CHECKLIST MACHINEVEILIGHEID Werkt u veilig met machines en gereedschappen? Bijna de helft van de overtredingen die de Inspectie SZW in haar controle in 2012 constateerde, heeft te maken met machineveiligheid. (APK ) hefbruggen worden niet (aantoonbaar) gekeurd, veiligheidsvoorzieningen of beschermkappen op machines ontbreken of onklaar gemaakt en machines zijn niet aan de muur of vloer verankerd, waardoor ze tijdens het gebruik kunnen omvallen of verschuiven. Wat kan er gebeuren? Je kunt in aanraking komen met gevaarlijk draaiende delen of scherpe voorwerpen. Dat kan snijwonden opleveren, maar ook beknelde of geplette vingers, handen en voeten. Al naar gelang het apparaat kan het ook resulteren in splinters in je ogen of elektrische schokken. Veilig werken begint met veilige en goedgekeurde middelen. Worden de volgende gereedschappen en machines in het bedrijf jaarlijks gekeurd? Op de volgende pagina s treft u alle inspectielijsten. Elektrisch handgereedschap Hydraulisch/pneumatisch handgereedschap Werkkuil Heftruck Persluchtinstallatie Mobiele hogedrukreiniger Metaalafkortzaag Kolomboormachine Bandenmontage apparaat Bandenbalanceerapparaat Slijpmachine Hefbrug
VEILIGHEIDSCHECK ELEKTRISCH HANDGEREEDSCHAP Wordt alle elektrisch handgereedschap jaarlijks gekeurd volgens NEN 3140? Ja: Nee: In orde. Voer jaarlijks een keuring uit volgens onderstaande checklist. NB: breng bij het goedkeuren van het gereedschap een controlesticker aan op het gereedschap. Bij afkeur de checklist met voorstel voor actie bij het gereedschap leggen. Actie: 1 Zijn opschriften met aanduiding CE en naam van de fabrikant aanwezig? 2 Is het elektrisch handgereedschap in werkkuilen explosieveilig? Explosieveilig handgereedschap is alleen dan noodzakelijk als het in de werkkuil mogelijk is om eerst de verlichting aan te schakelen en daarna pas de afzuiging omdat er dan een risico op explosiegevaar bestaat, vanwege de in de werkkuil hangende dampen. Zie verder de Jaarlijkse inspectie werkkuil. Explosieveilig gereedschap is te herkennen aan dit teken: 3 Is het elektrisch handgereedschap dubbel geïsoleerd? Dubbele isolatie is te herkennen aan dit teken: 4 Is de bedieningsinstructie op het handgereedschap goed leesbaar of beschikbaar?
5 Is voorkomen dat een bedieningsmiddel bij inschakelen onbedoeld vastgezet kan worden en bij loslaten blijft doordraaien (bij loslaten moet de machine tot stilstand komen)? 6 Zijn de handgrepen in goede staat? 7 Zijn handvatten in rubber opgehangen tegen hand/arm trillingen? 8 Zijn de stekkers aangegoten? 9 Zijn de snoeren onbeschadigd? 10 Zijn beschermkappen tegen wegvliegende voorwerpen aanwezig? Opmerkingen:
VEILIGHEIDSCHECK HYDRAULISCH/PNEUMATISCH HANDGEREEDSCHAP Wordt alle hydraulische/pneumatische handgereedschap jaarlijks gekeurd? Ja: Nee: In orde. Voer dan jaarlijks een keuring volgens onderstaande checklist uit. NB: breng na het goedkeuren van het gereedschap een controlesticker aan op het gereedschap. Bij afkeur de checklist met voorstel voor actie bij het gereedschap leggen. Actie: 1 Zijn opschriften met aanduiding CE en naam van de fabrikant aanwezig? 2 Is de aansluiting op de lucht of hydraulische toevoer in goede staat en lekt hij niet? 3 Is de bedieningsinstructie op het apparaat goed leesbaar of beschikbaar? 4 Wordt voorkomen dat een bedieningsmiddel bij inschakelen vastgezet kan worden en bij loslaten daardoor blijft doordraaien (bij loslaten moet de machine tot stilstand komen)? 5 Zijn de handgrepen in goede staat? 6 Zijn handvatten in rubber opgehangen tegen hand/arm trillingen? 7 Zijn beschermkappen tegen wegvliegende voorwerpen aanwezig? 8 Lekt het gereedschap tijdens gebruik of tijdens stilstand overmatig? Opmerkingen:
JAARLIJKSE INSPECTIE WERKKUIL Lengte werkkuil Voor type voertuig Bouwjaar Wordt de werkkuil jaarlijks geïnspecteerd door een externe instantie? Ja: dan is een separate jaarlijkse inspectie niet nodig Nee: volg de onderstaande inspectie Inspectie machine 1 Kan de werkkuil op een veilige manier worden betreden? 2 Is er een tweede vluchtvoorziening aanwezig in de werkkuil? 3 Zijn de geleidingen aan weerszijde van de kuil in goede staat? / nvt 4 Zijn overstapvoorzieningen of afdekking in goede staat? / nvt 5 Werkt de afzuiginstallatie naar behoren? (Minimaal twee afzuigpunten, inschakeling 30 seconden voordat verlichting aangaat)? 1. Wanneer de verlichting en afzuiging onafhankelijk van elkaar ingeschakeld kunnen worden is explosievrije verlichting verplicht. 6 Is de elektrische installatie (inclusief verlichting) in de werkkuil in goede staat? Zijn de voedingskabels, stekkers en aansluitingen onbeschadigd? Isolatie moet minimaal IP44 zijn. 7 Zijn stutten of blokken aanwezig om onder een opgekrikt voertuig te leggen? / nvt 8 Worden gevaarlijke stoffen buiten de werkkuil opgeslagen? Ja / nee Gebreken verholpen: 1) Afzuiginstallatie is niet verplicht wanneer de werkkuil uitsluitend gebruikt wordt voor dieselmotor houdende voertuigen.. Opmerkingen Zijn alle bovenstaande items in orde? Ja: Nee: document ondertekenen gebreken verhelpen of repareren en apart aftekenen De werkkuil functioneert op alle bovenstaande aspecten naar behoren Naam en handtekening Datum Dit document is gebaseerd op hoofdstuk 7 van het Arbobesluit
JAARLIJKSE INSPECTIE HEFTRUCKS Merk Type Bouwjaar CE gemarkeerd Ja / Nee Keurt een externe instantie de heftruck jaarlijks? Ja: dan is een separate jaarlijkse inspectie niet nodig Nee: volg de onderstaande inspectie Let op: degene die de inspectie uitvoert moet voldoende opleiding hebben (bijvoorbeeld een veiligheidscertificaat heftruck of vergelijkbare kennis en ervaring) om de heftruck te mogen beoordelen. Bij onvoldoende opleiding moet u de inspectie door een externe instantie laten uitvoeren. Inspectie heftruck Algemeen Onderhoud 1 Is het maximumhefvermogen duidelijk zichtbaar? 2 Is de heftruck voorzien van een deugdelijke veiligheidskooi tegen vallende voorwerpen (verplicht als de hefhoogte hoger is dan 1,8 m)? 3 Is er een veiligheidsgordel of valbeugel bevestigd? Voorkomen dient te worden dat de chauffeur bij kanteling van de heftruck bekneld raakt (verplicht bij heftrucks met open cabines)? / nvt / nvt 4 Heeft de heftruck een goede claxon? 5 Is het bedieningspaneel duidelijk leesbaar? 6 Zijn de vorken van de heftruck onbeschadigd en in originele staat? 7 Werkt de vorkvergrendeling? 8 Zijn de eindaanslagen van het vorkenbord in goede staat? 9 Zijn eventuele voorzetstukken (opzetstukken) voorzien van CE markering? Is er voor deze voorzetstukken een aangepast lastdiagram aanwezig? 10 Is er bij de bediening gevaar voor onbedoelde handelingen? / nvt 11 Is er lekkage van olie of accuvloeistof? 12 Is de mast in goede staat? 13 Zijn de banden in goede staat en op spanning? / nvt 14 Werken de remmen en de handrem goed? Gebreken verholpen:
JAARLIJKSE INSPECTIE HEFTRUCKS vervolgpagina Elektrische heftruck 15 Is de heftruck voorzien van: een stroomonderbreker die automatisch in werking treedt bij het verlaten van de vaste zitof staanplaats? of een voetschakelaar met dodemansknop of een makkelijk te verwijderen batterijaansluiting? / nvt / nvt / nvt Tip 16 Een heftruck op de openbare weg moet voldoen aan de wegenverkeerswet. Zo moet de heftruck voorzien zijn van correcte verlichting en beschikken over een afgeknotte driehoek. Opmerkingen Zijn alle bovenstaande items in orde? Ja: Nee: document ondertekenen gebreken verhelpen of repareren en apart aftekenen De heftruck functioneert op alle bovenstaande aspecten naar behoren Naam en handtekening Datum Dit document is gebaseerd op hoofdstuk 7 van het Arbobesluit en de BGZ checklist voor onderhoud van heftrucks, Arbo HEF 09 022
JAARLIJKSE INSPECTIE PERSLUCHTINSTALLATIE Merk Type Bouwjaar CE gemarkeerd Ja / Nee Wordt de persluchtinstallatie jaarlijks gekeurd door een externe instantie? Ja: dan is een separate jaarlijkse inspectie niet nodig Nee: volg de onderstaande inspectie Inspectie machine 1 Zijn de opschriften met aanduiding van maximale werkdruk zichtbaar op de compressor? 2 Is de bedieningsinstructie op de compressor goed leesbaar? 3 Zijn de bedieningskast, voedingskabels, stekkers en aansluitingen onbeschadigd? 4 Werkt de water/olieafscheider naar behoren? 5 Zijn de slangen, slangklemmen en het leidingsysteem in goede staat? 6 Wordt struikelgevaar over slangen zo veel mogelijk voorkomen? 7 Is er geen overmatige lekkage in het systeem aanwezig? 8 Wordt er op plaatsen waar regelmatig van gereedschap gewisseld wordt gebruik gemaakt van veiligheidskoppelingen? Gebreken verholpen: Opmerkingen Zijn alle bovenstaande items in orde? Ja: Nee: document ondertekenen gebreken verhelpen of repareren en apart aftekenen De machine functioneert op alle bovenstaande aspecten naar behoren Naam en handtekening Datum Dit document is gebaseerd op hoofdstuk 7 van het Arbobesluit
JAARLIJKSE INSPECTIE MOBIELE HOGEDRUKREINIGER Merk: Typenaam: Bouwjaar: CE gemarkeerd: Ja / Nee Wordt de mobiele hogedrukreiniger jaarlijks gekeurd door een externe instantie? Ja: dan is een separate jaarlijkse inspectie niet nodig Nee: volg de onderstaande inspectie Inspectie mobiele hogedrukreiniger 1 Zijn opschriften met aanduiding CE, fabrikant gegevens aanwezig? 2 Is er een gebruikersinstructie op de installatie aanwezig? 3 Worden voor het gebruik van de hogedrukreiniger persoonlijke beschermingsmiddelen zoals gelaatbescherming,, veiligheidsschoenen of laarzen ter beschikking gesteld? 4 Is er een noodstop op de pompeenheid aanwezig? 5 Is het bedieningsorgaan afgeschermd tegen ongewild aanraken? 6 Het bedieningsorgaan is voorzien van een loslaatbeveiliging, die bij loslaten van de bediening het spuiten onmiddellijk doet stoppen? 7 Is de spuitlanslengte minimaal 50 cm? 8 Zijn de handgrepen in goede staat? 9 Is een schema aanwezig dat aangeeft wanneer er met 2 handen bediening gewerkt moet worden? (zie hieronder in de bijlage) 10 Zijn de leidingen in goede staat? 11 Zijn de koppelingen in goede staat? 12 Is de manometer goed afleesbaar? 13 Is het elektriciteitssnoer onbeschadigd? Gebreken verholpen:
Opmerkingen Zijn alle bovenstaande items in orde? Ja: document ondertekenen Nee: gebreken verhelpen of repareren en apart aftekenen De mobiele hogedrukreiniger functioneert op alle bovenstaande aspecten naar behoren Naam en handtekening Datum BIJLAGE Gebruik hogedrukreiniger druk > 250 bar WERKOMSTANDIGHEDEN Lanslengte Reactiekracht in cm. in N. Standaardwerkzaamheden Werken in omsloten ruimten Geen extra maatregelen Niet toepassen Bijzondere werkomstandigheden 75 150 Geen extra maatregelen Twee handenbediening 75 150 200 Schoudersteun of Niet toepassen tweehandenbediening < 75 150 Twee handenbedieninbediening Twee handen Twee handen bediening < 75 150 Niet toepassen Niet toepassen Niet toepassen
JAARLIJKSE INSPECTIE METAALAFKORTZAAG Merk: Typenaam: Bouwjaar: CE gemarkeerd: Ja / Nee Wordt de metaalafkortzaag jaarlijks gekeurd door een externe instantie? Ja: Nee: dan is een separate jaarlijkse inspectie niet nodig volg de onderstaande inspectie Inspectie metaalafkortzaag 1 Zijn opschriften met aanduiding van maximale zaagdiameter; toerental; IP klasse; bewegings /draairichting aangegeven? 2 Staat de afkortzaag verankerd op een vlakke vloer? 3 Kunnen werkstukken goed vastgezet worden in een opspanmechanisme of klemvoorziening? 4 Is een sticker zichtbaar met verwijzing naar Veiligheidsbril verplicht? 5 Is een sticker zichtbaar met verwijzing naar Gehoorbescherming verplicht? 6 Is het zaagblad afgeschermd met een afschermkap, waarbij een deel van de afscherming meebeweegt? 7 Heeft de metaalafkortzaag een vasthoudbediening? 8 Functioneert de remfunctie? 9 Bij het loslaten van de bedieningshandle komt het zaagblad automatisch in de rustpostie? 10 Zijn voedingskabels, stekkers en aansluitingen onbeschadigd? 11 Functioneert de nulspanning beveiliging bij uitval energietoevoer? 12 Worden resten en spanen alleen verwijderd wanneer de metaalafkortzaag stilstaat? Gebreken verholpen:
Opmerkingen Zijn alle bovenstaande items in orde? Ja: Nee: document ondertekenen gebreken verhelpen of repareren en apart aftekenen De metaalafkortzaag functioneert op alle bovenstaande aspecten naar behoren Naam en handtekening Datum
JAARLIJKSE INSPECTIE KOLOMBOORMACHINE Merk: Typenaam: Bouwjaar: CE gemarkeerd: Ja / Nee Wordt de kolomboormachine jaarlijks gekeurd door een externe instantie? Ja: Nee: dan is een separate jaarlijkse inspectie niet nodig volg de onderstaande inspectie Inspectie kolomboormachine 1 Staat de kolomboormachine stabiel verankerd op de vlakke vloer of werktafel? 2 Kunnen werkstukken goed vastgezet worden in een opspanmechanisme of klemvoorziening? 3 Is een sticker zichtbaar met verwijzing naar Dragen van handschoenen verboden? 4 Is een sticker zichtbaar met verwijzing naar Veiligheidsbril verplicht? 5 Is de boor en boorkop voldoende afgeschermd met een wegklapbare kap met eindschakelaar/afslagbeveiliging? 6 Is de afschermkap op de aandrijving aanwezig? 7 Is de kolomboor voorzien van ene nulspanningsbeveiliging? 8 Zijn voedingskabels, stekkers en aansluitingen onbeschadigd? 9 Functioneert de rode noodstop (alleen verplicht bij een vermogen van 500 watt of hoger)? 10 Is de noodstop onmiddellijk bereikbaar tijdens het gebruik van de boormachine? 11 Is de werkschakelaar voldoende herkenbaar en goed bereikbaar? 12 Worden resten en spanen alleen verwijderd wanneer de boor stilstaat? Gebreken verholpen:
Opmerkingen Zijn alle bovenstaande items in orde? Ja: document ondertekenen Nee: gebreken verhelpen of repareren en apart aftekenen De kolomboormachine functioneert op alle bovenstaande aspecten naar behoren Naam en handtekening Datum Dit document is gebaseerd op hoofdstuk 7 van het Arbobesluit en normen voor de kolomboormachine
JAARLIJKSE INSPECTIE BANDENMONTAGE APPARAAT Merk Type Bouwjaar CE gemarkeerd Ja / Nee Is het bandenmontage apparaat voorzien van een jaarlijkse keuring door een externe instantie? Ja: dan is een separate jaarlijkse inspectie niet nodig Nee: volg de onderstaande inspectie Inspectie bandenmontage apparaat 1 Staat de machine goed verankerd op een vlakke ondergrond? 2 Zijn de veiligheids en instructiestickers op het apparaat goed leesbaar? 3 Is het opspanmechanisme in goede staat? 4 Werkt de waterafscheider (olievernevelaar) naar behoren? 5 Werken alle machinehandelingen soepel en zonder haperen? 6 Heeft de machine voldoende kracht om de handelingen uit te voeren? 7 Zijn er luchtlekkages? 8 Zijn de voedingskabels, stekkers en aansluitingen onbeschadigd? 9 Zijn de afsteunblokken van de hieldrukker in goede staat? Is de eindafslag op luchtcilinder in goede staat? Is het hieldrukkerblad onbeschadigd? Gebreken verholpen: Opmerkingen Zijn alle bovenstaande items in orde? Ja: Nee: document ondertekenen gebreken verhelpen of repareren en apart aftekenen Het bandenmontage apparaat functioneert op alle bovenstaande aspecten naar behoren Naam en handtekening Datum Dit document is gebaseerd op hoofdstuk 7 van het Arbobesluit en diverse handleidingen voor montageapparatuur
JAARLIJKSE INSPECTIE BANDENBALANCEERAPPARAAT Merk Type Bouwjaar CE gemarkeerd Ja / Nee Inspectie bandenbalanceerapparaat Algemeen Controle juiste werking 1 Is de machine goed verankerd op de ondergrond? 2 Is het opspanmechanisme in goede staat? 3 Is de beschermkap in goede staat? (Bij minder dan 100 omw/min is een beschermkap niet nodig) / nvt 4 Werkt de afslagbeveiliging op de beschermkap? / nvt 5 Zijn de voedingskabels, stekkers en aansluitingen onbeschadigd? 6 Werkt de noodstop? / nvt 7 Is het bedieningspaneel duidelijk leesbaar? 8 Is er gevaar bij de bediening voor onopzettelijke handelingen? 1 Balanceer een stalen band wielcombinatie op de normale wijze. Gebruik bij voorkeur een breed en groot wiel. 2 Controleer de exacte meetwaarde door de onafgeronde waarde te bekijken (<T knop). Gebreken verholpen: 3 Markeer de positie van het wiel ten opzichte van de as van het balanceerapparaat en draai het wiel vervolgens een halve slag door ten opzichte van de oorspronkelijk positie. 4 Laat het balanceerapparaat opnieuw draaien. Wanneer de balanceerwaarde minder dan 5 gram afwijkt van de oorspronkelijke waarde is de machine en de opspanning juist. Opmerkingen Zijn alle bovenstaande items in orde? Ja: Nee: document ondertekenen gebreken verhelpen of repareren en apart aftekenen Het bandenbalanceerapparaat functioneert op alle bovenstaande aspecten naar behoren Naam en handtekening Datum Dit document is gebaseerd op hoofdstuk 7 van het Arbobesluit en diverse handleidingen voor balanceerapparatuur
JAARLIJKSE INSPECTIE MACHINE ALGEMEEN Soort machine Merk Type Bouwjaar CE gemarkeerd Ja / Nee Is de machine voorzien van een jaarlijkse keuring door een externe instantie? Ja: dan is een separate jaarlijkse inspectie niet nodig Nee: volg de onderstaande inspectie Inspectie machine 1 Staat de machine stabiel? / nvt 2 Worden knel, snij en pletgevaar voorkomen? / nvt 3 Zijn de voedingskabels, stekkers en aansluitingen onbeschadigd? / nvt 4 Zijn de aandrijvingen van de machine voldoende afgeschermd? / nvt 5 Is de aandrijving (hydraulisch of lucht) in goede staat? / nvt 6 Is de bediening duidelijk herkenbaar weergegeven? / nvt 7 Is er gevaar bij de bediening voor onopzettelijke handelingen? / nvt 8 Is de machine voldoende verlicht? Gebreken verholpen: Opmerkingen Zijn alle bovenstaande items in orde? Ja: document ondertekenen Nee: gebreken verhelpen of repareren en apart aftekenen De machine functioneert op alle bovenstaande aspecten naar behoren Naam en handtekening Datum Dit document is gebaseerd op hoofdstuk 7 van het Arbobesluit
Branchenorm hefbruggen motorvoertuigenbranche (07112011 MS en JS) Onderhoud en keuring van hefbruggen Een hefbrug is een machine die bedoeld is om voertuigen op hoogte te brengen om vervolgens inspectie, onderhouds en reparatiewerkzaamheden uit te kunnen voeren. Doel sociale partners Sociale partners in de motorvoertuigenbranche (werkgeversorganisatie en werknemersorganisaties) streven er naar om met deze branchenorm veiligheid ten aanzien van hefbruggen in werkplaatsen te vergroten en (bijna )ongevallen terug te dringen. Risicobeschrijving Het gebruik van hefbruggen brengt Arbo risico s met zich mee. Voertuigen kunnen bijvoorbeeld van de hefbrug aflopen en voeten kunnen, als gevolg van het dalen van de hefbrug, bekneld raken. Daarnaast wordt er onder een geheven voertuig gewerkt. Goed onderhoud en de jaarlijkse keuring beperken deze risico s. Regelmatig onderhoud Regelmatig onderhoud van hefbruggen is van groot belang. Onderhoud wordt uitgevoerd volgens de handleiding van de fabrikant. De leverancier moet deze bij levering van de hefbrug in de Nederlandse taal verstrekken. Als een brug niet goed of niet veilig functioneert, dan bent u verplicht de brug uit gebruik te nemen totdat het probleem verholpen is. Jaarlijkse keuring Naast het plegen van regelmatig onderhoud, dient elke hefbrug die meer dan 50 cm hoog kan heffen jaarlijks door een onafhankelijk deskundige te worden gekeurd. De keuring zal in de meeste gevallen worden uitgevoerd door de leverancier van de hefbrug, eventueel in combinatie met onderhoud. Het is ook mogelijk om de hefbrug te laten keuren door een derde, die is gekwalificeerd 1
als onafhankelijk deskundige. Degene die de hefbrug keurt moet als bewijs van goedkeuring een sticker op de hefbrug plakken en/of een keuringsrapport aan de opdrachtgever verstrekken. De meeste keuringsinstanties gebruiken stickers om op de hefbrug aan te geven dat de brug is gekeurd. De sticker of het keuringsrapport vormt het bewijs voor de eigenaar van de hefbrug dat zijn brug is gekeurd conform de geldende voorschriften. De RDW schrijft voor dat een APK hefbrug altijd van een geldige sticker dient te zijn voorzien. De RDW stelt enkele aanvullende eisen zoals het niveau van verlichting. De keuring is geldig tot het einde van de maand zoals vermeld op de sticker. Een hefbrug kan maximaal twee maanden voor het verloop van de keuringsdatum worden gekeurd met behoud van de oude keuringdatum. Dit betekent dat wanneer als volgende keuringsdatum februari 2012 wordt aangegeven, de brug tussen 1 december 2011 en 28 februari 2012 mag worden gekeurd en dat de geldigheid in dat geval doorloopt tot februari 2013. Keuringseisen Hefbruggen moeten in principe voldoen aan de laatste stand der techniek. In de meeste gevallen betekent dit dat zij moeten voldoen aan de laatst geldende NEN EN 1493 norm. Echter, aangezien oudere hefbruggen niet volgens deze norm gebouwd zijn, zijn er afwijkingen denkbaar waarbij met andere maatregelen (bijvoorbeeld instructie of het weghouden van personen bij de hefbrug) een gelijk veiligheidsniveau bereikt kan worden. Voordat de NEN EN 1493 verscheen, was de geldende norm P159. De sociale partners hebben afgesproken om verschillen tussen P159 en NEN EN 1493 gezamenlijk te beoordelen 1 en te bepalen of alternatieve maatregelen voldoen. In bijlage I zijn de belangrijkste verschillen uitgewerkt. Deze lijst wordt, wanneer nodig en bij verandering van NEN EN 1493, aangepast. Hefbruggen met bouwjaar t/m 1997 moeten minimaal voldoen aan P159 inclusief de vereiste maatregelen 1 t/m 5 uit bijlage I. 1 Beoordeling van verschilpunten vind plaats aan de hand van Fine & Kinney (zie bijlage II) 2
De productiedatum van een brug en het jaar waarin deze voor het eerst in gebruik wordt genomen stemt niet altijd overeen. Het bouwjaar zoals dat op de brug is vermeld, is in beginsel bepalend voor de toepasselijkheid van de norm. Bij twijfel kan de eigenaar van de hefbrug een factuur met daarop het leveringsmoment als leidend aandragen. Kan zowel bouwjaar als leverdatum niet worden aangetoond, dan geldt dat volgens de nieuwste norm gekeurd moet worden. Interpretatie en verschilpunten tussen de normen P159 en NEN EN 1493 In de praktijk blijkt dat de bestaande normen door bedrijven die hefbruggen keuren verschillend worden geïnterpreteerd. Ook zijn enkele artikelen uit de P159, uit het oogpunt van veiligheid, achterhaald. Waar veiligheid een rol speelt dient altijd te worden voldaan aan de stand der techniek. Om deze redenen wordt op bijlage I ten aanzien van enkele artikelen uit de P159 een nadere toelichting gegeven. Tevens wordt aangegeven welke artikelen inmiddels achterhaald zijn en aan welke eisen volgens de stand der techniek dient te worden voldaan. Adviespunten Indien hefbruggen worden gekeurd volgens P159 (bouwjaar t/m 1997) en de NEN EN 1493 strengere eisen stelt op bepaalde punten, dan dienen deze strengere eisen als adviespunt op het keuringsrapport te worden vermeld. Aanpassingen aan de hefbrug Als uw hefbrug niet voldoet aan de keuringseisen zoals opgenomen in de genoemde normen en dit document, dan kan het zijn dat er een aanpassing ( = modificatie) noodzakelijk is. Grijpt de aanpassing vergaand in op het veiligheidssysteem, dan wordt degene die de aanpassing aanbrengt beschouwd als fabrikant van de hefbrug. Denk bijvoorbeeld aan een aanpassing van de constructie met het doel het hefvermogen te verhogen. Dit geldt niet voor aanpassingen die beperkt van aard zijn en bijvoorbeeld gericht zijn op het aanbrengen van aanvullende veiligheidsvoorzieningen, zoals een noodstop. Leveranciersverantwoordelijkheid Leveranciers van hefbruggen dienen hefbruggen te leveren die bij de eerste levering en qua bouwjaar voldoen aan de op dat moment geldende (nieuwste) norm(en). Tip: vraag hier nadrukkelijk om en leg dit schriftelijk vast in de offerte. 3
Verantwoordelijkheid werkgever De werkgever dient voor een jaarlijkse keuring van de hefbrug zorg te dragen. Daarnaast is de werkgever verantwoordelijk voor het noodzakelijke onderhoud aan de hefbrug. De werkgever dient werknemers tevens de mogelijkheid te bieden om de brug op veiligheid te laten toetsen indien deze niet naar behoren functioneert. De werkgever voldoet vervolgens aan zijn verplichting om de brug te herstellen. Verantwoordelijkheid werknemer De werknemer dient gebreken aan een hefbrug onverwijld kenbaar te maken aan een leidinggevende. 4
Bijlage: nadere toelichting en eisen ten aanzien van de stand der techniek in relatie tot P159 en NEN EN 1493 1) Zowel P159 als NEN EN 1493 zijn duidelijk over afrijdbeveiligingen. Rijbanen dienen aan beide zijden te zijn voorzien van afrijdbeveiligingen van ten minste 10 cm hoog. Doorrijden op de hefbrug wordt gezien als een regelmatig voorkomend gevaar. 2) Eindstandbegrenzing door vaste aanslagen is noodzaak. Dit vanwege de grote kans op voorkomen en grote gevolgen als deze niet aanwezig is. NEN EN 1493 dient dus gevolgd te worden. 3) Alle hefbruggen hebben een noodstopvoorziening: Een noodstopvoorziening moet bereikbaar zijn vanaf de bedieningslocatie en in één handeling de beweging van de hefbrug kunnen stilleggen. Een hoofdschakelaar voldoet als noodstopvoorziening. 4) Voor hefbruggen geldt ten aanzien van de voetbeveiliging: er dient ruimte te zijn voor de voet over een diepte van 15 cm met een hoogte van 5 cm (hefbruggen t/m 1997: 4 cm) en op een diepte van 5 cm een hoogte van 6 cm en vooraan bij het scheenbeen een hoogte van 12 cm. volgens NEN EN 1493 2010 volgens P159 (t/m 1997) 5
Wanneer een hefbrug voldoet aan de eisen uit P159 (onderste tekening) worden de volgende aanvullende maatregelen geadviseerd. Advies (in volgorde van de beste oplossing): 1. contactlijst monteren. (lijst die hefbeweging stopt zodra hij bewogen wordt); 2. voldoende voetvrijheid (5 cm wel creëren) door brug te verhogen 3. weghouden van klanten bij de brug (instructie medewerker om omstanders weg te houden). 4. spiegels ophangen om de medewerker zicht te geven op andere zijde van de brug. 5. geluidssignaal bij dalen onder de 25 cm. 5) Dwarsbalken van hefbruggen behoeven bij hefbruggen t/m 1997 niet te zijn voorzien van voetbeveiliging. Bij hefbruggen zonder voetbeveiliging op de dwarsbalken worden de volgende aanvullende maatregelen geadviseerd (in volgorde van de beste oplossing): contactlijst monteren (lijst die hefbeweging stopt zodra hij bewogen wordt) voldoende voetvrijheid (50 mm wel creëren) door brug te verhogen weghouden van klanten bij de brug (instructie medewerker om omstanders weg te houden). spiegels ophangen om de medewerker zicht te geven op andere zijde van de brug. geluidssignaal bij dalen onder de 25 cm. Toelichting voor de Arbeidsinspectie t.b.v. marginale toetsing: Punt 4 van bijlage 1: Voetbeveiliging hefbruggen. Er zijn slechts enkele ongevallen met voeten en hefbruggen bekend en het is maar zeer de vraag of die centimeter verschil het letsel had kunnen voorkomen. Conclusie: geen reden om P159 op dit punt aan te scherpen. Aanvullende maatregelen zoals vermeld verkleinen het risico van beknelling. Fine&Kinney: W = 3, B = 6, E = 3. R = 54, Conclusie aandacht nodig. 6
Punt 5 van bijlage 1: Voetbeveiliging dwarsbalken van hefbruggen. Naast de rijbanen bestaat bij 4 koloms hefbruggen theoretisch de kans dat een voet onder de dwarsbalk komt. De monteur die de brug bedient loopt geen enkel risico aangezien deze bij het bedieningspaneel staat. Bij een hefbrug met de auto erop zal de voorzijde van de auto in veel gevallen over de dwarsbalk heen steken. Dan is er dus ook geen gevaar. Bij een lege hefbrug is het doorzakken van de dwarsbalk op de voet van een andere monteur geen groot risico. Het gewicht is immers beperkt. Daarnaast heeft die andere monteur geen reden om bij een lege brug te staan en het zicht op de dwarsbalk is duidelijk. Conclusie: P159 voldoet op dit punt. Dwarsbalken van hefbruggen behoeven daarom niet te zijn voorzien van een voetbeveiliging. Het risico dat als gevolg hiervan letsel ontstaat, is bijzonder klein. Tijdens de keuring kan hiervan wel een adviespunt worden gemaakt. Aanvullende maatregelen zoals vermeld verkleinen het risico van beknelling. Fine&Kinney: W = 0.5, B = 6, E = 3. R = 9, Conclusie geen maatregelen nodig. 7