HANDBOEK. Gedragscode voor bouwplaatsen. Achtergrondinformatie en beoordelingsmethodiek. versie 2, juni 2013



Vergelijkbare documenten
Groot en de Lange Boekhouden V.O.F.

ALGEMENE VOORWAARDEN. Voor de dienstverlening door Retera De Natris Accountants B.V.

Deze algemene voorwaarden zijn van toepassing op alle contractuele relaties

Algemene voorwaarden

ALGEMENE VOORWAARDEN Quick and Reliable Administratie & Belastingadvies

Deze algemene voorwaarden zijn van toepassing op alle contractuele relaties van Flex Interim.

ALGEMENE VOORWAARDEN

Artikel 5 Uitvoering van de opdracht 5.1 Opdrachtnemer bepaalt de wijze waarop en door welke persoon de verleende opdracht uitgevoerd wordt. 5.2 Opdra

Algemene voorwaarden van toepassing op de opdrachten verleend aan medewerkers van Belastingadvieskantoor Blom B.V. gevestigd te Nijkerk

Artikel 1: algemeen. Artikel 2: toepasselijkheid

Algemene voorwaarden KosterinkZweerink accountants & adviseurs. Artikel 1 Algemeen

Algemene voorwaarden Sport Advies

Algemene voorwaarden geldend voor WatsonParker. Artikel 1. Algemeen. In de algemene voorwaarden wordt verstaan onder:

Algemene Voorwaarden van Flex-Control+

ALGEMENE VOORWAARDEN. Administratiekantoor FEBAS & ACS Slaat 1 van 5 Januari 2010.

Algemene voorwaarden Westerprojekt 0901

ALGEMENE VOORWAARDEN STICHTING KUNST & CULTUUR OSS

Algemene voorwaarden. 2.3 Het staat partijen vrij te bewijzen dat de overeenkomst op andere wijze tot stand is gekomen.

Artikel 1 Algemeen In de algemene voorwaarden wordt verstaan onder:

2.3 Het staat partijen vrij te bewijzen dat de overeenkomst op andere wijze tot stand is gekomen.

ALGEMENE VOORWAARDEN VOOR DIENSTVERLENING

1. In deze algemene voorwaarden worden de hiernavolgende termen in de navolgende betekenis gebruikt, tenzij uitdrukkelijk anders is aangegeven.

Artikel 1 Algemeen Artikel 2 Totstandkoming van de overeenkomst Artikel 3 Duur van de overeenkomst Artikel 4 Uitvoering van de opdracht

Algemene Voorwaarden Mohasselzadeh Advocaten, gevestigd te Den Haag Gedeponeerd bij de Arrondissementsrechtbank te Den Haag. Artikel 1: Algemeen

Algemene voorwaarden. Artikel 1. Definities. Artikel 2. Toepasselijkheid van deze voorwaarden. Artikel 3. Totstandkoming van de overeenkomst

c. cliënt: de persoon die feitelijk gebruik maakt van de dienstverlening van de opdrachtnemer in de zin van deelname aan de begeleiding.

ALGEMENE VOORWAARDEN VANSTOKKOM MANAGEMENT

Artikel 3 Het tot stand komen van overeenkomsten

ALGEMENE VOORWAARDEN Mercedes-Benz Insurance Services Nederland B.V.

ALGEMENE VOORWAARDEN SCHUTGENS FINANCIËLE DIENSTEN V.O.F.

ALGEMENE VOORWAARDEN. opdrachtgever: de partij die opdracht geeft.

Mauritslaan 42/ HW Geleen

Information-Security-Governance.com

ALGEMENE VOORWAARDEN. Page 1 of 6

Hieronder vindt u de Algemene voorwaarden van toepassing op de opdrachten verleend aan Mickers Financieel Advies, hierna te noemen opdrachtnemer.

Algemene voorwaarden Juridische financieel Adviesbureau Legal & Financial Mansion

Algemene Voorwaarden NL Stijl

Jouw administratie, mijn zorg

ALGEMENE VOORWAARDEN. db-adviseurs

Algemene voorwaarden. Artikel 1. Definities. Artikel 2. Toepassen van deze voorwaarden. Artikel 3. Totstandkoming van de overeenkomst

Algemene Voorwaarden. Algemene voorwaarden van toepassing op de opdrachten verleend aan Tandarts Support gevestigd te Amsterdam.

Algemene leverings- en betalingsvoorwaarden VitalSmarts Benelux

ALGEMENE VOORWAARDEN. A. ALGEMEEN In deze algemene voorwaarden wordt verstaan onder:

Algemene voorwaarden. Artikel 1 ALGEMEEN In deze algemene voorwaarden wordt verstaan onder:

ALGEMENE VOORWAARDEN voor dienstverlening van Eppinga Robijn Fiscale & administratieve dienstverlening gevestigd te Rotterdam

Algemene voorwaarden. Onze algemene voorwaarden en privacy policy zijn te downloaden op

Algemene Voorwaarden PH&A Salaris en Advies

ALGEMENE VOORWAARDEN ADMINISTRATIEKANTOOR KAAS DIENSTVERLENING

Administratiekantoor T. VELLEKOOP ALGEMENE VOORWAARDEN

Seval Real Estate B.V. - Algemene voorwaarden

Binnen 6 weken voor de startdatum 25% van de totaalprijs. Binnen 2 weken voor de startdatum 50% van de totaalprijs

C. TOTSTANDKOMING VAN DE OVEREENKOMST

A l g e m e n e V o o r w a a r d e n A a n - S l a g A d m i n i s t r a t i e - e n B e l a s t i n g a d v i e s k a n t o o r

Algemene voorwaarden Sabanoord Accountants, Belastingadviseurs, Administratieve Dienstverleners en Salaris- en Personeelsadviseurs

ALGEMENE VOORWAARDEN voor dienstverlening van P. Jongen belastingadvies gevestigd te Heerlen. 1. Algemeen In deze algemene voorwaarden wordt verstaan

Artikel 3 - Totstandkoming van de overeenkomst

Algemene Voorwaarden Dienstverlening

Algemene voorwaarden van Volleberg Accountants, gevestigd te Beek

ALGEMENE VOORWAARDEN

Algemene Voorwaarden. Voor de dienstverlening door Schagen en Helder Accountants B.V. te Amstelveen. KvK dossiernummer

Algemene voorwaarden Salvum Financiële Diensten

ALGEMENE VOORWAARDEN PRIMA WERKGEVERS SERVICE

Algemene voorwaarden Van toepassing op de opdrachten verleend aan Boutkan Accountancy B.V. te Kwintsheul

Van toepassing op alle opdrachten van CPA Caroline Pouw Administraties

Algemene voorwaarden

A. Algemeen In deze algemene voorwaarden wordt verstaan onder:

A. Algemeen. B. Toepasselijkheid

1. Opdrachtgever: de natuurlijke persoon of rechtspersoon die aan opdrachtnemer opdracht heeft gegeven tot het verrichten van werkzaamheden;

Algemene voorwaarden. Pagina 1 van 5

ALGEMENE VOORWAARDEN VERBEEK & PARTNERS. A. Algemeen. In deze algemene voorwaarden wordt verstaan onder:

Algemene voorwaarden Postma Financieel Advies

In deze algemene leveringsvoorwaarden wordt verstaan onder: 1. Opdrachtnemer Administratiekantoor RAMT te Nieuw Milligen.

Algemene Voorwaarden Strek

ALGEMENE VOORWAARDEN VOOR EEN CONSULT BIJ TURNKEY CONSULTANCY

4. De toepasselijkheid van eventuele inkoop - of andere voorwaarden van opdrachtgever wordt nadrukkelijk van de hand gewezen.

Algemene voorwaarden /6

Algemene Voorwaarden REQON Security 2017

ALGEMENE VOORWAARDEN Hendriks Belastingadviseurs bv

Opdracht voortvloeit dat deze voor een bepaalde tijd is aangegaan. 1. Algemeen. In de algemene voorwaarden wordt verstaan onder:

ACCOUNTANTS EN ADVISEURS B.V.

Algemene voorwaarden van WetsWijzer Juridisch Adviesbureau voor het verlenen van diensten

ALGEMENE LEVERINGS- EN BETALINGSVOORWAARDEN

Algemene voorwaarden. Artikel 1 Begripsomschrijving. In de algemene voorwaarden wordt verstaan onder:

ALGEMENE LEVERINGS EN BETALINGSVOORWAARDEN DNHS B.V.

Algemene Voorwaarden van: ADvieSZ B.V. te Rosmalen

Algemene Voorwaarden

1.1 Opdrachtgever: de natuurlijke persoon of rechtspersoon die aan opdrachtnemer opdracht heeft gegeven tot het verrichten van werkzaamheden.

ALGEMENE LEVERINGS- EN BETALINGSVOORWAARDEN DNHS B.V.

GEGEVENS OPDRACHTGEVER

ALGEMENE VOORWAARDEN FLORIS VASTGOED SPECIALISTEN

Het inrichten en/of voeren, onderzoeken en beoordelen van een administratie;

opgegeven prijs. Aanbiedingen of offertes gelden niet automatisch voor toekomstige orders.

Algemene leverings- en betalingsvoorwaarden van:

Algemene Voorwaarden voor cliënten van Kindercoachpraktijk Kind in Kracht. 1. Algemeen In de algemene voorwaarden wordt verstaan onder:

Over Inleiding Artikel 1 Algemeen Artikel 2 Toepasselijkheid 2.1

Cliënt: de persoon die feitelijk gebruik maakt van de dienstverlening van de opdrachtnemer. Algemene voorwaarden; deze algemene voorwaarden.

A l g e m e n e v o o r w a a r d e n v a n K a m p f o l i o

Algemene voorwaarden Orangedotcom B.V.

Algemene Voorwaarden dienstverlening. Leveringsvoorwaarden voor KEKZ B.V. dienstverlening

Algemene voorwaarden 3Z Administraties

Transcriptie:

HANDBOEK versie 2, juni 2013 Gedragscode voor bouwplaatsen Achtergrondinformatie en beoordelingsmethodiek

2 parkeergarage harderwijk

HANDBOEK BEWUSTE BOUWERS 2013 Inhoudsopgave Bewuste Bouwers Bewuste Bouwers, beste buren De winst voor de omgeving De business case voor Bewust Bouwen geen papieren werkelijkheid maar een way of life De organisatie Deelname Voorwaarden Twee manieren projectgebonden Toetsing De bouwplaats als goede buur Crowdsourcing Omgevingscheck Audit Toekennen van punten Toekennen van een best practice Scores bij BREEAM-projecten projecten in het publieke domein Onvoldoende scoren Auditeurs gemonitord Kennis delen Goede voorbeelden Bewuste Bouwers digitaal 4 8 10 14 Bijlagen 1. Tarieven Bewuste Bouwers 2. Algemene voorwaarden 3. Non-conformiteitsprocedure 4. Klachtenprocedure 3

Bewuste Bouwers Bewuste Bouwers, beste buren Bouwbedrijven leveren een grote maatschappelijke bijdrage doordat ze zorgen voor hoogwaardige voorzieningen voor wonen, werken, recreëren en bijbehorende infrastructuur. De waarde daarvan wordt door een breed publiek alleen herkend als zij zich gedragen als goede buren in de omgeving waarin zij werken. Overlast voor de omgeving is bij bouwprojecten niet altijd uit te sluiten. De manier waarop een bouwer te werk gaat en de overlast beperkt bepaalt dan ook de acceptatie in de omgeving en daarmee ook het imago van de bouwsector als geheel. Veel bouwbedrijven zetten de laatste jaren hoog in op goed omgevingsmanagement, vanuit de overtuiging dat deze manier van werken ook bijdraagt aan een beter rendement. Het is immers niet voor niets dat steeds meer opdrachtgevers hoge eisen stellen op dit gebied en goed omgevingsmanagement zelfs expliciet belonen. Dit is het domein van Bewuste Bouwers. Ons hoofddoel is het verbeteren van het imago van de bouwsector door professionalisering van het omgevingsmanagement en door borging hiervan als standaard onderdeel in (management)systemen van bouwbedrijven. We zijn ervan overtuigd dat het publiek de maatschappelijke bijdrage van een bouwbedrijf herkent als deze netjes werkt, rekening houdt met de omgeving, actief communiceert met betrokkenen en zorg voor het milieu heeft. Bewuste Bouwers formuleert daarom heldere uitgangspunten op deze gebieden, stimuleert deze actief in de bouwsector en zorgt voor uitwisseling van kennis en ervaring. Een bouwer die werkt volgens deze uitgangspunten bewijst daarmee de omgeving een goede dienst en in de praktijk blijkt daar veel waardering voor te zijn. 4

HANDBOEK BEWUSTE BOUWERS 2013 De winst voor de omgeving Een bouwplaats die werkt volgens de gedragscode van Bewuste Bouwers onderscheidt zich van een reguliere bouwplaats ten aanzien van vijf aspecten: Bewust Medewerkers op de bouwplaats zijn zich bewust van hun omgeving. Zij informeren de omgeving voor en tijdens de bouw over de werkzaamheden en staan open voor suggesties om overlast en verkeershinder te minimaliseren. Klachten en verzoeken worden snel en professioneel afgehandeld. Veilig Medewerkers op de bouwplaats geven veiligheid van zichzelf, bezoekers en de omgeving de hoogste prioriteit. Milieu Op de bouwplaats is oog voor het milieu, onder meer door goed afvalmanagement en energiebesparing. Verzorgd De bouwplaats is schoon en opgeruimd. Sociaal De medewerkers op de bouwplaats realiseren zich dat ze het visitekaartje van hun bedrijf zijn en stellen zich professioneel, vriendelijk en open op ten opzichte van hun omgeving. De bouwbedrijven zorgen goed voor hun medewerkers. 5

De business case voor Bewust Bouwen Consumenten Consumenten worden mondiger en laten zich onder meer met moderne communicatiemiddelen steeds meer horen. Deze brede maatschappelijke trend speelt ook ten aanzien van bouwprojecten een rol. De maatschappij verwacht niet anders dan dat bouwbedrijven serieus rekening houden met haar belangen. Een bouwer die dat doet kan dan ook rekenen op meer acceptatie in de omgeving en krijgt een license to operate. Door zich aan te sluiten bij Bewuste Bouwers kan een bouwplaats nadrukkelijk laten zien dat men de belangen van de omgeving serieus neemt. Grote opdrachtgevers ProRail en Rijkswaterstaat ondersteunen Bewuste Bouwers. Zij hebben een stimuleringsregeling opgesteld voor deelnemers aan Bewuste Bouwers. Als Bewuste Bouwer kan een bouwbedrijf nadrukkelijk laten zien adequaat in te spelen op de verwachtingen van een opdrachtgever. Duurzaamheid Bovendien wordt het steeds belangrijker om projecten te realiseren volgens bepaalde duurzaamheidsscores zoals BREEAM. Werken als Bewuste Bouwer kan in deze systematieken voor extra punten zorgen. Opdrachtgevers Naast deze algemene imagovoordelen zijn er ook concrete voordelen aan het werken volgens de uitgangspunten van Bewuste Bouwers. Opdrachtgevers hechten in de aanbesteding van opdrachten steeds vaker expliciete waarde aan goed omgevingsmanagement. Opdrachtgevers beoordelen niet alleen de prijs, maar ook (kwalitatieve) criteria zoals publieksgerichtheid, duurzaamheid en projectbeheersing. In geïntegreerde contracten zijn criteria opgenomen voor deze elementen, waarop de opdrachtnemer bij inschrijving kan scoren. Kennis Tot slot levert deelname ook kennis op. Praktijkervaringen bij de ene bouwplaats kunnen immers waardevolle input zijn voor de aanpak van een ander project. Bewuste Bouwers verspreidt best practices onder de deelnemende organisaties. De business case om als bouwbedrijf mee te doen is dan ook ijzersterk, zowel om de reputatie van de bouw te verbeteren als voor de eigen markt- en concurrentiepositie van een bouwbedrijf. Zie jij de machinist niet? Dan ziet hij jou ook niet. 6

HANDBOEK BEWUSTE BOUWERS 2013 Geen papieren werkelijkheid maar een way of life De vijf genoemde pijlers van Bewuste Bouwers bewust, veilig, milieu, verzorgd en sociaal zijn omschreven in een gedragscode waarin de eisen en verwachtingen zijn vastgelegd. De gedragscode wordt geborgd in de werkprocessen op een bouwplaats. De basis ligt in een goede communicatie met opdrachtgevers, overheden, de omgeving en andere stakeholders. Een bouwproject is vaak geen op zichzelf staand project, maar is onlosmakelijk verbonden met (afspraken met) de omgeving en vergt dan ook een aanpak waarin alle stakeholders een plaats krijgen. Een Bewuste Bouwer voelt zich daarbij niet alleen verantwoordelijk voor een goed eindresultaat, maar ook voor een optimaal verloop van het bouwproces. Door het juiste gedrag open, transparant, professioneel ten opzichte van de omgeving te tonen is men een aanwinst voor de buurt. Om dat alles meer te laten zijn dan een papieren tijger is het noodzakelijk om de uitgangspunten van de gedragscode in te bouwen in het bouwproces. Bewust Bouwen is immers geen extra activiteit op de bouwplaats, maar veel meer een way of life waar het hele team zich als vanzelfsprekend aan committeert. Het is onlosmakelijk verbonden met het kwaliteitssysteem van de bouwer en voegt daaraan ook veel waarde toe. Deelnemende bouwbedrijven verankeren het Bewust Bouwen dan ook door indicatoren te formuleren in de managementinformatie en/of externe verantwoording, zodat het Bewust Bouwen onderdeel wordt van de managementbenadering. De organisatie Bewuste Bouwers is een onafhankelijke stichting zonder winstoogmerk. De stichting is in 2010 opgericht naar Brits voorbeeld, de Considerate Constructors Scheme, die daar al sinds 1997 bestaat. Het bestuur van de stichting Bewuste Bouwers bestaat uit vertegenwoordigers van de bouwsector en vertegenwoordigers van grote opdrachtgevers in de bouw. Om de onafhankelijkheid te waarborgen mogen werknemers van bouwbedrijven geen deel uitmaken van het stichtingsbestuur. De dagelijkse leiding is in handen van de directeur. Het getuigt van daadkracht en lef dat de bouwers in Nederland dit initiatief omarmen. De reden waarom ik tijd in Bewuste Bouwers steek is dat ik, als onderdeel van de vastgoedketen, mij sterk wil maken voor een verdere professionalisering van de vastgoedketen en daar zijn de bouwers en hun klanten een absoluut onderdeel van. Bouwers moeten van productgericht naar klantgericht, en elke helpende hand is er één... Flip Verwaaijen, bestuur 7

Deelname Nieuwbouw, renovatie of onderhoud. Infra, woningbouw en utiliteit. Groot of klein, looptijd van 3 maanden tot meerdere jaren. Van Groningen tot Maastricht en Terneuzen tot Den Helder. Allerlei soorten projecten kunnen bij Bewuste Bouwers worden aangemeld. Voorwaarden De minimum vereisten voor deelname aan Bewuste Bouwers zijn bouwprojecten die: De gedragscode van Bewuste Bouwers onderschrijven. De normkaarten bestudeerd hebben en naleven. Een minimale duur van drie maanden hebben. Een minimale bouwsom van 500.000 hebben. Twee manieren 1. Deelname op concernniveau Bijdrage per kalenderjaar op basis van omzet van de onderneming. De onderneming mag projecten aanmelden die aan de voorwaarden voldoen, zonder additionele projectbijdrage. Het maximum aantal projecten is afhankelijk van de omzet en staat in de tarievenbijlage vermeld. Projecten worden individueel aangemeld via de website van Bewuste Bouwers. De projecten ontvangen een bestelformulier voor het promotiemateriaal voor op de bouwplaats. De projecten worden geplaatst op de site van Bewuste Bouwers. Daar is ook het certificaat te downloaden. Ook worden de projecten geplaatst op de site van Verbeterdebouw (zie pagina 11). De projecten conformeren zich door de aanmelding aan de vijf pijlers van Bewuste Bouwers. Bewuste Bouwers bezoekt de projecten steekproefsgewijs. De steekproef is minimaal 1 op de 5 projecten. Bij aanmelding van 1 tot 5 projecten wordt minimaal 1 project bezocht. BREEAM-projecten worden altijd bezocht. Goed met de omgeving omgaan, minder hinder veroorzaken, levert een beter project op. BAM vindt een positieve beeldvorming en het vergroten van de sympathie voor de bouwwereld belangrijk. De omgeving laten zien wat we doen. Wij geloven in een open cultuur. We zien Bewuste Bouwers als een beweging die de omgeving laat zien wat wij als bouwer doen. Bewuste Bouwers is steeds in ontwikkeling. Het niveau wordt steeds hoger. Als BAM scoren we vaak boven de gestelde normen. Veel van waar Bewuste Bouwers voor staat, zat al in ons bedrijf en is nu verankerd. Als BAM willen we de verwachtingen van onze klanten altijd overtreffen. William van Niekerk directeur Corporate Social Responsibility, Koninklijke BAM Groep 8

HANDBOEK BEWUSTE BOUWERS 2013 2. Deelname op projectniveau Bouwers die Bewuste Bouwers willen proberen, uit het buitenland komen of voorgeschreven krijgen voor een project kunnen er voor kiezen per project aan te melden. Jaarbijdrage op basis van aanneemsom van het project. Projecten worden individueel aangemeld via de website van Bewuste Bouwers. De projecten ontvangen een bestelformulier voor het promotiemateriaal voor op de bouwplaats. De projecten worden geplaatst op de site van Bewuste Bouwers. Daar is ook het certificaat te downloaden. Ook worden de projecten geplaatst op de site van Verbeterdebouw (zie pagina 11). De projecten conformeren zich door de aanmelding aan de vijf pijlers van Bewuste Bouwers. Elk aangemeld project ontvangt een bezoek van een auditeur. Zie voor actuele tarieven de website of bijlage 1. Projectgebonden Het certificaat Bewuste Bouwers wordt aan een bouwproject toegekend dat zich wil conformeren aan de uitgangspunten van Bewuste Bouwers. Projecten die uitgevoerd worden in een stedelijke omgeving of projecten die veel invloed hebben op de directe omgeving (denk aan infrastructurele werkzaamheden), zijn bij uitstek geschikt om het certificaat aan te vragen. Met creativiteit kom je een heel eind, zo laat dit mobiele geluidsscherm zien. 9

Toetsing De bouwplaats als goede buur Bewuste Bouwers beoordeelt of een aangemelde bouwplaats zich conformeert aan de gedragscode van Bewuste Bouwers en zich daarmee opstelt als een goede buur. Om dit te kunnen bepalen gebruiken we drie methodes: 2. Omgevingscheck Bewuste Bouwers stuurt mysterie-voorbijgangers langs de bouwplaatsen om van buitenaf de bouwplaats te observeren en de bouwplaats in relatie tot de omgeving te beoordelen. 1. Crowdsourcing Omwonenden en voorbijgangers kunnen meldingen plaatsen op de site van Bewuste Bouwers of op de site van verbeterdebouw.nl. Hiermee krijgen omwonenden en andere omgevingspartijen meer mogelijkheden om zaken aan te kaarten. Bouwbedrijven zullen gericht actie ondernemen op basis van de meldingen die binnenkomen. 3. Audit Bouwplaatsen ontvangen bezoek van een auditeur van Bewuste Bouwers. De audit heeft tot doel om te beoordelen op welke wijze de uitgangspunten van Bewuste Bouwers op de betreffende bouwplaats tot uiting komen. 10

HANDBOEK BEWUSTE BOUWERS 2013 Crowdsourcing Bewuste Bouwers maakt gebruik van een nieuwe techniek om informatie te vergaren; crowdsourcing. Crowdsourcing is een ontwikkeling waarin organisaties (overheid, bedrijven, instituten) of personen gebruikmaken van een grote groep niet vooraf gespecificeerde individuen (professionals, vrijwilligers, geïnteresseerden) voor consultancy, innovatie, beleidsvorming en onderzoek. Het is een goede manier om het publiek te betrekken. Bewuste Bouwers zet crowdsourcing in om directe feedback te krijgen van de omgeving op het functioneren van de bouwplaats als buur. Immers tijdens de omgevingscheck en de audit kan de bouwplaats goed scoren, maar door een directe input van de klant, in dit geval de omgeving ontstaat een completer beeld van de bouwplaats. De site verbeterdebouw.nl is een initiatief van stichting Bewuste Bouwers in samenwerking met stichting Verbeterdebuurt. Op de site www.verbeterdebouw.nl kunnen meldingen over de aangesloten bouwplaatsen gedaan worden. Hiermee kan de bouw profiteren van een interactieve, transparante terugkoppeling op de wijze waarop de bouwplaatsen acteren in de ogen van de omgeving. Bouwplaatsen die aangemeld zijn bij Bewuste Bouwers en zich daarmee hebben geconformeerd aan de vijf pijlers ontvangen een banner waarop de omgeving wordt geattendeerd op de mogelijkheid om een reactie achter te laten op de site verbeterdebouw.nl. Meldingen komen binnen bij Bewuste Bouwers die de melding registreert en doorstuurt naar de desbetreffende bouwplaats. De bouwplaats neemt zelf contact op met de melder. Bewuste Bouwers bewaakt de tijdige en correcte afhandeling. Jaarlijks maakt Bewuste Bouwers een overzicht met de aard en de omvang van de klachten/opmerkingen. Dit overzicht wordt verstrekt aan de deelnemende bouwers. Omgevingscheck In de retail is het de gewoonste zaak van de wereld. Mysterie-shoppers bezoeken de winkels om de klantvriendelijkheid van de medewerkers te toetsen. Zo blijven de medewerkers scherp en krijgt de werkgever inzicht in de klantvriendelijkheid en de wijze waarop het concernbeleid door het personeel wordt uitgedragen. Naast de mogelijkheid voor de omgeving om directe feedback op het functioneren van de bouwplaats te leveren via de website, maakt Bewuste Bouwers gebruik van onaangekondigde bouwplaats inspecties naar het model bij deze mysterie-bezoeken. Hierbij staat de bouwplaats als buur centraal en de uitstraling naar de omgeving. De bouwplaats wordt niet betreden, er vindt alleen een inspectie vanaf de straat plaats. Bewuste Bouwers stuurt de rapportages van de mysterie-bezoeken naar de bouwplaats. De mysterie-bezoeken zijn bedoeld om de bouwplaats bewuster te maken van de uitstraling naar de omgeving. Audit Een auditeur van Bewuste Bouwers bezoekt de bouwplaats als een goed geïnformeerde buitenstaander. Auditeurs beoordelen of de bouwplaats voldoet aan de criteria die aan een Bewuste Bouwplaats worden gesteld. De auditeur complimenteert de bouwplaats voor criteria waaraan door de bouwplaats goed invulling wordt gegeven en geeft tips voor verbetering. De auditeur verzamelt en deelt goede voorbeelden uit eigen ervaring uit en de ervaringen die zijn opgedaan bij de bezoeken aan andere projecten. Het bezoek van de auditeur dient met name om te beoordelen op welke wijze het bewust bouwen in de organisatie van de bouwplaats is terug te vinden. 11

Toekennen van punten Bewuste Bouwers kent tijdens de audit punten toe aan zeven onderdelen: 1-2 Bewust (1. aanspreekbaarheid, 2. communicatie en klachtafhandeling) 3-4 Veilig (3. omgevingsveiligheid, 4. bezoekersveiligheid) 5 Milieu 6 Verzorgd 7 Sociaal Op bijgevoegde normkaarten staan per onderdeel tips vermeld hoe hieraan invulling gegeven kan worden. Er wordt een 5-puntsschaal gehanteerd. Een normscore bedraagt 2,5 of 3 punten, boven de norm 3,5 tot 4,5 punten en best practice 5 punten. De zeven subscores bij elkaar opgeteld bepalen de eindscore. De eindscore mag niet lager zijn dan 2,5 voor een individuele subscore en 17,5 voor de totaalscore. De maximale score is 35. De bouwplaats heeft succesvol de audit van Bewuste Bouwers doorstaan indien op alle subonderdelen minimaal de norm gescoord wordt (2,5 of 3 punten). In het gesprek dat de auditeur heeft met de uitvoerder en projectleider komt naar voren hoe de bouwplaats met elk van de genoemde criteria omgaat. Een auditeur zal bij elk van de subonderdelen vragen naar vermeldenswaardige zaken. De auditeur zoekt hierbij met name naar zaken die een voorbeeld zijn voor de sector. De normkaarten zijn niet bedoeld als een checklist die gevolgd moet worden. Het is aan de bouwplaats om te bepalen op welke manier invulling wordt gegeven aan de pijlers. Het is vervolgens aan de auditeur om te bepalen hoe de bouwplaats hierop scoort. Het kan zijn dat niet alle aspecten die genoemd worden in de normkaart van toepassing zijn op de specifieke bouwplaats. Hierdoor kan het lijken dat de minimumeis niet gehaald kan worden. Het is aan de auditeur om te beoordelen of er voldoende zaken uit de categorie boven de norm van toepassing zijn om toch de norm, of hoger, te kunnen toekennen. 12

HANDBOEK BEWUSTE BOUWERS 2013 Toekennen van een best practice Best practices scoren 5 punten tijdens de audit. Deze worden toegekend aan uitzonderlijk positieve zaken die nog niet vermeld staan in de genoemde goede voorbeelden in de normkaarten. De best practice moet door de auditeur goed omschreven en gemotiveerd worden, zodat deze opgenomen kan worden in de lijst met goede voorbeelden. Deze lijst wordt vervolgens gedeeld met andere deelnemers aan Bewuste Bouwers. Bij een eventueel tweede bezoek kan niet nogmaals de hoogste score worden toegekend voor hetzelfde goede voorbeeld. Bij het tweede bezoek worden maximaal 4,5 punten toegekend voor het betreffende subonderdeel. Scores bij BREEAM-projecten BREEAM is een beoordelingsmethode om de duurzaamheidprestatie van gebouwen, gebieden en infrastructuur te bepalen. Bij BREEAM-NL Nieuwbouw kan een bouwer door deelname aan Bewuste Bouwers punten scoren voor de credit MAN2 Bouwplaats en omgeving. Wanneer hiervoor gekozen wordt, dient het auditverslag als bewijslast en hoeft de checklist A2 van BREEAM-NL niet ingevuld te worden. Er wordt 1 punt toegekend wanneer voor alle items de norm wordt gescoord, een totaal van 21 punten, en 2 punten wanneer overal boven de norm wordt gescoord en dus een totaal van 28 punten. Projecten in het publieke domein Niet alleen projecten met een afgesloten bouwplaats kunnen deelnemen aan Bewuste Bouwers. Ook projecten in het publieke domein of bewoonde omgeving zijn welkom. Bijvoorbeeld de verbreding van een snelweg, renovatie van een bewoond appartementengebouw en de aanleg van glasvezel in een wijk of stad. Voor deze projecten gelden dezelfde normkaarten, waarbij door de auditeur andere accenten gelegd worden. De items bezoekersveiligheid en aanspreekbaarheid worden anders ingevuld of zijn niet van toepassing. Het item communicatie en klachtafhandeling krijgt meer aandacht, evenals omgevingsveiligheid. Onvoldoende scoren Het kan zijn dat een bouwplaats niet aan de norm-items voldoet en naar het oordeel van de auditeur ook niet over voldoende compensatie vanuit de boven de norm-items of andere invullingen beschikt. De auditeur kan dan adviseren de non-conformatieprocedure te starten. Ook als op de bouwplaats een uitzonderlijk gevaarlijke situatie gesignaleerd wordt waarop door de bouwer niet adequaat gereageerd wordt, kan de auditeur adviseren de non-conformatieprocedure te starten. Zie bijlage 3. Auditeurs gemonitord Auditeurs worden zorgvuldig ingewerkt en de kwaliteit wordt voortdurend gecontroleerd. Bewuste Bouwers registreert de individuele scores van de auditeurs. Zo kunnen afwijkingen worden opgespoord. Er worden bijeenkomsten voor auditeurs georganiseerd waarbij het waarderen van bouwplaatsen een terugkerend item is. Het is immers van belang dat alle auditeurs op dezelfde wijze het gedachtegoed van Bewuste Bouwers overdragen en de bouwplaatsen op gelijke wijze gewaardeerd worden. 13

Kennis delen Het delen van goede voorbeelden en daarmee het leren van elkaar is een belangrijk onderdeel van het verbeteren van de relatie tussen bouwplaats en omgeving. Deze goede voorbeelden worden verzameld tijdens de audits. Ook kunnen bouwplaatsen hun goede voorbeelden zelf melden. Alle goede voorbeelden worden gebruikt om te delen met andere deelnemende bouwplaatsen. Goede voorbeelden Bewust Calamiteitennummer/06-nummer speciaal voor project Digitale klachten/ideeënbus via projectwebsite Eenvoudig, maar duidelijk bord op de keet met alle contactgegevens en verwijzing naar Bewuste Bouwers Bezoekers zijn voor iedereen herkenbaar. Veilig Speciale hesjes/helmen voor bezoekers, zodat deze van afstand herkenbaar zijn Regelmatig fietsrondje om de bouw (met opdrachtgever) om veiligheid en bewegwijzering te toetsen Milieu Restbeton hergebruiken in het project Op eigen initiatief plaatsen van nestkasten Verzorgd Gekleurde doeken aan de bouwhekken met bijvoorbeeld projectinformatie en foto s van medewerkers Sociaal Bewuste Bouwers uitgebreid besproken in introductiefolder, zodat alle medewerkers, ook van onderaannemers, op de hoogte zijn Lokale cateraar inzetten voor buitendienststelling Projectintroductie via internet 14

HANDBOEK BEWUSTE BOUWERS 2013 Bewuste Bouwers digitaal Altijd en overal het laatste nieuws van Bewuste Bouwers bij de hand? Kijk op onze website en meld je ook meteen aan voor de nieuwsbrief. Hier kun je ook digitaal bouwplaatsen aanmelden. Of volg ons op twitter en like verbeterdebouw op facebook. Als je deelnemer bent kun je je aansluiten bij de besloten linkedingroep en met ons discussiëren over allerlei thema s. Sluit je aan bij onze besloten LinkedIn-groep Bekijk onze website en meld je aan voor de nieuwsbrief www.bewustebouwers.nl Like us on Facebook Verbeterdebouw Follow us on Twitter @bewustebouwers Ballast Nedam maakt bij zijn omgevingsmanagement gebruik van de handvatten van Bewuste Bouwers. We zien Bewuste Bouwers steeds meer uitgroeien tot een kennisbron. Onder meer via een toolbox die steeds beter vorm krijgt. Niels Langenhuizen projectmanager, Ballast Nedam Bouw & Ontwikkeling B.V. 15

Bewuste Bouwers Postbus 942, 2700 AX Zoetermeer Telefoon 079 325 24 25 E-mail info@bewustebouwers.nl site www.bewustebouwers.nl Twitter @bewustebouwers

Bijlage 1 versie 2, juni 2013 Tarieven Bewuste Bouwers Voorwaarden De minimum vereisten voor deelname aan Bewuste Bouwers zijn bouwprojecten die: De gedragscode van Bewuste Bouwers onderschrijven. De normkaarten bestudeerd hebben en naleven. Een minimale bouwtijd van drie maanden hebben. Een minimale bouwsom van 500.000 hebben. Twee manieren 1. Op concernniveau/bedrijfsniveau. Deze deelnemers betalen een bijdrage per kalenderjaar op basis van de omzet van de onderneming. 2. Op projectniveau. Deze deelnemers betalen een projectbijdrage op basis van de aanneemsom van het betreffende project. Deelname op concernniveau Jaarbijdrage op basis van omzet van de onderneming. De onderneming mag projecten aanmelden die aan de voorwaarden voldoen, zonder additionele projectbijdrage. Het maximum aantal projecten is afhankelijk van de omzet en staat in de tabel vermeld. Projecten worden individueel aangemeld via de website van Bewuste Bouwers. De projecten ontvangen een bestelformulier voor het promotiemateriaal voor op de bouwplaats. De projecten worden geplaatst op de site van Bewuste Bouwers. Daar is ook het certificaat te downloaden. Ook worden de projecten geplaatst op de site van Verbeterdebouw (zie Handboek pagina 11). De projecten conformeren zich door de aanmelding aan de vijf pijlers van Bewuste Bouwers. Bewuste Bouwers bezoekt de projecten steekproefsgewijs. De steekproef is minimaal 1 op de 5 projecten. Bij aanmelding van 1 tot 5 projecten wordt minimaal 1 project bezocht. BREEAM-projecten worden altijd bezocht. Bijdrage naar concern/bedrijfsomzet (x miljoen) Van Tot Jaarbijdrage Max. aantal per jaar 3 1.000,00 2 * 3 25 2.500,00 5 * 25 50 3.500,00 7 * 50 75 5.000,00 10 75 100 7.500,00 15 100 200 12.500,00 25 200 500 20.000,00 40 500 1.000 Op aanvraag Op aanvraag 1.000 3.000 Op aanvraag Op aanvraag >3.000 Op aanvraag Op aanvraag * Voor BREEAM-projecten geldt een toeslag van 500,00 voor het eerste jaar. Alle bedragen zijn exclusief BTW.

Deelname op projectniveau Bouwers die deelname aan Bewuste Bouwers willen proberen, uit het buitenland komen of voorgeschreven krijgen voor een project kunnen er voor kiezen per project aan te melden. Jaarbijdrage op basis van aanneemsom van het project. Projecten worden individueel aangemeld via de website van Bewuste Bouwers. De projecten ontvangen een bestelformulier voor het promotiemateriaal voor op de bouwplaats. De projecten worden geplaatst op de site van Bewuste Bouwers. Daar is ook het certificaat te downloaden. Ook worden de projecten geplaatst op de site van Verbeterdebouw (zie Handboek pagina 11). De projecten conformeren zich door de aanmelding aan de vijf pijlers van Bewuste Bouwers. Elk aangemeld project ontvangt een bezoek van een auditeur. Bijdrage naar aanneemsom (x miljoen) Aanneemsom Vergoeding 1 e jaar Vergoeding 2 e jaar e.v. 0-1 1.000,00 1.000,00 * 1-6 1.500,00 1.000,00 * 6-12 2.000,00 1.500,00 * 12-21 2.500,00 2.000,00 * 21-33 3.000,00 2.500,00 * 33-45 3.500,00 3.000,00 45-75 4.000,00 3.500,00 75-100 4.500,00 4.000,00 >100 5.000,00 4.500,00 * Voor BREEAM-projecten geldt een toeslag van 500,00 voor het eerste jaar. Alle bedragen zijn exclusief BTW. Bouwcombinaties Wanneer een concerndeelnemer van Bewuste Bouwers een project uitvoert in combinatie met een niet-deelnemer worden hiervoor kosten in rekening gebracht. Deze kosten zijn gebaseerd op de aanneemsom van het project en het percentage in de combinatie van de niet-deelnemer. Wanneer bijvoorbeeld een project met een bouwsom van 50 miljoen wordt uitgevoerd door een combinatie waarin de niet-deelnemer voor 50% participeert, bedraagt het tarief 50% van 4.000 euro is 2.000 euro. Projectgebonden Het certificaat Bewuste Bouwers wordt aan een bouwproject toegekend dat zich wil conformeren aan de uitgangspunten van Bewuste Bouwers. Projecten die uitgevoerd worden in een stedelijke omgeving of projecten die veel invloed hebben op de directe omgeving (zoals infrastructurele werkzaamheden), zijn bij uitstek geschikt om het certificaat aan te vragen. www.bewustebouwers.nl

Bijlage 2 Algemene voorwaarden versie 2, juni 2013 Artikel 1 Algemeen In deze algemene voorwaarden wordt verstaan onder: a. Opdrachtgever: de partij die opdracht tot certificering van een bouwplaats geeft; b. Opdrachtnemer: Stichting Bewuste Bouwers. Artikel 2 Toepasselijkheid Deze algemene voorwaarden zijn van toepassing op alle rechtsverhoudingen tussen opdrachtnemer en opdrachtgever, behoudens wijzigingen in deze voorwaarden welke door beide partijen uitdrukkelijk en schriftelijk dienen te zijn bevestigd. Artikel 3 Totstandkoming van de overeenkomst 1. De overeenkomst voor concerndeelname komt tot stand op het moment dat het ondertekende aanmeldformulier door opdrachtnemer is ontvangen. De opdrachtgever ontvangt daarvan een bevestiging. 2. De overeenkomst voor projectdeelname komt tot stand op het moment dat het digitale aanmeldformulier door opdrachtgever verzonden wordt. De opdrachtgever ontvangt daarvan een bevestiging. 3. Het staat partijen vrij te bewijzen dat de overeenkomst op andere wijze tot stand is gekomen. Artikel 4 Terbeschikkingstelling van informatie door de opdrachtgever 1. Opdrachtgever is gehouden alle gegevens en bescheiden, welke opdrachtnemer overeenkomstig zijn oordeel nodig heeft voor het correct uitvoeren van de verleende opdracht, tijdig in de gewenste vorm en op de gewenste wijze ter beschikking te stellen. 2. In geval van opdrachten tot controle van financiële verantwoordingen zal opdrachtgever de opdrachtnemer op de hoogte brengen van alle overige informatie die voor de uitvoering of voltooiing van de opdracht relevant is. 3. Opdrachtgever staat in voor de juistheid, volledigheid en betrouwbaarheid van de aan opdrachtnemer ter beschikking gestelde gegevens en bescheiden, ook indien deze van derden afkomstig zijn, voor zover uit de aard van de opdracht niet anders voortvloeit. 4. Indien en voor zover opdrachtgever zulks verzoekt, worden de ter beschikking gestelde bescheiden aan deze geretourneerd. 5. De uit de vertraging in de uitvoering van de opdracht voortvloeiende extra kosten en extra honorarium, ontstaan door het niet, niet tijdig of niet behoorlijk ter beschikking stellen van verlangde gegevens en bescheiden, zijn voor rekening van de opdrachtgever. Artikel 5 Uitvoering van de opdracht 1. Opdrachtnemer bepaalt de wijze waarop en door welke persoon de verleende opdracht wordt uitgevoerd. 2. Opdrachtnemer kan eerst meer werkzaamheden verrichten en aan opdrachtgever in rekening brengen dan waartoe opdracht is verstrekt, indien opdrachtgever hiervoor vooraf toestemming heeft verleend. Artikel 6 Geheimhouding 1. Opdrachtnemer is, tenzij hij een wettelijke of beroepsplicht tot bekendmaking heeft, verplicht tot geheimhouding tegenover derden. 2. Opdrachtnemer is niet gerechtigd de informatie die aan hem door opdrachtgever ter beschikking wordt gesteld aan te wenden tot een ander doel dan waarvoor zij werd verkregen. Hierop wordt echter een uitzondering gemaakt in het geval opdrachtnemer voor zichzelf optreed in een tucht-, civiele-, of strafprocedure waarbij deze stukken van belang kunnen zijn. 3. Tenzij daartoe door opdrachtnemer voorafgaande schriftelijke toestemming is verleend, zal opdrachtgever de inhoud van rapporten, adviezen of andere al of niet schriftelijke uitingen van opdrachtnemer, die niet zijn opgesteld of gedaan met de strekking derden van de daarin neergelegde informatie te voorzien, niet openbaar maken. De opdrachtgever zal er tevens voor zorgdragen dat derden, voor zover dat met inachtneming van de regels van redelijkheid en billijkheid van opdrachtgever kan worden gevergd, niet van de in de vorige zin bedoelde inhoud kennis kunnen nemen. 4. Opdrachtnemer zal gerechtigd zijn de door hem voorafgaande dan wel tijdens de 5. opdracht verkregen informatie en bescheiden zowel actief als passief ter beschikking te stellen van derden indien en voor zover hiertoe enige wettelijke verplichting bestaat dan wel op enig moment in de toekomst zal bestaan. Artikel 7 Intellectuele eigendom 1. Opdrachtnemer behoudt zich alle rechten voor met betrekking tot producten van de geest welke hij gebruikt of heeft gebruikt in het kader van de uitvoering van de opdracht van opdrachtgever, voor zover deze uit de wet voortvloeien. 2. Het is opdrachtgever uitdrukkelijk verboden die producten, waaronder mede begrepen computerprogramma s, systeemontwerpen, werkwijzen, adviezen, (model)contracten en andere geestesproducten van de opdrachtnemer, een en ander in de ruimste zin des woords, al dan niet met inschakeling van derden, te verveelvoudigen, te openbaren of te exploiteren. 3. Het is opdrachtgever niet toegestaan hulpmiddelen van die producten aan derden ter hand te stellen, anders dan ter inwinning van een deskundig oordeel omtrent de werkzaamheden van de opdrachtnemer. Artikel 8 Honorarium 1. Indien na de totstandkoming van de overeenkomst, doch voordat de opdracht geheel is uitgevoerd, lonen en/of prijzen een wijziging ondergaan, is opdrachtnemer gerechtigd het overeengekomen tarief dienovereenkomstig aan te passen, tenzij opdrachtgever en opdrachtnemer hierover schriftelijk andere afspraken hebben gemaakt. 2. Het honorarium van opdrachtnemer wordt direct na aanmelding in rekening gebracht. Het betreft een honorarium per kalenderjaar, tenzij opdrachtgever en opdrachtnemer hierover andere afspraken hebben gemaakt. Het honorarium van opdrachtnemer is exclusief omzetbelasting tenzij schriftelijk uitdrukkelijk anders is verwoord. 3. De opdrachtgever is tot uiterlijk 3 weken voor de auditdatum eenmalig gerechtigd de audit kosteloos te verplaatsen naar een andere datum, daarna kunnen er door opdrachtnemer kosten in rekening worden gebracht. 4. De tarieven voor de door de opdrachtnemer uit te voeren werkzaamheden worden jaarlijks vastgesteld. 5. De verschuldigheid van de vergoeding is niet afhankelijk van de resultaten van de krachtens de overeenkomst verrichte werkzaamheden. Indien door toedoen van de opdrachtgever de uit te voeren werkzaamheden meer tijd vergen dan bij overeenkomst is vastgelegd, is de opdrachtnemer gerechtigd deze extra tijd op basis van een dagdeeltarief in rekening te brengen. Artikel 9 Betaling 1. Betaling door opdrachtgever dient, zonder aftrek, korting of schuldverrekening, te geschieden binnen de overeengekomen termijn, doch in geen geval later dan dertig dagen na factuurdatum. Betaling dient te geschieden in Euro dan wel enig ander overeengekomen wettig betaalmiddel, door middel van overmaking ten gunste van een door opdrachtnemer aan te wijzen bankrekening. 2. Indien opdrachtgever niet binnen de onder 9.1 genoemde termijn heeft betaald, is opdrachtnemer gerechtigd zonder nadere ingebrekestelling en onverminderd de overige rechten van opdrachtnemer, vanaf de vervaldag opdrachtgever de wettelijke rente in rekening te brengen tot op de datum van algehele voldoening. 3. Alle in redelijkheid gemaakte gerechtelijke en buitengerechtelijke (incasso)kosten, die opdrachtnemer maakt als gevolg van de niet-nakoming door opdrachtgever van diens betalingsverplichtingen, komen ten laste van de opdrachtgever doch met dien verstande dat de gemaakte kosten tenminste 15% bedragen van het openstaande bedrag met een minimum van Euro 250 (exclusief omzetbelasting). 4. Ingeval van een gezamenlijk gegeven opdracht zijn opdrachtgevers, voor zover de werkzaamheden ten behoeve van de gezamenlijke opdrachtgevers zijn verricht, hoofdelijk verbonden voor de betaling van het factuurbedrag. Artikel 10 Reclames 1. Reclames met betrekking tot de verrichte werkzaamheden en/of het factuurbedrag dienen schriftelijk binnen 30 dagen na de verzenddatum van de stukken of informatie waarover opdrachtgever reclameert, dan wel binnen 30 dagen na de ontdekking van het gebrek indien opdrachtgever aantoont dat hij het gebrek redelijkerwijs niet eerder kon ontdekken, aan opdrachtnemer te worden kenbaar gemaakt. 2. Reclames als in het eerste lid bedoeld, schorten de betalingsverplichting van opdrachtgever niet op. 3. In geval van een terecht uitgebrachte reclame heeft opdrachtnemer de keuze tussen aanpassing van het in rekening gebracht honorarium, het kosteloos verbeteren of opnieuw verrichten van de afgekeurde werkzaamheden of het geheel of gedeeltelijk niet (meer) uitvoeren van de opdracht tegen een restitutie naar evenredigheid van door opdrachtgever reeds betaald honorarium. Artikel 11 Leveringstermijn 1. Is opdrachtgever een vooruitbetaling verschuldigd of dient hij voor uitvoering benodigde informatie en/of materialen ter beschikking te stellen dan gaat de termijn waarbinnen de werkzaamheden dienen te worden afgerond niet eerder in dan nadat de betaling geheel is ontvangen, respectievelijk de informatie en/of materialen geheel ter beschikking zijn gesteld. 2. Termijnen waarbinnen de werkzaamheden dienen te zijn afgerond, zijn slechts te beschouwen als een fatale termijn indien dit uitdrukkelijk is overeengekomen. 3. De overeenkomst kan -tenzij uitvoering ontwijfelbaar blijvend onmogelijk is- door opdrachtgever niet wegens termijnoverschrijding worden ontbonden, tenzij opdrachtnemer de overeenkomst ook niet of niet geheel uitvoert binnen een hem na afloop van de overeengekomen leveringstermijn schriftelijk aangezegde termijn. Ontbinding is dan toegestaan conform artikel 265 Boek 6 van het Burgerlijk Wetboek. Artikel 12 Opzegging 1. Opdrachtgever en opdrachtnemer kunnen de overeenkomst aan het einde van een kalenderjaar opzeggen. 2. Opzegging dient schriftelijk aan de wederpartij te worden meegedeeld. 3. Er geldt een opzegtermijn van 6 maanden. Opzegging voor het volgende kalenderjaar dient voor 1 juli te geschieden. Artikel 13 Aansprakelijkheid 1. Opdrachtnemer zal zijn werkzaamheden naar beste kunnen verrichten en daarbij de zorgvuldigheid in acht nemen die van een certificeringsinstelling kan worden verwacht. Indien een fout wordt gemaakt doordat de opdrachtgever hem onjuiste of onvolledige informatie heeft verstrekt, is opdrachtnemer voor de daardoor ontstane schade niet aansprakelijk. Indien de opdrachtgever aantoont dat hij schade heeft geleden door een fout van opdrachtnemer die bij zorgvuldig handelen zou zijn vermeden, is opdrachtnemer voor die schade slechts aansprakelijk tot een maximum bedrag van het honorarium voor de desbetreffende opdracht, tenzij er aan de zijde van opdrachtnemer sprake is van opzet of daarmee gelijk te stellen grove nalatigheid. 2. Een vordering tot vergoeding van schade dient onverwijld nadat opdrachtgever de schade heeft ontdekt of redelijkerwijze had kunnen ontdekken bij opdrachtnemer te zijn ingediend, bij gebreke waarvan het recht op schadevergoeding vervalt. 3. Opdrachtgever vrijwaart opdrachtnemer voor vorderingen van derden wegens schade die veroorzaakt is doordat opdrachtgever aan opdrachtnemer onjuiste of onvolledige informatie heeft verstrekt, tenzij opdrachtgever aantoont dat de schade geen verband houdt met verwijtbaar handelen of nalaten zijnerzijds dan wel veroorzaakt is door opzet of grove schuld van opdrachtnemer. Artikel 14 Vervaltermijn Voor zover in deze algemene voorwaarden niet anders is bepaald, vervallen vorderingsrechten en andere bevoegdheden van opdrachtgever uit welke hoofde ook jegens opdrachtnemer in verband met het verrichten van werkzaamheden door opdrachtnemer in ieder geval na één jaar na het moment waarop opdrachtgever bekend werd of redelijkerwijs bekend kon zijn met het bestaan van deze rechten en bevoegdheden. Artikel 15 Toepasselijk recht en forumkeuze 1. Op alle overeenkomsten tussen opdrachtgever en opdrachtnemer waarop deze algemene voorwaarden van toepassing zijn, is Nederlands recht van toepassing. 2. Alle geschillen die verband houden met overeenkomsten tussen opdrachtgever en opdrachtnemer, waarop deze voorwaarden van toepassing zijn en welke niet tot de competentie van de kantonrechter behoren, worden beslecht door de bevoegde rechter in het arrondissement waarin opdrachtnemer zijn woonplaats heeft. www.bewustebouwers.nl

Bijlage 3 versie 2, juni 2013 Non-conformiteitsprocedure Bewuste Bouwers kan constateren dat een bouwplaats niet conform de gedragscode van Bewuste Bouwers handelt. Deze non-conformiteit kan alleen worden geconstateerd door de bouwplaatsbeoordeling die is afgegeven door de auditeur van Bewuste Bouwers. Als door een opmerking van een omwonende of een mysteriebezoeker het vermoeden ontstaat dat een bouwplaats niet conform de gedragscode handelt, zal binnen 4 weken een audit gepland worden. Indien door Bewuste Bouwers is vastgesteld dat een bouwplaats niet conform de gedragscode handelt, dan treedt de volgende procedure in werking. 1. Een non-conformiteit wordt als bevinding geconstateerd en vervolgens in het perspectief van verbeterpunten en kansen geplaatst. De contactpersoon van de bouwplaats en de directie van de betreffende bouwer wordt door Bewuste Bouwers van de non-conformiteit op de hoogte gesteld en wordt verzocht om een reactie. De reactietermijn bedraagt 5 werkdagen. 2. Bewuste Bouwers bepaalt na ontvangst van de reactie van de bouwplaats op welke termijn een herhalingsbezoek plaatsvindt. Tijdens het herhalingsbezoek wordt gekeken op welke wijze de bouwplaats is omgegaan met het opheffen van de non-conformiteit. Voor dit herhalingsbezoek kunnen kosten in rekening worden gebracht. 3. Is de bouwplaats erin geslaagd de non-conformiteit op te heffen, dan mag de bouwplaats het certificaat blijven voeren. 4. Is de bouwplaats er niet in geslaagd de non-conformiteit op te heffen dan mag de bouwplaats het certificaat niet meer voeren. Bewuste Bouwers rapporteert dit aan de bouwplaats, de directie van de betreffende bouwer en de opdrachtgever. 5. De bouwplaats verdwijnt van de site van Bewuste Bouwers en Verbeterdebouw. www.bewustebouwers.nl

Bijlage 4 versie 2, juni 2013 Klachtenprocedure Deze procedure is opgesteld om te waarborgen dat klachten op een correcte en tijdige wijze worden verwerkt en afgehandeld. De procedure geldt voor alle klachten van klanten, potentiële klanten of andere belanghebbenden die betrekking hebben op onze diensten, onze beslissingen in toetsingsprocessen of onze wijze van bedrijfsvoering. Onder een klacht wordt verstaan iedere vorm van bezwaar tegen de inhoud van onze diensten, de wijze van dienstverlening en de wijze waarop wij ons werk organiseren en uitvoeren. Van een klacht is ook sprake indien beroep wordt ingesteld tegen door Stichting Bewuste Bouwers genomen beslissingen, zoals de verlening of de intrekking van certificaten of de reactie op eerdere klachten. Procedure Bij het indienen van een klacht dienen minimaal de volgende gegevens te worden vermeld: Naam van de persoon die de klacht indient Bedrijfsnaam Postadres en/of e-mailadres Verwijzing naar de betreffende bouwplaats De reden van de klacht Start procedure Een klacht kan worden ingediend per e-mail of brief. Initiële afhandeling Alle klachten worden geregistreerd op de plaats van afhandeling. Er zal een persoon worden benoemd die verantwoordelijk is voor de afhandeling van de klacht. Indien de klacht betrekking heeft op het niet conform de aan het certificaat ten grondslag liggende eisen werken op een bouwplaats, wordt de klacht doorgestuurd naar de betreffende bouwplaats. De afzender ontvangt binnen 10 werkdagen een eerste schriftelijke reactie. Nemen van maatregelen De persoon die verantwoordelijk is voor de afhandeling van de klacht zal zorgen dat een analyse van de klacht plaatsvindt en op basis daarvan besluiten of een onmiddellijke of correctieve maatregel noodzakelijk is. In geval van herhaalde klachten van dezelfde klager en in geval van beroep zal gebruik worden gemaakt van onpartijdig personeel. Schriftelijke beslissing Een schriftelijke reactie op de klacht zal worden opgesteld en toegezonden aan de klager. De klager zal worden geïnformeerd over de (verdere) procedure die gevolgd kan worden indien de schriftelijke reactie niet naar tevredenheid is. Vertrouwelijkheid Klachten die betrekking hebben op de handelingen en/of prestaties van een van onze klanten zullen in eerste instantie worden doorgestuurd naar de desbetreffende klant ter beoordeling, beantwoording en afdoening. Alle overige klachten zullen vertrouwelijk worden behandeld, tenzij anders is overeengekomen met degene die de klacht heeft ingediend. Adressen U kunt uw klacht per e-mail sturen naar info@bewustebouwers.nl of per post sturen naar: Postbus 942, 2700 AX Zoetermeer. www.bewustebouwers.nl