Nummer archiefinventaris: 2.19.142 Inventaris van het archief van de Vereeniging van Krankzinnigengestichten, 1918-1955 en van de Vereniging van Psychiatrische Inrichtingen in Nederland (VPIN), 1956-1974 Auteur: Proffile BV Nationaal Archief, Den Haag 1996 Copyright: (c) This finding aid is written in Dutch.
2.19.142 Vereniging Krankzinnigengestichten 3 I N H O U D S O P G A V E Beschrijving van het archief...5 Aanwijzingen voor de gebruiker...6 Openbaarheidsbeperkingen...6 Beperkingen aan het gebruik...6 Aanvraaginstructie... 6 Citeerinstructie... 6 Archiefvorming...7 Geschiedenis van de archiefvormer...7 Inleiding... 7 Voorzitters... 8 Geschiedenis van het archiefbeheer...8 De verwerving van het archief...8 Inhoud en structuur van het archief...9 Inhoud... 9 Selectie en vernietiging...9 Verantwoording van de bewerking...9 Verwant materiaal...10 Beschrijving van de series en archiefbestanddelen...11 Jaarvergaderingen... 11 Bestuursvergaderingen... 12 Jaarverslagen... 13 Algemene Correspondentie... 14 Jubilea... 15 Contactcommissie van de VPIN en van de Katholieke Vereniging van Inrichting voor Behandeling en Verpleging van Geestelijk Gestoorden...16 Nationale Ziekenhuisraad, sectie Psychiatrische Inrichtingen...17
2.19.142 Vereniging Krankzinnigengestichten 5 Beschrijving van het archief B E S C H R I J V I N G V A N H E T A R C H I E F Naam archiefblok: Vereeniging van Krankzinnigengestichten, later Vereniging van Psychiatrische Inrichtingen in Nederland (VPIN) Periode: 1918-1974 Archiefbloknummer: I19 Omvang: 1.20 meter; 45 inventarisnummers. Taal van het archiefmateriaal: Het merendeel der stukken is in het Nederlands. Soort archiefmateriaal: Normale geschreven, getypte en gedrukte documenten, geen bijzondere handschriften. Het archief bevat een fotoboek. Archiefbewaarplaats: Nationaal Archief, Den Haag Archiefvormers: Vereeniging van Krankzinnigengestichten 1918-1955 Vereniging van Psychiatrische Inrichtingen in Nederland 1956-1974 Samenvatting van de inhoud van het archief: Het archief van de Vereeniging van Krankzinnigengestichten en van de Vereniging van Psychiatrische Inrichtingen in Nederland bevat voornamelijk jaarverslagen en verslagen van vergaderingen, correspondentie en de verslagen van de vergaderingen van en met de Contactcommissie van de VPIN en van de Katholieke Vereeniging van Inrichtingen voor Behandeling en Verpleging van Geestelijk Gestoorden en van de vergaderingen van en met de Nationale Ziekenhuisraad, sectie Psychiatrische Inrichtingen.
6 Vereniging Krankzinnigengestichten 2.19.142 Aanwijzingen voor de gebruiker Aanwijzingen voor de gebruiker Openbaarheidsbeperkingen OPENBAARHEIDSBEPERKINGEN Volledig openbaar. Beperkingen aan het gebruik BEPERKINGEN AAN HET GEBRUIK Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht. Het archief kent geen materiële beperkingen. Aanvraaginstructie AANVRAAGINSTRUCTIE Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen: 1. U maakt een profiel aan op www.gahetna.nl, en logt vervolgens in; 2. Via de archiefinventaris (alleen de beschrijvingen met rode nummers) selecteert u het gewenste archiefstuk door op de knop 'Reserveren' te klikken; 3. In het volgende scherm geeft u aan op welke dag u het archiefstuk wilt inzien; 4. Indien u zich bevindt in de studiezaal en een tafelnummer heeft ontvangen kunt u dit nummer vermelden. Als u geen tafelnummer heeft kunt u tafelnummer 777 laten staan; 5. Vervolgens bevestigt u uw reservering door deze te versturen. Citeerinstructie CITEERINSTRUCTIE Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling. VOLLEDIG: Nationaal Archief, Den Haag, Vereeniging van Krankzinnigengestichten, 1918-1955 en Vereniging van Psychiatrische Inrichtingen in Nederland (VPIN), 1956-1974, nummer toegang 2.19.142, inventarisnummer... VERKORT: NL-HaNA, Vereniging Krankzinnigengestichten, 2.19.142, inv.nr....
2.19.142 Vereniging Krankzinnigengestichten 7 Archiefvorming Archiefvorming Geschiedenis van de archiefvormer GESCHIEDENIS VAN DE ARCHIEFVORMER Inleiding INLEIDING Gedurende de Eerste Wereldoorlog werd het duidelijk dat de in Nederland aanwezige psychiatrische inrichtingen steeds moeilijker individueel voor hun belangen op konden komen. Er was schaarste en de prijzen, onder andere voor voeding en brandstoffen, die een steeds grotere kostenpost voor de inrichtingen gingen vormen, maakten ingrijpen noodzakelijk. Op 14 december 1916 werd dan ook op initiatief van ir. J.C.F. Laurillard, van de psychiatrische inrichting "De Brinkgreven" te Deventer, door de oprichting van een voorbereidingscommissie, de eerste aanzet gegeven tot het oprichten van de "Vereeniging van Krankzinnigengestichten". Een andere reden voor het aanzwengelen van de onderlinge contacten waren de ontwikkelingen op het terrein van de geestelijke gezondheidszorg, zowel op theoretisch als op praktisch gebied. Contacten verliepen tot dan toe slechts via persoonlijke ontmoetingen tussen de geneesheren van de diverse stichtingen, of via de vakliteratuur. Het duurde echter nog tot 22 oktober van het jaar 1918, voordat er officieel werd overgegaan tot de oprichting van de genoemde "Vereeniging", waarbij als doelstelling het behartigen van de belangen van de bij haar aangesloten psychiatrische en zwakzinnigeninrichtingen in landelijk verband werd genomen. Tot de eerste zaken waar de vereniging zich mee inliet behoorde het bestuderen van de arbeidsvoorwaarden voor zowel personeel als artsen, die tussen de verschillende inrichtingen sterk verschilden. Als basis voor een gemeenschappelijk optreden diende het elkaar toespelen van de kostprijsberekeningen die in de verschillende inrichtingen gehanteerd werden, hetgeen vermoedelijk in de beginperiode niet zonder enig wantrouwen geschied is. Het waren vooral de financieel-economische aspecten die aanvankelijk de werkzaamheden van de vereniging bepaalden, maar allengs werden ook zaken als de verbetering van de kwaliteit van de krankzinnigenzorg en de opleidingen voor de medewerkers in de geestelijke gezondheidszorg ter hand genomen. Met ingang van 1 januari 1956 werd de naam van de Vereeniging van Krankzinnigengestichten gewijzigd in "Vereniging van Psychiatrische Inrichtingen in Nederland"(VPIN). In de loop van de zestiger jaren bleken tal van zaken in de gezondheidszorg op een breder terrein gecoördineerd te moeten worden, hetgeen voor de VPIN betekende dat men in 1960 samenwerking zocht met de Katholieke Vereniging van Inrichting voor Behandeling en Verpleging van Geestelijk Gestoorden, in de vorm van de Contactcommissie van de VPIN en van de Katholieke Vereniging van Inrichting voor Behandeling en Verpleging van Geestelijk Gestoorden. Toen de stichting "Het Nederlandse Ziekenhuiswezen" en het "Centraal bureau voor het katholieke ziekenhuiswezen" hun krachten bundelden en de "Nationale Ziekenhuisraad" ontstond, werd de samenwerking tussen de VPIN en haar katholieke zusterorganisatie voortgezet in de sectie Psychiatrische Inrichtingen van de "Nationale Ziekenhuisraad". Mede doordat de juridische vorm van deze raad overging van die van stichting in die van vereniging verdween de noodzaak van het lidmaatschap van de VPIN ( in 1968 27 aangesloten inrichtingen, met gezamenlijk 20.000 bedden) voor de aansluiting bij de Ziekenhuisraad. Door deze ontwikkelen werd het mogelijk om over te gaan tot de opheffing van de VPIN, hetgeen op de jaarvergadering van 1971 werd ingeleid door het voorstel om een bijzondere algemene ledenvergadering bijeen te roepen teneinde de VPIN op te heffen. Tot deze vergadering is het blijkens het jaarverslag van de VPIN over de jaren 1970 en 1971 (met een naschrift over de jaren 1972 t/m 1974) niet gekomen.
8 Vereniging Krankzinnigengestichten 2.19.142 Voorzitters VOORZITTERS 1918 D.E. van Lennep 1920 J.J.C. van Dijk 1921 (?) Joh. Krap 1924 (?) J.J.C. van Dijk 1934 dhr. Nivard 1939 B.J.J. Wijkamp 1951 H. Bos Kzn. 1959 Joh. van der Spek 1964 A.R. Jolles (+ 1974) Geschiedenis van het archiefbeheer GESCHIEDENIS VAN HET ARCHIEFBEHEER Het archief van de VPIN en haar voorgangster, de Vereeniging van Krankzinnigengestichten, is in de loop der tijd onder de hoede van de secretarissen en de administrateurs gebleven, en is in de periode voorafgaand aan de in bewaring geving aan de Trimbos-instituut bewaard bij de Willem Arntzstichting. Van de archieven is slechts een gedeelte bewaard gebleven. Zo zijn de verslagen van de ledenvergaderingen slechts aanwezig over de periode 1961-1970 en van de bestuursvergaderingen over de periode 1964-1971. Ook van de correspondentie is veel verloren gegaan, waarbij de mogelijkheid bestaat dat dit ten tijde van de bewaring bij de Willem Arntzstichting gebeurd is, omdat in een aantal dozen waar blijkens de opschriften oorspronkelijk archief van de VPIN in bewaard werd, slechts bescheiden van de Willem Arntzstichting werden aangetroffen. De verwerving van het archief DE VERWERVING VAN HET ARCHIEF Inbewaringgeving van een particulier archief, niet in eigendom verkregen
2.19.142 Vereniging Krankzinnigengestichten 9 Inhoud en structuur van het archief Inhoud en structuur van het archief Inhoud INHOUD Het archief bleek, behoudens enige stukken betreffende het jubileum in 1968, slechts te bestaan uit een aantal series, die slechts een gedeelte van de bestaansperiode van beide verenigingen dekte. Het betrof hierbij de vergaderingen van de leden en het bestuur, enige algemene correspondentie en verslagen van vergaderingen van "Contactcommissie van de VPIN" en van de "Katholieke Vereniging van Inrichting voor Behandeling en Verpleging van Geestelijk Gestoorden" en de "Nationale Ziekenhuisraad, sectie Psychiatrische Inrichtingen" de waarin bestuursleden van de VPIN zitting hadden. Selectie en vernietiging SELECTIE EN VERNIETIGING Gelet op de beperkte omvang van het overgebleven archief (ca. 1 meter) is besloten om niet tot verdere selectie en vernietiging over te gaan. Verantwoording van de bewerking VERANTWOORDING VAN DE BEWERKING De inventarisatie van het archief van de VPIN en haar voorgangster de Vereeniging van Krankzinnigengestichten, heeft plaatsgevonden in de zomer van het jaar 1996 door een medewerker van Proffile BV. Ten behoeve van de inventarisatie is eerst een splitsing gemaakt tussen de archiefbescheiden van de VPIN en die van de Willem Arntzstichting, die zoals reeds beschreven in de "Geschiedenis van het archief" in dozen van het VPIN-archief waren opgeslagen.
10 Vereniging Krankzinnigengestichten 2.19.142 Verwant materiaal Verwant materiaal
2.19.142 Vereniging Krankzinnigengestichten 11 Beschrijving van de series en archiefbestanddelen B E S C H R I J V I N G V A N D E S E R I E S E N A R C H I E F B E S T A N D D E L E N Jaarvergaderingen JAARVERGADERINGEN 1-9 Jaarvergaderingen, verslagen en bijlagen 1962-1969 9 omslagen 1 1962 2 1963 3 1964 4 1965 5 1966 6 1967 7 1968 8 1969 9 1970
12 Vereniging Krankzinnigengestichten 2.19.142 Bestuursvergaderingen BESTUURSVERGADERINGEN 10-18 Vergaderingen van het bestuur, verslagen en bijlagen. 1960, 1964-1971 8 omslagen, 1 stuk 10 5 november 1960, stuk 11 1964 12 1965 13 1966 14 1967 15 1968 16 1969 17 1970 18 1971
2.19.142 Vereniging Krankzinnigengestichten 13 Jaarverslagen JAARVERSLAGEN 19 Jaarverslagen van de Vereeniging van Krankzinnigengestichten 1922-1955 1 omslag Verslagen over 1924 en 1941 ontbreken 20 Jaarverslagen Vereniging van Psychiatrische Inrichtingen in Nederland 1956-1974 1 omslag
14 Vereniging Krankzinnigengestichten 2.19.142 Algemene Correspondentie ALGEMENE CORRESPONDENTIE 21-31 Correspondentie. 1918-1937 11 omslagen 21 1918-1921 22 1922-1923 23 1924 - juni 1925 24 juni 1925-1926 25 1927 26 1928-1930 27 1931-1932 28 1933 29 1934 30 1935 31 1936 - maart 1937 32 Ingekomen stukken 1959 2 stukken 33 Kopieën van uitgaande stukken. nov. 1964 - nov. 1966 1 omslag
2.19.142 Vereniging Krankzinnigengestichten 15 Jubilea JUBILEA 34 Stukken betreffende de organisatie van het jubileumcongres 1968 1 omslag 35 Teksten van lezingen en correspondentie inzake het jubileumcongres 1968 1 omslag 36 Receptieboek jubileumviering. 1968 1 deel 37 Fotoboek, vervaardigd naar aanleiding van de jubileumviering 1968 1 deel
16 Vereniging Krankzinnigengestichten 2.19.142 Contactcommissie van de VPIN en van de Katholieke Vereniging van Inrichting voor Behandeling en Verpleging van Geestelijk Gestoorden CONTACTCOMMISSIE VAN DE VPIN EN VAN DE KATHOLIEKE VERENIGING VAN INRICHTING VOOR BEHANDELING EN VERPLEGING VAN GEESTELIJK GESTOORDEN 38-41 Vergaderingen Contactcommissie, verslagen en bijlagen 1964-1967 4 omslagen 38 1964 39 1965 40 1966 41 1967
2.19.142 Vereniging Krankzinnigengestichten 17 Nationale Ziekenhuisraad, sectie Psychiatrische Inrichtingen NATIONALE ZIEKENHUISRAAD, SECTIE PSYCHIATRISCHE INRICHTINGEN 42-45 Vergaderingen, verslagen en bijlagen 1967-1969 4 omslagen 42 19676 43 jan - aug 1968 44 sept. - dec. 1968 45 1969