STUDIE NAAR KOSTENOPTIMALE NIVEAUS VAN DE MINIMUMEISEN INZAKE ENERGIEPRESTATIES VAN GERENOVEERDE BESTAANDE RESIDENTIËLE GEBOUWEN Jeroen Van der Veken Jan Creylman Toon Lenaerts KENNISCENTRUM ENERGIE (KCE) Voorstelling resultaten VEA-studie 23-09-14
OVERZICHT Methodiek Randvoorwaarden/aannames Resultaten Conclusies 2 Eindvergadering VEA 07/06/2013
REFERENTIEWONINGEN Vrijstaande woning Architecturale woning Fermette Halfopen woning Rijwoning Arbeiderswoning Herenhuis Appartementen Dak-zijkant Onderaan-midden Midden-midden 3 Methodiek
RIJWONING 1: ARBEIDERSWONING 4 Referentiegebouwen
RIJWONING 1: ARBEIDERSWONING 5 Referentiegebouwen
RIJWONING 2: HERENHUIS 6 Referentiegebouwen
RIJWONING 2: HERENHUIS 7 Referentiegebouwen
HALFOPEN WONING 8 Referentiegebouwen
HALFOPEN WONING 9 Referentiegebouwen
VRIJSTAANDE WONING 1: ARCHITECTURALE WONING 10 Referentiegebouwen
VRIJSTAANDE WONING 1: ARCHITECTURALE WONING 11 Referentiegebouwen
VRIJSTAANDE WONING 2: FERMETTE 12 Referentiegebouwen
VRIJSTAANDE WONING 2: FERMETTE 13 Referentiegebouwen
APPARTEMENT 14 Referentiegebouwen
EIGENSCHAPPEN REFERENTIEWONINGEN Arbeiderswoning Herenhuis Halfopen woning Bouwjaar 1970 1920 1950 BV 425 631 548 Bruto vloeropp 133 210 187 Compactheid 1,99 2,47 1,63 K-peil 94 141 141 E-peil 208 209 237 Dak Gevel Geïsoleerd, 4 cm dakisolatie tussen kepers (0,85 W/m²K) Geventileerde spouwmuur, 3 cm spouwisolatie (0,85 W/m²K) Ongeïsoleerd (1,9 W/m²K) Ongeïsoleerde volle muur (2,2 W/m²K) Ongeïsoleerd (1,9 W/m²K) Ongeïsoleerde spouwmuur (1,7W/m²K) Vloer Ongeïsoleerd (0,85 W/m²K) Ongeïsoleerd (0,85 W/m²K) Ongeïsoleerd (0,85 W/m²K) Venster Verwarming Warm tapwater 15 Referentiegebouwen Dubbel glas, meerkamer raamprofiel (Uw = 3,5 W/m²K) Centrale verwarming, gasketel (h = 0,72) Combiketel op gas met opslagvat Enkel glas, houten raamprofiel (Uw = 5 W/m²K) Enkel glas, houten raamprofiel (Uw = 5 W/m²K) Plaatselijke gaskachel (h = 0,75) Plaatselijke gaskachel (h = 0,75) Individuele doorstroom gasgeiser Elektrisch met opslag
EIGENSCHAPPEN REFERENTIEWONINGEN Architecturale woning Fermette Bouwjaar 1970 1985 Beschermd volume Bruto vloeroppervlak 659 581 206 197 Compactheid 0,97 1,3 K-peil 137 85 E-peil 256 169 Dak Gevel Geïsoleerd, 4 cm (0,85 W/m²K) Ongeïsoleerde spouwmuur (1,7 W/m²K) Geïsoleerd, 6 cm tussen kepers (0,60 W/m²K) Geventileerde spouwmuur, 6 cm spouwisolatie (0,60 W/m²K) Vloer Ongeïsoleerd (0,85 W/m²K) Isolerende chape (0,75 W/m²K) Venster Verwarming Dubbel glas, meerkamer raamprofiel (Uw = 3,5 W/m²K) Centrale verwarming op stookolie (h = 0,75) Dubbel glas, meerkamer raamprofiel (Uw = 2,8 W/m²K) Centrale verwarming op stookolie (h = 0,80) Warm tapwater Elektrisch met opslag Combiketel op stookolie met opslagvat 16 Referentiegebouwen
EIGENSCHAPPEN REFERENTIEWONINGEN Onderapp (1) Middenapp (3) Bovenapp (5) Topapp (x) Bouwjaar 1970 1970 1970 1970 Beschermd volume 283 292 292 292 Bruto vloeroppervlak 91 97 97 97 Compactheid 2 5,57 1,95 1,57 K-peil 96 96 96 96 E-peil 215 166 217 195 Dak Gevel Vloer Venster Geïsoleerd, 4 cm (0,85 W/m²K) Ongeïsoleerde spouwmuur (1,7 W/m²K) Ongeïsoleerd (0,85 W/m²K) Dubbel glas, meerkamer raamprofiel (Uw = 3,5 W/m²K) Verwarming Collectieve centrale verwarming op stookolie (h = 0,70) Warm tapwater Individueel elektrisch met opslag 17 Referentiegebouwen
METHODIEK EPB-berekening Cfr nieuwbouw Rekening houden met specifieke problematiek (bv. koudebruggen) Financiële berekeningen Gelijkaardig aan nieuwbouw Bijkomende afbraakkosten Aangepaste (plaatsings)kosten voor verbouwing => andere aannemers Optimalisatie naar Primair energieverbruik, TAK en investeringskost Is onderdeel aan vervanging toe of niet? Verschil tussen methodiek op gebouwschaal en componentschaal 18 Methodiek
METHODIEK : EPB-BEREKENING Cfr nieuwbouw Sensitiviteitsanalyse op rebound-gedrag Volledige energiebesparing 50% energiebesparing Installatiekundige maatregelen (ventilatie, verwarming, SWW, HE) worden gedimensioneerd en toegepast op eerder geselecteerde woningen. Aanwezig afgiftesysteem kan worden behouden, en levert zelfs lagere regimetemperaturen op bij afnemende warmtevraag 19 Methodiek
MAATREGELEN SCHIL ref eis nieuw BBT U plat dak 1.9 0.5 0.4 0.32 0.27 0.24 0.2 0.16 0.13 0.1 U hellend dak 1.9 0.5 0.4 0.32 0.27 0.24 0.2 0.16 0.13 0.1 U gevel 2.2 1 0.6 0.4 0.32 0.27 0.24 0.2 0.16 0.13 0.1 U vloer 0.85 0.6 0.5 0.4 0.35 0.3 0.25 0.2 0.15 0.1 U glas 5 1.6 1.3 1.1 1.0 1.1-0.8N 0.8-1.1Z 0.8 0.6 U profielen 5 2.9 2.2 1.8 1.4 0.8 U deuren 4 2.2 2.0 1.75 1.5 1.25 1 Maatregelen worden ook toegepast op 25/50/75/100% van schildelen Lage toepassingspercentages van ingrijpende renovaties komen in concurrentie met overal toegepaste maatregelen met hogere U-waardes Gedeeltelijk renov. kan financieel interessanter zijn door lagere plaatsingskosten 20 Methodiek
MAATREGELEN SCHIL kwaliteit bouwknopen C B+ # niet-aanvaarde B (enkel bij totaalrenova v50 12 7 3 1 0.5 zonnewinsten g-waarde glas 0.6 0.6-0.4Z zonnewering handbediend automatisch 0.4 0.25 geen Z Z-O-W overal 21 Methodiek
MAATREGELEN CV-INSTALLATIE Productie type/dimension. regeling Twater afgifte gasketel condensatie decentraal variabel HTrad stookolieketel HR (LT) condensatie decentraal variabel HTrad LTrad houtpelletketel HR decentraal vast HTrad WP lucht-water SPF 2.5 SPF 3 decentraal variabel LTrad VV WP bodem-water SPF 4 SPF 5 decentraal variabel LTrad VV WP water-water (flatgebouw) SPF 5 SPF 5.5 decentraal variabel LTrad VV WP lucht-lucht SPF 2.5 SPF 3 decentraal / lucht compactmodule SPF 3 centraal / lucht el. weerstand direct decentraal / convector 22 Methodiek
MAATREGELEN SWW-INSTALLATIE Productie opslag zon Gas Elektrisch WP (bodem / lucht / binnenlucht) geiser / / boiler collector / boiler collector / boiler collector Met ook minstens 1 collectief systeem voor verwarming en SWW in de meergezinswoning 23 Methodiek
MAATREGELEN VENTILATIE Systeem WTW balans Bypass Regeling m- factor A (ref) / / / / 1.5 C / / / 1 1.5 0.88 1.33 1.17 0.75 1 D / geen 1 1.5 onbalans 1.33 0.75 onvolledig 0.88 1.17 balans 0.85 volledig 0.75 1 24 Methodiek
MAATREGELEN HERNIEUWBARE ENERGIE PV 2.5-7.5 kwp, georiënteerd op meest zuidelijk dakdelen (µ)wkk Meergezinswoning (wetgeving?) Gedimensioneerd op 20% van warmtevraag (cfr kantoorgebouwen) of SWW Afstandsverwarming Grenzen van toepasbaarheid onderzoeken douchewarmteterugwinning 25 Methodiek
INVESTERINGSKOSTEN Materiaal + plaatsing + secundaire kosten van energetische maatregelen Prijzen worden verzameld bij verschillende aannemers en installateurs m.b.v. Arcadis en Aspen-database Binnen-, spouw-, buitenisolatie Modaal tot passief Verschillende technieken Secundaire kosten worden bepaald o.b.v. referentiewoningen en bouwwijze Oplossen koudebruggen (raamneg, vensterbank, ophangpunten, dakrand ) Plinten / stopcontacten / verwarming / regenafvoer / mechanische bevestigingen Vrijwaren binnenhoogte / dakoprand / dakgoot 26 Methodiek
PRIJS BUITENISOLATIE IFV R-WAARDE lambda-waarde EPS 0.032 BUITENISOLATIE Rmat m²k/w 0.83 1.50 2.33 2.96 3.53 4.00 4.83 6.08 7.52 9.83 U W/m²K 1 0.6 0.4 0.32 0.27 0.24 0.2 0.16 0.13 0.1 dikte m 0.03 0.05 0.07 0.09 0.11 0.13 0.15 0.19 0.24 0.31 primaire kosten Pleister totaal /m² 70 70 70 70 70 70 70 70 70 70 materiaal /m² plaatsing /m² Isolatie (l=0.032w/m²k) totaal /m² 12.8 17.2 21.6 26.1 30.3 34.7 39.4 44.1 48.8 53.5 materiaal /m² plaatsing /m² secundaire kosten Aanpassing kroonlijst 5 /lm 0 0 0 50 50 50 75 75 75 75 Uitbreken dakgoot 0 /lm 0 0 0 2.54 2.54 2.54 2.54 2.54 2.54 2.54 nieuwe dakgoot 0 /lm 125 125 125 130 130 130 140 140 140 150 waterafvoer 6 /lm 30 30 30 30 30 30 30 30 30 30 zink tss isolatie en dak 0 /lm 12.8 17.0 22.3 26.3 30.0 32.9 38.3 46.2 55.4 70.1 nieuwe deksteen of overkapping 0 /lm 10 10 12 12 12 12 12 14 14 16 Verlenging dak zonder isolatie (incl pannen) 0 /m² 104 108 112 116 120 124 128 132 136 140 Verlenging dak met isolatie 0 /m² 154 158 162 166 170 174 178 182 186 190 doorboring (bv. luchtrooster) 0 /stuk 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 Supplement kleine ramen (<2m²) 0 /lm 70 75 80 85 90 95 100 105 110 115 Supplement raam (2-4m²) 25 /lm 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 Supplement grote ramen (>4m²) 0 /lm 32 34 36 38 40 42 44 46 48 50 Vensterbank vervangen (blauwe steen) 0 /lm 150 150 150 150 150 175 175 175 200 200 Geïsoleerde vensterbank 3 /lm 100 100 100 100 100 125 125 125 150 150 plint blauwe hardsteen 0 /lm 110 110 110 110 110 110 110 110 110 110 Ophangblok (PUR) (nodig per bevestiging) 0 /blok 64 68 72 76 80 84 88 92 96 100 Indien zowel isolatie als ramen vervangen 0 /lm -35-35 -35-35 -35-35 -35-35 -35-35 Totaal /m² 112.40 119.30 126.21 138.19 144.87 153.34 163.04 170.23 178.93 186.12 Onderhoudskosten %/j 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 Afbraakkosten % 25 25 25 25 25 25 25 25 25 25 levensduur j 90 90 90 90 90 90 90 90 90 90 27 Methodiek
PRIJS BINNENISOLATIE IFV R-WAARDE lambda-waarde PUR 0.023 BINNENISOLATIE Rmat m²k/w 0.83 1.50 2.33 2.96 3.53 4.00 4.83 6.08 7.52 9.83 U W/m²K 1 0.6 0.4 0.32 0.27 0.24 0.2 0.16 0.13 0.1 dikte m 0.02 0.03 0.05 0.07 0.08 0.09 0.11 0.14 0.17 0.23 primaire kosten PUR-platen + gipskarton totaal /m² 31.5 33.1 35.0 37.3 39.2 44.2 65.8 75.5 84.6 100.0 materiaal /m² plaatsing /m² afwerking gipskarton totaal /m² 20.4 20.8 21.2 21.5 21.8 22.0 22.5 23.2 23.9 24.7 materiaal /m² plaatsing /m² secundaire kosten vervangen stopcontact 5 /stuk 38.1 38.1 38.1 38.1 38.1 38.1 38.1 38.1 38.1 38.1 vervangen lichtschakelaar 3 /stuk 35.1 35.1 35.1 35.1 35.1 35.1 35.1 35.1 35.1 35.1 verplaatsen radiator + leidingen 4 /stuk 185 185 185 185 185 185 185 185 185 185 verplaatsen plinten 10 /lm 13 13 13 13 13 13 13 13 13 13 isoleren + afwerken raamneggen 2cm PUR 25 /lm 43.7 43.7 43.7 43.7 43.7 43.7 43.7 43.7 43.7 43.7 uitbreken houten vloer /m² 0.27 0.32 0.42 0.57 0.66 0.74 0.90 1.15 1.39 1.69 uitbreken plafond /m² 0.23 0.25 0.27 0.35 0.42 0.47 0.58 0.73 0.89 1.08 isoleren tussenvloer /m² 1.00 1.09 1.23 1.32 1.38 1.54 2.13 2.65 2.92 3.46 verwijderen oude gipspleister /m² 0.71 0.71 0.71 0.71 0.71 0.71 0.71 0.71 0.71 0.71 Totaal /m² 99.3 101.5 104.0 106.9 109.3 114.9 137.7 149.0 159.6 176.8 Onderhoudskosten %/j 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Afbraakkosten % 25 25 25 25 25 25 25 25 25 25 levensduur (j) 90 90 90 90 90 90 90 90 90 90 28 Methodiek
PRIJS BINNENISOLATIE IFV R-WAARDE 29 Methodiek
PRIJS BUITEN/BINNENISOLATIE IFV R-WAARDE 30 Methodiek
ECONOMISCHE BEREKENINGSWIJZEN Micro m. subs Incl. BTW en energietaksen Incl. subsidies Terugdraaiteller Incl. netvergoeding Geen CO2-kost Discontovoet 1/3/5 bovenop inflatie Micro z. subs Incl. BTW en energietaksen Excl. Subsidies Terugdraaiteller Excl. netvergoeding Geen CO2-kost Discontovoet 1/3/5 bovenop inflatie Macro Excl. BTW en energietaksen Excl. Subsidies injectietarief (±5 cent/kwh) voor nietgedekt deel productie CO2-kost volgens EC Discontovoet 1/3/5 bovenop inflatie 31 OPTIMALISATIEVARIANTEN
REFERENTIEWONINGEN Vrijstaande woning Architecturale woning Fermette Halfopen woning Rijwoning Arbeiderswoning Herenhuis Appartementen Dak-zijkant Onderaan-midden Midden-midden jaar U-schil K-peil EPC 1970 1,31 K127 527 mazoutketel 1985 0,86 K75 235 mazoutketel 1950 1,67 K138 371 mazoutkachels 1970 1,34 K100 325 gasketel 1920 2,1 K140 296 gaskachels 1970 1,54 K109 mazoutketel 459 collectief 331 238 32 Methodiek
MOGELIJKE MAATREGELEN Vrijstaande woning Architecturale woning Fermette Halfopen woning Rijwoning Arbeiderswoning Herenhuis Appartementen Dak-zijkant Onderaan-midden Midden-midden jaar isolatie Te herbruiken 1970 Spouw + buiten Dakbedekking 1985 Buiten Onderdak HT-radiatoren 1950 Spouw + binnen Zoldervloer 1970 Buiten Plafond HT-radiatoren 1920 Binnen / 1970 Spouw + buiten Dakbedekking Collectieve CV 33 Methodiek
RESULTATEN MACRO IFV U-WAARDE GEVELS 34 Resultaten kostenoptimum renovatie
RESULTATEN ARCHITECTURALE WONING 35 Resultaten kostenoptimum renovatie
RESULTATEN ARCHITECTURALE WONING K66 + WW WP5 K66 + gascondensatieketel TAK restwaarde 12087 8003 TAK afbraakkosten 356 110 TAK onderhoudskosten 9535 8065 Investeringskost 49492 32994 Jaarlijkse energiekosten 2296 3188 TAK energiekosten 49453 70879 TAK vervangingskosten 7990 4393 TAK subsidies 5000 1600 TAK macro 107881 118637 TAK CO 2 -emissiekosten 3498 10310 36 Resultaten kostenoptimum renovatie
RESULTATEN ARCHITECTURALE WONING K66 + WW WP5 K66 + gascondensatieketel TAK restwaarde 12087 8003 TAK afbraakkosten 356 110 TAK onderhoudskosten 9535 8065 Investeringskost 49492 32994 Jaarlijkse energiekosten 2296 3188 TAK energiekosten 49453 70879 TAK vervangingskosten 7990 4393 TAK subsidies 5000 1600 TAK macro 107881 118637 TAK CO 2 -emissiekosten 3498 10310 37 Resultaten kostenoptimum renovatie
RESULTATEN ARCHITECTURALE WONING K66 + WW WP5 K66 + gascondensatieketel TAK restwaarde 12087 8003 TAK afbraakkosten 356 110 TAK onderhoudskosten 9535 8065 Investeringskost 49492 32994 Jaarlijkse energiekosten 2296 3188 TAK energiekosten 49453 70879 TAK vervangingskosten 7990 4393 TAK subsidies 5000 1600 TAK macro 107881 118637 TAK CO 2 -emissiekosten 3498 10310 38 Resultaten kostenoptimum renovatie
RESULTATEN APPARTEMENT COLLECTIEF 39 Resultaten kostenoptimum renovatie
RESULTATEN APPARTEMENT INDIVIDUEEL 41 Resultaten kostenoptimum renovatie
RESULTATEN RENOVATIES MACRO 43 Resultaten kostenoptimum renovatie
RESULTATEN FERMETTE 44 Resultaten kostenoptimum renovatie
RESULTATEN FERMETTE 45 Resultaten kostenoptimum renovatie
RESULTATEN HERENHUIS 46 Resultaten kostenoptimum renovatie
RESULTATEN RENOVATIES Referentie Micro 3% Micro zs 3% Macro 3% Rij 1: Arbeiders K101 E190 K43 E79 K74 E110 K74 E110 Rij 2: Herenhuis K139 E207 K36 E63 K36 E32 K36 E63 Halfopen K138 E230 K52 E90 K52 E61 K52 E76 Vrij 1: Architecturaal K127 E251 K63 E57 K63 E28 K79 E66 Vrij 2: Fermette K75 E144 K71 E114 K71 E81 K75 E119 Appartement individueel K115 E202 K48 E79 K48 E79 K48 E79 Appartement collectief K115 E202 K59 E78 K67 E84 K67 E64 49 Resultaten kostenoptimum renovatie
RESULTATEN RENOVATIES Referentie Micro 3% Micro zs 3% Macro 3% Rij 1: Arbeiders K101 E190 K43 E79 K74 E110 K74 E110 Rij 2: Herenhuis K139 E207 K36 E63 K36 E32 K36 E63 Halfopen K138 E230 K52 E90 K52 E61 K52 E76 Vrij 1: Architecturaal K127 E251 K63 E57 K63 E28 K79 E66 Vrij 2: Fermette K75 E144 K71 E114 K71 E81 K75 E119 Appartement individueel K115 E202 K48 E79 K48 E79 K48 E79 Appartement collectief K115 E202 K59 E78 K67 E84 K67 E64 50 Resultaten kostenoptimum renovatie
RESULTATEN RENOVATIES Referentie Micro 3% Micro zs 3% Macro 3% Rij 1: Arbeiders K101 E190 K43 E79 K74 E110 K74 E110 Rij 2: Herenhuis K139 E207 K36 E63 K36 E32 K36 E63 Halfopen K138 E230 K52 E90 K52 E61 K52 E76 Vrij 1: Architecturaal K127 E251 K63 E57 K63 E28 K79 E66 Vrij 2: Fermette K75 E144 K71 E114 K71 E81 K75 E119 Appartement individueel K115 E202 K48 E79 K48 E79 K48 E79 Appartement collectief K115 E202 K59 E78 K67 E84 K67 E64 51 Resultaten kostenoptimum renovatie
RESULTATEN RENOVATIES Eisen 2012 Eisen 2014 Minimum optima Gem. optima Maximum optima Max. als geïsoleerd E-peil - / / 63 87 119 K-peil - / / 36 64 79 Primair energieverbruik kwh/m²j / / 89 146 194 Ugevels W/m²K 0.32 0.24 0.24 0.45 0.85 0.36/0.24 Uhellend dak W/m²K 0.27 0.24 0.16 0.65 0.85 0.2 Uplat dak W/m²K 0.27 0.24 0.32 0.41 0.85 0.32/0.24 Uvloer W/m²K 0.35 0.3 0.2 0.72 0.85 0.25 Uraamprofiel W/m²K / / 1.4/2.3 2.09/2.3 4.19 2.9 Uglas W/m²K 1.3 1.1 1 1.9 2.9 1.1 Uraam W/m²K 2.2 1.8 1.42/ 1.69 2.51 3.47 1.96 52 Resultaten kostenoptimum renovatie
RESULTATEN RENOVATIES Eisen 2012 Eisen 2014 Minimum optima Gem. optima Maximum optima Max. als geïsoleerd E-peil - / / 63 87 119 K-peil - / / 36 64 79 Primair energieverbruik kwh/m²j / / 89 146 194 Ugevels W/m²K 0.32 0.24 0.24 0.45 0.85 0.36/0.24 Uhellend dak W/m²K 0.27 0.24 0.16 0.65 0.85 0.2 Uplat dak W/m²K 0.27 0.24 0.32 0.41 0.85 0.32/0.24 Uvloer W/m²K 0.35 0.3 0.2 0.72 0.85 0.25 Uraamprofiel W/m²K / / 1.4/2.3 2.09/2.3 4.19 2.9 Uglas W/m²K 1.3 1.1 1 1.9 2.9 1.1 Uraam W/m²K 2.2 1.8 1.42/ 1.69 2.51 3.47 1.96 53 Resultaten kostenoptimum renovatie
RESULTATEN RENOVATIES Eisen 2012 Eisen 2014 Minimum optima Gem. optima Maximum optima Max. als geïsoleerd E-peil - / / 63 87 119 K-peil - / / 36 64 79 Primair energieverbruik kwh/m²j / / 89 146 194 Ugevels W/m²K 0.32 0.24 0.24 0.45 0.85 0.36/0.24 Uhellend dak W/m²K 0.27 0.24 0.16 0.65 0.85 0.2 Uplat dak W/m²K 0.27 0.24 0.32 0.41 0.85 0.32/0.24 Uvloer W/m²K 0.35 0.3 0.2 0.72 0.85 0.25 Uraamprofiel W/m²K / / 1.4/2.3 2.09/2.3 4.19 2.9 Uglas W/m²K 1.3 1.1 1 1.9 2.9 1.1 Uraam W/m²K 2.2 1.8 1.42/ 1.69 2.51 3.47 1.96 54 Resultaten kostenoptimum renovatie
RESULTATEN GRONDIGE RENOVATIES Eisen 2012 Eisen 2014 Minimum grondig Gem. grondig Maximum grondig E-peil - / / 55 66 91 K-peil - / / 36 49 63 Primair energieverbruik kwh/m²j / / 83 111 146 Ugevels W/m²K 0.32 0.24 0,2 0,32 0,6/0,36 Uhellend dak W/m²K 0.27 0.24 0,13 0,16 0,2 Uplat dak W/m²K 0.27 0.24 0,32 0,32 0,32 Uvloer W/m²K 0.35 0.3 0,2 0,66 0,85 Uraamprofiel W/m²K / / 1,4/2,3 1,9/2,3 2,36/2,9 Uglas W/m²K 1.3 1.1 0,7 1,9 2,9 Uraam W/m²K 2.2 1.8 1,19/1,46 2,2/2,44 3,47 55 Resultaten kostenoptimum renovatie
RESULTATEN GRONDIGE RENOVATIES Eisen 2012 Eisen 2014 Minimum grondig Gem. grondig Maximum grondig E-peil - / / 55 66 91 K-peil - / / 36 49 63 Primair energieverbruik kwh/m²j / / 83 111 146 Ugevels W/m²K 0.32 0.24 0,2 0,32 0,6/0,36 Uhellend dak W/m²K 0.27 0.24 0,13 0,16 0,2 Uplat dak W/m²K 0.27 0.24 0,32 0,32 0,32 Uvloer W/m²K 0.35 0.3 0,2 0,66 0,85 Uraamprofiel W/m²K / / 1,4/2,3 1,9/2,3 2,36/2,9 Uglas W/m²K 1.3 1.1 0,7 1,9 2,9 Uraam W/m²K 2.2 1.8 1,19/1,46 2,2/2,44 3,47 56 Resultaten kostenoptimum renovatie
RESULTATEN GRONDIGE RENOVATIES + VENT Minimum gemiddeld Maximum E-peil - 18 59 76 K-peil - 41 49 59 Primair energieverbruik kwh/m²j 38 96 122 57 Resultaten kostenoptimum renovatie
RESULTATEN RENOVATIES ½ VERBRUIK Rij 1: Arbeiders Rij 2: Herenhuis Halfopen Referentie Micro Micro zs Macro ½ Micro ½ Mi zs ½ Macro K101 E190 K139 E207 K138 E230 K43 E79 K36 E63 K52 E90 K74 E110 K36 E32 K52 E61 K74 E110 K36 E63 K52 E76 K84 E121 K64 E118 K53 E91 K84 E121 K64 E88 K54 E63 K84 E121 K59 E112 K54 E93 Vrij 1: Architecturaal K127 E251 K63 E57 K63 E28 K79 E66 K79 E128 K79 E99 K79 E66 Vrij 2: Fermette K75 E144 K71 E114 K71 E81 K75 E119 K75 E120 K75 E86 K75 E120 Appartement individueel K115 E202 K48 E79 K48 E79 K48 E79 K67 E98 K67 E98 K67 E98 Appartement collectief K115 E202 K59 E78 K67 E84 K67 E64 K67 E84 K67 E84 K67 E64 58 Resultaten kostenoptimum renovatie
RESULTATEN RENOVATIES ½ VERBRUIK Rij 1: Arbeiders Rij 2: Herenhuis Halfopen Referentie Micro Micro zs Macro ½ Micro ½ Mi zs ½ Macro K101 E190 K139 E207 K138 E230 K43 E79 K36 E63 K52 E90 K74 E110 K36 E32 K52 E61 K74 E110 K36 E63 K52 E76 K84 E121 K64 E118 K53 E91 K84 E121 K64 E88 K54 E63 K84 E121 K59 E112 K54 E93 Vrij 1: Architecturaal K127 E251 K63 E57 K63 E28 K79 E66 K79 E128 K79 E99 K79 E66 Vrij 2: Fermette K75 E144 K71 E114 K71 E81 K75 E119 K75 E120 K75 E86 K75 E120 Appartement individueel K115 E202 K48 E79 K48 E79 K48 E79 K67 E98 K67 E98 K67 E98 Appartement collectief K115 E202 K59 E78 K67 E84 K67 E64 K67 E84 K67 E84 K67 E64 59 Resultaten kostenoptimum renovatie
RESULTATEN RENOVATIES ½ VERBRUIK Rij 1: Arbeiders Rij 2: Herenhuis Halfopen Referentie Micro Micro zs Macro ½ Micro ½ Mi zs ½ Macro K101 E190 K139 E207 K138 E230 K43 E79 K36 E63 K52 E90 K74 E110 K36 E32 K52 E61 K74 E110 K36 E63 K52 E76 K84 E121 K64 E118 K53 E91 K84 E121 K64 E88 K54 E63 K84 E121 K59 E112 K54 E93 Vrij 1: Architecturaal K127 E251 K63 E57 K63 E28 K79 E66 K79 E128 K79 E99 K79 E66 Vrij 2: Fermette K75 E144 K71 E114 K71 E81 K75 E119 K75 E120 K75 E86 K75 E120 Appartement individueel K115 E202 K48 E79 K48 E79 K48 E79 K67 E98 K67 E98 K67 E98 Appartement collectief K115 E202 K59 E78 K67 E84 K67 E64 K67 E84 K67 E84 K67 E64 60 Resultaten kostenoptimum renovatie
RESULTATEN FERMETTE IFV ENERGIESCEN. 61 Resultaten kostenoptimum renovatie
RESULTATEN HERENHUIS IFV ENERGIESCEN. 62 Resultaten kostenoptimum renovatie
RESULTATEN FERMETTE IFV DISCONTO 63 Resultaten kostenoptimum renovatie
RESULTATEN HERENHUIS IFV DISCONTO 64 Resultaten kostenoptimum renovatie
RESULTATEN ARBEIDERSWONING IFV PV 65 Resultaten kostenoptimum renovatie
RESULTATEN FERMETTE IFV PV 66 Resultaten kostenoptimum renovatie
CONCLUSIES Beginsituatie bepaalt veel Wat is technisch mogelijk? Besparingspotentieel renovatiebudget Als er wordt gerenoveerd en er zijn geen fysische belemmeringen, dan energetisch voldoende ver gaan Optima voor nieuwbouw gelden ook voor te isoleren schildelen uitz. - na te isoleren spouwmuren - platte daken met beperkte dakopstand Energiezuinige technieken, zelfs warmtepompen kunnen financieel interessant zijn, als ze zonder dure aanpassingen in de bestaande woning kunnen geïntegreerd worden. Als er een ventilatiesysteem geplaatst wordt, dan best C++ of Dwtw PV staat los van andere beslissingen, meestal net niet optimaal 68 Conclusies
CONCLUSIES Algemeen E-peil doel? Algemeen Helft verbruik Grondige renovatie Grondige renovatie + ventilatie spreiding blijft groot Uitgegaan van energetisch kwalitatieve verbouwing: Koudebruggen wegwerken waar mogelijk Luchtdichtheid verhogen bij elke maatregel aan schil Goede (her)dimensionering van CV Gedetailleerde ingave EPB Gemiddeld spreiding K64 E87 E63-E119 K70 E96 E64-E121 K49 E61 E55-E91 K49 E59 E18-E76 69 Conclusies
VERDERE EVOLUTIES Nieuwe VEA-studie op komst gericht op renovaties Verdere verlagingen naar E40 en E30 verwacht voor nieuwbouw VIS-project RENOFASE van WTCB Verdere ontwikkeling (R)E-calculator i.s.m. KMO s en VCB PWO-project i.s.m. sociaal werk 70 Conclusies