QUICKSCAN ENERGIEBESPARING Dit document wordt u aangeboden door de gemeente Wormerland, Produbo en het Duurzaam Bouwloket CONTACTPERSONEN : RAOUL SANTIBANEZ TELEFOON : 072 743 39 56 E-MAIL DUURZAAMBOUWLOKET : INFO@DUURZAAMBOUWLOKET.NL
INHOUDSOPGAVE 1. Intro... 3 2. uitgangspunten... 3 3. Algemene gegevens woning... 4 3.1. Verwachte energielasten op basis van huidig verbruik... 4 4. Bouwkundige staat van de woning... 5 5. Infraroodopname van de woning... 8 6. Besparingspotentieel... 12 6.1. Besparingspotentieel in de schil van de woning... 12 6.1.1. Besparingspotentieel bij de gevel... 12 6.1.2. Besparingspotentieel bij de vloer... 13 6.1.3. Besparingspotentieel bij het dak... 14 6.2. Besparingspotentieel op installatietechnisch gebied... 15 6.2.1. PV-systeem... 15 6.2.2. Zonneboiler... 17 7. overige maatregelen... 18 7.1 Ventilatie... 18 7.2. C.V. waterzijdig inregelen... 19 7.3. Radiatorfolie en Leidingisolatie... 19 7.4. Reduceren sluipverbruik... 19 8. Conclusie/samengevat... 20 Disclaimer Deze keuring is een visuele inspectie (non destructief) en een momentopname. De non destructieve wijze van deze opname heeft zijn beperkingen. Voor gebreken die niet waarneembaar waren op het moment van het bezoek kan het Duurzaam Bouwloket niet aansprakelijk worden gesteld. Het doel evenals de aard en wijze van de visuele inspectie brengt met zich mee dat specialistische onderzoeken niet worden uitgevoerd, er geen metingen worden verricht, er geen berekeningen worden uitgevoerd en er geen onderdelen worden verwijderd, opgegraven etc. om achterliggende constructies te kunnen beoordelen. Deze rapportage is een energiebesparingsadvies en geen energielabel of bouwkundige keuring. 2
1. INTRO Beste bewoner van de gemeente Wormerland, In opdracht van de gemeente Wormerland en Produbo heeft het Duurzaam Bouwloket een aantal veel voorkomende woningtypen uit de gemeente doorgelicht op energieverbruik. Uw woning komt grotendeels overeen met deze referentiewoning. Het kan zijn dat enkele maatregelen voor u minder of niet van toepassing zijn, omdat deze maatregelen door u al zijn uitgevoerd. Ook kan het zijn dat uw woning een uitbouw of extra verdieping heeft. Daardoor kunnen berekeningen anders uitvallen. Toch krijgt u met dit rapport een goede eerste indruk van de energiebesparende maatregelen die bij dit woningtype het meest effectief zijn. Mocht u op basis van dit rapport vragen hebben, of wilt u meer weten? Dan kunt u kosteloos contact opnemen met het Duurzaam Bouwloket. Met vriendelijke groet, Duurzaam Bouwloket 2. UITGANGSPUNTEN Aan de hand van het interview hebben wij een goed beeld gekregen van uw persoonlijke wensen en uw gebruikservaring van de woning. Bij het vormen van dit advies hebben wij rekening gehouden met de volgende zaken: U geeft aan dat u uw energierekening m.b.t. het gas prima vindt; U geeft aan dat u uw elektriciteitsrekening hoog vindt; U bent in uw stookpatroon redelijk bewust van uw gedrag. U heeft een modulerende verwarming die doordeweeks s ochtends staat op 20,5 graden Celsius. s Avonds staat de verwarming ook op 20,5 graden. s Nachts slaat de ketel niet aan en is de temperatuur 15 graden; De verwarming staat alleen aan op de benedenverdieping en in de badkamer; Verder bent u bewust bezig met kort douchen en let u op sluipverbruik; U geeft aan dat u geen last heeft van vocht in de woning; In de winter is het vermogen van de radiator niet groot genoeg om ruimte te verwarmen (aanbouw). Verder heeft u last van koude vanuit het rooster in de achterpui; U heeft in het verleden lekkage gehad bij afwatering aan de zijkant. Dit heeft u opgelost door naden af te dichten; Uw woning is aan de achterzijde georiënteerd Noordwesten. De voorkant van uw woning is georiënteerd op het Zuidoosten; U verwacht de komende 20 á 30 jaar nog in uw woning te blijven; De afgelopen jaren de volgende ingrepen zijn verricht aan de woning: - De hele woning voorzien van dubbele beglazing; - Extra ruimte in de garage laten maken; - Er is een aanbouw bij gebouwd; - 5 jaar geleden zijn er 3 zonnepanelen geplaatst aan de achterzijde van de woning; - Het dak, de gevel en de vloer zijn allemaal geïsoleerd. U bent bereid te investeren in duurzaamheidsmaatregelen maar wilt deze wel binnen een redelijke termijn terugverdienen. 3
3. ALGEMENE GEGEVENS WONING Woningtype : Twee-onder-één kap Bouwjaar : 2001 Gezinssamenstelling : 2 Volwassenen en 2 kinderen Uw energieverbruik in m 3 gas (2013/2014) : 929 m 3 per jaar Uw energieverbruik in kwh (2013/2014) : 3.816 kwh per jaar Gemiddelde maandelijkse energielasten (incl. BTW) : Circa 129,- 3.1. VERWACHTE ENERGIELASTEN OP BASIS VAN HUIDIG VERBRUIK Jaar Elektra + gas Gemiddeld per maand Per jaar Totale kosten over looptijd 1 2015 128,96 1.547,53 1.547,53 2 2016 132,83 1.593,96 3.141,49 3 2017 136,81 1.641,77 4.783,26 4 2018 140,92 1.691,03 6.474,29 5 2019 145,15 1.741,76 8.216,05 6 2020 149,50 1.794,01 10.010,06 7 2021 153,99 1.847,83 11.857,89 8 2022 158,61 1.903,27 13.761,16 9 2023 163,36 1.960,36 15.721,52 10 2024 168,26 2.019,18 17.740,70 11 2025 173,31 2.079,75 19.820,45 12 2026 178,51 2.142,14 21.962,59 13 2027 183,87 2.206,41 24.169,00 14 2028 189,38 2.272,60 26.441,60 15 2029 195,06 2.340,78 28.782,38 In bovenstaande tabel is een prognose weergeven van de jaarlijkse energiekosten voor elektra en gas voor uw woning over de komende 15 jaar. Deze prognose is gebaseerd op uw huidige energieverbruik. In de tabel is uitgegaan van een prijsstijging van 3% per jaar. Uitgaande van bovengenoemde uitgangspunten zal de familie Visser in de periode 2015-2029 voor in totaal voor circa 28.782,38 aan energiekosten hebben betaald. Een doelstelling om 15% energie te besparen in uw woning is zeer realistisch. Dit zou betekenen dat u nu 15% van 28.782,38 zou kunnen investeren in energiebesparende maatregelen die binnen 15 jaar zijn terugverdient. Uw theoretische investeringsbudget komt dan neer op circa 4.317,-. Veel van de genoemde duurzaamheidsmaatregelen in dit rapport zijn tussen de 6 a 12 jaar terugverdient. Iedere m 3 gas of kwh die u daarna bespaart is dus al winst voor uw portemonnee. 4
4. BOUWKUNDIGE STAAT VAN DE WONING Om een goede indruk te krijgen van de bouwtechnische en installatietechnische mogelijkheden is een visuele inspectie gehouden van de woning. Gedurende deze visuele inspectie is van verschillende onderdelen de bouwtechnische staat geïnventariseerd. Onderdeel Fundering Opmerking Algemeen Technische staat in orde. Voor zover zichtbaar zijn er geen verzakkingen en/of scheurvorming in de fundering en het opgaande werk geconstateerd. Vloer/kruipruimte Dakgoten/HWA/Riolering Kanaalplaatvloer aanwezig. De hoogte van de kruipruimte is circa 40 centimeter. De onderkant van de begane grondvloer is geïsoleerd met 10 centimeter EPS. De bodem van de kruipruimte is niet geïsoleerd. De bodem van de kruipruimte en de isolatie zijn licht vochtig. Het vocht uit de kruipruimte komt niet in de woning terecht. Technisch in goede staat. Voor zover zichtbaar zijn geen verstoppingen en/of gebreken geconstateerd. Beton/metselwerk gevels Begane grond Het metselwerk en voegwerk vertonen geen gebreken en verkeren in zeer goede conditie. De spouwmuur is geïsoleerd. Kozijnen, ramen en deuren Houten kozijnen met dubbele beglazing. Het schilderwerk is in zeer goede conditie. 5
Diversen Digitale slimme meter met dubbel tarief in de woning aanwezig. Diversen Honeywell Chronotherm modulation thermostaat. Diversen In de uitbouw zijn solatubes aanwezig t.b.v. extra daglichttoetreding Dak / overstekken / boeidelen Verdieping Geen zichtbare gebreken geconstateerd en het schilderwerk van de dakgoten, overstekken en boeidelen verkeert in goede conditie. Kozijnen, ramen en deuren Alle houten kozijnen op de verdieping zijn voorzien van dubbel glas. Het hang en sluit werk verkeert in goede conditie en functioneert goed. Het schilderwerk op de verdieping is in prima conditie. Toilet/badkamer Technisch in goede staat. Voor zover zichtbaar geen gebreken geconstateerd. Er is mechanische ventilatie met drie standenschakelaar aanwezig in de badkamer en toilet. 6
Dak Kozijnen, ramen en deuren Diversen Zolder Het dak is geïsoleerd. Bitumen van het platte dak zijn in prima conditie. Houten kozijnen zijn voorzien van dubbele beglazing. Het schilderwerk is in prima conditie. Er is een AWB Thermomaster 2 HR ketel uit 2002 aanwezig. Deze is ketel heeft een comfort warmteklasse 3 en is geschikt voor aansluiting op een zonneboiler systeem. Diversen Verdeler voor de verwarming is aanwezig naast de CV ketel. Diversen Aan de achterzijde van de woning zijn 3 zonnepanelen geïnstalleerd met een Soladin Mastervolt omvormer. Alles ziet er keurig uit. Diversen Mechanische ventilatieunit voor de afvoer van ventilatielucht in de keuken, toilet en badkamer aanwezig. Dit is een energiezuinige (gelijkstroom) ventiliatiebox. Het is verstandig eens in de 4 jaar te kijken of het binnenwerk van de ventilatiebox gereinigd dient te worden. 7
5. INFRAROODOPNAME VAN DE WONING Een zeer goede manier om bij een woning te zien waar warmteverliezen en koudebruggen zitten is aan de hand van thermografische foto s (infraroodfoto s). Thermografische foto s laten door middel van kleuren op foto s zien welke tempratuur de plekken in en rondom de woning hebben. Hieronder is een overzicht te zien van een aantal infrarood foto s van uw woning. Naast elke foto staat een temperatuurstaat die aangeeft welke kleur welke temperatuur heeft. Gedurende het nemen van de foto s was er een buitentemperatuur van circa 5 graden Celsius. De binnentemperatuur bedroeg circa 21 graden Celsius. Gedurende de opname stond de zon al te schijnen op de voorgevel. Foto s van de voorgevel zijn hierdoor onbruikbaar doordat de zoninstraling de gevel al heeft opgewarmd en er een vertekend beeld ontstaat van daadwerkelijke warmteverliezen. De achtergevel lag echter mooi in de schaduw waardoor toch een goed beeld verkregen kon worden van de warmteverliezen en koude infiltratie in de woning. Over het algemeen valt te concluderen dat de woning bouwtechnisch gezien goed geïsoleerd is. Zowel bij dak, vloer en gevel is de isolatie dik in orde en zijn er geen warmteverliezen of verstoringen in het warmtebeeld geconstateerd. Op de onderstaande foto s is te zien dat de naad- en kierdichting van de kozijnen op de gevel ook prima is. Er gaat nauwelijks warmte verloren van binnen naar buiten. Uitgaande van een omgevingstemperatuur van circa 5 graden gedurende de opname, en een binnen temperatuur van 21 graden Celsius is de warmteuitstraling van binnen naar buiten minimaal. Rondom de draaiende delen is namelijk te zien dat de maximale temperatuur die via naden / kieren naar buiten komt 4,2 graden Celsius is. De raamrubbers binnen de draaiende delen zijn dus nog in goede conditie en sluiten goed af. Het is aan te bevelen dit in de toekomst in de gaten te houden zodat een goede kierdichting behouden blijft. Vaak verouderen raamrubbers in de loop der jaren waardoor bewoners last krijgen van tocht en koude infiltratie. 8
Op de onderstaande foto s ziet u ook een aantal foto s van binnenuit op de begane grond genomen. Deze bevestigen net als met de voorgaande foto s dat de naad en kierdichting rondom de draaiende delen van de kozijnen goed is. De temperatuur bij de aansluitingen van de draaiende delen in het kozijn is namelijk niet lager als 15,7 graden. Uitgaande van een buitentemperatuur van 5 graden Celsius is de hoeveelheid koude de infiltreert minimaal. Bij de kozijnen op de verdieping (aanbouw) is de aansluiting rondom de draaiende delen redelijk. Hier is duidelijk zichtbaar dat de temperatuur op de aansluiting van draaiende delen circa 4 a 5 graden lager ligt als bij de kozijnen op de begane grond. 9
Op de bovenstaande foto is te zien dat de temperatuur onder de vloer tegen het isolatiemateriaal (koude zijde) 10,8 graden Celsius is. De temperatuur van het houten parket in de woonkamer is 19,8 graden Celsius. De vloer is goed geisoleerd en qua temperatuur comfortabel. Een niet geïsoleerde vloer geeft in de praktijk vaak een temperatuur van circa 15 a 16 graden Celsius. Op de onderstaande foto is te zien dat de radiator een mooie gelijkmatige warmteafgifte richting de kamer heeft. De temperatuur van de radiator is circa 64,5 graden Celsius. Op de onderstaande foto is de temperatuur van de binnenmuur achter de radiator te zien. De temperatuur van de binnenmuur is circa 36 graden Celsius. Door de warmtestraling van de radiator wordt de binnenmuur opgewarmd. Dit is warmte die direct verloren gaat in de massa. Om de warmtestraling richting uw buitenmuur te minimaliseren kunt u radiatorfolie toepassen tegen uw binnenmuur. 10
U gaf aan dat de radiator in de woonkamer de ruimte niet geheel op temperatuur krijgt. Aangezien er een uitbouw is geplaatst en het vermogen van de radiator niet is aangepast is het niet vreemd dat de radiator de ruimte niet goed op temperatuur krijgt. Radiatoren zijn qua oppervlak (vermogen) namelijk berekend op een bepaald volume aan te verwarmen ruimte. Het zou een overweging kunnen zijn een radiator met een zwaarder vermogen in de woonkamer te positioneren of een radiator bij te plaatsen. Op de onderstaande foto s zijn verschillende radiatoren uit de woningen te zien. Op de foto s is te zien dat er flinke temperatuurverschillen zitten tussen de verschillende radiatoren. Ook worden niet alle radiatoren mooi en gelijkmatig warm (zie bijvoorbeeld radiator in de badkamer (foto rechts boven en rechts onder). Verstandig is uw verwarmingssysteem te laten inregelen op temperatuur en volumestroom (na vervanging van uw huidige CVketel). Inregelen kunt u doen door temperatuurinstelling van de ketel en optimaliseren van de volumestroom door de radiatoren op elkaar. In paragraaf 7.2 wordt het waterzijdig inregelen verder behandeld. 11
6. BESPARINGSPOTENTIEEL Aan de hand van het interview en de visuele inspectie kan er een goed beeld worden gemaakt van welke ingrepen voor uw woning het meest interessant kunnen zijn. Tijdens de visuele inspectie zijn een aantal punten naar voren gekomen waar mogelijk besparingspotentieel zit. Dit betreft de volgende onderdelen: Besparingspotentieel in de schil van de woning (besparen van energie): o Besparingspotentieel bij de gevel; o Besparingspotentieel bij de vloer; o Besparingspotentieel bij het dak. Besparingspotentieel op installatietechnisch gebied (opwekken energie): o Besparingspotentieel ZON pv & ZON thermisch; o LED verlichting Overige maatregelen o o CV waterzijdig inregelen; o Radiatorfolie; o Reduceren sluipverbruik. Bovengenoemde onderdelen worden in de volgende paragrafen toegelicht. 6.1. BESPARINGSPOTENTIEEL IN DE SCHIL VAN DE WONING 6.1.1. BESPARINGSPOTENTIEEL BIJ DE GEVEL Algemene gegevens van de gevel Spouwmuur aanwezig? Ja Diepte van de spouw? Circa 4 cm Isolatiemateriaal aanwezig? Ja, de spouwmuur is tijdens de bouw geïsoleerd Vanaf 1975 werd het in Nederland pas verplicht (bouwbesluit) om woningen te isoleren. Als wij kijken naar het bouwjaar van uw woning is er gevelisolatie aanwezig. Op de infraroodfoto s waren geen vreemde vertekeningen in het warmtebeeld geconstateerd. De gevelisolatie is prima in orde. De isolatiewaarde voor het bouwjaar van uw woning had een RC van 2,5. Dit is erg netjes. Op het gebied van gevelisolatie valt er in uw situatie weinig te verbeteren. 12
6.1.2. BESPARINGSPOTENTIEEL BIJ DE VLOER De begane grondvloer van de woning is geïsoleerd. De bodem van de kruipruimte is niet geïsoleerd. De onderkant van het isolatiemateriaal en de bodem van de kruipruimte zijn nat. Het vocht uit de kruipruimte komt via de naden en kieren niet in uw woning terecht. Wanneer vocht vanuit de kruipruimte wel uw woning binnen komt zou een optie voor de woning zijn het laten inblazen van isolatiechips (schelpen). Op het moment dat u een laag kunststof chips de kruipruimte in laat blazen zal het er voor zorgen dat de luchtvochtigheid in de kruipruimte afneemt. Dit komt doordat het optrekkende (verdampende) vocht condenseert in de laag met isolatiechips. Wanneer het waterniveau ie kruipruimte toeneemt blijven de kunststof schelpen bovenop het water drijven (bij echte natuurlijke schelpen is dat niet het geval). Een goedkopere oplossing is het plaatsen van een bodemfolie. Het principe hiervan is hetzelfde als bij de kunststof schelpen. Vocht condenseert tegen de onderkant van de folie. De lucht boven de folie wordt hierdoor droger en de dampspanning in de kruipruimte vermindert. Ook de levensduur van uw leidingwerk neemt toe aangezien deze minder wordt aangetast door vocht. Algemene gegevens van de vloer Kruipruimte aanwezig? Ja Subsidie mogelijk? Nee Hoogte kruipruimte: : +/- 50 cm Type vloer: : kanaalplaatvloer (beton), geïsoleerd met EPS platen Vloeroppervlak excl. garage : Circa 60 m2 (inschatting obv google earth) Mogelijke maatregel : Aanbrengen bodem afsluitende laag (inblazen kunststof isolatiechips of aanbrengen bodemfolie Indicatie kosten : +/- 360,- bij bodemfolie (doe het zelf) +/- 1.260,- bij kunststof isolatiechips (schelpen) Voordelen van maatregel - Reductie van de dampspanning (vocht) en minder last van muffe lucht in de kruipruimte; - Levensduur van het leidingwerk neemt toe doordat het leidingwerk minder wordt aangetast door het vocht; - De kruipruimte en het leidingwerk blijft bij een bodemfolie goed toegankelijk. Bij kunststof isolatiechips is het leidingwerk minder goed toegankelijk. Je kunt er wel nog doorheen waden. Bij echte (natuurlijke) schelpen is dit niet het geval. Onderhoudswerkzaamheden voor een loodgieter zijn bij kunststof en echte schelpen dus lastiger uit te voeren. Voor het aanbrengen van een bodem afsluitende laag is het dan ook aan te bevelen eerst de technische staat van het leidingwerk te laten inspecteren. 13
6.1.3. BESPARINGSPOTENTIEEL BIJ HET DAK Uw dak is aan de binnenzijde van het dakbeschot reeds geïsoleerd en heeft een RC van 2,5. Op de infraroodcamera waren geen opmerkelijke warmteverliezen te constateren op uw dak en tussen de naden van de dakpannen. Extra investeringen op het gebied van dakisolatie zullen niet opwegen tegen de comfortverbetering en energiewinst. Qua investering raden wij het dan ook aan om de meer interessantere maatregelen eerst te bekijken. 14
6.2. BESPARINGSPOTENTIEEL OP INSTALLATIETECHNISCH GEBIED Bouwtechnisch gezien is uw woning goed geïsoleerd. Hier is nagenoeg geen winst te behalen in eventuele verbeteringen van het isolatiepakket. Naast maatregelen in de schil van de woning zijn er ook diverse maatregelen mogelijk op installatietechnisch gebied. Voor uw woning liggen hier dan ook met name de mogelijkheden op energiebesparing. Op basis van de visuele inspectie is zijn de volgende installatietechnische maatregelen goed toepasbaar: PV-systeem (zonnepanelen); Zonneboiler (zonnecollectoren); Hout(pellet)kachel. 6.2.1. PV-SYSTEEM Op uw dakkapel heeft u circa 5 jaar geleden 3 zonnepanelen laten plaatsen. Deze panelen hebben een vermogen van 200 Wattpiek en zijn gekoppeld aan een soladin omvormer. Een omvormer zorgt ervoor dat de opgewekte stroom (gelijkstroom) wordt omgevormd naar wisselstroom. Dit is de stroom die wij gebruiken in huis en hierdoor kun je de stroom ook terugleveren op het elektriciteitsnet. De panelen zijn georiënteerd op het zuiden en wekken jaarlijks circa 540 kwh op (circa 120,- op jaarbasis). Oriëntatie van panelen op het zuiden in een hellingshoek van 36 graden levert het hoogste rendement op aangezien het paneel dan het maximaal aantal zonuren (zoninstraling) krijgt. Bij afwijking naar het oosten of westen neemt de hoeveelheid jaarlijkse zoninstraling af en dus ook het rendement van het systeem. In uw situatie zou het mogelijk zijn aan de nok van uw dak (hoogste punt bij de voorgevel) een aantal panelen bij te plaatsen. Qua oriëntatie liggen deze dan op het westen en zullen jaarlijks circa 85% van de jaarlijkse zoninstraling opvangen (in vergelijking met oriëntatie pal op het zuiden). Uitgaande van een standaard paneelvermogen van 250 Wattpiek zal dit jaarlijks circa 190 kwh opwekken aan elektriciteit per paneel (i.p.v. 225 kwh bij oriëntatie op het zuiden). De terugverdientijd van de panelen komt hiermee op circa 11,5 jaar rekening houdende met vervanging van een omvormer. Er bestaan mogelijkheden om de panelen te oriënteren op het zuiden. Hier zijn speciale montage systemen voor. U dient wanneer u dit wilt echter wel een vergunning aan te vragen. Dit vanwege het feit dat u omgevingsvergunning plichtig bent wanneer u een zonnepaneel op een hellend dak niet in dezelfde dakhelling plaatst. Aangezien de panelen vanaf de openbare weg niet zichtbaar zullen zijn bestaat er een grote kans dat een dergelijke aanvraag wordt goedgekeurd. De opbrengst van uw installatie zal dan per paneel circa 35 kwh hoger liggen dan bij oriëntatie op het westen. Een overweging is nog om de panelen niet in serie te schakelen maar gebruik te maken van optimizers zodat de panelen elkaar niet negatief beïnvloeden bij eventuele schaduwvorming op één paneel. Door toepassing van een dergelijk systeem kunt u ook precies de opbrengst per paneel zien. Wanneer u werkt met 1 centrale omvormer ziet u alleen wat de hele serie aan energie opwekt. 15
De prijs die wordt weergeven in onderstaande tabel als kosten indicatie is de turn-key prijs inclusief BTW. Wanneer gezamenlijk met uw buren of andere wijkbewoners zonnepanelen worden ingekocht, kan dit een stuk scherper. Dit zou de terugverdientijd voor uw situatie ook aanzienlijk kunnen verkorten (bijvoorbeeld tot onder de 10 jaar). Er is op dit moment een regeling waardoor particulieren de BTW op de aanschaf van een PVsysteem kunnen terug vragen. Daar heeft u met uw huidige systeem al gebruik van gemaakt. Dit zorgt voor een aanzienlijk betere terugverdientijd. Daarnaast is tot medio 2015 nog een laag BTW tarief voor arbeidsloon (6% i.p.v. 21%). PV-systeem aantal panelen Omvang installatie (in Watt Piek) kosten indicatie 3 panelen 750 WP 1.350,00 6 panelen 1500 WP 2.700,00 16
6.2.2. ZONNEBOILER De huidige CV ketel bestaat uit een AWB Thermomaster 2 HR ketel uit 2002 en heeft een comfort warmteklasse 3. Deze ketel is opentherm en tevens geschikt om een zonnecollector op aan te sluiten. Kijken naar de economische levensduur van een ketel (gemiddeld 15 jaar) valt te concluderen dat de ketel bijna aan het einde van zijn levensduur zit. Hoogstwaarschijnlijk zal binnen 5 jaar vervanging noodzakelijk zijn. Mocht u in de toekomst uw ketel gaan vervangen adviseren wij u een HR combiketel aan te schaffen. Er zijn hier veel energie efficiënte ECO modellen van op de markt. Zeer belangrijk is dat u deze ook waterzijdig laat inregelen wanneer u een nieuwe ketel plaatst. Het is namelijk zonde als uw nieuwe ketel met 107% rendement door slechte afstelling niet meer dan 90% zou halen en bepaalde ruimten en radiatoren niet gelijkmatig of goed warm worden. In hoofdstuk 7.2 wordt meer verteld over het waterzijdig inregelen. Belangrijk aandachtspunt bij de keuze van uw ketel (in de toekomst) is het vermogen van de ketel en de CW waarde. Bij een te hoog vermogen zal de ketel namelijk in het voor- en naseizoen veel aan en afslaan. Dit verlaagd het rendement. Laat uw installateur berekenen welk vermogen ketel voor uw situatie geschikt is. De CW waarde staat voor Comfort Warmte klasse. De klasse geeft aan hoeveel water per minuut tegelijk je CVketel kan leveren voor verschillende doeleinden. Aan de hand van uw gebruikersgedrag en warm water behoefte wordt door de installateur geadviseerd welke ketel voor u het meest geschikt is. De CW waarde is van toepassing op de CV-ketel, boiler en geiser. De verdeling in waarden ligt tussen de 1 (laag comfort) en 6 (hoog comfort. Daarnaast adviseren wij u een ketel te kiezen die geschikt is om een zonneboiler op aan te sluiten. Dit kunt u herkennen aan het NZ (Naverwarming Zonneboiler) teken op de gaskeur sticker van de ketel. Bijna alle moderne CV-ketels zijn geschikt voor aansluiting van een zonneboiler systeem. Een zonneboiler zet de warmte van de zon om in warm water. Een zonneboiler installatie bestaat globaal gezien uit één of meerdere zonnecollectoren, een buffervat en een circulatiepomp. Het systeem wordt aangesloten op uw CV -ketel. Op het moment dat er warm tapwater nodig is binnen uw woning, zal eerst het warme water uit het buffervat van de zonneboiler worden gebruikt voordat de CV -ketel aan hoeft te slaan. Op het moment dat het buffervat van de zonneboiler leeg is, dan zal de CV -ketel aanslaan op het moment dat er een warmtevraag is binnen de woning. In de zomer kunt u gemakkelijk temperaturen van 70 graden Celsius bufferen. In de winter is dit uiteraard een stuk lager, maar ook hier kan bij volle zoninstraling een temperatuur van bijvoorbeeld 15 á 30 graden worden opgewekt. Dit hangt af van het type systeem dat u toepast maar ook van de soort collectoren. Er zijn namelijk vlakke plaat collectoren en vacuümbuiscollectoren. De vacuümbuiscollectoren kunnen door het vacuüm een hogere temperatuur opwekken dan de vlakke plaat collectoren, maar zijn in aanschaf ook weer iets duurder. In uw woonsituatie en gezinssamenstelling zou een vlakke plaat collector voldoende zijn. Kijkend naar uw gezinssamenstelling en het relatief lage warm tapwaterverbruik zou een zonneboiler installatie voor uw woning en gezin een minder interessante investering zijn in vergelijking met zonnepanelen. Wij adviseren u dan ook niet te investeren in een zonneboiler. Onderstaand hebben wij wel een kostenindicatie en terugverdientijd weergeven voor uw situatie. Mogelijke maatregel : Zonneboiler Indicatie kosten : +/- 2.200,00 ( voorraadvat van 120 liter en 2,5m2 collector oppervlak) Indicatie terugverdientijd : +/- 15 jaar Opmerking : Terugverdientijd is afhankelijk van het warmwaterverbruik. Bij een huishouden dat veel warm water verbruikt heeft u een hogere besparing en is de investering ook sneller terugverdient. 17
7. OVERIGE MAATREGELEN 7.1 VENTILATIE Binnen uw woning hangt een Energiezuinige (gelijkstroom) mechanische ventilatiebox. De mechanische ventilatie is voor het afvoeren van lucht in de keuken, toilet en badkamer. Belangrijk aspect bij het mechanisch afzuigen van de woning is het reinigen van de luchtkanalen, ventilatieventielen en ventilatieroosters. In de loop der jaren vervuilen de luchtkanalen zich door fijnstof, huismijt, schimmels, bacteriën en virussen. Door de jaren heen kunnen deze zich hechten aan de wanden van uw ventilatiekanalen waardoor de efficiency van het systeem afneemt. Het is belangrijk om eens in de zoveel tijd de ventilatiebox (en kanalen) te laten bekijken en checken op vervuiling. Wanneer de box vervuild is, adviseren wij u de box van binnenuit te reinigen. Dit is een ingreep die u gemakkelijk zelf kunt uitvoeren. Tijdens de quickscan is er een kleine luchtkwaliteitsmeting gedaan. Door het korte tijdsbestek is deze meting niet representatief voor de luchtkwaliteit binnen de woning. Voor een betere meting dient de luchtkwaliteitsmeter langer in de woning te staan en gedurende een aantal dagen data te loggen om vervolgens geanalyseerd te worden. Op de naastgelegen foto zijn de luchtvochtigheid (47,1%) en het CO2 gehalte (651 PPM) prima en gezond. > 1200 ppm : de binnenlucht is ongezond 1000-1200 ppm : de kwaliteit van de binnenlucht is aanvaardbaar <1000 ppm : de kwaliteit van de binnenlucht is gezond > 70 % : de binnenlucht is te vochtig 30 70 % : de binnenlucht is prima < 30% : de binnenlucht is te droog 18
7.2. C.V. WATERZIJDIG INREGELEN Veel van de verwarmingsinstallaties in Nederland zijn niet goed ingeregeld. Door de installatie waterzijdig in te regelen kan de verwarmingsinstallatie efficiënter verwarmen. Waterzijdig inregelen is een eenmalige handeling waarmee men de ketel inregelt. Vaak staat de aanvoertemperatuur onnodig hoog ingesteld. Dit is de temperatuur die de ketel uit gaat. Hierdoor is de retourtemperatuur ook te hoog. Dit heeft als gevolg dat een CV ketel in de praktijk vaak niet zijn hoge rendement kan halen omdat de retourtemperatuur ruim boven de 55 graden uitkomt. Vanaf 55 graden Celsius wordt pas echt een hoog rendement behaald. Naast het instellen van de ketel dienen de maximale doorstroomopeningen van de radiatorkranen op elkaar afgesteld te worden. De juiste instelling is afhankelijk van de afstand van de radiator tot de ketel. Hoe verder, hoe minder druk er zal zijn, en hoe groter de opening zal moeten zijn. Er zijn meerdere manieren om uw verwarmingssysteem in te regelen. Dit kan handmatig. Hierbij stelt een installateur de maximale doorstroomopening in door het binnenwerk van een radiatorkraan in te stellen (het kan ook door een voetventiel te verdraaien maar dat is niet aan te bevelen). Aandachtspunt bij handmatige inregelen is dat wanneer u een aanpassing maakt in uw verwarmingssysteem het systeem eigenlijk weer in onbalans is en opnieuw ingeregeld dient te worden. Aangezien u hoogstwaarschijnlijk nog geen dubbel instelbaar binnenwerk heeft in de radiatorkranen kunt u er ook voor kiezen wanneer u nieuwe radiatorkranen koopt om deze te kopen met automatische debietregelaars. Deze regelen zelfstandig de balans in het verwarmingssysteem. Let wel op dat u regelmatig blijft ontluchten. Lucht blokkeert de doorstroming. Een indicatie van de kosten voor CV optimalisatie zijn circa 300,- maar variëren per situatie aangezien iedere woning maatwerk is (handmatige inregelen, nieuwe radiatorkranen of automatische debietregelaars). In een pilot test zijn in Nijmegen 10 woningen ingeregeld. De gemiddelde besparing op de stookkosten was 5 a 10%. 7.3. RADIATORFOLIE EN LEIDINGISOLATIE Een goede manier om de stralingswarmte van de radiatoren de kamer in te leiden is door de achterzijde van de radiator te beplakken met radiator folie. Hierdoor wordt de warmte die de radiator aan de achterkant uitstraalt naar de wand, gereflecteerd naar de woon of slaapkamer. Kosten voor radiatorfolie en leidingisolatie voor uw woning bedragen maximaal 50 euro. Dit is een leuke doe het zelf klus. 7.4. REDUCEREN SLUIPVERBRUIK In het persoonlijke interview kwam naar voren dat u niet direct inzicht heeft in het energieverbruik van uw huishoudelijke apparaten. Er zijn apparaten beschikbaar die het totale sluipverbruik binnen uw woning kunnen meten. Met dit apparaat kunt u uw sluipverbruik in de woning opsporen en real-time het energieverbruik in Watt in uw woning bekijken. Het sluipverbruik is het verbruik wat uw woning in stand-by stand verbruikt. Op het moment dat u naar bed gaat en alle apparaten uit heeft gezet zou u uw sluipverbruik op een verbruiksmeter kunnen aflezen. Vuistregel is dat iedere Watt sluipverbruik circa 2,- op jaarbasis is. Het is dus de moeite en zoektocht waard om uw sluipverbruik te reduceren. 19
8. CONCLUSIE/SAMENGEVAT Op basis van de quickscan adviseren wij om op onderstaande volgorde de maatregelen in de komende jaren uit te laten voeren. Hiervoor kunt u een meerjarenplan opstellen. Het betreft de volgende maatregelen: - Radiatorfolie / leidingisolatie 50,- - Vervangen CV- ketel (bij einde economische levensduur huidige ketel) 2.400,- - Inregelen verwarmingsinstallatie na vervanging CV 300,- - Aanschaf zonnepanelen (3*250) = (750 WP systeem) 1.350,- - Aanschaf verbruiksmeter t.b.v. aanpakken sluipverbruik in de woning vanaf 20,- Het totaal van de bovengenoemde maatregelen komt neer op 4.120,-. Er van uitgaande dat u de komende 15 jaren jaarlijks een besparing van 15% op uw energielasten realiseert met bovengenoemde ingrepen, valt te concluderen dat het bedrag van 3.875,- binnen het theoretische investeringsbudget valt van 4317,- (zoals genoemd in hoofdstuk 3.1). Opmerkingen: Door de aanschaf van de 3 zonnepanelen wekt u een gedeelte van uw elektriciteitsbehoefte zelfstandig op. In samenspraak met de installateur kan gekeken worden of er wellicht nog 3 panelen extra geplaatst kunnen worden. Dit zou ter plaatste ingemeten kunnen worden op het dak. Kijkend naar de technische levensduur van een CV ketel (veelal 10 á 15 jaar) is het verstandig gezien de leeftijd van u huidige CV ketel (2002), deze binnen 5 jaar te vernieuwen. U kunt er rekening mee houden en budget reserveren. U kunt deze ook nu vervangen (inkoopvoordeel door gezamenlijke inkoop met de wijk) of bij het einde van de economische levensduur. Hoogstwaarschijnlijk zal uw gasverbruik hierdoor circa 150 a 200 m3 verminderen doordat de ketel een hoger rendement heeft. Let op, het inregelen van de verwarmingsinstallatie op uw situatie is hierbij erg belangrijk! Een zonneboilersysteem is een interessante en duurzame installatie. Echter door uw gezinssamenstelling en lage tapwaterverbruik zal de terugverdientijd van de zonneboiler vrij hoog zijn. Het is wel een manier om uw warm tapwaterverbruik voor een groot deel zelf op te wekken. Mocht u budget hebben dan is het een interessante overweging om toe te passen; Het is aan te bevelen voor uzelf een stappenplan te maken en de komende jaren budget te reserveren om stapsgewijs het energieverbruik van uw woning te minimaliseren. Naast het nemen van bouwtechnische en installatietechnische maatregelen is de gerealiseerde besparing uiteindelijk afhankelijk van uw gedrag. Uit onderzoek is gebleken dat door alleen gedragsverandering al 15% op de energielasten bespaart kan worden. Mocht u interesse hebben om eens met de Wattcher te experimenteren dan kunnen wij u deze één week in bruikleen geven. Net zoals je in een Toyota Prius 1 op 9 kunt rijden, kunt u in een duurzame / energiezuinige woning nog steeds een hoog energie verbruik hebben. Gedrag en bewust omgaan met energie is dus de succesfactor van uw uiteindelijke energiebesparing per jaar. Mocht u nog vragen hebben over de geadviseerde maatregelen dan kunt u altijd vrijblijvend contact met ons opnemen. Besluit u over te gaan tot het uitvoeren van maatregelen dan kan het Duurzaam Bouwloket u ondersteunen bij het aanvragen van subsidie, offertes en onderhandelingen met bedrijven en wellicht aanvragen bij u in de buurt combineren zodat er een inkoopvoordeel kan ontstaan. Met vriendelijke groet, Duurzaam Bouwloket 20