeling, enz.). 3. De meetwaarde van dit moment wordt getoond. Als de wijzer naar links uitslaat, heeft u de polariteit (+ en -) omgewisseld. In het kleinste meetbereik kan dat bij een te hoge ingangsspanning tot een beschadiging van het meetinstrument (draaispoel- element) leiden. De spannings- meetingang geeft een ingangsweerstand van 2 kohm per V (2 kohm/v) aan. B Wisselspanningsmeting Overschrijd nooit de maximaal toelaatbare ingangsgroottes, ook niet bij de meting van supergeponeerde gelijkspanningen (b.v. bromspanning). Max. 500 VACrms. Raak geen schakelingen of delen daarvan aan, als u hogere spanningen dan 25 VACrms of 35 VDC daarin meet. 7
Voor het meten van gelijkspanningen handelt u als volgt: 1. Stel de draaischakelaar (2) in op het hoogste spanningsbereik (500V) in het bereik ACV. 2. Verbind de meetpunten met het te meten object (last, schakeling, enz.). 3. De meetwaarde van dit moment wordt getoond. De spannings- meetingang geeft een ingangsweerstand van 2 kohm per V (2 kohm/v) aan. C Gelijkstroommeting Voor het meten van gelijkspanningen handelt u als volgt: 1. Stel de draaischakelaar (2) in op gelijkstroommeting DCmA (0,5 ma of 10 ma of 250 ma). 2. Verbind de meetsnoeren in serie met het meetobject (zie onderstaande afbeelding). Meet geen stromen in stroomcircuits, waarin spanningen > 250 VDC kunnen voorkomen, opdat de meter niet beschadigd wordt en er daardoor voor u een levensgevaarlijke situatie kan bestaan. Meet in geen geval stromen > 0,25 A. D Weerstandsmeting Overtuig u ervan, dat alle te meten schakelingen of delen van schakelingen en componenten zowel als andere meetobjecten absoluut spanningloos zijn. Voor de weerstandsmeting handelt u als volgt: 1. Zet de draaischakelaar op Ohm (2 bereiken: Rx1k tot 1 Mohm en Rx10 tot 10 kohm). 2. Controleer de meetsnoeren op doorgang door beide punten met elkaar te verbinden. Daarop wordt er een een weerstandswaarde van ca. 0,1 tot 0,2 Ohm ingesteld (= weerstand van de meetsnoeren). Aan de linker kant van de meter bevindt zich een stelwiel met de aanduiding 0 Ohm ADJ, wat zoveel betekent als een nulcompensatie. Met dit wiel stelt u de wijzer bij kortgesloten ( tegen elkaar aan gehouden ) meetpunten in op 0 Ohm. Daarna maakt u de beide meetpunten los van elkaar. 3. Nu verbindt u de meetpunten met het meetobject. Als de vermeende weerstand van het meetobject minder dan 10 Ohm bedraagt, moet u de weerstandswaarde van uw meetsnoeren daar van aftrekken. Aanwijzingen! Als u een weerstandsmeting uitvoert, let er dan op, dat u de te meten punten, die u met de punten van de meetsnoeren aanraakt, vrij zijn van vuil, olie, soldeerlak of dergelijke. Dergelijke omstandigheden kunnen de meetwaarde vervalsen. 8
Zodra de wijzer zich tot aan de linker aanslag bevindt (liggende 8 = oneindig), heeft u het meetbereik overschreden resp. het meettraject is onderbroken. E Decibelmeting db Bij de decibelmeting moet de bronimpedantie van de meetschakeling 600 Ohm bedragen, anders is er geen correcte meting mogelijk. Stel de draaischakeling in op ACV en verbind de testpunten met het meetobject. In het 10V- bereik is de db- aanduiding (rode schaalverdeling boven BAT ) direct afleesbaar. In het 50-V- meetbereik moet u bij de displaywaarde 14 db optellen, in het 500-V- bereik 34 db. Bij meetsignalen met delen gelijkspanning wordt er aanbevolen tussen + en - een condensator met minimaal 100 nf te schakelen (let op de spanningsweerstand). Houd u beslist aan de veiligheidsaanwijzingen. F Batterijtest 1. Stel de draaischakelaar in op de schakelpositie 1,5V of 9V in het bereik BAT. 2. Leg de meetpunten met de juiste poling (rood aan + en zwart aan -) tegen de polen van de batterij. 3. Bij de meting van 9V- blokbatterijen wordt u de spanning getoond bij een belasting met ca. 10 ma. 4. Bij de meting van 1,V- ronde batterijen wordt u de spanning getoond bij een belasting van ca. 125 ma. Daardoor is het mogelijk, iets te zeggen over de toestand resp. de restcapaciteit van de batterij, voordat deze op milieuvriendelijke wijze verwijderd dient te worden. Verwijdering Als de analoge multimeter ondanks een goede weerstandsmeting- batterij en zekering niet meer functioneert resp. niet meer gerepareerd kan worden, dan dient deze volgens de geldende wettelijke voorschriften verwijderd te worden. Verhelpen van storingen Fout Geen stroommeting mogelijk Geen weerstandsmeting resp. nulcompensatie mogelijk Mogelijke oorzaak Is de zekering in orde? Hebben de meetsnoeren een zeker contact met het meetobject? Is de batterij op? (b.v. na langdurige opslag, niet gebruikt) Bij het openen van deksels of het verwijderen van delen, behalve als dat met de hand mogelijk is, kunnen spanningvoerende delen blootgelegd worden. Ook aansluitplekken kunnen spanningvoerend zijn. Voor een kalibrering, onderhoud, reparatie of het vervangen van onderdelen of modules, moet het apparaat van alle spanningsbronnen en meetcircuits losgekoppeld zijn, als het openen van het apparaat nodig is. Als daarna een kalibrering, onderhoud of reparatie aan het geopende apparaat onder spanning onvermijdelijk is, mag dat alleen gedaan worden door een vakman, die vertrouwd is met de 9
daaraan verbonden gevaren resp. met de desbetreffende voorschriften daarvoor (VDE-0100, VDE-0701, VDE-0683). Condensatoren in het apparaat kunnen nog geladen zijn, zelfs als het apparaat van alle spanningsbronnen en meetcircuits losgekoppeld is. Onderhoud en verzorging Afgezien van het vervangen van de batterij en indien noodzakelijk een zekering en het af en toe schoonmaken is het apparaat onderhoudsvrij. Bij eigenmachtige reparaties aan of in het apparaat vervalt het recht op garantie. Het vervangen van de batterij en de zekering vindt u onder Gebruik. Voor het schoonmaken van het apparaat resp. van het display gebruikt u een schone, niet pluizende, antistatische droge doek. Gebruik voor het schoonmaken geen koolstofhoudende schoonmaakmiddelen of benzine, alcohol of dergelijke. Daardoor wordt het oppervlak van de behuizing aangetast. Bovendien zijn de dampen schadelijk voor de gezondheid. Gebruik voor het schoonmaken geen gereedschap met scherpe kanten, schroevendraaiers of metalen borstels e.d. Technische specificaties en meettoleranties Technische specificaties Display : analoge aanduiding met draaispoelmeetinstrument en spiegelschaalverdeling Max. ingangsstroom : 250 ma Werktemperatuur : +5 C tot +40 C Rel. luchtvochtigheid : 0 tot 75%, niet condenserend Temperatuur voor gegarandeerde precisie : +23 C ±5K Soort batterij : 1 x 1,5V- ronde cel AA (mignon), type LR6 of 15G, UM3 of AA of dergelijke Gewicht : ca. 288g (met batterij, rubber holster en meetsnoeren) Afmetingen (lxbxh) : 155 x 88 x 49 mm Meettoleranties Aanduiding van de precisie in ±(% gerefereerd aan de schaal- eindwaarde). Precisie 1 jaar lang bij een temperatuur van +23 C ±5K, bioj een relatieve luchtvochtigheid van minder dan 75%. Werkingssoort Meetbereik Precisie Gelijkspanning Alle bereiken 2,5/10/50/250/500V ±5% Ingangsimpedantie 2 kohm per V Wisselspanning Alle bereiken ±5% Geldig voor alle bereiken van 45 Hz tot 100 Hz Ingangsimpedantie 2 kohm per V ±5% Gelijkstroom Alle bereiken ±5% 0,5/10/250 ma Weerstand Rx10, Rx1k ±5% 10
Batterijtest 1,5-V-bereik: 125 ma laststroom 9-V-bereik: 50 ma laststroom ±10% ±5% Maximale ingangsgroottes, bescherming tegen overbelasting Spanningsmeting : 500 VDC resp. 500 VACrms (rms = effectief) Stroommeting : max. 250 ma DC, max. 250 VDC overbelastingsbescherming: flinke, 0,5-A-250-V-zekering (afmeting: 5 x 20 mm) Weerstandsmeting : max. 1 Mohm De functies batterijtest en weerstandsmeting zijn niet beveiligd tegen te hoge ingangsspanningen of overbelasting. Een overschrijding van de maximaal toelaatbare ingangsgroottes resp. een overbelasting leidt onder ongunstige omstandigheden tot beschadiging van de meter resp. tot levensgevaar voor de gebruiker. 11