RICHTLIJNEN TER PREVENTIE VAN OVERDRACHT VAN SCABIES IN ZORGINSTELLINGEN

PROVINCIAAL INTERDISCIPLINAIR OVERLEG OOST-VLAANDEREN CONSENSUSDOCUMENT NR. 2002 / 01 RICHTLIJNEN TER PREVENTIE VAN OVERDRACHT VAN SCABIES IN ZORGINSTELLINGEN Voorzitter: Auteurs: Dr. K. De Moerloose (v.z.w. Werken Glorieux, Ronse) E. De Baets (AZ St.-Lucas, Gent) S. Van Criekinge (AZ Volkskliniek, Gent) D. Van Caillie (AZ St.-Elisabeth, Zottegem) Voorgelegd aan de vergadering van 10 december 2002 en goedgekeurd. O.L.Vrouwziekenhuis Aalst - AZ Sint-Blasius Dendermonde - Heilig Hartkliniek Eeklo - AZ Maria Middelares Gent - AZ St.-Lucas Gent - AZ Volkskliniek Gent Universitair Ziekenhuis Gent - AZ St.-Elisabeth Zottegem - v.z.w. Werken Glorieux Ronse Aalsters Stedelijk Ziekenhuis - AZ Maria Middelares St.-Niklaas Sint Vincentiusziekenhuis Deinze - AZ Waasland Sint-Niklaas - AZ Jan Palfijn Gent - Psychiatrisch Centrum Caritas Melle - Psychiatrisch ziekenhuis St-Jan Eeklo Psychiatrisch ziekenhuis Zoete Nood Gods Lede - Psychiatrisch Centrum Dr. Guislain Gent - Psychiatrisch centrum Sint-Hiëronymus Sint-Niklaas Sint Jozefskliniek Bornem - AURORA ziekenhuis AV Campus Oudenaarde - OCMW-Stadskliniek Lokeren - AZ Heilig Hart Asse

Inhoudstafel 1. Scabiës: een infectieuze huidziekte... 3 1.1. Wijze van overdracht, besmetting... 3 1.1.1. Gewone scabiës... 3 1.1.2. Scabiës crustosa... 3 1.2. Symptomen... 3 1.3. Diagnose... 3 2. Maatregelen t.o.v. de patiënt... 4 2.1. Observatie... 4 2.2. Maatregelen... 4 2.2.1. Voor de patiënt zelf... 4 2.2.2. Familie en bezoek... 4 2.2.3. Kamer... 4 3.2.2..1. Gewone scabiës... 4 3.2.2..2. Scabiës crustosa... 4 2.2.4. Handhygiëne... 4 2.2.5. Handschoenen... 4 2.2.6. Wegwerpschort met lange mouwen... 4 2.2.7. Linnen en kledij... 5 2.2.8. Verzorgingsafval... 5 2.2.9. Materiaal... 5 2.2.10. Stoppen van de contactvoorzorgen... 5 2.2.11. Schoonmaak... 5 2.3. Behandeling van de patiënt... 5 2.4. Kamergenoten... 5 3. maatregelen t.o.v. de gezondheidswerkers... 6 3.1. Gezondheidswerker met scabiës... 6 3.1.1. Gezondheidswerker zelf... 6 3.1.2. Huisgenoten... 6 3.2. Gezondheidswerker zonder scabiës... 6 3.2.1. Gezondheidswerker zelf... 6 3.2.2. Huisgenoten... 6 3.3. Actie opvolging... 6 3.4. Financiële regeling... 6 BIJLAGE 1: achtergrondinformatie over scabiës... 7 BIJLAGE 2:... 9 BIJLAGE 3: voorbeeldbrieven... 10 Geraadpleegde bronnen... 15 Andere links... 15 Ziekenhuishygiëne Oost-Vlaanderen pagina 2 van 15

1. Scabiës: een infectieuze huidziekte 1 Scabiës (of schurft) wordt veroorzaakt door de schurftmijt, een heel klein spinnetje. Er bestaan 2 vormen: gewone scabiës = besmettelijk scabiës crustosa (of scabiës norvegica)= zeer besmettelijk (gekenmerkt door een schilferige huid, uitzicht van een boomschors ) 1.1. Wijze van overdracht, besmetting 1.1.1. Gewone scabiës De besmetting van patiënt en gezondheidswerker kan pas optreden na: langdurig en/of frequent huidcontact vb. door zalven of wassen (10 à 15 minuten) intensief contact met beddengoed intensief contact met kleding van de patiënt Een mijt sterft vlug af in de buitenwereld (niet leefbaar onder de 20 C, 24-36u bij kamertemperatuur). Incubatietijd: gemiddeld 4 à 6 weken. 1.1.2. Scabiës crustosa De besmetting kan al optreden na: kortstondig huidcontact kortstondig huidcontact met beddengoed, via schilfers kortstondig verblijf in dezelfde ruimte als de indexpatiënt 1.2. Symptomen avondlijke en nachtelijke jeuk, plaatselijke roodheid van de huid met het ontstaan van papels op plaatsen waar de huid dun is, ziet een geoefend oog gangetjes door krabletsels ziet men een vlekkerig verdikt uitzicht Letsels komen meestal voor op vochtige en warme plaatsen, zoals oksels, geslachtsorganen, borsten, kniekuilen, vingers en tenen. Bij kinderen en bejaarden: ook op aspecifieke plaatsen; rug, benen, hals. 1.3. Diagnose ANAMNESE EN KLINISCH ONDERZOEK (bij voorkeur) DOOR DERMATOLOOG hoofdzakelijk klinische diagnose eventueel aangevuld met microscopisch onderzoek van huidschilfers eventueel zichtbaar maken van grillig kronkelende gangetjes; met viltstift de laesie kleuren en daarna deppen met alcohol eventueel gebruik van een dermatoscoop (10x) 1 zie ook bijlage 1: achtergrondinformatie over scabiës Ziekenhuishygiëne Oost-Vlaanderen pagina 3 van 15

2. Maatregelen t.o.v. de patiënt 2.1. Observatie Inspecteer de huid van de patiënt dagelijks grondig bij elke verzorging. Observatiepunten: jeuk (hevig) voornamelijk s nachts (minder overdag) huiduitslag krabletsels typische gangetjes in de hoornhuid of atypische papeltjes of parelvormige vesikels tussen vingers, aan plooizijde handpalm, pols en voorarm, aan strekzijde van de elleboog, voorste okselplooi, voetzool, penis en scrotum, bilstreek Scabiës komt nooit voor in aangezicht (> 2 jaar)! 2.2. Maatregelen NADRUK OP CONTACTVOORZORGEN (overdracht via direct contact) Opname specifiek voor de behandeling van scabiës gebeurt uitsluitend bij vermoeden van niet correcte toepassing van de voorgeschreven behandeling. 2.2.1. Voor de patiënt zelf zorg voor korte nagels informeer patiënt en familie i.v.m. aandoening en evt. preventie / behandeling AANGIFTE (ook recidief) door behandelende geneesheer /dermatoloog aan provinciale gezondheidsinspectie (schriftelijk binnen 48 uur) 2.2.2. Familie en bezoek 1. korte bezoeken 2. de familie / bezoek informeren (zie voorbeeldbrief in bijlage 3) 3. collectieve behandeling: meestal van personen met wie de patiënt intensief contact heeft. 2.2.3. Kamer 3.2.2..1. Gewone scabiës kamerkeuze: vrij 3.2.2..2. Scabiës crustosa éénpersoonskamer: isolatie om medische reden (ook na behandeling) 2.2.4. Handhygiëne handen steeds wassen en ontsmetten met alcoholische handontsmetting na contact met de patiënt, ook na het dragen van handschoenen 2.2.5. Handschoenen steeds bij direct contact met patiënt, beddenlinnen, kledij van patiënt 2.2.6. Wegwerpschort met lange mouwen is alleen noodzakelijk bij direct contact met de patiënt en beddenlinnen Ziekenhuishygiëne Oost-Vlaanderen pagina 4 van 15

2.2.7. Linnen en kledij als besmet beschouwen (deponeren in plastic zak) (na de behandeling): beddenlinnen volledig verversen (ook dekens, hoofdkussens): gele zak + persoonlijke kledij verversen: in aparte zak opbergen moet gewassen worden bij een temperatuur van tenminste 50 C zo dit niet mogelijk is: 1. verluchten in de zon of in de vrieskou, gedurende 12 u. 2. bewaren in een goed dichtgeknoopte plastic zak, bij kamertemperatuur, gedurende 72 u. 2.2.8. Verzorgingsafval als besmet beschouwen (op de kamer in kleine gele plastic zak die in gele container gedeponeerd wordt) 2.2.9. Materiaal bloeddrukmeter, thermometer: individueel het materiaal gedurende een korte periode (cfr. overlevingsduur van de mijt) niet meer gebruiken 2.2.10. Stoppen van de contactvoorzorgen 1. op medisch advies 2. 24u na stoppen van de laatste, gepaste behandeling aandachtspunten te doen: materiaal dat niet kan gewassen worden bij een temperatuur van tenminste 50 C: 72 uren bewaren in een goed dichtgeknoopte plastic zak, bij kamertemperatuur 2.2.11. Schoonmaak geen specifieke maatregelen; goede reiniging, géén desinfectie 2.3. Behandeling van de patiënt op voorschrift van de behandelende geneesheer mogelijke producten: permethrine crème 5% (Zalvor crème of magistraal 2 ) meestal 1-maal toepassen benzylbenzoaat smeersel 25% magistraal eerste keus bij zwangerschap en borstvoeding 3 à 5-maal toepassen (de eitjes worden niet gedood) ivermectine per oraal (Mectizan per oraal, 200µg/kg lichaamsgewicht in één dosis): is nog niet geregistreerd, maar te verkrijgen via de ziekenhuisapotheek (effectief, goed te controleren) Crotamiton 10% (Eurax ): eerste keus bij zuigelingen < 2 maand 2.4. Kamergenoten bij langdurig verblijf (vb. geriatrie): aanbeveling om kamergenoten preventief in te wrijven. 2 Magistrale bereiding is goedkoper en kan in grotere hoeveelheden worden voorgeschreven. Ziekenhuishygiëne Oost-Vlaanderen pagina 5 van 15

3. maatregelen t.o.v. de gezondheidswerkers!! DIAGNOSE GESTELD DOOR bij voorkeur - DERMATOLOOG!! 3.1. Gezondheidswerker met scabiës 3.1.1. Gezondheidswerker zelf aangifte aan arbeidsgeneesheer Curatieve behandeling: kan meer dan 1-maal zijn; afhankelijk van gebruikt product en van de evolutie bij de patiënt Arbeidsverlet: wordt bepaald door behandelende geneesheer Zo na 1 week nog symptomen: terug consult 3.1.2. Huisgenoten Preventief behandelen: éénmalig toepassing met Permetrine 3.2. Gezondheidswerker zonder scabiës 3.2.1. Gezondheidswerker zelf Preventief behandelen (éénmalige toepassing met Permetrine) starten: afhankelijk van: was scabiës gekend bij opname? zijn voorzorgsmaatregelen genomen? (handschoenen en schort met lange mouwen) welke vorm van scabiës is het? ( gewone scabiës of scabiës crustosa) 3.2.2. Huisgenoten geen behandeling 3.3. Actie opvolging 3 probleemomschrijving en inventarisatie van de gevallen identificatie van de groepen van de behandelende personen afspraken over behandeling info aan personeel, patiënten en bezoekers opvang van de vragen van diverse personen opstellen van preventieplan afspraken qua rapportage afspraken qua juridische en financiële aspecten afspraken qua coördinatie personeelsproblemen afspraken qua verwittigen van andere diensten dossier: 6 maand bewaren 3.4. Financiële regeling de kostprijs van de zalf - gebruikt door gezondheidswerkers - wordt door het Fonds voor Beroepsziekten terugbetaald bij behandeling, niet voor preventie 3 bron: epidemiologisch bulletin 1999 K. De Schrijver http://www.wvc.vlaanderen.be/epibul/27 Ziekenhuishygiëne Oost-Vlaanderen pagina 6 van 15

BIJLAGE 1: achtergrondinformatie over scabiës 4 1. Inleiding Scabiës (schurft) is een infectieuze huidaandoening die wordt veroorzaakt door de mijt Sarcoptes scabiei. De scabiësmijt is sinds de oudheid bekend. Het verband tussen de mijt en de ziekte is pas duidelijk na de eerste helft van de 19e eeuw. Tot dan werd verondersteld dat de aandoening van binnen uit het lichaam kwam en niet werd veroorzaakt door de mijt zelf. Jean Alibert toonde aan dat scabiës werd veroorzaakt door een mijt. Desondanks heeft het daarna nog ruim 20 jaar geduurd voordat deze relatie en de door Alibert gebruikte methode voor het opsporen van de mijt algemeen was aanvaard. Op grond van onderzoek van Ferdinand von Hebra (1816-1880), door velen de grondlegger van de moderne dermatologie genoemd, werd definitief aangenomen dat scabiës een lokale en geen systemische ziekte was. 2. De parasiet Sarcoptes scabiei Scabiës wordt veroorzaakt door de mijt Sarcoptes scabiei var. hominis. Alleen de vrouwelijke mijt is besmettelijk. De volwassen vrouwelijke scabiës mijt is ongeveer 0,4 mm groot. Zij heeft 4 paar poten waarvan de voorste twee paar worden gebruikt om zich te verplaatsen op gladde oppervlakken. De mijten kunnen zich snel op de huid verplaatsen, ± 2,5 cm per minuut. Een volwassen vrouwelijke mijt graaft zich in, op een geschikte plaats, in de opperhuid, en vandaar door het stratum corneum tot in het stratum granulosum. Voorkeursplaatsen zijn de zijkanten van de vingers, tussen de vingers, de buigzijde van de polsen, de handpalmen, de strekzijde van de ellebogen en de knieën, de oksels en de penis en het scrotum. Eenmaal in de huid blijft de vrouwelijke mijt daar de rest van haar leven aanwezig, gewoonlijk betekent dit ± 30 dagen. De mijt verblijft daar in het door haar gegraven gangetje dat zij steeds verder uitbreidt, variërend van ½ mm tot 5 mm per dag. Het gangetje wordt maximaal 15 mm lang en bevindt zich in de hoornlaag die dagelijks wordt vernieuwd. Enkele uren na het begin van het graven van de gang legt de mijt haar eerste eieren. Gewoonlijk worden 2 à 3 eieren per dag gelegd waaruit na 10 tot 14 dagen volwassen mijten komen. Uit ongeveer 10% van de eitjes ontstaan volwassen mijten. Scabiësmijten zijn zeer temperatuur gevoelig en in de omgeving overleven zij slechts kort. Bij 25 C en in lucht met een hoge vochtigheidsgraad overleefden mijten 3 dagen maar bij een lage vochtigheidsgraad slechts 2 dagen. Bij een temperatuur lager dan 20 C zijn mijten zeer inactief en onder 16 C verplaatsen zij zich in het geheel niet. 3. Ziektebeeld 3.1. Klinische verschijnselen Omdat scabiës atypische huidafwijkingen kan geven, zeker bij het gebruik van corticosteroidzalven, wordt het vaak verward met andere huidafwijkingen, vnl. eczeem (scabiës incognita). 4 bron: WIP-richtlijn Ziekenhuishygiëne Oost-Vlaanderen pagina 7 van 15

De incubatietijd is ongeveer 1 maand. Pas na de incubatietijd van een maand begint de hevige jeuk die voornamelijk s nachts optreedt. Tevens zijn er de typische huidafwijkingen, en de door de mijt gegraven gangetjes welke zichtbaar gemaakt kunnen worden. De mijt kan worden aangetoond door met een naald uit het blaasje aan het eind van het gangetje de mijt te isoleren of een verdachte laesie met een mesje af te schaven en de mijt en/of de eitjes onder de microscoop (400 x vergroot) aan te tonen. Niet altijd lukt het om de mijt uit het blaasje te isoleren. De incubatietijd bij reïnfestatie is meestal korter, ongeveer 1 week. Sommige complicaties, zoals secundaire infecties, komen zo vaak voor dat ze als onderdeel van de aandoening worden gezien. De belangrijkste secundaire infecties zijn impetigo, ecthyma, furunculosis en cellulitis. 3.2. Scabiës crustosa Bij patiënten met een verminderde afweer zoals bijvoorbeeld leukemie en patiënten met AIDS, en bij steroïdgebruik en gebruik van immunosuppressive middelen en bij patiënten die niet kunnen krabben of geen jeuk voelen (verslaafden, neurologische afwijkingen) kan Sarcoptes scabiei var. hominis een ernstige dermatologische afwijking veroorzaken die scabiës crustosa wordt genoemd. Scabiës crustosa wordt gekenmerkt door huidlaesies met een sterk verdikte hoornlaag (hyperkeratose), papels en nodi op met name de extremiteiten. De huid lijkt op boomschors. Soms zijn er opvallend weinig huidafwijkingen en ziet de huid er alleen droog en schilferig uit of lijkt op een eczemateuze aandoening. Zeldzame gevallen zijn beschreven van scabiës crustosa bij patiënten met een intact immuunsysteem. Ook komt scabiës crustosa relatief vaak voor in instellingen voor verstandelijk gehandicapten en in de psychiatrie. 4. Epidemiologie: wereldwijd Scabiës komt wereldwijd voor, onder alle sociale klassen en op alle leeftijden. Het is doorgaans een onschuldige huidinfestatie die buiten bepaalde risicogroepen weinig voorkomt. In verpleeghuizen en ziekenhuizen zijn kleine scabiësepidemieën beschreven (6), voornamelijk onder immuungecompromitteerde patiënten en daar waar zorg wordt verleend waarbij nauw huidcontact en dus de mogelijkheid van overdracht bestaat. Verspreiding van de ene zorginstelling naar de andere zorginstelling is niet uitzonderlijk. Ook zijn epidemietjes onder medewerkers van een wasserij beschreven. Indien de diagnose scabiës niet op tijd wordt gesteld, als gevolg van de atypische presentatie, kunnen epidemieën ontstaan niet alleen onder de patiënten maar ook onder personeelsleden en hun familieleden. Ziekenhuishygiëne Oost-Vlaanderen pagina 8 van 15

BIJLAGE 2: 1. Behandelmethode voor PERMETHRINE 5% (ZALVOR Crème of magistraal): Eén keer smeren volstaat voor preventie, mits zorgvuldig volgens onderstaande voorschriften toegepast. afhankelijk van: o behandeling of preventie preventie: 1-maal is voldoende!! behandeling: 2-maal waarbij tweede maal na zeven dagen o gewone scabiës of scabiës crustosa Smeersel aanbrengen op schone, droge en afgekoelde huid, alleen van te voren wassen bij sterk vervuilde huid; wachten met insmeren tot de huid goed droog is. Het hele lichaam met uitzondering van het hoofd insmeren vanaf de kaakrand tot onder de voetzolen. Speciale aandacht besteden aan alle huidplooien, met name die van vingers en tenen. Nagels kortknippen en crème ook onder de nagels aanbrengen. Voorkomen dat het middel in ogen, mond, of op andere slijmvliezen komt. Bij accidenteel contact uitspoelen met veel water en indien mogelijk met zeep. Het is onmogelijk om jezelf volledig in te smeren ( rug! ). Dus door een ander laten insmeren, die dan de handen goed moet wassen tot aan de ellebogen. Acht tot veertien uur laten inwerken. Bij tussentijds handen wassen, toiletbezoek of : bijsmeren. Na inwerkperiode douchen of wassen met water en zeep. Zo mogelijk huid inwrijven met olie of voedende crème. Na de inwerkperiode ook ondergoed, pyjama of kledij, eventueel lakens verversen en wassen bij een temperatuur van tenminste 50 C. 2. Behandelmethode Benzylbenzoaat 25% en Crotamiton 10% Benzylbenzoaat: eerste keus bij zwangerschap en borstvoeding Crotamiton: eerste keus bij zuigelingen < 2 maand 3 tot 5-maal insmeren (volgens voorschrift behandelende geneesheer) op opeenvolgende dagen Insmeren zoals beschreven bij Zalvor crème. 24 uur laten inwerken. Ziekenhuishygiëne Oost-Vlaanderen pagina 9 van 15

BIJLAGE 3: voorbeeldbrieven 1. Informatie aan patiënt en familie 5 Geachte patiënt en familie, Met deze brief wensen we u te informeren over de besmetting met schurft. Iedereen kan ooit met schurft worden besmet, ongeacht leeftijd, geslacht, beroep of sociaaleconomische situatie. De behandeling is doeltreffend. Eenvoudige hygiënische maatregelen volstaan vaak om te voorkomen dat andere mensen ook besmet geraken. Wat is schurft precies? Schurft is een intens jeukende huiduitslag, die besmettelijk is. Schurft wordt veroorzaakt door de schurftmijt (Sarcoptes scabiei). Ze leeft op de huid. Het vrouwtje graaft zich in de huid om daar haar eitjes te leggen. Hierop reageert het lichaam met een allergische reactie onder de vorm van een huiduitslag en jeuk. De eitjes zijn volwassen na 1 week. De periode tussen het moment van besmetting en het moment waarop de huiduitslag of de jeuk wordt opgemerkt, bedraagt 2 tot 6 weken. Schurft is besmettelijk De schurftmijt wordt meestal overgebracht door een langdurig (10 minuten) of geregeld direct lichamelijk contact. Via korte contacten zoals het geven van een hand kan men niet besmet worden. Seksuele betrekkingen vormen echter een risico. Ook zuigelingen en jonge kinderen lopen een risico omdat zij door hun ouders vaak teder en voldoende lang worden omhelsd. Kinderen zetten de aandoening vrij gemakkelijk op elkaar over. De schurftmijt heeft de mens nodig om te overleven. De overleving buiten de mens bedraagt maximum 2 dagen. De mijt geeft de voorkeur aan een temperatuur van 25 tot 30 C. Veel minder vaak gebeurt de overdracht via besmet beddengoed of kleding. De symptomen van schurft Jeuk; voornamelijk s avonds en s nachts. Dit is een allergische reactie op scabiës of schurft. De jeuk is niet constant, maar verergert door een warm bad, het uitkleden, fysieke inspanningen en de warmte van het bed (verklaart nachtelijke jeuk). Huiduitslag: Dit komt vooral voor tussen de vingers, op de handen, de polsen, de ellebogen, de oksels, de bovenzijde van de dijen, de binnenzijde van de dijen en de voeten. Bij de man vindt men zeer vaak letsels in de genitale streek. De huiduitslag is gekenmerkt door knobbeltjes, puistjes, kleine blaasjes, korstjes, krabletsels en de typische mijtgangetjes. Dit laatste zijn kronkelige groeven (max. 15 mm lang) met één uiteinde soms een lichte verhevenheid ter grootte van een speldenkop. 5 fusie ziekenhuis Monica Antwerpen Ziekenhuishygiëne Oost-Vlaanderen pagina 10 van 15

Specifieke risicogroepen zijn personen met een verlaagde weerstand, mensen die minder gevoelig zijn voor jeuk en/of mensen die minder goed kunnen krabben. Door minder te krabben, sterven minder mijten en kunnen ze zich op een ongeremde manier voortplanten. De behandeling van schurft De behandeling bestaat in het verminderen van de jeuk en het uitroeien van de parasiet. De schurftmijt wordt behandeld met het aanbrengen van een crème of lotion nl. Zalvor -crème of permethrine 5% magistraal. Correct gebruik : Als preventie: 1-maal is voldoende Als behandeling: 2-maal, waarvan tweede maal na zeven dagen Smeersel aanbrengen op schone, droge en afgekoelde huid, alleen van te voren wassen bij sterk vervuilde huid; wachten met insmeren tot de huid goed droog is. Het hele lichaam met uitzondering van het hoofd insmeren vanaf de kaakrand tot onder de voetzolen. Speciale aandacht besteden aan alle huidplooien, met name die van vingers en tenen. Nagels kortknippen en crème ook onder de nagels aanbrengen.. Voorkomen dat het middel in ogen, mond, of op andere slijmvliezen komt. Bij accidenteel contact uitspoelen met veel water en indien mogelijk met zeep. Het is onmogelijk om jezelf volledig in te smeren ( rug! ). Dus door een ander laten insmeren, die dan de handen goed moet wassen tot aan de ellebogen. Acht tot veertien uur laten inwerken. Bij tussentijds handen wassen, toiletbezoek of : bijsmeren. Na inwerkperiode douchen of wassen met water en zeep. Zo mogelijk huid inwrijven met olie of voedende crème. Na de inwerkperiode ook ondergoed, pyjama of kledij, eventueel lakens verversen en wassen bij een temperatuur van tenminste 50 C. Enkele adviezen Eigenschappen van de crème : 1. De crème is niet vlekkerig, heeft geen storende geur 2. De crème is veilig ook voor zuigelingen vanaf 2 maand en voor bejaarden 3. De crème verdwijnt bij zachtjes inwrijven in de huid. Het is dus niet nodig de crème aan te brengen totdat ze zichtbaar is op de huid. Tegenindicatie: Gebruik de crème niet indien men overgevoelig is voor pyretroïden, pyretrinen of isopropanol (lotion). Relatieve tegenindicatie Zwangerschap en borstvoeding. Antihistaminica zijn nuttig zijn voor de jeuk en voorkomen secundaire infecties door krabben. De jeuk kan nog aanhouden lang nadat de mijten afgestorven zijn. Als de patiënt nog enkele weken jeuk heeft, wil dit dus niet zeggen dat de behandeling mislukt is. Krab niet teveel. Dit verzwakt de huid daar waar de mijten gangetjes hebben gegraven. Hierop kan een bijkomende infectie ontstaan. Wie besmet is kan niet gaan werken tot 1 dag na de behandeling met de crème. Ziekenhuishygiëne Oost-Vlaanderen pagina 11 van 15

In het ziekenhuis worden mensen op een aparte kamer verzorgd tot 1 dag na de behandeling met de crème. Om echt te voorkomen dat de besmetting op anderen wordt overgedragen moet iedereen die in contact is geweest met een besmette patiënt op hetzelfde moment behandeld worden. Trek dagelijks verse kledij aan. Kleding, beddengoed, handdoeken en washandjes die de laatste 48 uur zijn gebruikt, moeten gewassen worden in water van minstens 50 C. Moeilijk wasbaar goed gaat naar de stomerij of wordt, liefst buiten, gelucht gedurende 2 dagen. Niet-wasbare kledij kan ook minimaal 10 minuten in de droogkast meedraaien aan een temperatuur boven 50 C. Ze kan ook verpakt worden plastic zakken en gedurende 3 tot 4 dagen bewaard worden. Slaapkamers dienen niet speciaal behandeld te worden wanneer ze gedurende 4 dagen niet gebruikt worden. Ziekenhuishygiëne Oost-Vlaanderen pagina 12 van 15

2. Informatie aan familie en bezoekers 6 betreft: schurft (scabiës) Mogelijk heeft u al gehoord dat er op de afdeling schurft is vastgesteld. Schurft (ook wel scabiës genoemd) is een weinig besmettelijke huidziekte. Het wordt veroorzaakt door een parasiet, de schurftmijt. Het is een klein beestje dat niet met het gewone oog te zien is en gangetjes graaft in de bovenste laag van de huid. Het is een betrekkelijke ongevaarlijke, maar wel lastige ziekte. Het voornaamste verschijnsel is jeuk. De ziekte wordt overgedragen van mens op mens door lang (15 minuten) of vaak herhaald huid-huid contact. Er treedt geen besmetting op door een slechte lichamelijke verzorging. De behandeling wordt zo spoedig mogelijk uitgevoerd. Als bezoeker van deze afdeling loopt u geen gevaar de ziekte te krijgen; lichamelijk contact met uw familielid of vriend(in) in de vorm van het geven van een zoen of een hand leidt niet tot besmetting met de schurftmijt. Mocht u nog vragen hebben dan kunt u zich wenden tot de leiding van de afdeling. Met vriendelijke groet, Namens de hygiënecommissie 6 LCI Ndl. Ziekenhuishygiëne Oost-Vlaanderen pagina 13 van 15

3. Informatie aan medewerkers 7 Beste collega, Sommigen onder jullie hoorden het al, er is een besmetting op onze dienst door de schurftmijt (scabiës). Deze besmetting is volkomen onschuldig en goed te genezen. Om te vermijden dat de besmetting zich verder op onze dienst verspreidt, biedt het ziekenhuis iedereen de kans om zich gratis te laten behandelen. Ingesloten vindt u een folder met wat uitleg en een gebruiksaanwijzing voor de zalf, waarmee men zich moet insmeren. Voor wie is de behandeling bedoeld? Alle beroepskrachten en vrijwilligers die vanaf op dienst zijn geweest, EN contact hebben gehad met de patiënt op kamer, bed Wie twijfelt, kan opbellen naar de dienst om te vragen of hij/zij tot risicogroep behoort. Niemand is verplicht, doch wij doen er goed aan, gezamenlijk te behandelen om herbesmettingen te voorkomen. Wie besmet is, geraakt de beestjes enkel kwijt door behandeling! Alert zijn voor partners, kinderen en mensen met wie wij in contact kwamen. Bij jeuk: huidspecialist consulteren en verwijzen naar de voorgeschiedenis. Zalf kan eveneens afgehaald worden zonder voorschrift in de apotheek van uw keuze. Wie verdere vragen heeft, kan zeker opbellen naar de dienst. De zalf is beschikbaar op de dienst. Gelieve de bijgevoegde lijst af te tekenen, als je de zalf hebt ontvangen. Met vriendelijke groeten, De dienstverantwoordelijke 7 AZ Sint-Lucas, geïnspireerd op een brief van een dienst-verantwoordelijke aan haar medewerkers Ziekenhuishygiëne Oost-Vlaanderen pagina 14 van 15

Geraadpleegde bronnen 1. Scabiës, richtlijn nr. 14 (februari 14), WIP (Werkgroep Infectie Preventie Ndl.), februari 2000 2. Quick reference to outbreak investigation and control in health care facilities, KATHLEEN MEEHAM ARIAS, APIC publication, uitg. Aspen, Maryland 2000 (p. 144 146, p. 323 328) 3. Medical Microbiology, 3de editie, PATRICK R. MURRAY, KEN S. ROSENTHAL, GEORGE S. KOBAYASHI, MICHAEL A. PFALLER, uitg. Mosby 1998 (p. 685 686) 4. Guideline for infection control in health care personnel 1998, CDC guideline in AJIC, juni 1998, volume 26, nr. 3 (p. 289 354) 5. Schurft, infofolder van het Infocentrum GVO van het Christelijk Ziekenfonds van het Waasland 6. Draaiboek scabiës op de hemodialyse afdeling Dr. J. Hilderson, AZSL, maart 2001 7. Procedure AZ-Volkskliniek Gent, mei 1999 8. Procedure AZ Sint-Elisabeth Zottegem, november 1998 9. Procedure AZ Sint-Lucas Gent, mei 2002 10. Epidemiologisch bulletin van de Vlaamse Gemeenschap, K. DE SCHRIJVER, G. TILBORGHS, nr. 27, 1999/3 11. Bij een scabiësepidemie moet je de bestrijding grootschalig aanpakken, L. GERRITSEN in tijdschrift voor Hygiëne en Infectiepreventie, 1999, nr. 3, p. 78 79 12. Landelijke coördinatiestructuur infectieziektebestrijding (LCI), Ndl., september 2000 13. Scenario schurftbehandeling, Monica vzw EFKA + OVLM, februari 2002 14. MANDELL editie 1999 15. MAYHALL editie 1999 http://www.wvc.vlaanderen.be/epibul/27/redacsca.htm http://www.wvc.vlaanderen.be/epibul/27/scterug.htm http://www.wvc.vlaanderen.be/epibul/27/coll3007.htm http://www.wvc.vlaanderen.be/epibul/27/scabeh.htm http://zha-www.uia.ac.be/zha/scabies1.html www.infectieziekten.info Andere links http://itsa.ucsf.edu/~hclinic/handouts.dir/lowlit.dir/scabies.dir http://www.meyer-gartenbau.ch/barbara/scabies.htm http://www.thecountrydoctor.com/prescriptions/scabies.htm http://www.quickcare.org/skin/lice.html http://www.aad.org/pamphlets/scabies.html http://www.comeunity.com/adoption/health/scabies/index.html http://web.ukonline.co.uk/members/ruth.livingstone/little/scabies.htm http://www.npc.co.uk/nurse_bulletins/sca3.2.htm http://www.kcom.edu/faculty/chamberlain/website/lectures/lecture/vag.htm http://www.global.dm/crabs.html Ziekenhuishygiëne Oost-Vlaanderen pagina 15 van 15