EPB verslag voorontwerp

Tessenderlo, dinsdag 28 maart 2017 EPB verslag voorontwerp Bouwheer: Pieter Denckens en Leentje Willems Steenbergen 11 2430 Laakdal Ontwerper: VentoVita bvba Liersesteenweg 185 bus 12 Dossiernummer: 2017-0033_ DW Bouwplaats: Omschrijving bouwwerk: Bouwen van een eengezinswoning met carport Bouwplaats: Veldstraat 42 2430 Laakdal 1/23

Inhoudsopgave Projectbeschrijving... 3 1.1 Startverklaring... 3 1.2 Stavingslijst/eindaangifte... 3 1.3 Aard van het werk... 4 1.4 EPB eisen... 5 1.5 Maximale U-waarden en/of minimale R-waarden... 6 Basisberekening... 7 2.1 Bouwknopen... 7 2.1.1 Bouwknopen Optie B (**)... 7 2.1.2 Ingerekende koudebruggen (niet-epb aanvaard)... 7 2.1.3 Bouwknopen EPB aanvaard... 7 2.1.4 Aandachtspunten koude bruggen... 8 2.2 Schildelen (K-peil)... 9 2.3 3D schetsen... 10 2.4 Technische installaties (E-peil)... 12 Meting luchtdichtheid... 13 2.5... 14 2.5.1 Debieten ventilatie... 14 2.5.2 Vigerende Wetgeving... 14 2.5.3 Boetes... 15 2.6 Alternatieve energiesystemen... 15 2.7 Energieverbruiken... 15 2.8 Oververhitting... 15 2.9 EPB-resultaten basisberekening... 16 Adviezen... 16 3.1 Advies 1: Triple beglazing en vraaggestuurde ventilatie per slaapkamer... 16 3.2 Advies 2: Triple beglazing en ventilatiesysteem D... 19 3.3 Advies 3: Aantal panelen nodig om E30 te behalen... 20 3.4 Advies 4: normen behalen met hernieuwbare energie... 20 3.5 Advies 5: Kelder bij beschermd volume... 22 3.6 Advies 6: Kelder bij beschermd volume met hernieuwbare energie... 23 3.7 Advies 7: verbetering luchtdichtheidstest t.o.v. standaardberekening... 23 Bijlagen... 23 2/23

Projectbeschrijving Het project omvat de nieuwbouw van een woning. De berekeningen zijn gebaseerd op de EPB-eisen voor een vergunningsaanvraag ingediend in 2017. Op basis van de plannen met nummer januari 2017 Volgens de werkzaamheden wordt het project opgedeeld naar de aard van de werkzaamheden. Het betreft volgens de vigerende wetgeving de volgende punten: zie 1.3 Aard van het werk. 1.1 Startverklaring De startverklaring moet nog worden ingediend bij het Vlaams Energie Agentschap (VEA) en dient tevens nog te worden ondertekend door de bouwheer en de architect. Gelieve ons onderstaande gegevens nog te bezorgen: Gegevens bouwheer (voor beide partners): o Naam en voornaam, adres & rijksregisternummer Bouwvergunning Startdatum werken Het VEA (Vlaams Energie Agentschap) legt voor het niet of laattijdig indienen van de startverklaring effectief een boete van 250 euro op aan de aangifteplichtige (bouwheer). 1.2 Stavingslijst/eindaangifte Voor elk project maken wij een specifieke lijst op met welke stavingen er dienen te gebeuren. Wanneer de werken klaar zijn is het aan de aangifteplichtige (bouwheer) om ons terug te contacteren en alle gegevens te bezorgen volgens de stavingslijst die in bijlage is meegegeven. Het VEA (Vlaams energie agentschap) legt de volgende boetes op indien de aangifte niet is ingediend binnen 6 maanden na beëindiging van de werken of binnen 5 jaar na het verlenen van de bouwvergunning. Voor niet of laattijdig indienen van de EPB-aangifte: boete van 1.000 euro, vermeerderd met 1 euro/m³ nieuw bouwvolume, effectief opgelegd aan de aangifteplichtige. De aangifte moet altijd ingediend worden, ook al werd een boete betaald. Dat wordt afgedwongen met een bedrag van 10 euro per dag dat de aangifte niet is ingediend. 3/23

1.3 Aard van het werk Het besluit van de Vlaamse Regering van 11 maart 2005 onderscheidt de volgende werkzaamheden: NIEUWBOUW OF GELIJKWAARDIG 1. nieuwbouw: Het optrekken van een nieuw gebouw zonder voorafgaand sloopwerk. 2. herbouw: Het optrekken van een nieuw gebouw nadat het bestaande gebouw volledig gesloopt werd. 3. ontmanteling: Het verbouwen van een gebouw met een beschermd volume ('BV') dat groter is dan 3000 m3, waarbij de dragende structuur van het gebouw behouden blijft, maar waarbij de installaties voor het realiseren van een specifiek binnenklimaat en minstens 75 % van de gevels vervangen worden. 4. gedeeltelijke herbouw met een BV groter dan 800 m3 :Het aanbouwen van een nieuw deel waarvan het BV groter is dan 800 m3, na het slopen van een deel van het bestaande gebouw. 5. gedeeltelijke herbouw met minstens één wooneenheid: Het aanbouwen van een nieuw deel dat minstens één wooneenheid bevat, na het slopen van een deel van het bestaande gebouw. 6. uitbreiding met een BV groter dan 800 m3: Het aanbouwen van een nieuw deel waarvan het BV groter is dan 800 m3, zonder voorafgaand sloopwerk. 7. uitbreiding met minstens één wooneenheid: Het aanbouwen van een nieuw deel dat minstens één wooneenheid bevat, zonder voorafgaand sloopwerk. RENOVATIE 8. gedeeltelijke herbouw met een BV kleiner dan of gelijk aan 800 m3 en zonder wooneenheden Het aanbouwen van een nieuw deel waarvan het BV kleiner is dan of gelijk aan 800 m3 en dat geen extra wooneenheden bevat, na het slopen van een deel van het bestaande gebouw. 9. uitbreiding met een BV kleiner dan of gelijk aan 800 m3 en zonder wooneenheden Het aanbouwen van een nieuw deel waarvan het BV kleiner is dan of gelijk aan 800 m3 en dat geen wooneenheden bevat, zonder voorafgaand sloopwerk. 10. verbouwing Alle werkzaamheden aan een bestaand gebouw waarbij het volume van het bestaande gebouw niet toeneemt en die geen 'ontmanteling' zijn. FUNCTIEWIJZIGING MET EEN BV GROTER DAN 800M³ 11. functiewijziging met een BV groter dan 800 m3 Het wijzigen van de functie van een bestaand gebouw of een deel ervan met een BV groter dan 800m3. Het betreft een functiewijziging waarna, in tegenstelling tot vroeger, energie verbruikt wordt om een specifiek binnenklimaat te realiseren voor mensen, of het wijzigen van een industriële bestemming in een woon-, kantoor- of schoolbestemming. Andere functiewijzigingen worden beschouwd als verbouwingen. 4/23

1.4 EPB eisen Aan de aard van de werken zijn eisen gekoppeld waarvan in onderstaande tabel een overzicht: Tabel 1 - EPB-eisen Het gebouw dient te voldoen aan alle EPB-eisen. Deze worden verder in het verslag besproken. Indien casco wordt verkocht dan stelt de verslaggever een voorlopig verslag op zoals beschreven in de wetgeving. De nieuwe aangifteplichtige(n) dienen tevens in de definitieve EPB-aangifte te voorzien. 5/23

1.5 Maximale U-waarden en/of minimale R-waarden Onderstaande tabel geeft het overzicht van de EPB-eisen vanaf 01.01.2016 (aanvraag bouwvergunning) voor de schildelen: Tabel 2 U- en R-waarden 6/23

Basisberekening 2.1 Bouwknopen 2.1.1 Bouwknopen Optie B (**) (*) Optie C: Er wordt geen koudebrugberekening uitgevoerd, er wordt een forfaitaire toeslag van 10 K-peil-punten aangerekend. (**) Optie B: Alle niet-epb-aanvaarde bouwknopen worden gedetailleerd ingevoerd. Om deze berekeningen correct te uit te voeren dient de architect ons de detailtekeningen van de bouwknopen/koudebruggen te bezorgen. Bouwknoopberekeningen zijn een wettelijke eis en zijn opgenomen in de berekeningen volgens methode B. Indien ons geen as-built detailtekeningen worden bezorgd zullen wij voor de definitieve aangifte steeds in optie C rekenen. 2.1.2 Ingerekende koudebruggen (niet-epb aanvaard) Onderstaande lineaire-koudebruggen werden ingerekend en zijn verondersteld niet-epb aanvaard te zijn: alle buitendeuren alle ramen/schuiframen met een breedte groter dan 300cm Onderstaande punt-koudebruggen werden ingerekend: Geen. Gelieve detailtekeningen te overhandigen van de koudebruggen om voorgaande bouwknopen aan te nemen als EPB aanvaard te zijn. INDIEN AANZET MUREN + AANZET DAKEN NIET KOUDEBRUGVRIJ WORDEN OPGELOST DAN HEEFT HET WEINIG ZIN DAT KOUDEBRUGGEN VOLGENS OPTIE B WORDEN BEREKEND! DE IMPACT VAN DEZE KOUDEBRUGGEN IS TE GROOT! 2.1.3 Bouwknopen EPB aanvaard Volgende bouwknopen zijn verondersteld EPB aanvaard te zijn. Tijdens de bouwwerken moet hier dus ook enige aandacht naar toe gaan. De architect dient hiervan een detailtekening te overhandigen om te staven dat deze EPB aanvaard zijn 2.1.3.1 Lineaire bouwknopen: Balkons Luifels & overkragingen Aansluiting liftschachten en vloerplaat Dakvlakramen Rookluiken Aanzet betonnen trap (eerste trede van de trappenhal) bij vloer op kelder Kolommenbreedte groter dan 40cm op gelijkvloerse vloerplaat (niet aangetroffen) Funderingsaanzet vloerplaat op het gelijkvloers. Binnenmuren op vloerplaat gelijkvloers (boven kelder) 7/23

2.1.3.2 Puntbouwknopen Kolommen Bevestiging van L-ijzers bij gevelophangingen Doorbraak van isolatieschil door structurele elementen 2.1.4 Aandachtspunten koude bruggen 2.1.4.1 Aanzet murenmetselwerk: Om koudebruggen te vermijden is het belangrijk dat het metselwerk aangezet wordt met een isolerende blok. De dikte van de blok is minimaal de helft van de geplaatste spouwisolatie. Foto: Foamglas: Perinsul Marmox: Thermobloc Ytong blok: C4/450 2.1.4.2 Aanzet murenmetselwerk: Om koudebruggen te vermijden is het belangrijk dat het metselwerk aangezet wordt met een isolerende blok. Bij hellende daken is het belangrijk dat de isolatie van het dak doorloopt tot tegen de spouwisolatie. De dikte van de blok/isolatie is minimaal de helft van de geplaatste spouwisolatie. Foto: Ytong Dakisolatie tot tegen spouwisolatie 2.1.4.3 Aanzet betonnen trap: Om koudebruggen te vermijden is het belangrijk dat de betontrap gescheiden wordt door middel van een isolerende blok of isolatieplaat. De dikte van de blok is minimaal de helft van de geplaatste vloerisolatie. Alle bouwkundige aanpassingen dienen steeds met de architect te worden besproken. 8/23

2.2 Schildelen (K-peil) zie 3D-schets Isolatie Opake geveldelen Dikte λ-waarde (cm) (W/mK) U/R-waarde (W/m²K m²k/w) 1 Buitenmuur gevelsteen PUR/PIR 10 0,023 0,21 2 Buitenmuur funderingsmetselwerk 3 Muren aan kelder PUR/PIR 10 0,023 0,22 XPS + Ytong 8 + 15 0,035 + 0,125 0,21 Profiel 4 Ramen ALU Transparante geveldelen Glas Dubbel (therm. afstandhouders) Ug (W/m²K) g Uw-waarde (W/m²K) 1,0 0,55 1,50 Isolatie Dikte (cm) Vloeren λ-waarde (W/mK) U/R-waarde (W/m²K m²k/w) 5 Vloer op kelder PUR in situ 10 0,027 0,20 6 Onderkant trap die grenst aan kelder XPS 10 0,035 0,24 Isolatie Daken, plafonds en terrassen Dikte λ-waarde (cm) (W/mK) U/R-waarde (W/m²K m²k/w) 7 Plat dak PUR/PIR 12 0,027 0,21 8 Plat dak terras PUR/PIR 12 0,027 0,21 9 Hellend dak MW (tsn houten structuur) 18 0,035 0,24 10 Opake deuren & luiken Ud-waarde (W/m²K) <2,0 Andere Url-waarde (W/m²K) Ug (W/m²K) Uw-waarde (W/m²K) Wij vragen om een detailberekening van de ramen-schuiframen-deuren door de leverancier te laten berekenen conform met de vigerende wetgeving = transmissiereferentiedocument. Hierbij dient een eenduidige referentie gemaakt te worden naar het stavingsstuk dat bij de EPBaangifte gevoegd wordt. Het stavingsstuk is een document waarin de bepaling van de U-waarde volgens het transmissiereferentiedocument wordt uiteengezet. In de basisberekening werd rekening gehouden met vermelde informatie op de plannen en verkregen informatie van de bouwheer, aannemer en/of architect. De EPB-berekening en de samenvattende tabel hierboven zijn beiden gebaseerd op het gedetailleerde EPB-rapport. Gelieve u te baseren op het rapport om fouten en misverstanden te vermijden. Hierin is tevens de opbouw van de constructiedelen vermeld. Indien de toegepaste materialen afwijken van de basisberekening, dan dient de bouwheer ons hiervan schriftelijk op de hoogte te stellen. De EPBverslaggever is niet verantwoordelijk indien er wordt afgeweken van het EPB-rapport. 9/23

2.3 3D schetsen Nummering verwijst naar de tabel in 12.21 Schildelen (K-peil). 9 7 8 1 3 4 2 6 10/23

10 5 11/23

2.4 Technische installaties (E-peil) Condenserende gasketel Verwarming & SWW Rendement 108% Geplaatst in Circulatiepomp Afgiftesysteem Regeling temperatuur Vertrektemperatuur Warmteopslag Leidinglengtes Technische ruimte kelder (buiten beschermd volume) pomp met pompregeling wordt voorzien geen extra pompen Andere Kamerthermostaat variabel (buitenvoeler, 3-wegmengkraan) een boiler/opslagvat wordt voorzien lengte ingerekend van installatie tot tappunten Renson EVO II Ventilator Reductiefactor Uitvoeringskwaliteit gelijkstroom Fdc verwarming 0,90 Fdc koeling 1,00 Fdc oververhitting 1,00 m-factor 1,22 roosters klasse P3 of P4 roosters Opmerking EPB-conform meetrapport afleveren alle ruimten voorzien van het minimale ventilatiedebiet 12/23

Andere voorzieningen Screens of rolluiken Actief koelsysteem Luchtdichtheidsmeting Douche-WTW Opengaande ramen Niet voorzien Niet voorzien Luchtdichtheidstest van 5m³/(hm²) Niet voorzien Voorzien Opmerking Meting luchtdichtheid Lekdebiet E-peil punten Bemerkingen (m³/hm²) verlaging 12 - Waarde bij ontstentenis van een luchtdichtheidstest 10 3 Gemiddelde waarde Vlaamse nieuwbouwwoningen 6 8 Aanpassingen noodzakelijk vb. dampscherm dak 3 12 Extra aanpassingen noodzakelijk vb folie rond ramen 1 15 Zeer goede luchtdichtheid vereist 0,6 16 Eis passieve woningen Deze waarden zijn enkel indicatief. Een luchtdichtheidstest wordt steeds uitgevoerd wanneer de wooneenheid woonklaar en operatief is. Steto bvba voert luchtdichtheidstesten (blowerdoormeting) uit conform NBN EN 13829 en het specificatiedocument STS P71-3 van de FOD economie/wtcb. Hierbij maken wij ook gebruik van rookstaafjes/rookgenerator en een warmtebeeldcamera om eventuele warmteverliezen in beeld te brengen. Eveneens wordt er een rapport opgesteld conform EPB-eisen. Foto: Blowerdoormeting 13/23

2.5 Over het type ventilatiesysteem verwijzen we naar het voorgaande hoofdstuk waarin het systeem is aangegeven zie 2.4 Technische installaties (E-peil). In dit hoofdstuk wordt advies gegeven betreffende ventilatiedebieten. 2.5.1 Debieten ventilatie De debieten per ruimte dienen aangehouden te worden volgens de ventilatieberekening op het ventilatieplan in bijlage. Na installatie en inregeling van het ventilatiesysteem dienen ons de aan- en afvoerdebieten op een rapport, opgesteld door de installateur, overhandigd te worden. Wij mogen geen debieten ingeven zonder dit inregelrapport! Doorstroomopeningen Deurspleten of roosters in de deuren dienen tevens te worden voorzien voor alle binnendeuren van 1cm hoogte voor deurspleten. Indien de keuken een gesloten keuken wordt en voorzien is van deuren naar de aanliggende ruimten dan dient een opening als doorstroom te worden voorzien van 140cm² of een deurspleet van 2cm hoogte. Bij deuren naar garage en kelder adviseren wij om een geïsoleerde binnendeur of buitendeur te plaatsen. Oplossingen: Foto: Renson Invisido Foto: Deurspleet 2.5.2 Vigerende Wetgeving Bij de toevoer- en afvoervoorzieningen (zowel van roosters als van de ventilatoren/extractoren) moet het nominale debiet bij 2 Pa (en in sommige gevallen bij 10 Pa) gekend zijn. Deze debieten volgens NBN EN 13141-1:2004. Bij natuurlijke toevoeropeningen (RTO en RAO) moet de vrije doorsnede van de opening manueel of automatisch regelbaar zijn hetzij continu, hetzij in minstens 3 standen tussen gesloten en volledig open (dus in totaal minstens 5 standen). 14/23

De bijdrage van afvoerlucht uit andere ruimten van kwaliteit ETA 1 of ETA 2, in het ontwerpdebiet van een ruimte hangt af van het ontwerpdebiet van de ruimte(n) waaruit deze lucht betrokken wordt. De som van de ontwerpdebieten vanuit een ruimte naar andere ruimten, kan niet groter zijn dan het eigen ontwerpdebiet van die ruimte. 2.5.3 Boetes Als de toevoer, afvoer of de doorstroomopening niet worden voorzien van het minimale debiet, dan legt het VEA een boete op van 4 euro per m³/h tekort debiet. Ook zal het EPB-certificaat vermelden dat de ventilatie niet in orde is. Dit is ook geldig voor een verkeerde ventilatievoorziening. Enkele voorbeelden: Er is geen afvoer (75 m³/h) voorzien in de open keuken: WC is voorzien van een ventilator die gekoppeld is aan de lichtschakelaar: Slaapkamer is voorzien van een deur met een te kleine deurspleet: Slaapkamer (10m²) wordt niet voorzien van een toevoerrooster: (bv wegens geluidsoverlast of wegens een verkeerde bestelling bij ramenfabrikant) 300 EURO boete 100 EURO boete 100 EURO boete 144 EURO boete 2.6 Alternatieve energiesystemen Niet van toepassing. 2.7 Energieverbruiken Er wordt voldaan aan de eisen. Het resultaat van de netto-energiebehoefte (NEB) kan je terug vinden in hoofdstuk 2.9 EPB-resultaten basisberekening Als vergelijking kunnen we meegeven dat de jaarlijkse netto-energiebehoefte de onderstaande waarden niet mag overschrijden: een woning/appartement maximum 70kWh/m² een lage energiewoning maximum 30kWh/m² een passieve woning maximum 15kWh/m² Voor meer informatie over subsidies verwijzen wij naar de website van het Vlaams Energie Agentschap: www.energiesparen.be 2.8 Oververhitting Er wordt voldaan aan de eisen. Het resultaat van oververhittingsfactor kan je terug vinden in hoofdstuk 2.9 EPB-resultaten basisberekening. In hoofdstuk 2.4 Technische installaties (E-peil) staat aangegeven of er al dan niet opengaande ramen zijn ingerekend. Dit heeft hier ook invloed op. De eisen betreffende oververhitting zijn de volgende: Drempelwaarde is 1000 Kh Maximum is 6500Kh en mag niet worden overschreden. Er kunnen zonneweringen aangebracht worden, mogelijke winst is 2 E-peilpunten. Afhankelijk van de eigenschappen van de zonnewering. 15/23

2.9 EPB-resultaten basisberekening Eindresultaten die voortvloeien uit de basisberekening: Norm Eenheid U/Rwaarde Te voldoen 1 K-peil (<K40) E-peil (<E50) 2 NEB (<70 kw/hm²) Woning 35 65 74 Systeem C Renson EVO II Oververhitting (<6500 Kh) 3 HE. (vanaf 2014) 1.489 x Adviezen De onderstaande adviezen zijn verder gesimuleerd op basis van de basisberekening in hoofdstuk 2.9 EPB-resultaten basisberekening. Bij elke advies wordt er uitleg gegeven wat dit inhoudt. 3.1 Advies 1: Triple beglazing en vraaggestuurde ventilatie per slaapkamer Om aan minimum E45 heb ik gesimuleerd met de volgende gegevens: - Isolatiediktes aangepast zie 3D-schets Isolatie Opake geveldelen Dikte λ-waarde (cm) (W/mK) U/R-waarde (W/m²K m²k/w) 1 Buitenmuur gevelsteen PUR/PIR 12 0,023 0,18 2 Buitenmuur funderingsmetselwerk PUR/PIR 12 0,023 0,18 Isolatie Dikte (cm) Vloeren λ-waarde (W/mK) U/R-waarde (W/m²K m²k/w) 5 Vloer op kelder PUR in situ 14 0,026 0,14 Isolatie Daken, plafonds en terrassen Dikte λ-waarde (cm) (W/mK) U/R-waarde (W/m²K m²k/w) 7 Plat dak PUR/PIR 16 0,027 0,16 9 Hellend dak MW (tsn houten structuur) 22 0,035 0,19 1 BEN-norm legt strengere op dan de huidige regelgeving toelaat 2 E-peil eis wordt 10% strenger als niet wordt voldaan aan eis van hernieuwbare energie (indien van toepassing) 3 Dit is de maximaal toegelaten waarde. Drempelwaarde (aanbevolen) ligt bij 1000 Kh. 16/23

- Triple beglazing Profiel Transparante geveldelen Glas Ramen ALU Triple (therm. afstandhouders) Ug (W/m²K) g Uw-waarde (W/m²K) 0,6 0,55 1,20 - Vraaggestuurde ventilatie op de slaapkamers Renson EVO II Ventilator Reductiefactor Uitvoeringskwaliteit gelijkstroom Fdc verwarming 0,43 Fdc koeling 1,00 Fdc oververhitting 1,00 m-factor 1,22 roosters klasse P3 of P4 roosters Opmerking EPB-conform meetrapport afleveren alle ruimten voorzien van het minimale ventilatiedebiet 17/23

- Extra aandacht aan luchtdichtheid besteden zodat de test beter scoort. We hebben hier gerekend met een test van 1,5 i.p.v. 5 Dit wil zeggen: o o o o Kelderdeur goed luchtdicht afwerken Luchtdichtheidsfolies aan de ramen voorzien Dampscherm hellend dak goed laten aansluiten Niet te veel doorboringen Dit blijft echter een onzekere factor en lijkt ons moeilijk te behalen. Indien dit niet wordt behaalt zullen er toch maatregelen moeten genomen worden naar hernieuwbare energie toe. Eindresultaten die voortvloeien uit advies 1: Norm U/Rwaarde K-peil E-peil (<K40) (<E50) 5 Te voldoen Eenheid 4 NEB (<70 kw/hm²) Woning 30 45 43 Systeem C Renson EVO II Oververhitting (<6500 Kh) 6 HE. (vanaf 2014) 1.748 x 4 BEN-norm legt strengere op dan de huidige regelgeving toelaat 5 E-peil eis wordt 10% strenger als niet wordt voldaan aan eis van hernieuwbare energie (indien van toepassing) 6 Dit is de maximaal toegelaten waarde. Drempelwaarde (aanbevolen) ligt bij 1000 Kh. 18/23

3.2 Advies 2: Triple beglazing en ventilatiesysteem D Als we net als in advies 1 werken met triple beglazing, aangepaste isolatiediktes in de buitenmuur een beter resultaat voor de luchtdichtheidstest en we combineren dit met een ventilatiesysteem D met warmteterugwinning. D-systeem Warmteterugwinning rendement van >79% Ventilator 2x 104W Reductiefactor Fdc 1,00 Uitvoeringskwaliteit m-factor 1,24 Continue meeting Bypass Opmerking systeem is voorzien van een continue meeting systeem met een volledige zomer bypass EPB-conform meetrapport afleveren Alle ruimten voorzien van het minimale ventilatiedebiet Systeem in balans Eindresultaten die voortvloeien uit advies 2: Norm Eenheid U/Rwaarde Te voldoen 7 K-peil (<K40) E-peil (<E50) 8 NEB (<70 kw/hm²) Oververhitting (<6500 Kh) 9 HE. (vanaf 2014) Woning 30 48 42 Systeem D 1.550 x Indien u dit combineert met een zonneboiler met een oppervlakte van 4m² daalt het E peil tot E43. 7 BEN-norm legt strengere op dan de huidige regelgeving toelaat 8 E-peil eis wordt 10% strenger als niet wordt voldaan aan eis van hernieuwbare energie (indien van toepassing) 9 Dit is de maximaal toegelaten waarde. Drempelwaarde (aanbevolen) ligt bij 1000 Kh. 19/23

3.3 Advies 3: Aantal panelen nodig om E30 te behalen Het aantal panelen om E30 te behalen heb ik onderstaande tabel staan. Ik heb zowel voor de basisberekening, als advies 1 en 2 een overzicht gemaakt voor het aantal panelen. Eenheid Norm U/Rwaarde Te voldoen 10 K- peil (<K40) E-peil (<E50) 11 NEB (<70 kw/hm²) Advies 1 30 30 42 Systeem C Renson EVO II Oververhitting (<6500 Kh) 12 1.550 Advies 2 30 30 48 Systeem D 1.506 HE. (vanaf 2014) Zonneboiler 4m² 15 PVpanelen Zonneboiler 4m² 18 PV - panelen 285 Wp/paneel Beschaduwing op de panelen Zuid georiënteerd en onder een helling van 45 (Hellend Dak): zie tabel Panelen zijn gebouw- of perceelgebonden Zonneboiler heeft een oppervlakte van 4 m², zijn zuid georiënteerd en liggen onder een helling van 45. 3.4 Advies 4: normen behalen met hernieuwbare energie Indien de bouwheer het niet ziet zitten om de isolatiediktes aan te passen en niet afhankelijk te zijn van een goede luchtdichtheidsmeting heb ik een simulatie uitgewerkt met hernieuwbare energie. Bij hernieuwbare energie is de norm voor het E peil E50. Hier heb ik volgende elementen aangepast t.o.v. de basisberekening: - Vraaggestuurde ventilatie op de slaapkamers Renson EVO II Ventilator Reductiefactor Uitvoeringskwaliteit gelijkstroom Fdc verwarming 0,43 Fdc koeling 1,00 Fdc oververhitting 1,00 m-factor 1,22 roosters klasse P3 of P4 roosters Opmerking EPB-conform meetrapport afleveren alle ruimten voorzien van het minimale ventilatiedebiet 10 BEN-norm legt strengere op dan de huidige regelgeving toelaat 11 E-peil eis wordt 10% strenger als niet wordt voldaan aan eis van hernieuwbare energie (indien van toepassing) 12 Dit is de maximaal toegelaten waarde. Drempelwaarde (aanbevolen) ligt bij 1000 Kh. 20/23

- Triple beglazing Profiel Transparante geveldelen Glas Ramen ALU Triple (therm. afstandhouders) Ug (W/m²K) g Uw-waarde (W/m²K) 0,6 0,55 1,20-2 PV panelen met volgende eigenschappen 285 Wp/paneel Beschaduwing op de panelen Zuid georiënteerd en onder een helling van 45 (Hellend Dak): 2 PV-Panelen Panelen zijn gebouw- of perceelgebonden - Zonneboiler van 4m² zuid georiënteerd Eindresultaten die voortvloeien uit advies 4: Norm Eenheid U/Rwaarde Te voldoen 13 K-peil (<K40) E-peil (<E50) 14 NEB (<70 kw/hm²) Oververhitting (<6500 Kh) 15 Woning 32 48 57 Systeem D 1.587 HE. (vanaf 2014) 4 m² zonneboiler 2 PV - panelen 13 BEN-norm legt strengere op dan de huidige regelgeving toelaat 14 E-peil eis wordt 10% strenger als niet wordt voldaan aan eis van hernieuwbare energie (indien van toepassing) 15 Dit is de maximaal toegelaten waarde. Drempelwaarde (aanbevolen) ligt bij 1000 Kh. 21/23

3.5 Advies 5: Kelder bij beschermd volume Indien de kelder volledig geïsoleerd zou worden, verandert de parameter voor de technieken ook. Dan staat de verwarmingsinstallatie binnen het beschermd volume. De muur aan kelder verdwijnt dan ook uit de software en zal vervangen worden door een muur aan grond. zie 3D-schets Isolatie Opake geveldelen Dikte λ-waarde (cm) (W/mK) U/R-waarde (W/m²K m²k/w) 3 Muren aan grond XPS 10 0,037 0,22 3 We krijgen dan onderstaand resultaat: Norm Eenheid U/Rwaarde Te voldoen 16 K-peil (<K40) E-peil (<E50) 17 NEB (<70 kw/hm²) Woning 31 61 51 Systeem C Renson EVO II Oververhitting (<6500 Kh) 18 HE. (vanaf 2014) 1.066 x Als we dezelfde factoren veranderen om naar E45 te gaan zoals we in Advies 1 hebben gedaan, krijgen we onderstaand resultaat: Norm Eenheid U/Rwaarde Te voldoen 19 K-peil (<K40) E-peil (<E50) 20 NEB (<70 kw/hm²) Woning 27 45 31 Systeem C Renson EVO II Oververhitting (<6500 Kh) 21 HE. (vanaf 2014) 1.248 x Om naar E30 te gaan zullen er evenveel PV panelen geplaatst moeten worden als wordt voorgesteld in Advies 3. 16 BEN-norm legt strengere op dan de huidige regelgeving toelaat 17 E-peil eis wordt 10% strenger als niet wordt voldaan aan eis van hernieuwbare energie (indien van toepassing) 18 Dit is de maximaal toegelaten waarde. Drempelwaarde (aanbevolen) ligt bij 1000 Kh. 19 BEN-norm legt strengere op dan de huidige regelgeving toelaat 20 E-peil eis wordt 10% strenger als niet wordt voldaan aan eis van hernieuwbare energie (indien van toepassing) 21 Dit is de maximaal toegelaten waarde. Drempelwaarde (aanbevolen) ligt bij 1000 Kh. 22/23

3.6 Advies 6: Kelder bij beschermd volume met hernieuwbare energie Hier passen we dezelfde factoren toe als in Advies 4. Hier hebben we echter 6 PV panelen i.p.v. 2 nodig om te voldoen aan de normen. Het resultaat vind u hieronder: Norm Eenheid U/Rwaarde Te voldoen 22 K-peil (<K40) E-peil (<E50) 23 NEB (<70 kw/hm²) Woning 30 45 40 Systeem C Renson EVO II Oververhitting (<6500 Kh) 24 1.138 HE. (vanaf 2014) Zonneboiler 4m² 6 PV - panelen 3.7 Advies 7: verbetering luchtdichtheidstest t.o.v. standaardberekening Luchtdichtheidsmeting (m³/hm²) E-peil (<E50) 25 NEB (<70 kw/hm²) 4 63 72 3 62 69 2 60 67 1 59 65 Om een goede luchtdichtheidstest te hebben, zal je extra aandacht moeten besteden aan luchtdichtheid. Maatregelen hieromtrent vind je terug in Advies 1. Wij garanderen echter niet dat zo n lage waarden behaalt worden. Bijlagen EPB-rapport 22 BEN-norm legt strengere op dan de huidige regelgeving toelaat 23 E-peil eis wordt 10% strenger als niet wordt voldaan aan eis van hernieuwbare energie (indien van toepassing) 24 Dit is de maximaal toegelaten waarde. Drempelwaarde (aanbevolen) ligt bij 1000 Kh. 25 E-peil eis wordt 10% strenger als niet wordt voldaan aan eis van hernieuwbare energie (indien van toepassing) 23/23