Look good, 1 feel better Brochure over verzorging en make-up voor kankerpatiënten
2 Colofon Tekst: Danielle Van Horenbeek Inhoudelijke ondersteuning: Christine Berlo, Jenny Claes en Martine Dehaene, schoonheidsspecialistes Vlaamse Liga tegen Kanker Gigi Bowmer, Estée Lauder Kritische lectuur: Lies Mispelon, schoonheidsspecialiste An Goossens, dermatologe Eindredactie: Brecht Desplenter Lay-out: Kokoz, Hugo Gielen Foto s: Els Verhaeghe Druk: Perka Met dank aan Els omdat we haar mochten fotograferen Herwerkte versie, augustus 2013 Vlaamse Liga tegen Kanker De Vlaamse Liga tegen Kanker organiseert in verschillende ziekenhuizen (gratis) workshops Look good feel better in samenwerking met Wilt u graag deelnemen aan zo n workshop van de Vlaamse Liga tegen Kanker? Informeer bij het ziekenhuis waar u wordt behandeld. Indien er in uw ziekenhuis geen workshops georganiseerd worden, kunt u bellen naar de Vlaamse Kankertelefoon 078/150.151 of mailen naar kankerlijn@tegenkanker.be Men zal u graag informeren over de mogelijkheden op andere locaties.
Inhoud Huidverzorging 6 Gelaatsverzorging 7 Lichaamsverzorging 12 Handen en voeten 13 Make-up 16 Corrector 16 Fond de teint 17 Blush 17 Oogmake-up 17 Lippen 19 Poeder 19 Haar 24 Verzorging 24 Haaruitval 24 Pruiken 25 Sjaaltjes 28 Zonnen en wellness 30 Aandacht voor kleuren/stijl 32 3 Wenkbrauwen en wimpers 20 Wenkbrauwen bijtekenen 21 Wenkbrauwsjablonen gebruiken 22 Wenkbrauwen tatoeëren 22 Wimpers 23
4
Even tijd voor uzelf Iedereen ziet er graag goed uit. En wie er goed uitziet, voelt zich ook beter en heeft meer zelfvertrouwen. Dat is zo voor wie gezond is, maar zeker ook voor wie ziek is. U hebt een grauwe teint, u verliest uw haar en wenkbrauwen, u hebt een vermoeide uitstraling? Dat is niet prettig, maar wel heel normaal. Uw lichaam krijgt het hard te verduren door de ziekte en bovendien kunnen de behandelingen voor onaangename nevenwerkingen zorgen. 5 Deze brochure vertelt u hoe u er snel beter kunt uit zien met een goed verzorgde huid, een leuk sjaaltje Ook al bent u moe en hebt u er weinig zin in, probeer toch een paar dingen uit. Wedden dat u verrast zult zijn over het positieve effect? Look good, feel better, want wie er goed uitziet, voelt zich meestal ook beter. Succes!
Huidverzorging 6 Huidtypes Naargelang het vetgehalte van de huid maakt men meestal onderscheid tussen drie huidtypes. Elk huidtype vraagt om een specifieke verzorging. Daarom is het belangrijk te bepalen welk huidtype u hebt. De droge huid: ze voelt ruw of schilferig aan en de poriën zijn gesloten. De huid is soms rood en kan ter hoogte van de handen kloofjes vertonen. De gemengde huid: de neus, de kin en het voorhoofd zijn veeleer vet en hebben open poriën (de T-zone) maar de wangen zijn droog. De vette huid: de huid glimt en heeft open poriën. Hydratatie Naast het vetgehalte is ook het vochtgehalte van de huid belangrijk. Een huid die onvoldoende water bevat, is gedehydrateerd. De huid voelt aan alsof er te weinig huid is (de huid trekt ) en vertoont kleine rimpeltjes. Ze voelt ruw aan en kan schilferen. Verwar een droge huid dus niet met een gedehydrateerde huid. Het is best mogelijk dat iemand een gedehydrateerde maar toch vette huid heeft. Veranderingen van de huid Onze huid verandert in de loop van ons leven. Die veranderingen treden op onder invloed van verschillende factoren. Naarmate u ouder wordt, zal uw huid droger worden. Ze verliest ook stilaan haar elasticiteit.
Uw gezondheidstoestand is bepalend voor de conditie van uw huid. Bij ziekte kan de huid er grauw en vaal uitzien. Een gewijzigde hormonale toestand doet uw huid veranderen. Zo kan de huid tijdens de menopauze droger en schilferig worden, of ze kan rode vlekken vertonen. Maar ook een medische behandeling kan de hormonale huishouding behoorlijk in de war sturen. Het is dus best mogelijk dat u vroeger een vette huid had en nu een droge huid. U kunt de verzorging van uw huid het best aanpassen aan die verandering. Ten slotte heeft onze huid andere noden naargelang de omgevingsfactoren. Zo zullen koude of airconditioning de huid uitdrogen, waardoor ze extra hydratatie nodig heeft. Gelaatsverzorging Een dagelijkse verzorging van onze huid is belangrijk. s Morgens reinigt u de huid en daarna brengt u een dagcrème aan om de huid te verzorgen en te beschermen tegen de weersomstandigheden en tegen vervuiling. s Avonds reinigt u de huid opnieuw en brengt u een nachtcrème aan. Tot de wekelijkse verzorging behoren eventueel een grondige reiniging door de huid te peelen. Daarvoor kiest u een product met fijne korrels waarmee u zachtjes over het gezicht wrijft. Is uw huid gevoelig, dan kunt u beter kiezen voor een milde peeling op basis van enzymen, zonder korrels. U laat de peeling eventjes op de huid drogen en wrijft of wast die daarna gewoon af. Gelaatsverzorging Reinigen Masker Verzorgen en beschermen Serum Dagcrème Nachtcrème Lichaamsverzorging Handen en voeten 7
8 Als uw huid heel erg gevoelig is geworden door de behandelingen, kunt u die grondige reiniging beter achterwege laten. U kunt de huid ook verzorgen door een maskertje aan te brengen. Reinigen Neem s avonds de tijd om het gelaat te ontdoen van make-up en onzuiverheden. Gebruik een zachte reinigingsmelk of gel en ga met lange zachte bewegingen over het gezicht. Vergeet de lippen niet. De oogmake-up verwijdert u met een speciaal product voor de ogen. Er bestaan ook praktische reinigingsproducten, vaak in de vorm van vochtige doekjes, die u zowel voor het gelaat als voor de ogen kunt gebruiken. Ze zijn handig op reis, maar ook tijdens een opname in het ziekenhuis. Vervolgens verstuift u lotion over het gelaat. Let op, gebruik een lotion zonder alcohol, want alcohol heeft een uitdrogend effect. Dep het gelaat droog met een tissue, liefst zonder te wrijven. De huid is nu volledig schoon. Soms is de verleiding groot om s avonds in bed te kruipen zonder de ogen af te schminken. Neem altijd de tijd om ze te reinigen, want als er tijdens de slaap restjes van de oogmake-up in het oog terechtkomen, kunnen er vrij ernstige oogirritaties optreden. Maskers Gezichtsmaskers worden al sinds de oudheid gebruikt met het oog op kleine schoonheidswondertjes. Egyptenaren brachten op het gelaat een pasta aan die bestond uit het vruchtvlees van abrikozen, vijgen en kokosmelk. Griekse vrouwen gebruikten maskers van aarde. Men dacht dat er onder dat masker allerlei mysterieuze dingen konden gebeuren.
Hun geheimzinnige karakter hebben de maskers tegenwoordig wel verloren. maar de huidige gezichtsmaskers zijn wel een echte weldaad voor de huid. Een gezichtsmasker kunt u gerust zelf aanbrengen. Veel vaardigheid vereist het niet en veel tijd hoeft u er niet voor uit te trekken: de gemiddelde rusttijd van een masker is vijftien minuten. Het is wel belangrijk dat u het juiste masker kiest. Als de huid er vaal, droog en dof uitziet, kan een hydraterend masker wonderen verrichten. Een gevoelige huid heeft baat bij een kalmerend en hydraterend masker. 9 Het ene masker spoelt u na een paar minuten gewoon af met water, een ander laat u drogen om het vervolgens in zijn geheel van het gelaat te trekken. Vindt u al dit gedoe te omslachtig, dan bestaan er ook maskertjes die u s avonds aanbrengt. s Morgens kunt u het gewoon verwijderen.
Bewaren en gebruiken van schoonheidsproducten Ga liever niet met de vingers in een potje crème. De kans bestaat dat u bacteriën in het potje brengt en daardoor bederft de crème. 10 Hoe weet u dat er iets mis is? Als de crème slecht ruikt of er anders uitziet. Bewaar de producten in een koele ruimte. De badkamer is niet altijd ideaal: door de warmte kunnen bacteriën zich snel vermenigvuldigen. De meeste schoonheidsproducten hebben een beperkte houdbaarheid. Na 6 maanden vermindert de werking van de actieve bestanddelen en heeft het product niet meer hetzelfde resultaat. Een oogmaskertje wordt lokaal aangebracht. Het ontspant en ontzwelt de huid rondom het oog. Er bestaan gebruiksvriendelijke formules waarbij u een patch onder het oog bevestigt en na een tijdje weer weghaalt. Vraag advies en gebruik niet om het even welk product.
Verzorgen en beschermen Serum Voor een huid die het hard te verduren heeft, bijvoorbeeld tijdens een chemokuur, is een herstellend serum een aanrader. Een serum brengt u aan vóór de dag- of nachtcrème maar gebruikt u nooit alleen, altijd in combinatie met een crème. Dagcrème De crème moet de huid hydrateren en aangepast zijn aan uw huidtype. Ze beschermt tegen wind en vervuiling. Veel dagcrèmes beschermen ook tegen uv-stralen. Strijk de crème uit van het midden van het gelaat naar de buitenkant en masseer de huid zacht om de crème goed te laten inwerken. Vergeet ook de oren en de hals niet. Een gekleurde dagcrème kan eventueel de fond de teint overbodig maken. Gebruik bij voorkeur oogcrème voor de huid rond de ogen. De huid is er dunner en teerder, ze heeft een verminderde bloeddoorstroming en een zwakkere celstofwisseling. Een oogcontourcrème brengt u aan van de binnenste ooghoek naar de buitenste ooghoek. Smeer de gel of crème niet te dicht bij de wimperrand om oogirritaties te vermijden. Nachtcrème Bij een erg droge huid kunt u het best een voedende nachtcrème gebruiken. U kunt ook kiezen voor een specifiekere nachtverzorging, zoals een verstevigende crème of een antirimpelcrème. 11
12 Lichaamsverzorging Gebruik het best een zeepvrij wasproduct als u last hebt van een droge huid. Badschuim is leuk bij het baden, maar werkt sterk uitdrogend. Vermijd het als u een erg droge huid hebt. Badolie is huidvriendelijker, behalve dan voor mensen met acne. Douchen is te verkiezen boven baden, omdat daarbij minder natuurlijke vetten en vochtvasthoudende stoffen aan de huid worden onttrokken. Bij het douchen wordt de douchezeep van de huid gespoeld en komt ze maar kort in contact met de huid. Vermijd extreme temperaturen (te warm of te koud) bij baden of douchen. Breng na het douchen of baden een vochtinbrengende crème aan, zeker bij een droge huid. Een wekelijkse grondige reiniging (scrubben) laat u het best achterwege als uw huid erg gevoelig is. Lichaamsverzorging tijdens radiotherapie Was de huid voorzichtig met douche- of badolie. Gebruik geen deodorant of andere producten. Krab niet bij jeuk maar druk zachtjes op de huid. Behandel de bestraalde huid zachtjes en draag geen kleren die knellen of schuren. Slaap bij voorkeur in katoenen lakens. Was uw kleren met milde, neutrale wasmiddelen en gebruik liever geen wasverzachter. Als u bestraald wordt, kan na een paar weken irritatie van de huid optreden. Ze kan rood worden en er ontstaan soms wondjes. Vraag hierover advies aan uw arts of aan de verpleegkundige.
Handen en voeten Onze handen hebben het vaak hard te verduren: ze koelen af bij koude temperaturen, ze worden nat bij de afwas of bij het poetsen, ze komen in contact met zeep en detergenten. U kunt ze daarom het best geregeld verzorgen met een handcrème. Door chemo- en radiotherapie kan de huid van uw handen, maar ook van uw voeten, uitdrogen. Een verzachtende, verzorgende crème is geen overbodige luxe. Onze nagels zijn erg nuttig. Ze beschermen de vingers tegen stoten, we kunnen ermee krabben, iets loswrikken. Door uw ziekte en de behandeling kunnen ze erg broos en breekbaar worden, ze kunnen verkleuren of witte lijntjes krijgen. U kunt dat niet echt verhelpen, maar u kunt ze wel een beetje sparen en verwennen. Tips Draag huishoudhandschoenen bij het poetsen want schoonmaakmiddelen maken uw nagels kwetsbaar en zwak. Masseer voor het slapengaan uw nagels met nagelolie. Dat verbetert de conditie van de nagels. Behandel droge, gescheurde nagelriemen (onderaan de nagel) met een nagelriemverzachter. Knip de nagelriemen nooit af, want anders krijgt u wondjes. Knip de nagels recht af om inscheuren en infecties te vermijden. Breekbare, broze nagels kunt u het best niet lakken, omdat de solventen van de nagellakken en de dissolvants de nagels nog brozer maken. 13
Tijdens de chemotherapie: 14 De huid kan zeer droog en ruw zijn. Breng daarom s avonds overmatig crème aan en ga slapen met katoenen handschoenen zodat de crème heel de nacht haar werk kan doen. De nagelplaat kan loslaten. In het slechtste geval kunnen nagels ook uitvallen. Erg vervelend maar wees gerust, na de chemokuur zal de nagel weer aangroeien. Gebruik in elk geval huishoudhandschoenen en gebruik een ontsmettende zeep. - Vraag zeker advies aan een arts of een verpleegkundige voor de verdere verzorging. De nagels kunnen kleurveranderingen vertonen. Ook dat is tijdelijk. Voor een speciale gelegenheid kunt u de nagels lakken. Haal de nagellak er na een paar dagen wel terug af. Gebruik nagelremover zonder aceton.
15
Make-up 16 Corrector Fond de teint Blush Oogmake-up Oogschaduw: harmonie is belangrijk Mascara Oog- en wenkbrauwpotlood Lippen Poeder Make-up wil het mooie en het karakteristieke van een gezicht versterken en onregelmatigheden verdoezelen. Een mooie opmaak valt niet op en vormt een harmonisch geheel. Uiteraard is het aanbrengen van make-up geen verplichting! En als u geen lippenstift of mascara gebruikte voor de tijd dat u ziek werd, dan moet u dat nu ook niet doen als u zich daar niet goed bij voelt. Als u verkiest om uw huid enkel goed te verzorgen, dan is dat prima! Een goede verzorging zal u zeker een goed gevoel geven. Maar misschien kunt u toch eens iets uitproberen? Niets te opvallend om te starten. Kom verrassend uit de hoek, voor de anderen maar vooral voor uzelf! En niets belet u om de make-up ook meteen weer te verwijderen als het resultaat niet zou meevallen! De stappen die u achtereenvolgens kunt zetten, zijn: corrector, fond de teint, blush, oogmake-up, lippen, poeder. 1 Corrector Met een corrector kunt u eventueel donkere kringen onder de ogen, of vlekken en verkleuringen corrigeren, camoufleren. Kies een corrector die voldoende dekt en bij voorkeur een tint lichter is dan uw fond de teint. Voor een goed resultaat brengt u de corrector aan met een penseel en daarna gebruikt u uw vingers om de corrector in de huid te laten dringen.
2 Fond de teint In tegenstelling tot de zware, dekkende fond de teint van vroeger, bestaan er nu lichte, natuurlijke producten. Kies een fond de teint die zo dicht mogelijk bij uw huidskleur aansluit. Een te donkere kleur fond de teint benadrukt de fijne lijntjes en de rimpels. Een gekleurde dagcrème is een goed alternatief voor de fond de teint, maar zal niet volstaan als u oneffenheden of vlekken wil verbergen. Blush Blush geeft een natuurlijke, subtiele kleur aan de wangen en brengt meer vitaliteit en energie in de gelaatsuitdrukking. Blush wordt, afhankelijk van de gelaatsvorm, aangebracht op de jukbeenderen of net eronder, zeker niet lager dan de neus en niet verder naar het midden van het gelaat dan de buitenste hoek van de oogiris. 3 Met blush kunt u twee effecten bekomen. Wanneer u de blush verticaal aanbrengt, best van beneden naar boven, dan versmalt het gelaat. Horizontaal aangebrachte blush maakt het gezicht breder. 4 Oogmake-up Oogschaduw: harmonie is belangrijk U hebt de keuze tussen heel veel kleuren. Men mag niet merken waar een kleur begint en waar een kleur eindigt, de kleuren moeten in mekaar vervagen. Hou er wel rekening mee dat wat u licht kleurt, als het ware naar voren komt en vergroot. Een donkere kleur heeft het omgekeerde effect. Gezwollen oogleden kleurt u dus het best donker. Zeker als uw wimpers uitgevallen zijn, kunt u uw ogen misschien een beetje extra aandacht geven. De kleuren die u 17
gewoonlijk gebruikt, zullen zonder wimpers of wenkbrauwen wel een ander effect hebben. Gebruik het best geen te harde kleuren. Mascara Mascara doet de wimpers langer en voller lijken. Oog- en wenkbrauwpotlood Een oogpotlood benadrukt de oogomtrek, maar niet iedereen verdraagt het contact zo dicht bij het oog. Als u er zich niet gemakkelijk bij voelt, doet u het beter niet. Met een wenkbrauwpotlood kunt u de wenkbrauwen bijtekenen (zie verder). 18 Tips Hebt u een vermoeide oogopslag? Maak dan enkel de bovenste wimpers op en laat de onderste wimpers vrij van mascara. Kiest u voor een warme uitstraling? Gebruik dan zwartbruine of donkerbruine mascara. Zwarte en donkerblauwe mascara zorgen voor een koeler effect.
Lippen U kunt de contouren met een lippenpotlood corrigeren en vervolgens met een lippenpenseel de lippen opvullen. De kleur houdt langer als u de lippen eerst poedert en vervolgens de lippenstift aanbrengt. Als bijwerking van de behandelingen hebt u misschien een droge mond. Daardoor kunnen de lippen ook droog zijn en is een hydraterende balsem welkom. 5 6 Poeder Poeder fixeert de make-up. Breng het lichtjes aan over de make-up. Kies de kleur van het poeder niet donkerder dan de fond de teint. Er bestaat ook kleurloos poeder dat enkel een mat effect geeft. Gebruik poeder met mate, want te veel poeder accentueert de rimpels en maakt oneffenheden zichtbaarder. Neem royaal poeder met de borstel op en klop er dan even mee zodat het overtollige poeder er afvalt. Kies poeder met mineralen want die is licht en droogt de gevoelige huid niet uit! 19
Wenkbrauwen en wimpers 20 Door de behandeling tegen kanker kan uw haar uitvallen. Behalve uw hoofdhaar, schaam- en okselhaar kunt u ook wenkbrauwen en wimpers verliezen. Die groeien na chemotherapie allemaal terug. Slechts in uitzonderlijke gevallen na radiotherapie is dat niet het geval. Tijdens de behandeling kunt u al een en ander doen om die erg zichtbare tekenen van uw ziekte te maskeren. Wenkbrauwen bijtekenen Wenkbrauwsjablonen gebruiken Wenkbrauwen tattoeëren Wimpers
Wenkbrauwen bijtekenen (door Gigi Bowmer) Gebruik een wenkbrauwpoeder, oogschaduw of wenkbrauwpotlood met koele ondertoon. 1 Begin van de wenkbrauw: trek een denkbeeldige lijn langs de neusvleugel richting de binnenooghoek. Zet een stipje waar de lijn de wenkbrauw raakt. 2 Lengte van de wenkbrauw: trek een denkbeeldige lijn vanaf de neusvleugel langs de buitenooghoek. Zet een stipje als geheugensteun. 3 Bepaal het hoogste punt van de wenkbrauw de hoek door de wenkbrauw op 3/4e zacht op te tillen. Zet een stipje in het hoogste punt van de hoek. 4 Start met tekenen vanaf de aanzet; trek kleine schetsstreepjes van beneden naar boven. Een klein stukje verder, eerder van boven naar beneden, steeds richting het hoogste punt van de hoek. Dat zorgt namelijk ongeacht de leeftijd voor een lift. 5 Ga vanuit de hoek naar het stipje van het uiteinde. Aarzel niet om de lijn dan nog iets verder door te trekken. 6 Vervaag het geheel met een borsteltje. 7 Tip: zet de wenkbrauw eerst heel licht aan. Is de vorm goed? Maak deze dan iets sprekender. 21
22 Wenkbrauwsjablonen gebruiken Als u problemen hebt met het bijtekenen van de wenkbrauwen omdat u de moed niet hebt om het te doen, omdat u het te moeilijk vindt, of omdat u uw arm te lang moet heffen en dat niet zo goed lukt, dan is er gelukkig nog een heel eenvoudige oplossing voor het verlies van uw wenkbrauwen. In de handel verkoopt men setjes met wenkbrauwsjablonen en poeder. U kiest een sjabloon en vult die op met poeder. Het uitproberen waard! Wenkbrauwen tatoeëren Als wenkbrauwen niet meer teruggroeien, dan kunt u ze laten tatoeëren door een schoonheidsspecialiste die zich hierin heeft gespecialiseerd. Maar wacht met het aanbrengen van een permanente make-up tot uw behandeling helemaal achter de rug is. Uw gezichtshuid is tijdens de behandeling immers erg gevoelig, met een risico op infecties. Indien u die mogelijkheid overweegt, overleg dan met uw kankerspecialist hoelang u het best wacht.
Wimpers Ook de wimpers kunnen uitvallen en die kunt u uiteraard niet zomaar bijtekenen. Wat kunt u wél doen? Een lijntje op de rand van het bovenste ooglid kan het oog meer accentueren en voor meer expressie zorgen. U kunt valse wimpers aanbrengen. Maar wees er op voorbereid dat het aanbrengen en verwijderen (iedere avond!) een zekere handigheid vereist. U kunt ook allergisch reageren op de lijm waarmee u de wimpers aanbrengt. Wanneer u maar weinig wimpers hebt, kunt u beter geen mascara gebruiken. De mascara accentueert de wimpers en bijgevolg zal het door de mascara nog meer opvallen dat u weinig wimpers hebt. Camoufleren van vlekken en littekens Tijdens de periode van de behandeling kunnen er rode vlekken op uw gezicht verschijnen. U kunt die verbergen met een correctiestick, maar raadpleeg zeker eerst uw behandelend arts. Ook littekens kunnen doeltreffend met make-up verborgen worden. Maar ook hier: vraag eerst of het litteken gecamoufleerd màg worden. En als het mag, wanneer en met welk product. Een recent litteken mag u zeker niet blootstellen aan zonlicht. 23
Haar Verzorging Haaruitval 24 Verzorging Haaruitval Pruiken Prijzen Tussenkomst van het ziekenfonds Sjaaltjes Uw ziekte, de medicatie en de behandelingen kunnen uw haar droog en breekbaar maken. Tijdens de behandeling doet u er best aan het haar niet te veel te belasten: was uw haar niet te veel (1 tot 2 keer per week) kies een zachte shampoo doe geen kleuringen of haarsprays op uw haar kam het haar zacht en niet te vaak gebruik beter geen haardroger geef uw haar af en toe een voedend masker vermijd elastiekjes, speldjes Haaruitval is een erg zichtbaar gevolg van chemotherapie. Gelukkig begint het haar ongeveer drie tot vier weken na de laatste kuur terug te groeien. Van radiotherapie (bestraling) valt uw haar niet uit, behalve dan op de plaats waar u bestraald wordt. Dus alleen bij bestraling op uw hoofd, valt uw hoofdhaar uit. De hoofdhuid wordt niet altijd helemaal bestraald, soms valt dan ook maar een gedeelte van het hoofdhaar uit. Na afloop van de bestralingen komt het haar meestal terug. Bij lage bestralingsdosissen bent u zekerder dat het terugkomt, bij hoge dosissen bent u minder zeker en kan het langer duren. Informeer u hierover bij uw arts.
Na de haaruitval is de hoofdhuid erg gevoelig, geïrriteerd, droog en schilferig. Masseer de hoofdhuid zachtjes met olie en spoel met lauw water. Sommigen voelen er zich beter bij als ze hun haar kort laten knippen vóór de chemotherapie. Dat is uiteraard niet verplicht. U doet gewoon datgene waarbij u zich het best voelt. Haar verliezen is een ingrijpende gebeurtenis, emotioneel erg moeilijk om dragen. Het is volkomen normaal dat u boos bent, droevig of verlegen. Pruiken Pruiken hebben nog vaak een negatieve bijklank. Vroeger zag u al van ver dat iemand een pruik droeg en bovendien waren ze onaangenaam om dragen. Maar dat is gelukkig verleden tijd. Pruiken zijn erg geëvolueerd en tegenwoordig kan een pruik echt een goede, comfortabele oplossing zijn. Wees gerust, pruiken belemmeren geenszins de natuurlijke haargroei. 25 Maar u kunt overwegen om een pruik aan te schaffen. En er bestaan ook heel leuke sjaaltjes of hoedjes. Informeer u bij de leverancier voor onderhoudstips, specifiek voor het type pruik dat u gekozen hebt.
Tips Wacht niet tot u kaal bent om een pruik aan te schaffen. Het is belangrijk dat de kapper uw kapsel en haarkleur ziet, zodat hij er rekening mee kan houden wanneer hij u adviseert bij de keuze van een pruik. Houd er rekening mee dat de pruik waarschijnlijk besteld moet worden. Als u ze tijdig bestelt, hebt u ze in huis als u ze nodig hebt. 26 Ga bij het kiezen van een pruik nooit overhaast te werk. Stel de vragen waarmee u zit. Gaan de mensen het niet zien? Ga ik die muts wel verdragen? Is ze niet warm? Zal ze niet afvallen? Hoe moet ik ze onderhouden? Kies voor een pruikenzaak die een aparte ruimte heeft waar u discreet de pruiken kunt passen. Neem een afspraak zodat u voldoende tijd hebt om te kiezen. Neem iemand mee die u kan helpen bij het kiezen (een zus, een vriendin). Een tweede mening is vaak verhelderend. Maar let wel: u bent degene die zich goed moet voelen met de pruik! Als u zich niet goed voelt of u vindt het heel vervelend om naar een kapsalon te gaan, dan kunt u ook vragen of men de pruiken bij u thuis wil komen tonen.
Prijzen Voor de prijzen van een pruik kunt u het best bij een pruikenzaak informeren omdat die heel erg variëren. Er bestaan pruiken in alle prijsklassen. Zo is een standaardpruik uiteraard goedkoper dan maatwerk en is synthetisch haar goedkoper dan echt haar. Tussenkomst van het ziekenfonds Mannen en vrouwen die door chemotherapie of bestraling van het hoofd volledig kaal worden, kunnen van het ziekenfonds een tussenkomst voor een pruik krijgen: 180 euro voor tijdelijke kaalhoofdigheid door chemotherapie of bestraling en 270 euro wanneer die kaalhoofdigheid blijvend is. Bezorg het ziekenfonds de factuur van de pruik en een voorschrift van de behandelende arts. Patiënten kunnen meermaals een beroep doen op de terugbetaling, op voorwaarde dat er meer dan twee jaar verloopt tussen de verschillende aankopen. 27
28 Sjaaltjes Voor wie liever geen pruik wil, bestaan er in de handel allerlei leuke hoedjes en sjaaltjes. Neem geen sjaaltjes in zijde of polyester. Dat zijn gladde materialen die erg onpraktisch zijn omdat ze wegschuiven als de schedel kaal is. Let ook op naden: zij kunnen de gevoelige hoofdhuid irriteren en pijn doen. U kunt er een feestelijk sjaaltje van maken met een leuke speld. Sjaaltjes knopen Vouw de sjaal over uw hoofd, met de lange kant vooraan, 4 à 6 cm boven uw wenkbrauwen (of drie vingers). Knoop de zijpunten achter uw hoofd De afhangende punten in de nek brengt u voorzichtig omhoog en u zet ze achter de knoop vast.
Info U vindt een handig overzicht van winkels en webshops van pruiken, hoeden, mutsen, sjaaltjes en andere hoofdbedekkingen op www.tegenkanker.be/pruikenenzo Voor adressen kunt u ook kijken in de Gouden Gids of bellen/mailen naar de Vlaamse Kankertelefoon (078/150.151, kankerlijn@tegenkanker.be), de hulplijn van de Vlaamse Liga tegen Kanker. 29
Zonnen... zalig maar tijdens de behandeling liever niet 30 Als u bestraald wordt of chemotherapie krijgt, is uw huid nog kwetsbaarder. Het is daarom beter uw huid in die periode absoluut niet bloot te stellen aan de zon. Ga ook niet naar de zonnebank. Natuurlijk hoeft u niet de hele tijd binnen te blijven als de zon schijnt. Maar geef de voorkeur aan de schaduw. Smeer u zeker in met een zonnecrème met een hoge beschermingsfactor (50). Het kan erg veel deugd doen om op een zonnige dag een wandeling te maken of om op een terrasje te zitten... en voor de aanmaak van vitamine D is het zonlicht essentieel. Maar iedereen weet dat de zon ook zonnebrand kan veroorzaken, dat we allergisch kunnen zijn aan de zon, dat de zon de huid vroegtijdig doet verouderen, pigmentvlekken kan veroorzaken, de huid kan beschadigen en tot huidkanker kan leiden. Zich beschermen tegen de zon is dus heel belangrijk, voor iedereen. Als u na de behandeling in de zon komt, gebruik dan ook nog een goede crème met een voldoende hoge beschermingsfactor. Vermijd de middagzon. Denk eraan dat u achter een venster ook kunt verbranden. Een hoedje is zeker niet overbodig om brandwonden te vermijden. In de periode dat u geen wenkbrauwen en wimpers hebt, zet u in de zon het best een zonnebril op die voor een goede bescherming zorgt. Het is belangrijk dat u uw ogen en de gevoelige huid rond uw ogen goed beschermt.
en wellness Als u lymfoedeem hebt, zal de warmte het oedeem nog doen toenemen. Er komt veel bloed naar het weefsel waardoor er een ophoping van lymfevocht kan ontstaan. De warmte in een sauna kan ook dat effect hebben. Vermijd dus extreme temperaturen. Bij volledige okseluitruiming gaat u het best niet naar de sauna. Een deugddoende massage in een wellnesscentrum, een bezoek aan de sauna, de jacuzzi, ontspannende wellnessbehandelingen ze zijn zeker niet verboden. Maar u doet er wel goed aan om eerst het advies van een arts te vragen. We kunnen hier geen algemene regels geven, een persoonlijk advies is echt wel noodzakelijk. 31 Smeer de zonnecrème 20 minuten vooraleer u in de zon gaat zitten. De zonnecrème moet niet in de huid gemasseerd worden zoals een hydraterende crème. Gebruik een crème met beschermingsfactor 50. Vergeet ogen, lippen, oren en voeten niet.
Aandacht voor kleuren 32 Waarom een kleuranalyse? Sommige kleuren passen beter bij u dan andere en door de juiste kleurkeuze te maken, zult u er ook beter uitzien. U kunt zich hierbij laten helpen door een kleurconsulente. Het is belangrijk om eerst te bepalen tot welk seizoen u behoort: een lente-, zomer-, herfst- of wintertype. Bent u een zomertype of een wintertype, dan zullen eerder koude en blauwige kleuren uw teint mooier maken. Bij een lente- of herfsttype zullen eerder warme kleuren en kleuren op basis van geel uw teint flatteren. Door verschillende doeken bij het aangezicht te brengen, kijkt u samen met de kleurconsulente welke kleuren het best passen bij uw gelaat. De juiste kleuren zullen schaduwen, rimpels en vlekken verzachten terwijl de ongeschikte kleuren ze zullen benadrukken.
Aandacht voor stijl Met kleding kunt u de minder flatterende gevolgen van een therapie of ingreep verdoezelen. Kleur is hierbij belangrijk maar ook de snit van de kleding. Door uw ziekte kunt u een ander silhouet krijgen, gewicht verliezen of er een paar kilo s bij krijgen. Zoek kledij uit waarin u zich comfortabel voelt en die uw mindere kantjes corrigeren. Neem er de tijd voor, probeer gerust iets uit en laat u hierbij eventueel helpen. Info Voor adressen van kleur- en(of ) stijlconsulentes kunt u terecht in de Gouden Gids bij de rubriek Kleur- en Stijladvies Bij de Kankertelefoon (078/150.151) of via mail (kankerlijn@tegenkanker.be) helpt men u graag bij het uitzoeken van de gepaste consulente. 33
34 Nota s
Wat doet de Vlaamse Liga tegen Kanker? De Vlaamse liga tegen Kanker (VLK), de organisatie achter Kom op tegen Kanker, is de voortrekker en het aanspreekpunt in de strijd tegen kanker in de Vlaamse Gemeenschap. Samen komen we op voor minder kanker, meer genezing en een betere levenskwaliteit voor (ex-)kankerpatiënten en hun familie en omgeving. De VLK strijdt voor het recht van patiënten op de beste behandeling en zorg, en voor het recht van mensen op een gezonde leefomgeving. Met vragen over kanker of voor een gesprek kunt u terecht bij de Vlaamse Kankertelefoon: 078/150.151, elke werkdag van 9u tot 12u en van 13u tot 17u of via e-mail: kankerlijn@tegenkanker.be Lotgenotencontact U zou graag contact hebben met lotgenoten? Voor adressen en contacten van lotgenotengroepen kunt u terecht bij de Kankertelefoon, op de VLK-website (www.tegenkanker.be/lotgenotengroepen) of u kunt mailen naar kankerlijn@tegenkanker.be Via internet kunt u op het forum voor patiënten van gedachten wisselen met andere kankerpatiënten (http://forum.tegenkanker.be) 35
Een uitgave van de Vlaamse Liga tegen Kanker Koningsstraat 217 1210 Brussel 36 Tel. 02/227.69.69 Fax 02/223.22.00 Website: www.tegenkanker.be E-mail: vl.liga@tegenkanker.be Rekeningnummer: IBAN: BE03 4886 6666 6684 BIC: KREDBEBB De Vlaamse Liga tegen Kanker is de organisatie achter de campagne Kom op tegen Kanker. v.u.: Marc Michils, Koningsstraat 217, 1210 Brussel