Algemeen Geschiedenis Italiaans: Venezia, Venetiaans: Venezsia) is een stad in het noordoosten van Italië, ten oosten van Verona, ten westen van Triëst en ten noordoosten van Bologna, aan de noordwestoever van de Adriatische Zee. Het is hoofdstad van de regio Veneto en van de provincie en heeft een belangrijke rol gespeeld in de wereldgeschiedenis. Volgens cijfers van de gemeente zelf woonden er in 2003 271.003 mensen. Hiervan wonen er ca. 62.000 in de eigenlijke stad op de eilanden, ca. 35.000 op andere eilanden die tot de gemeente behoren, en ruim 170.000 op het vasteland. ligt op een groep kleine eilanden midden in een lagune (de Laguna Veneta) die al in de tijd van het Romeinse Rijk Venetia werd genoemd. Er woonden al eeuwen mensen, maar de eerste grotere nederzettingen kwamen er pas als gevolg van de toestroom van vluchtelingen na de invallen van Attila rond 453 en van de Longobarden in 568. Byzantijns rijk Ontstaan stad In het midden van de 7e eeuw was de strijd min of meer al beslist, maar het Byzantijnse Rijk behield in Italië onder meer de regio. Omdat de dreiging bleef, kreeg het gebied een eigen, voor het leven gekozen leider, de zogeheten doge (naar dux, het Latijnse woord voor leider). Pas in de 9e eeuw was er sprake van een stad als echte eenheid, wat kwam door de gemeenschappelijke vijanden en door de bouw van meer bruggen tussen de eilandjes, en tevens doordat de stad een beschermheilige kreeg. In 828 werd de Heilige Marcus van Alexandrië, die door de traditie wordt geïdentificeerd Pag 16
Geschiedenis Concurrentie en strijd Strijd met Genua met de schrijver van het Evangelie naar Marcus, begraven op de plek waar zich nu de Basilica di San Marco bevindt (zie onder). De op zee sterke Venetianen, die de Adriatische Zee domineerden, moesten met hun vloot vaak Byzantijnse belangen verdedigen en kregen in ruil hiervoor meer onafhankelijkheid en handelsprivileges. In de 12e eeuw werd de stadstaat een steeds grotere economische bedreiging voor de concurrerende steden Genua en Pisa en tevens machtiger ten opzichte van Byzantium. In 1204, tijdens de Vierde Kruistocht, plunderde de Repubblica Marinara zelfs Constantinopel, en kreeg het een groot gedeelte van het Byzantijnse Rijk in handen. Hierop volgde een meer dan honderd jaar durende bittere strijd om de macht in de oostelijke Middellandse Zee met concurrent Genua (de zogeheten Chioggia-oorlogen), dat op 13 augustus 1380 uiteindelijk verslagen werd. In de twaalfde, dertiende en veertiende eeuw was de stad op het hoogtepunt van zijn macht. In 1453 echter namen de Turken Constantinopel in, waarmee het tij voor de republiek definitief keerde. Het verloor veel havens en eilanden en raakte daardoor in financiële moeilijkheden. Verval van macht In het begin van de 16e eeuw sloeg nog een aanval af van de Liga van Kamerijk, gevormd door de paus, Frankrijk, Spanje en Duitsland, maar op de Pag 17
Geschiedenis lange duur bleek de republiek te klein ten opzichte van de Europese grootmachten. Ook van belang was de ontdekking van het Amerikaanse continent in 1492, waar geen rol speelde. De 18e eeuw was de laatste eeuw waarin de stad onafhankelijk was, maar wordt wel gezien als de meest fascinerende van zijn bestaan. Gedurende dit Settecento werd de stad misschien wel de meest elegante en verfijnde stad van Europa en had het grote invloed op kunst, architectuur en literatuur. Vele rijke jongeren deden de stad aan als onderdeel van hun Grand Tour. Einde van onafhankelijkheid Op 12 mei 1797 veroverde Napoleon de stad, waardoor na meer dan duizend jaar zijn onafhankelijkheid verloor, maar al op 12 oktober van hetzelfde jaar tekende hij het Verdrag van Campo Formio, waarmee de stad onderdeel werd van het door de Oostenrijkers gecontroleerde koninkrijk Lombardije-. Op 18 januari 1798 namen zij de stad over. Tijdens het Wener Congres van 1814/15 werd deze beslissing bekrachtigd. In 1861 ontstond het Italiaanse koninkrijk, maar pas in oktober 1866 kwam ook daarbij. Geografie De Lagune van is een lagune met de eilanden: Murano (glasblazerijen) Torcello Burano met zijn kleurrijke huizen Lido Giudecca San Giorgio Maggiore Pellestrina Vanaf het schiereiland tegenover, met veel accommodaties in Ca'Savio, Cavallino en Jesolo Lido, kan men vanaf Punta Sabbioni overvaren naar. Architectuur telt te veel markante gebouwen en te veel belangrijke kunstwerken om ze hier alle op te noemen. Op de volgende pagina een aantal van de meest bekende, waarbij een persoonlijke voorkeur niet valt uit te sluiten. Pag 23
Geschiedenis Kerken Bruggen Paleizen Op deze pagina zie je voorbeelden van de meest bekende kerken in. San Zaccaria San Michele San Zanipolo ofwel officieel: Santi Giovanni e Paolo Santa Maria dei Miracoli Basilica di San Marco Basiliek van Santa Maria della Salute Basilica di Santa Maria Glorioso dei Frari Basilica dei SS. Giovanni e Paolo Ognissanti Il Redentore Enkele bekende bruggen zijn: Brug der Zuchten Rialtobrug Ponte dell'accademia Ponte Degli Scalzi Calatravabrug Enkele bekende paleizen zijn: Dogenpaleis (Palazzo Ducale) Ca' Dario Palazzo Vendramin-Calergi Palazzo dei Camerlenghi Ca' Pesaro Ca' d'oro Ca' Rezzonico Pag 24
Bezienswaardigheden Basilica di San Marco op het Piazza San Marco, is de derde kerk op deze plaats en dateert van rond 1060. Het gebouw bevat onder andere romaans beeldhouwwerk, mozaïeken, marmer, bronzen beelden en een van edelstenen voorzien altaarstuk: de Pala d'oro. of Dogenpaleis, naast de basiliek, Palazzo Ducale gaat terug tot de 9e eeuw en deed niet alleen dienst als woning van de doge, maar ook als gerechtshof en als stadhuis. Dit gotische meesterwerk bestaat gedeeltelijk uit roze marmer. Binnen bevinden zich talloze kunstschatten, waaronder werken van Tintoretto, Veronese en Carpaccio. Piazza San Marco of San Marcoplein voor de basiliek is het grote plein, en het enige dat piazza heet. Een plein in heet een campo. Op het plein staat sinds de 12e eeuw de Campanile, de klokkentoren van de Basiliek van San Marco. In de noordwand van het plein bevindt zich nog de Torre dell'orologio. Tussen 1496 en 1499 gebouwd door Mauro Codussi als een wonder van techniek. Glorioso dei Frari, een grote gotische kerk, bevindt Basilica di Santa Maria zich in het oostelijk gedeelte van de Sestiere San Polo, die in het midden van de 15. eeuw ontstond. Deze bezit onder meer schilderijen van Titiaan en Bellini en het graf van componist Monteverdi. San Zaccaria kerk is een van de meest typische voorbeelden van de Venetiaanse Renaissancestijl. Fresco s van Bellini. Zie hieronder Pag 25
Bezienswaardigheden Basilica di Santa Maria della Salute is een witte, beeldbepalende kerk aan het zuidelijke uiteinde van het Canal Grande. Ook de veelkleurige façades van de vele paleizen langs dit water trekken de aandacht. Op de eilanden waaronder Torcello, Burano en Murano en ook op het Lido staan nog bomen. De Scuola Grande di San Rocco staat bekend om haar muur- en plafondschilderingen van de kunstschilder Tintoretto. In het Ghetto, de Joodse wijk, bevinden zich nog vijf synagogen. De oudste is de Scuola Grande Tedesca uit 1528. De Riva degli Schiavoni is de kade langs het Canale di San Marco Palazzo Ducale waar men kan flaneren met een prachtig uitzicht. Aan de oostzijde bevindt zich zowaar een klein bos. Bacino Orseolo, een opstapplaats voor gondels San Marcoplein) is het bekendste, centrale plein in de Italiaanse Piazza San Marco stad. Aan het plein bevinden zich de ingang van het Dogenpaleis en de San Marco, de kathedraal van. Op het plein bevindt zich ook de Biblioteca Marciana en de Campanile. Verder staat er de Torre dell'orologio. Rondom het plein is een galerij met winkels en horecagelegenheden, waaronder het Café Florian. Op het San Marcoplein zijn diverse (dure) terrassen. Op het plein zijn zeer veel duiven die een decor vormen voor de vele toeristen. Basilica di Santa Maria De Basilica di Santa Maria Glorioso dei Frari is een grote gotische kerk met campanile uit de 15de eeuw aan de Campo dei Frari in het stadsdeel San Polo van in Italië. In de kerk bevindt zich boven het hoogaltaar het schilderij de de Maria Hemelvaart van Titiaan. Ook vindt men daar het schilderij Madonna di Ca'Pesaro 1526 beide van Titiaan. In de sacristie is het drieluik Madonna met kind tussen St-Nicolaas, St-Petrus, St-Marcus en St- Benedictus uit 1488 van Giovanni Bellini te zien. Verder bevindt zich een beeld van Johannes de Doper (1554) van Jacopo Sansovino en een houten versie van Donatello in de kerk. Pag 26
Wandeling De wandeling begint bij de rialtobrug. Van hieruit ga je naar rechts naar het het pleintje Campo San Giacomo di Rialto. Dit plein dat is herbouwd na de brand van 1514 door Scarpagnino is een van de meest typische marktpleinen van de stad Je steekt het plein over en komt in de Ruga dei Spezieri. Hier kun je aan je linkerkant een oude winkel vinden met allerhande specialiteiten. Aan het einde van deze straat gaan we eerst naar rechts. We nemen een kijkje op een marktplaats. Hier kunnen we een beetje de typische Italiaanse sfeer proeven, en ruiken! We lopen terug in de richting vanwaar we gekomen zijn en gaan rechtsaf richting Calle Dei Cristi. Via Campo de le Becarie kom je bij C. dei Boteri. Volg Piazzale Roma en loop naar het pleintje Campo San Cassan. Steek dit plein rechts over. Via de steegjes C. dei Morti en C. del Ravano kom je bij Ca Pesaro Pag 27
Wandeling Vanuit Ca Pesaro, Hier kun je een museum bezoeken. Daarna ga je via C. Pesaro richting Campo San Stae. Sla linksaf Salizada San Stae in en dan rechts C. del Tentor in. Aan het einde, links om de hoek, zit Alla Zucca Loop na het bruggetje rechtdoor om de oudste fresco s van de stad te bekijken Daarna lopen we terug en gaan rechtsaf richting Campo San Giacomo da l'orio. We zouden een pauze kunnen inlassen en een glas wijn drinken op dit plein Al Prosecco. Hier vindt je een van de populairste Pizzzaria s van de stad. Ga bij Campiello del Piovan via de linker brug naar Ruga Vechia. Steek Campo Nazario Sauro schuin links over. Loop linksaf C. Gradisca in en ga meteen rechts. Je komt nu bij het kanaal Rio Marin Pag 28
Wandeling Loop via Campiello dei Nerini de Corte Canal in. Aan het einde links kun je bij La Rivetta even pauzeren. Ga de brug over. Via Fondamenta de le Sechere en C. de le Chiovere kom je bij Scuola Grande di San Rocco. Hiernaast zit een van de beste ijszaken van de stad Links om de hoek is de entree van de Frari 21 22 23. Loop een stukje terug en ga via C. Larga naar Campo San Tomà 24. Rechts van het plein, in C. del Campaniel, zit een chocoladewinkel die je niet mag missen Pag 29
Wandeling Voor het vervolg van de wandeling steek je Campo en Campiello San Tomà rechts over. Via C. dei Nomboli 26 kom je bij C. dei Saoneri. In C. Seconda dei Saoneri zitten wat leuke winkels 27 28 29 30. Vervolg je weg naar Campo San Polo 31 32. Als je de borden 'Rialto' volgt, kom je nog langs verschillende leuke adresjes 33 34. Ga rechts Rio Terra San Silvestro in en loop via Riva del Vin 35 terug naar de Rialtobrug. Pag 30