Energiescan De Jachthoorn Wethouder Lemmenstraat 13, 5454GH te Sint Hubert projectnummer1787.001 projectmaatwerkadvies De Jachthoorn VersieDefinitief datum29 juni 2017 auteurr. Kokke Afdrukdatum29 juni 2017 Nibag B.V. Oss. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
1 Algemene gegevens Adresgegevens: Adres: Postcode & plaats: De Jachthoorn Wethouder Lemmenstraat 13, 5454GH Sint Hubert SBI-code: 93 Bouwjaar van gebouw: 1977 Datum van inspectie: 23 maart 2017 Gebouwgegevens: Oppervlakte: Inzage MJOP: Gasverbruik (m³/jaar): Gestandaardiseerd gasverbruik (m³/jaar): Elektraverbruik (kwh/jaar): Gestandaardiseerd elektraverbruik (kwh/jaar): 1.555 m 2 Niet beschikbaar ± 15.747 (2014-2015) 23.622 ± 36.966 (2014-2015) 37.289 Energiekosten en stijging Gas ( /m³) Elektra ( /kwh) Prijsstijging (%/jaar) 0,26 (tarief levering) 0,045 (normaaltarief levering) 4 (inclusief vastrecht, netbeheer, meetdienst, belasting en BTW) Opdrachtgever: Gemeente Mill en Sint Hubert Postadres: Kerkstraat 1 Postcode en plaats: 5451 BM Mill Contactpersoon: M. Degen Telefoon: Adviseur: Nibag Oss Contactpersoon: Adres: A. Berk Postbus 116 Postcode en plaats: 5349AP Oss Telefoon: 088 9 600 900 E-mailadres: a.berk@nibag.nl Pagina 2 van 16
2 Energielabel en energieverbruik Gemeente Mill en Sint Hubert heeft Nibag opdracht gegeven een Energiescan uit te voeren voor de locatie De Jachthoorn te Sint Hubert. Dit maatwerkadvies is een compact adviesrapport met als doel de huidige energetische situatie in kaart te brengen en inzichtelijk te krijgen welke energiebesparende maatregelen toepasbaar en interessant zijn. De Jachthoorn voert momenteel het energielabel C (EI = 1,24). Dit energielabel is bepaald door middel van de Vabi EPA software. Dit is erkende software die conform BRL 9501 berekeningen uitvoert voor energielabels en maatwerkadvies. De energie-index (EI) geeft in een indexgetal de energetische kwaliteit van een bestaande woning of bestaand gebouw weer. De index is het berekende energieverbruik gedeeld door een 'toelaatbaar' normverbruik. Hoe energiezuiniger het gebouw, hoe lager de index. De index wordt berekend aan de hand van een groot aantal eigenschappen van het utiliteitsgebouw en wordt bepaald onder standaard condities (gebruikersgedrag en klimaatgegevens), om vergelijking van de energetische kwaliteit van andere gebouwen mogelijk te maken. Binnen de labelklassen staat een A label voor een zeer energiezuinig gebouw en een G-label voor een zeer onzuinig gebouw. Dit energielabel is tevens toegevoegd middels bijlage 1. Figuur 2.1) Energielabels en energie-index (EI). In tabel 2.1 is, naast het opgegeven energieverbruik, het gestandaardiseerd energieverbruik weergegeven, bepaald onder standaard condities (standaard gebruikersgedrag en klimaatgegevens). Daarnaast zijn de totalen gestandaardiseerd verbruik ook per vierkante meter bruto vloeroppervlak weergegeven, zodat u het energieverbruik van verschillende gebouwen met elkaar kunt vergelijken. Energiedrager Opgegeven verbruik Gestandaardiseerd verbruik Per m 2 BVO Eenheid Gasverbruik 18.283 23.622 15,2 m 3 /jaar Elektriciteitsverbruik 36.966 37.289 24,0 kwh/jaar Primaire energie N.v.t. 1.174.997 755,8 MJ/jaar CO2-emissie N.v.t. 63.153 40,6 kg/jaar Tabel 2.1) Diverse verbruiken naar rato en eenheid. Bron: Berekeningen Vabi software In figuur 2.2 wordt het gestandaardiseerde primaire energieverbruik per deelpost gepresenteerd. Dit geeft een goed beeld welke deelposten het meeste energie verbruiken. Dit verbruik is weergegeven in MJ. De Pagina 3 van 16
berekening is gebaseerd op de invoer van de geometrie en installaties in de software. Deze gegevens hebben wij verzameld d.m.v. tekeningen, jaarafrekeningen, en inspectie ter plaatse. In de bijlage vindt u deze gegevens, waarop onderstaande berekeningen gebaseerd zijn. Bij Figuur 2.2 de volgende voetnoot: Bij de berekening van elektra naar MJ is rekening gehouden met een opwekkingsrendement van 0,39. Dat wil zeggen dat slechts 39% van alle opgewekte energie bij de afnemer terecht komt. In de berekeningen ziet dat er als volgt uit: 1 kwh = 3,6 / 0,39 MJ = 9,23 MJ. Voor gas geldt dat 1 m³ gas is 35,17 MJ. 0% 26% 9% 11% 53% Verwarming Pompen Apparaten Verlichting Koeling Tapwater Ventilatoren 2% Figuur 2.2) Verdeling energieposten in MJ, waarbij rekening is gehouden met opwekkingsrendement elektra. Bron: Berekeningen Vabi-software Uit figuur 2.2 blijkt dat de meeste energie wordt verbruikt door de verwarmingsinstallatie en de apparaten. De verlichtingsinstallatie is vervolgens de grootste energieverbruiker. In het pand zijn geen koeling- en bevochtiginginstallaties aanwezig, daarom staan deze op 0%. Hierbij moet een kanttekening gemaakt worden: Warm tapwater staat hier op 11%, maar deze post is vermoedelijk in werkelijkheid kleiner. Dat heeft te maken met het feit dat de software rekent met de functie van het gebouw, namelijk sport. De software houdt rekening met veelvuldig gebruik van douches. Het is echter de vraag of dat in dit geval reëel is, aangezien bijvoorbeeld de kleuterklassen na het sporten zonder te douchen weer vertrekken. De andere deelposten zijn hierdoor vermoedelijk iets groter. Om de energiebesparing en de effectiviteit van de investering van de maatregelen te kunnen bepalen, dient het huidige energieverbruik bepaald te worden onder projectspecifieke condities, waarbij tevens het specifieke gebruikersgedrag van de organisatie wordt meegenomen. Dit energieverbruik wordt berekend middels de EPA-U software op basis van verzamelde opnamegegevens, inclusief gebruikersgedrag. De resultaten hiervan zijn weergegeven in figuur 2.3 voor gas en figuur 2.4 voor elektra. In beide figuren Pagina 4 van 16
worden de verbruiken gesplitst in deelposten. De volgende gegevens zijn bij ons bekend, en zijn dan ook gebruikt ter bepaling van de energiehuishouding: ~ Temperatuurinstellingen: ~ 19 C tijdens gebruik verwarming; ~ 15 C buiten gebruik verwarming. ~ Gebruikstijden (waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen de ontmoetingsruimtes en de sportruimtes): ~ 42 resp. 50 weken per jaar; ~ 3 resp. 2 dagen per week; ~ 14 resp. 3 uren per dag. ~ Bezettingsgraad: ~ Aantal personen 25; ~ Bezettingsgraad 50%. Indien de werkelijkheid afwijkt van bovenstaande, kunnen de berekende besparingen tevens afwijken. Ook afwijkingen van ventilatievoud en meer of minder apparatuur dan opgegeven, spelen hierin een rol. De geconstateerde afwijkingen vallen echter binnen de toelaatbare bandbreedte. Dat wil zeggen dat de berekende energieverbruiken redelijk overeenkomen met de werkelijke energieverbruiken volgens jaarafrekening. warm tapwater; 2294 verwarming; 13403 Figuur 2.3) gasverbruik in m³ per deelpost. Bron: Berekeningen Vabi software Pagina 5 van 16
apparaten; 8267 pompen; 1717 ventilatoren; 251 warm tapwater; 1657 verlichting; 25119 Figuur 2.4) elektriciteitsverbruik in kwh per deelpost. Bron: Berekeningen Vabi software Rekening houdende met bovenstaande diagrammen, kunnen we het volgende constateren. Het totale energieverbruik is vrij hoog, zowel voor gas als voor elektriciteit. Het gasverbruik bestaat voor een groot deel uit ruimte verwarming, en voor ongeveer 15% uit warm tapwater. Wat betreft ruimteverwarming is er dus de meeste winst te behalen. Het elektriciteitsverbruik bestaat grotendeels uit de deelpost verlichting (68%), met apparaten (22%) op de tweede plek. Hieruit volgt dat de meeste winst is te behalen door energie te besparen in de deelposten verwarming en verlichting. In het volgende hoofdstuk worden maatregelen geformuleerd die het energieverbruik kunnen reduceren. Hierbij wordt extra aandacht besteed aan maatregelen m.b.t. ruimteverwarming/isolatie en verlichting. Pagina 6 van 16
3 Conclusies en aanbevelingen Om de huidige staat van het gebouw te verbeteren, kunnen onderstaande maatregelpakketten worden uitgevoerd, zie tabellen 3.1 & 3.2. De keuze voor een maatregelpakket kunt u afwegen op basis van investering, netto contante waarde, terugverdientijd, energielabel, energiebesparing en/of CO 2 -reductie. De kosten zijn bepaald op basis van kostenkengetallen. De daadwerkelijke kosten kunnen hier van afwijken. Met bijlage 2 is een samenvatting toegevoegd, waarin per pand kort en bondig de voorgestelde maatregelen op een rijtje staan met de bijbehorende terugverdientijden. Maatregelpakket Investering [ ] NCW [ ] TVT [jaar] Label [A++ t/m G] Energiebesparing [ /jaar] CO2- reductie [%/jaar] Isoleren gevels (1976) met 45 5.767 8.833 4,6 B 1.131 6,9 mm isolatie Vervangen enkel glas door 7.202-1.687 12,2 C 427 2,6 HR++ glas (excl. kozijnvervanging) Vervangen dubbel glas door 1.960-1.082 17,7 C 68 0,4 HR++ glas (excl. kozijnvervanging) Aanvullend isoleren plat dak 13.067-26,6 C 225 1,4 (1976), 100 mm totaal 10.159 Aanvullend isoleren dak (1986), 72.279-34,1 C 752 4,6 100 mm totaal 62.566 Verwarming een graad lager 0 4.801 0,0 C 372 2,3 Vervangen verlichting T8 > T5 13.900-6.852 16,3 B 546 7,6 Vervangen verlichting T8 > LED 32.000-25,0 B 620 8,7 23.997 Zonnepanelen op plat dak (130 stuks) 33.800-6.540 11,8 B 2.111 22,3 Tabel 3.1) overzicht maatregelen ter verbetering. * Investeringen zijn inclusief plaatsing, excl. BTW. Maatregelpakket Gas besparing Elektriciteit besparing Isoleren gevels (1977) met 45 mm isolatie 10,9 % 0,2 % Vervangen enkel glas door HR++ glas (excl. kozijnvervanging) Vervangen dubbel glas door HR++ glas (excl. kozijnvervanging) Aanvullend isoleren plat dak (1976), 100 mm totaal Aanvullend isoleren dak (1986), 100 mm totaal 4,1 % 0,0 % 0,7 % 0,0 % 2,1 % 0,2 % 7,3 % 0,0 % Verwarming een graad lager 3,6 % 0,2 % Vervangen verlichting T8 > T5 (vervangen lampen en armaturen) -4,0 % 27,5 % Pagina 7 van 16
Vervangen verlichting T8 > LED (vervangen lampen en armaturen) -4,5 % 31,2 % Zonnepanelen op plat dak (130 stuks) 0,0 % 60,4 % Tabel 3.2) overzicht percentuele besparing gas en elektriciteit per maatregel. ISOLATIE De Jachthoorn is gebouwd in verschillende bouwjaren. Het eerste deel is gebouwd in 1977, volgens de toen geldende bouweisen. Een sportzaal is aan de noordoostzijde aangebouwd in 1986. Een tweede aanbouw aan het gebouw is gebouwd in 2005. Een groot deel van het gebouw is in meer of mindere mate geïsoleerd. Constructies die al geïsoleerd zijn, kunnen in sommige gevallen nog aanvullend geïsoleerd worden. Het effect hiervan is echter vaak beperkt. Dat is bijvoorbeeld te zien bij de maatregel Dak 1986 aanvullend isoleren. Dit wordt verderop nog toegelicht. Tijdens plaatsen van de aanbouw in 2005, is ook het originele hellend dak uit 77 nageïsoleerd. Dat is te zien in detailtekeningen. Het is niet geheel zeker of dit hele dak is geïsoleerd. Het is ook onzeker of ook het hoger gelegen plat dak, boven de ruimtes Kreatief en Muzieklokaal, tegelijk nageïsoleerd is. In deze rapportage is ervan uitgegaan dat het hoger gelegen dak (met bouwjaar 77) niet is nageïsoleerd, en daarom is hiervoor een isolatiemaatregel voorgesteld. We adviseren echter om dit te (laten) controleren, alvorens over te gaan tot isolatie van het dak. Verder bevat ook het dak van de sportzaal (gebouwd in 86) slechts een dunne laag isolatie van ca. 40 mm. Dit dak is wat ingewikkelder om na te isoleren, omdat het zowel hellend als plat dak betreft. Isolatie aan de buitenzijde is voor thermische eigenschappen en vochtwering het beste, alleen is dit een stuk kostbaarder voor een hellend dak. Het is namelijk bewerkelijk omdat de dakpannen er eerst af moeten, en daarna weer terug geplaatst moeten worden. Ook is isolatie vanaf de binnenzijde in dit geval wat kostbaarder dan gewoonlijk, omdat men een hoogwerker nodig heeft, en omdat dan het gehele verlaagd plafond er tijdelijk uit moet. Daarom is hier toch gekozen voor een maatregel voor isolatie aan de buitenzijde. Echter ligt de terugverdientijd erg hoog, met ongeveer 30 jaar. Het dak van de aanbouw uit 2005 is voldoende geïsoleerd, met ca. 120 mm isolatie. Verder ligt de vloer op zand. De vloer uit 1977 is ongeïsoleerd volgens tekeningen maar niet op eenvoudige wijze te isoleren. De vloeren uit 1986 en 2005 zijn wel geïsoleerd. Het pand is verder geheel voorzien van enkele en dubbele beglazing. Dit laatste betreft standaard dubbel glas, wat slechter is dan hoogrendementsglas. (De Rc-waarde, de isolerende waarde, van dubbel glas in houten kozijnen is 0,34 m 2.K/W, tegenover 0,56 m 2.K/W bij HR++ glas in houten kozijnen.) Daarom is de maatregel voorgesteld om al het glas te vervangen door HR++ glas. De originele gevels uit 1977 bleken ongeïsoleerd te zijn. Daarom is spouwisolatie (d.m.v. EPS parels) voorgesteld. Isolatie d.m.v. glaswol is ook mogelijk, maar dit is iets duurder. Er is vanuit gegaan dat de spouw overal 45 mm breed is (zoals gemeten bij inspectie), vrij is van vervuiling en koudebruggen. Het is echter wel raadzaam om dit te laten controleren door een deskundige. Alle andere gevels bleken voorzien van isolatie, en deze zijn niet op eenvoudige wijze aanvullend te isoleren. Pagina 8 van 16
Ons advies is: Spouwisolatie aanbrengen, vervangen van de enkele en dubbele beglazing door HR++ beglazing. Daarnaast kunt u ervoor kiezen om de daken (1977 en 1986) aanvullend te isoleren. Daarbij moet u wel rekening houden met een langere terugverdientijd. Het is daarom verstandig om deze daken te isoleren tijdens een natuurlijk vervangmoment (van de dakbedekking of dakpannen/beschot) om de kosten te drukken. VERWARMING De verwarming van het pand geschiedt door hoog rendement cv-ketels. Verder is de maatregel verwarming een graad lager doorgerekend. Dit geeft inzicht in de energiebesparing die jaarlijks gerealiseerd kan worden door bewust om te gaan met de verwarming. In dit geval levert het een jaarlijkse besparing van een kleine 400, en 2% besparing op CO2 uitstoot. Ons advies is: Handhaven van de verwarmingsinstallatie, en bewust omgaan met stookgedrag. TAPWATER Het opwekken van warm tapwater geschiedt door middel van een gasboiler en een elektrische keukenboiler. Ons advies is: Handhaven. VENTILATIE De Jachthoorn wordt deels natuurlijk geventileerd en deels mechanisch afgezogen. Ons advies is: Handhaven. VERLICHTING De huidige verlichting bestaat onder meer uit gloeilampen en conventionele TL-verlichting. Een veegpuls schakeling en aanwezigheidsdetectie systemen zijn bezien, maar worden niet rendabel geacht. (Veegpuls is vooral interessant in zeer grote gebouwen, wat hier niet het geval is. Aanwezigheidsdetectie is aan te raden in ruimtes waar slechts korte tijd iemand aanwezig is, zoals in gangen en toiletten. Het aandeel van deze ruimtes is echter zo laag, dat deze maatregel niet bijzonder interessant is.) We hebben de volgende maatregelen opgesteld: Vervangen van de resterende conventionele TL-verlichting door T5 verlichting, of door LED verlichting. Het verschil tussen T5 verlichting en LED verlichting zit in energieverbruik en levensduur. T5 verlichting is zuiniger dan T8, doordat er geen zogenaamde starter in zit. Een starter start de lamp wanneer die wordt ingeschakeld, en kost relatief veel stroom ten opzichte van een al aangeschakelde lamp. LED verlichting is nog zuiniger in stroomverbruik dan T5 verlichting. Verder heeft T5 verlichting een langere levensduur dan T8 verlichting, en LED verlichting heeft nog een langere levensduur. Investeringskosten voor LED verlichting zijn hoger dan voor T5 verlichting. De terugverdientijd bij deze maatregelen, zoals weergegeven in de tabel hierboven, is gebaseerd op de energiebesparing. In werkelijkheid wordt bij vervanging door LED echter ook bespaard op onderhoud, doordat LED lampen 50.000 uur meegaan (tegenover een levensduur van 7.000 uur van conventionele TL verlichting). Dat in ogenschouw genomen, i.c.m. de benodigde vervangingsinvestering van 11,- per lamp per vervanging, wordt de terugverdientijd van LED gehalveerd. T5 verlichting daarentegen, gaat Pagina 9 van 16
ongeveer 25.000 uur mee. Op de lange termijn is LED daarom de interessantere keuze. Met name in hogere ruimtes, zoals de sportzaal, is een hoogwerker nodig voor vervanging van lampen. Resultaat is kostbaar onderh0ud, of een verlichtingssterkte die niet voldoet vanwege defecte lampen. In beide maatregelen is er vanuit gegaan dat zowel lampen als armaturen vervangen worden. Enkel vervangen van de lampen is namelijk een tussenoplossing die de volgende nadelen meebrengt. Ten eerste moet alsnog op korte termijn onderhoud gepleegd worden, als de armaturen aan vervanging toe zijn. Dat zorgt alsnog voor aanvullende kosten. Ten tweede bestaat het risico dat iemand er een conventionele T8 lamp in draait, waardoor defecten ontstaan die aanvullende kosten veroorzaken. Vervangen van T8 verlichting door LED brengt biedt mogelijkheden om de verlichting beter aan te passen op de functies in het gebouw. Daarmee kunnen het aantal armaturen en de locaties daarvan, verlichtingssterkte, en verstrooiing van het licht in overweging genomen worden. Voorbeelden van verschillende LED producten ziet u in Figuur 1 LED panelen Figuur 2. De exacte kosten hangen samen met uw keuze hierin. Wanneer u hier meer over wilt weten, bieden we graag onze verlichtingsscan aan. Ons advies is: Vervang de resterende TL verlichting door LED verlichting (armaturen en lampen). Figuur 1 LED panel Figuur 2 LED TL armatuur met spiegels Pagina 10 van 16
DUURZAME ENERGIEOPWEKKING Het plat dak van De Jachthoorn leent zich voor het plaatsen van zonnepanelen. Er treedt hier nauwelijks schaduwval op. Het hellend dak van de sportzaal aan de achterzijde leent zich ook voor zonnepanelen. Indien het wenselijk is meer panelen te plaatsen, is dit een goede aanvullende optie. Hier is echter niet voor gekozen, omdat dan meer opwekking plaats vindt dan voor het eigen gebruik van het pand nodig is. De afbeelding hiernaast geeft een illustratie van bovenstaande, door de zoninstraling weer te geven in kleur. Deze zonnepanelen hebben een positief effect op het energielabel. De kosten voor 130 Figuur 3 Zoninstraling. zonnepanelen bedragen circa 33.800,-. Hiermee Bron: zonatlas.nl kan ca. 60% van het totale elektriciteitsverbruik opgewekt worden. Het is verstandig wat minder op te wekken dan het totale elektriciteitsverbruik. Zo produceert u niet teveel elektriciteit indien uw verbruik omlaag gaat. Het is namelijk financieel ongunstig om elektriciteit terug te leveren aan het net. De investering is binnen circa 12 jaar terug verdiend. Minder panelen is ook mogelijk. De terugverdientijd blijft dan nagenoeg hetzelfde, maar de investering en jaarlijkse besparing veranderen dan wel. Indien u deze maatregel overweegt, laat u door een specialist adviseren over de draagkracht van het dak, en eventueel noodzakelijke verstevigingen. Verder zijn er wellicht enkele interessante subsidiemogelijkheden voor aanschaf van zonnepanelen. We adviseren u om hierover informatie in te winnen. Ons advies is: plaats 130 zonnepanelen op het plat dak. Pagina 11 van 16
4 Conclusie en aanbevelingen Hiervoor hebben we verschillende maatregelen besproken, die de Wethouder Lemmenstraat 13 verbeteren betreft energiehuishouding. Nu dient de afweging gemaakt te worden of uitvoering van deze maatregel zinvol is. Dat is afhankelijk van de doelen die u stelt, en welke doelen prioriteit hebben. We bespreken hier de financiële resultaten, en de milieutechnische resultaten van de maatregelen. Maatregelpakket Investering [ ] NCW [ ] TVT [jaar] Isoleren gevels (1976) met 45 mm isolatie Vervangen verlichting T8 > LED Zonnepanelen op plat dak (130 stuks) Tabel 4.1) overzicht geadviseerde maatregelen Label [A++ t/m G] Energiebesparing [ /jaar] CO2- reductie [%/jaar] 5.767 8.833 4,6 B 1.131 6,9 32.000-23.997 25,0 B 620 8,7 33.800-6.540 11,8 B 2.111 22,3 Financieel In tabel 3.1 vindt u een overzicht van de maatregelen, inclusief investering, besparing, terugverdientijd en netto contante waarde. De netto contante waarde geeft de huidige waarde weer ten opzichte van toekomstige voor- en nadelen. Een euro nu is immers meer waard dan een euro over tien jaar. Hierbij is onder andere rekening gehouden met verwachte stijgingen van energiekosten, inflatie en belasting. Als men kijkt naar de NCW van de maatregelen, zijn de volgende maatregelen positief: spouwisolatie, verwarming een graad lager, en plaatsen van zonnepanlen. Dat komt doordat hiervoor de terugverdientijden relatief kort zijn. Dat alle andere ncw s negatief zijn, heeft te maken met de relatief langere terugverdientijden. Dat heeft te maken met het feit dat het gebouw al goed genoeg geïsoleerd is, behalve ter plaatse van de gevels uit 76. Isolatiemaatregelen hebben dan geen grote impact op het totale energieverbruik. Het tarief voor elektriciteit is laag, omdat het grootverbruik betreft. Daardoor hebben de maatregelen m.b.t. het elektriciteitsverbruik ook een relatief kleine impact. De meeste gunstige maatregelen zijn plaatsen van zonnepanelen, en vervangen van de verlichting. Terugverdientijden liggen onder de 15 jaar (indien voor verlichting de lagere onderhoudskosten en vervangingskosten op lange termijn mee worden genomen). Vanuit financieel oogpunt, adviseren we de volgende maatregelen uit te voeren: isoleren gevels (1976), plaatsen van zonnepanelen (130 stuks) en vervangen van de verlichting door LED. De maatregelen die u uitvoert, zijn mede afhankelijk van het beleid en budget van de gemeente. Milieu Vanuit milieutechnisch oogpunt, kan men wellicht een andere afweging maken m.b.t. de maatregelen die uitgevoerd worden. Men kan kijken naar de CO 2 reductie die gerealiseerd kan worden. Deze is bij plaatsing van zonnepanelen veruit het hoogst met ruim een kwart reductie. De andere maatregelen hebben een veel kleiner impact; overal minder dan 8% op het totaal. We adviseren dan enkel Pagina 12 van 16
zonnepanelen te plaatsen. De maatregelen die u uitvoert, zijn mede afhankelijk van uw duurzaamheidsdoelstellingen en prioriteiten. Eindconclusie Uit bovenstaande blijkt, dat het plaatsen van spouwisolatie en zonnepanelen en vervangen van verlichting door LED de meest interessante maatregelen zijn als men kijkt naar financiële en milieutechnische afwegingen. Pagina 13 van 16
5 Vervolg Nibag kan als regisseur begeleiden in het uitvoeringstraject. Nibag onderscheidt zich door een integrale benadering van het thema energie. Aansluitend op deze rapportage bespreken wij graag de mogelijkheden die voor gemeente Mill en Sint Hubert de volgende maatregelen: Bewustwording middels proactief energiebeheer: - Toepassen dagverlaging (temperatuurinstellingen overdag omlaag). - Toepassen nachtverlaging (temperatuurinstellingen s nachts omlaag). - Schakel de verwarming uit in onbezette ruimtes (middels radiatorknoppen). - Schakel lampen uit zodra een ruimte wordt verlaten. - Richt werkplekken dusdanig in dat er optimaal gebruik wordt gemaakt van daglicht. Lampen uit als ze niet nodig zijn. - Apparatuur welke niet gebruikt wordt uitschakelen. Ook niet op stand-by plaatsen. - Deuren sluiten. - Goed ventileren. Pagina 14 van 16
Bijlage 1 Invoergegevens Wethouder Lemmenstraat 13 Sint Hubert Het gebouw is verdeeld in twee sectoren. Per sector geldt een andere combinatie van installaties. Sector 1: Alle ruimtes, uitgezonderd benoemde bij sector 2 Verwarming Ventilatie Warm tapwater Koeling HR107 ketel Natuurlijk Gasboiler Geen Sector 2: Ruimte Kreatief, ruimte muzieklokaal, en de drie ruimtes vergaderlokalen (bijeenkomstruimte aan oostzijde) Verwarming Ventilatie Warmt tapwater Koeling HR107 ketel Mechanische afzuiging Elektrische boiler (keukenboiler 10 liter) Geen Sector 1 Netto gebruiksoppervlakte [m2] Netto inhoud [m3] Specifieke thermische capaciteit [Wh/(m2.K)] C_koeluit [-] 1158.6 5564.8 50.0 0.6 Constructies (excl. ramen): Oppervlakte [m2] Orientatie Grenst aan U-waarde [W/m2.K] 6.2 Zuid-West Buitenlucht of water 3.45 45.6 Zuid-West Buitenlucht of water 0.68 76.5 Zuid-West Buitenlucht of water 1.89 5.0 Noord-West Buitenlucht of water 3.45 176.1 Noord-West Buitenlucht of water 0.68 60.0 Noord-West Buitenlucht of water 1.89 105.3 Noord-West Buitenlucht of water 0.44 4.7 Noord-Oost Buitenlucht of water 3.45 171.4 Noord-Oost Buitenlucht of water 0.44 172.7 Noord-Oost Buitenlucht of water 0.68 69.1 Zuid-Oost Buitenlucht of water 0.44 30.0 Noord-Oost Buitenlucht of water 0.40 544.3 Horizontaal Grond 1.28 689.4 Horizontaal Grond 0.64 82.8 Horizontaal Grond 0.27 583.6 Horizontaal Buitenlucht of water 0.29 27.4 Horizontaal Onverwarmde bovenliggende verdieping 1.54 281.2 Horizontaal Buitenlucht of water 0.68 96.6 Zuid-West Buitenlucht of water 0.44 5.8 Zuid-Oost Buitenlucht of water 0.37 0.0 Zuid-Oost Buitenlucht of water 0.40 Ramen: Oppervlakte [m2] Orientatie Zonwering Reductiefactor beschaduwing U-waarde [W/m2.K] ZTA[-] 11.0 Zuid-West Geen/binnen zonwering zomer 1.0 winter 1.0 5.20 0.80 21.0 Zuid-West Geen/binnen zonwering zomer 1.0 winter 1.0 2.90 0.70 6.7 Noord-West Geen/binnen zonwering zomer 1.0 winter 1.0 5.20 0.80 2.0 Noord-West Geen/binnen zonwering zomer 1.0 winter 1.0 2.90 0.70 1.5 Noord-Oost Geen/binnen zonwering zomer 1.0 winter 1.0 2.90 0.70 1.6 Zuid-Oost Geen/binnen zonwering zomer 1.0 winter 1.0 1.80 0.60 Sector 2
Netto gebruiksoppervlakte [m2] Netto inhoud [m3] Specifieke thermische capaciteit [Wh/(m2.K)] C_koeluit [-] 396.0 1520.9 50.0 0.6 Constructies (excl. ramen): Oppervlakte [m2] Orientatie Grenst aan U-waarde [W/m2.K] 55.5 Noord-Oost Buitenlucht of water 0.40 2.2 Zuid-Oost Buitenlucht of water 3.45 8.1 Zuid-Oost Buitenlucht of water 0.37 2.1 Zuid-Oost Buitenlucht of water 0.40 15.3 Zuid-Oost Buitenlucht of water 0.68 2.0 Zuid-Oost Buitenlucht of water 1.89 73.2 Horizontaal Grond 0.27 197.2 Horizontaal Buitenlucht of water 0.29 63.9 Noord-Oost Onverwarmde naastliggende ruimte 1.61 74.4 Zuid-West Buitenlucht of water 1.89 37.9 Noord-Oost Buitenlucht of water 1.89 179.0 Horizontaal Buitenlucht of water 0.72 42.4 Horizontaal Onverwarmde bovenliggende verdieping 1.54 221.4 Horizontaal Grond 1.28 Ramen Oppervlakte [m2] Orientatie Zonwering Reductiefactor beschaduwing U-waarde [W/m2.K] ZTA[-] 20.1 Zuid-Oost Geen/binnen zonwering zomer 1.0 winter 1.0 1.80 0.60 39.0 Zuid-Oost Geen/binnen zonwering zomer 1.0 winter 1.0 2.30 0.60 27.4 Zuid-West Geen/binnen zonwering zomer 1.0 winter 1.0 5.20 0.80 Pagina 16 van 16