Toegangsnummer: 163 Inventaris van de archieven van de Gemeentelijke, na 1 september 1919 Rijks-HBS te Schiedam, van 1967-1973 Rijksscholengemeenschap, daarna RSG Schravenlant, 1869-1991 J. de Jong, H.M.A. Kruse Gemeentearchief Schiedam 1983, 2003, 2013 This finding aid is written in Dutch.
2 HBS, SG Schravenlant 163
163 HBS, SG Schravenlant 3 I N H O U D S O P G A V E BESCHRIJVING VAN HET ARCHIEF...5 AANWIJZINGEN VOOR DE GEBRUIKER...6 Openbaarheidsbeperkingen...6 Wijze van citeren...6 Archiefvorming...7 Geschiedenis van de archiefvormer...7 Inhoud en structuur van het archief...8 Verantwoording van de bewerking...8 BESCHRIJVING VAN DE SERIES EN ARCHIEFBESTANDDELEN...11 I. Stukken van algemene aard...11 Jaarverslagen...11 Notulen...11 Correspondentie...11 II Stukken betreffende bijzondere onderwerpen...12 1 Hulpmiddelen voor de uitvoering van de taak...12 1.1 Reglementering...12 1.2 Personeel...12 1.3 Gebouwen...12 1.4 Financiële administratie...13 2 Uitvoering van de taak...13 2.1 Leerlingenadministratie...13 2.2 Onderwijs...14 Algemeen...14 Lesroosters en lesprogramma's...14 Examens en studieresultaten...15 2.3 Jubilea, feesten en bijzondere schoolactiviteiten...15 Documentatie...17 Foto's...18
163 HBS, SG Schravenlant 5 Beschrijving van het archief Beschrijving van het archief Naam archiefblok: Gemeentelijke, na 1 september 1919 Rijks-HBS te Schiedam, van 1967-1973 Rijksscholengemeenschap, daarna RSG Schravenlant, 1869-1991 Periode: 1869-1991 Archiefbloknummer: 163 Omvang: 3 m Taal van het archiefmateriaal: De taal van de stukken is Nederlands. Archiefbewaarplaats: Gemeentearchief Schiedam
6 HBS, SG Schravenlant 163 AANWIJZINGEN VOOR DE GEBRUIKER AANWIJZINGEN VOOR DE GEBRUIKER Foto s die deel uitmaken van dit archief zijn, onder het aangegeven beeldnummer, raadpleegbaar via de digitale beeldbank. Examenroosters en begeleidende brieven, 1870-1911 zijn opgesteld door de inspecteur van het middelbaar onderwijs, toegezonden aan de Commissie van Toezicht op het Middelbaar Onderwijs en daarom in dat archief opgenomen. Het verslag over de staat van het onderwijs is een inhoudelijk verslag over de leerlingen, docenten en het gebouw, en is gericht aan de Commissie van Toezicht op het Middelbaar Onderwijs. Het verslag over de toestand van het onderwijs is een cijfermatig verslag, met onder meer vermelding van aantallen leerlingen per studierichting en klassenaantal. Het werd opgesteld aan het eind van het kalenderjaar ter informatie van de onderwijsinspectie en de gemeenteraad. Openbaarheidsbeperkingen OPENBAARHEIDSBEPERKINGEN Dit archief is volledig openbaar Wijze van citeren WIJZE VAN CITEREN Verwijzing naar archiefstukken van dit archief geschiedt door (eerste maal altijd volledig): Gemeentearchief Schiedam, Archief van de Gemeentelijke HBS, na 1919 Rijks-HBS, na 1967 Scholengemeenschap Schravenlant, 1869-1991, inv.nr...: of (verkort) GA Schiedam, archief HBS, SG Schravenlant, inv.nr...
163 HBS, SG Schravenlant 7 Archiefvorming Archiefvorming Geschiedenis van de archiefvormer GESCHIEDENIS VAN DE ARCHIEFVORMER In 1863 aanvaardde de Tweede kamer de wet op het Middelbaar Onderwijs. Deze wet, opgesteld door minister van Binnenlandse Zaken Thorbecke, is van grote invloed geweest op de ontwikkeling van het onderwijs in Nederland. De wet beoogde het bestaande openbaar onderwijs, dat organisatorisch versnipperd en van ongelijke kwaliteit was, te reorganiseren. In gemeenten met meer dan tienduizend inwoners zou gelegenheid moeten zijn tot het volgen van onderwijs aan burgerscholen en burgeravondscholen. Daarnaast werden er regels gegeven voor hogere burgerscholen, polytechnische scholen en landbouwscholen. Op 23 juli 1867 besloot de Schiedamse gemeenteraad tot oprichting van een Hogere Burgerschool (HBS) en een Burgeravondschool (BAS). Het schoolgebouw kwam te staan aan de Overschiesestraat nr. 2 en op 1 september 1869 kon de driejarige cursus beginnen. Reeds in 1870 besloot men de cursusduur te verlengen tot vijf jaar. Op 1 september 1919 kwam de HBS in beheer van de Rijksoverheid en werd hierdoor Rijks-HBS. Op 1 september 1950 startte een opleiding speciaal voor meisjes: de Middelbare Meisjesschool (MMS). De Mammoetwet uit 1968 reorganiseerde het gehele middelbare onderwijs en betekende de geleidelijke opheffing van HBS en MMS. Vanaf dat jaar was er sprake van Rijksscholengemeenschap, vanaf juli 1973 met de naam Schravenlant. Op 1 januari 1991 werd het Scholengemeenschap Schravenlant waarmee het weer een gemeentelijke school werd. Lijst van directeuren 3 mei 1869-9 februari 1890 J. Steynis 1 januari 1891-1 september 1902 Dr. A.A. Beekman 1 september 1902 1 september 1921 M. Horn 1 september 1921 1 februari 1938 M.W. van Gelder 1 februari 1938 1 oktober 1945 Dr. U. Schults 1 augustus 1946 1 januari 1966 Dr. R. Oort 1 januari 1966 24 september 1976 Dr. W. Spronk 1 oktober 1976-31 juli 2003 Ir. R. van der Meijden 1 augustus 2003 1 augustus 2011 H. Kapoen 1 augustus 2011- heden J. van Beveren
8 HBS, SG Schravenlant 163 Inhoud en structuur van het archief Inhoud en structuur van het archief Verantwoording van de bewerking VERANTWOORDING VAN DE BEWERKING Het archief is in 1977 overgedragen aan het Rijksarchief in Zuid-Holland, waar het geïnventariseerd is. In 1992 zijn de stukken uit de periode 1869-1919, toen de school onder gemeentelijk beheer viel, overgedragen aan het Gemeentearchief Schiedam. In 2004 heeft het Nationaal Archief de stukken van na 1919 in bruikleen gegeven aan het Gemeentearchief, zodat het archief zich na twaalf jaar weer in één archiefbewaarplaats bevindt. De oorspronkelijke inventaris van J. de Jong is herzien. Stukken behorend tot het archief van de Commissie van Toezicht op het Middelbaar Onderwijs die zich bevonden in het archief van de HBS, zijn opgenomen in het archief van de Commissie van Toezicht 126. Dit betreft de oorspronkelijke inventarisnummers 2-44, 72, 95 en 106. In 2006 is door de heer J.J. Zwanenburg, hoofdadministrateur van de school, aanvullend archiefmateriaal overgedragen uit de periode 1869-1991, waaronder de notulen van de plenaire en rapportvergaderingen van 1926-1978 en correspondentie uit de jaren 1932-1937. Bij de bewaargeving van het archief van de leerlingenvereniging in 2011 is een aantal stukken van de vereniging die vermengd waren met het HBS-archief teruggebracht naar het archief van de leerlingenvereniging Onder Ons. Dit betreft de oorspronkelijke inventarisnummers 85 en 87. De toegang op het verenigingsarchief is achter deze inventaris opgenomen. Niet opgenomen zijn: dubbelen, kranten, postbewijsstukken, blanco formulieren Concordans Concordans op de inventaris van J. de Jong, verschenen in inventarisreeks nr. 28 van het Rijksarchief in Zuid Holland, 1983 oud inv.nr. 1, is nieuw inv.nr. 2 oud inv.nr. 45, is nieuw inv.nr. 53 oud inv.nr. 46, is nieuw inv.nrs. 54,62 oud inv.nr. 47, is nieuw inv.nr. 58 oud inv.nr. 48, is nieuw inv.nr. 73 oud inv.nr. 49, is nieuw inv.nr. 36 oud inv.nr. 50, is nieuw inv.nrs. 14-15, 32, 79 oud inv.nr. 51, is nieuw inv.nr. 76 oude inv.nrs. 52-71, foto's, nu raadpleegbaar in de beeldbank oud inv.nr. 74, is nieuw inv.nr. 76 oud inv.nr. 76, is nieuw inv.nr. 37 oud inv.nr. 78, is nieuw inv.nr. 63 oud inv.nr. 79, is nieuw inv.nr. 59 oud inv.nr. 80, is nieuw inv.nr. 71 oud inv.nr. 81, is nieuw inv.nr. 16 oud inv.nr. 82, is nieuw inv.nr. 72 oud inv.nr. 83, is nieuw inv.nr. 13 oud inv.nr. 84, is nieuw inv.nr. 80 oud inv.nr. 86, is nieuw inv.nr. 26 oud inv.nr. 88, is nieuw inv.nr. 74 oud inv.nr. 89, is nieuw inv.nr. 65 oud inv.nr. 90, is nieuw inv.nr. 33
163 HBS, SG Schravenlant 9 oud inv.nr. 92, is nieuw inv.nr. 55 oud inv.nr. 93, is nieuw inv.nr. 66 oud inv.nr. 96, is nieuw inv.nr. 1 oud inv.nr. 98, is nieuw inv.nr. 56 oud inv.nr. 99, is nieuw inv.nr. 48 oud inv.nr. 100, is nieuw inv.nr. 61 oud inv.nr. 101, is nieuw inv.nr. 50 oud inv.nr. 102, is nieuw inv.nr. 81 oud inv.nr. 105, is nieuw inv.nr. 25
163 HBS, SG Schravenlant 11 Beschrijving van de series en archiefbestanddelen Beschrijving van de series en archiefbestanddelen I. Stukken van algemene aard Jaarverslagen I. STUKKEN VAN ALGEMENE AARD JAARVERSLAGEN 1 Verslagen over de staat van het onderwijs aan de HBS, 1869-1887, 1889, 1891-1937, 1966. 1 pak 2-3 Statistische gegevens en verslagen omtrent de toestand van het onderwijs aan de HBS en, tot 1890, de Burger Avondschool, 1871-1885, 1890-1959. 2 pakken 21871-1885, 1890-1929. Notulen31930-1959. NOTULEN 4-5 Notulen van de Commissie voor het Toelatingsexamen, 1903-1918, 1928-1943, 1945-1946. 2 delen 41903-1918. 51928-1943, 1945-1946. 6-8 Notulen van de rapport- en, tot augustus 1976, de plenaire vergaderingen van directeur en leraren, 1926-1978. 3 delen 61926 juni 3-1956 juli 10. 71956 december 20-1974 juni 24. 81974 december 17-1978 juli 4. 9 Presentielijsten van de plenaire vergaderingen, 1975-1982, 1987-1991. 1 omslag Correspondentie CORRESPONDENTIE 10-12 Minuten van uitgaande stukken, 1932-1938. 3 pakken 101932 augustus 16-1933 december 29. 111934 januari 2-1935 december 9. 121936 januari 17-1938 januari 27.
12 HBS, SG Schravenlant 163 II Stukken betreffende bijzondere onderwerpen 1 Hulpmiddelen voor de uitvoering van de taak 1.1 Reglementering II STUKKEN BETREFFENDE BIJZONDERE ONDERWERPEN 1 HULPMIDDELEN VOOR DE UITVOERING VAN DE TAAK 1.1 REGLEMENTERING 13 Reglement van toelating van leerlingen, met toelichting, z.j. 1 omslag 1.2 Personeel 1.2 PERSONEEL 14 Lijst houdende opgave van directeuren, leraren en ander personeel verbonden aan de HBS in de periode 1869-1949, 1949. 1 omslag 15 Akte van ontslag als directeur vande gemeentelijke HBS en akte van benoeming tot directeur van de Rijks-HBS van M. Horn, 1919. 1 omslag 16 Stukken betreffende de pensioenrechten van S. Koning-Bras, werkvrouw zonder schriftelijke aanstelling, 1922, 1930. 1 omslag 17 Register houdende opgave van salarissen van onderwijzend en nietonderwijzend personeel, 1928-1946. 1 band 18 Register houdende opgave van de diensttijd en inhouding volgens art. 14 AB op het loon van de werkvrouwen, 1935-1937. 1 deel 19 Stukken betreffende benoeming, bevordering en ontslag van leraren en nietonderwijzend personeel, 1946-1964. 1 omslag 1.3 Gebouwen 1.3 GEBOUWEN 20 Stukken betreffende de schenking van het schoolgebouw en de inventaris door de gemeente aan het Rijk, 1919. 1 omslag 21 Bouwkundige tekening betreffende de uitbreiding van het schoolgebouw met een vleugel, 1921. 1 stuk N.B.: Niet uitgevoerd 22 Stukken betreffende het gebruik en de staat van onderhoud van het schoolgebouw aan de Overschiesestraat, 1939, 1947, 1953-1965. 1 omslag
163 HBS, SG Schravenlant 13 N.B.: De hierbij aangetroffen foto's zijn raadpleegbaar in de digitale beeldbank onder de beeldnummers 38819-38827. 23 Stukken betreffende de vordering van het schoolgebouw ten behoeve van de Duitse Wehrmacht, 1940, 1943-1945. 1 omslag 24 Circulaires afkomstig van het ministerie van Onderwijs en Wetenschappen inzake het onderhoud van dienstwoningen, 1965. 1 omslag 1.4 Financiële administratie 1.4 FINANCIËLE ADMINISTRATIE 25 Register houdende opgave van inkoop van lesmaterialen, 1869-1924. 1 deel 26 Kasboek van ontvangsten en uitgaven van het schoolfonds, 1947-1967. 1 omslag 27 Spaarbankboekjes van het Hornfonds, 1941-1970. 1 omslag 28-31 Kas-, bank- en giroboeken van het Hornfonds, het schoolfonds en het directeursfonds, 1940. 1946-1983. 4 delen 281940, 1946-1965. 291966-1973 juni 30. 301973 juli 1-1978 juli 31. Met los inliggende overzichten van ontvangsten en uitgaven van het brugklaskamp. 311978 augustus 30-1983 november 1. 2 Uitvoering van de taak 2.1 Leerlingenadministratie 2 UITVOERING VAN DE TAAK 2.1 LEERLINGENADMINISTRATIE 32 Stukken betreffende het aantal meisjes op de HBS in de periode 1869-1967, 1949, 1967. 1 omslag 33 Register houdende opgave van namen van leerlingen, 1869-1929 (1934) 1 deel 34-35 Alfabetisch register houdende opgave van namen van voor het eindexamen geslaagde en gezakte kandidaten, 1872-1930. 1 kaartsysteem, 2 pakken 34 Geslaagden. 35 Gezakten. 36 Lijsten houdende opgave van namen van geslaagde eindexamenkandidaten in de periode 1872-1949, 1949. 1 omslag
14 HBS, SG Schravenlant 163 37 Lijsten houdende opgave van namen van leerlingen die in de loop van het schooljaar zijn toegelaten, 1912-1919. 1 omslag 38-47 Leerlingenkaarten, ca. 1930-1960. 10 pakken 38 A - B. 39 C - D. 40 E - G. 41 H - J. 42 K - L. 43 M - N. 44 O - R. 45 S. 46 T - V. 47 W - Z. 48 Lijsten houdende opgave van namen van eindexamenkandidaten, 1933-1938. 1 omslag 49 Staten houdende opgave van namen van leerlingen verbonden aan de HBS, 1946-1962. 1 pak 2.2 Onderwijs Algemeen 2.2 ONDERWIJS ALGEMEEN 50 Register houdende mededelingen van de directeur aan de leraren betreffende toelating, beoordeling van de leerlingen en gedragsregels binnen de school, 1939-1946. 1 deel 51 Circulaires inzake de organisatie van het onderwijs en het toelatingsexamen in het schooljaar 1967-1968, 1967. 1 omslag 52 Stukken betreffende het onderzoek naar de samenwerkingsmogelijkheden met het Stedelijk Gymnasium, 1982-1987. 1 omslag Lesroosters en lesprogramma's LESROOSTERS EN LESPROGRAMMA'S 53 Lesprogramma's voor de vijfjarige cursus, 1869-1899, 1903-1911, 1921-1931, 1933-1936, 1940-1941, 1943-1844 en 1946-1951. 1 pak 54 Lesroosters, staten houdende opgave van de verdeling van de lessen, 1869-1892, 1895-1911, 1925-1931. 1 pak
163 HBS, SG Schravenlant 15 55 Lesroosters, staten houdende opgave van de verdeling van en programma der lessen van de Burger Avondschool, 1877-1878. 1 omslag 56 Ontwerplesroosters, 1932-1937. 1 omslag 57 Lesroosters, gewijzigd als gevolg van de vordering van het schoolgebouw ten behoeve van de Duitse Wehrmacht, 1944. 1 omslag Examens en studieresultaten EXAMENS EN STUDIERESULTATEN 58 Staten houdende opgave van eindexamencijfers, 1872-1882, 1902-1965. 1 pak 59 Opgaven voor het toelatings- en eindexamen, 1878-1879, 1896 1 omslag 60 Stukken betreffende de organisatie van het eindexamen. Vanaf 1927 met vermelding van de namen van de kandidaten, 1878-1879, 1902, 1907, 1910, 1922, 1927, 1933, 1937-1965. 1 pak 61 Stukken betreffende de organisatie van het toelatingsexamen. In 1945-1946 met vermelding van de namen van de kandidaten, 1923, 1938-1940, 1946-1949, 1955-1957. 1 omslag 62 Rapporten, lijsten houdende opgave van de vorderingen van de leerlingen, 1877-1878, 1923-1925. 1 omslag 63 Staten houdende opgave van rapportcijfers van de klassen Ia - Vb, 1927-1933 1 pak 64 Register van rapportcijfers, 1932-1933. 1 deel 65 Staten houdende opgave van kwartaal- en eindrapportcijfers, 1943-1965. 1 pak 66 Staten houdende opgave van de resultaten van het toelatingsexamen, [1923], 1928-1966. 1 omslag 2.3 Jubilea, feesten en bijzondere schoolactiviteiten 2.3 JUBILEA, FEESTEN EN BIJZONDERE SCHOOLACTIVITEITEN 67 Gedenkboekje, uitgegeven ter herinnering aan de viering van het 25-jarig bestaan van de school, 1894. 1 deel
16 HBS, SG Schravenlant 163 68 Brief van het College van B&W aan de Commissie ter Herdenkning van het 40-jarig bestaan der Hoogere Burgerschool, 1909. 1 stuk 69 Stukken betreffende de viering van het 50-jarig bestaan, 1919. 1 omslag 70 Stukken betreffende de expositie ter gelegenheid van het 80-jarig bestaan, afkomstig van de Tentoonstellingscommissie, 1949. 1 omslag 71 Stukken betreffende de viering van het 80-jarig bestaan, afkomstig van het gelijknamige comité, 1949. 1 omslag 72 "Lijst van ontvangen kaartjes", op naam van de afzender geordend, [1949]. 1 omslag 73 Typoscript "De geschiedenis van onze Hoogere Burgerschool". In tweevoud. 1949. 1 omslag 74 Manuscript "Comedianten trokken voorbij", schoolleven in zes bedrijven, geschreven door Luuk Scholten. Met ingekleurde pentekeningen en ingeplakte foto's. 1952. 1 band 75 Programma van en knipsels betreffende het afscheid van directeur Oort, 1965. 1 omslag 76 Stukken van de Commissie Eeuwfeest HBS betreffende het 100-jarig bestaan en de ingebruikname van het nieuwe schoolgebouw aan de Hugo de Grootstraat, (1949)1966-1967. 1 omslag 77 Plakboek met krantenknipsels over het 100-jarig bestaan en de ingebruikname van het nieuwe schoolgebouw aan de Hugo de Grootstraat, 1967. 1 deel 78 Aantekeningen betreffende de geschiedenis van de school, [1983] 1 omslag
163 HBS, SG Schravenlant 17 Documentatie DOCUMENTATIE 79 Brochure betreffende het literair-economisch en het handelsonderwijs. Gedrukt. 1925 1 stuk 80 Krantenknipsels betreffende diverse onderwerpen, 1938, 1952, 1956, 1963-1967, 1972. 1 omslag 81 Verordeningenblad voor het bezette Nederlandse gebied, 1943-1943 1943-1944. 1 band 82 Leerlingenblad "De Spectator" en met de titel "?????", 1913, 1945 1 omslag 83 Pentekening van tekenleraar Albert Slot, vervaardigd door N.C. Gips, z.d. 84 Gedicht, z.d. 1 stuk 1 stuk
18 HBS, SG Schravenlant 163 Foto's FOTO'S N.B. De foto's zijn raadpleegbaar via de digitale beeldbank. --- Klassenfoto's, 1894, 1902-1920, 1923, 1925, 1930, 1944, 1948 en z.d. N.B. De foto's zijn raadpleegbaar in de digitale beeldbank onder beeldnummers 27552-27677: beeldnrs. 27552-27553: 1894 beeldnrs. 27554-27552: 1902 beeldnrs. 27556-27563: 1906, 1908-1909 beeldnrs. 27564-27571: 1911-1912 beeldnrs. 27572-27594: 1915-1919 beeldnrs. 27595-27604: 1920 beeldnrs. 27605-27609: 1923 beeldnrs. 27610-27612: 1925 beeldnrs. 27613-27624: 1926 beeldnrs. 27625-27626, 27567: 1927 beeldnrs. 27627-27645: 1928-1930 beeldnrs. 27646-27648: 1944 beeldnrs. 27649-27668: 1948 beeldnrs. 27669-27677: zonder datum --- Foto's van de leraren, 1875-1880, 1920, 1930 en z.d. N.B. De foto's zijn raadpleegbaar in de digitale beeldbank onder beeldnummers 27678-27708: beeldnrs. 27678-27682: 1875-1880 beeldnrs. 27683-27693: ca. 1930 beeldnrs. 27694-27698: ca. 1920 beeldnrs. 27699-27708: zonder datum --- Foto's van sportwedstrijden, 1915 en z.d. N.B. De foto's zijn raadpleegbaar in de digitale beeldbank onder beeldnummers 27709-27715. --- Groepsportret van alle leerlingen en lerearen, gemaakt ter gelegenheid van het 80-jarig bestaan van de school, 1949. N.B. De foto is raadpleegbaar in de digitale beeldbank onder beeldnummer 39181. --- Foto's van het slaan van de eerste paal van de nieuwbouw van de school aan de Hugo de grootstraat 4, 1964. N.B. De foto's zijn raadpleegbaar in de digitale beeldbank onder beeldnummers 38819-38827. --- Foto's betreffende diverse onderwerpen, 1914, 1939, 1949, 1955, 1960 en z.d. N.B. De foto's zijn raadpleegbaar in de digitale beeldbank onder beeldnummers 27716-27726, 29750-29751, 39180.