Nederlandse Ontwerp norm NEN 7374 Uitloogkarakteristieken - Bepaling van de uitloging van PAK, PCB, OCB en EOX, fenol en creosolen uit poeder- en korrelvormige materialen met een kolomproef - Vaste grond- en steenachtige materialen Publicatie uitsluitend voor commentaar Leaching characteristics - Determination of the leaching of PAH, PCB, OCP and EOX, phenol and cresoles from granular materials with a column test - Solid earthy and stony materials januari 2004 ICS 13.030.10; 91.100.01 Commentaar vóór 1 mei 2004 Zal vervangen NVN 7344:1997 Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst voor netwerkgebruik met NEN is afgesloten. This document may only be used on a stand-alone PC. Use in a network is only permitted when a supplementary license agreement for us in a network with NEN has been concluded. Normcommissie 390 017 "Milieu-aspecten van bouw-, rest-, en afvalstoffen" Apart from exceptions provided by the law, nothing from this publication may be duplicated and/or published by means of photocopy, microfilm, storage in computer files or otherwise, which also applies to full or partial processing, without the written consent of the Netherlands Standardization Institute. The Netherlands Standardization Institute shall, with the exclusion of any other beneficiary, collect payments owed by third parties for duplication and/or act in and out of law, where this authority is not transferred or falls by right to the Reproduction Rights Foundation. Auteursrecht voorbehouden. Behoudens uitzondering door de wet gesteld mag zonder schriftelijke toestemming van het Nederlands Normalisatie-instituut niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van fotokopie, microfilm, opslag in computerbestanden of anderszins, hetgeen ook van toepassing is op gehele of gedeeltelijke bewerking. Het Nederlands Normalisatie-instituut is met uitsluiting van ieder ander gerechtigd de door derden verschuldigde vergoedingen voor verveelvoudiging te innen en/of daartoe in en buiten rechte op te treden, voor zover deze bevoegdheid niet is overgedragen c.q. rechtens toekomt aan de Stichting Reprorecht. Although the utmost care has been taken with this publication, errors and omissions cannot be entirely excluded. The Netherlands Standardization Institute and/or the members of the committees therefore accept no liability, not even for direct or indirect damage, occurring due to or in relation with the application of publications issued by the Netherlands Standardization Institute. Hoewel bij deze uitgave de uiterste zorg is nagestreefd, kunnen fouten en onvolledigheden niet geheel worden uitgesloten. Het Nederlands Normalisatie-instituut en/of de leden van de commissies aanvaarden derhalve geen enkele aansprakelijkheid, ook niet voor directe of indirecte schade, ontstaan door of verband houdend met toepassing van door het Nederlands Normalisatie-instituut gepubliceerde uitgaven. 2004 Nederlands Normalisatie-instituut Postbus 5059, 2600 GB Delft Telefoon (015) 2 690 390, Fax (015) 2 690 190
Inhoud Voorwoord...3 1 Onderwerp en toepassingsgebied...5 2 Normatieve verwijzingen...5 3 Termen en definities...6 4 Beginsel...6 5 Analysemonsters...6 6 Reagentia...6 6.1 Gedemineraliseerd water...6 6.2 Hexaan van analytisch zuivere kwaliteit...6 6.3 Aceton van analytisch zuivere kwaliteit...7 7 Toestellen en hulpmiddelen...7 7.1 Kolom...7 7.2 Afsluiters voor de kolom...7 7.3 Kunstof aanvoerslang...7 7.4 Afvoerslang...7 7.5 Glaswol filter...7 7.6 Nylon filter...7 7.7 Membraanfilters...7 7.8 Voorfilters...7 7.9 Pomp...8 7.10 Opvangflessen...8 7.11 Balans...8 7.12 ph-meter...8 7.13 Geleidbaarheidsmeter...8 7.14 Overdrukfiltratie apparatuur...8 7.15 Koelsysteem...8 8 Werkwijze...8 8.1 Eluaatmonsters...8 8.2 De kolomproef...9 8.2.1 Stap 1...9 8.2.2 Stap 2...11 8.3 Extractie en analyse...12 9 Berekening...12 10 Verslag...13 Bijlage A (informatief) Verschillen tussen NVN 7344, NEN 7373 en NEN 7374...14 Bijlage B (informatief) Validatie van de kolomproef...16 Bijlage C (informatief) Bepaling van de relatieve uitloging in de kolomproef...19 Bijlage D (informatief) Informatieve verwijzingen en literatuuroverzicht...20 2
Voorwoord Voor de bepaling van de diverse aspecten van het uitlooggedrag (de uitloogkarakteristieken) van vaste grond- en steenachtige materialen moet een reeks van stappen worden doorlopen, te weten monsterneming, monstervoorbehandeling, bepaling van de uitloogkarakteristieken, ontsluiting en chemische analyse van de vaste stof, respectievelijk het eluaat. Per stap is/wordt één overkoepelende norm opgesteld, waarin de wijze van uitvoering van de stap is vastgelegd en algemene aanwijzingen worden gegeven. Hierin wordt de samenhang gegeven tussen alle onder die stap vallende normen met elk een specifiek toepassingsgebied. Voor de bepaling van de uitloogkarakteristieken moeten de algemene aanwijzingen, respectievelijk de specifieke normen waarnaar wordt verwezen, in een goede onderlinge samenhang worden gevolgd. De algemene aanwijzingen voor de keuze en de toepasbaarheid van proeven ter bepaling van de uitloogkarakteristieken worden beschreven in een koepelnorm met algemene aanwijzingen voor karakteriseringsproeven 1). Daarin wordt onder meer aangegeven voor welk type materialen, respectievelijk voor welke componenten, de voorliggende norm kan worden gehanteerd. In de koepelnorm zal onder meer naar de verschillende typen uitloogproeven worden verwezen, waaronder een aantal kolomproeven, waarmee de voor uitloging beschikbare fractie, als functie van de verhouding tussen vloeistof en vaste stof (de LSwaarde), wordt bepaald over een traject van 0,1 l per kg droge stof tot en met 10 l per kg droge stof. De LSwaarde kan aan een tijdschaal worden gerelateerd, zodat op grond van de resultaten van deze kolomproeven een oordeel kan worden gevormd over de tijdsafhankelijkheid van de uitloging van een korrelvormig materiaal onder praktijkomstandigheden. Een kolomproef voor de bepaling van de uitloging van anorganische componenten is in NEN 7373 beschreven; Ontw. NEN 7374 beschrijft een daarmee vergelijkbare kolomproef voor de organische componenten PAK, PCB, OCB, EOX, fenol en cresolen. De belangrijkste verschillen tussen NEN 7373 en Ontw. NEN 7374 worden in bijlage A toegelicht. Voor de bepaling van de uitloging van organische componenten uit bouwmaterialen en afvalstoffen was in 1997 al een kolomproef volgens NVN 7344 ontwikkeld. Omdat momenteel in het kader van de Europese harmonisatie door CEN/TC 292 normen voor kolomproeven voor afvalstoffen worden ontwikkeld, zal NVN 7344 niet meer worden herzien. Mogelijk zal NVN 7344 te zijner tijd worden vervangen door één of meer door CEN/TC 292 ontwikkelde normen. De belangrijkste verschillen tussen NVN 7344 en Ontw. NEN 7374 worden eveneens in bijlage A toegelicht. De normen die de diverse aspecten van het uitlooggedrag beschrijven, worden gefaseerd uitgewerkt en gepubliceerd. Dit houdt onder meer in, dat bij het verschijnen van Ontw. NEN 7374 een deel van de overige normen nog niet als ontwerp of als norm is verschenen. Gebruikers van Ontw. NEN 7374 zullen voor de ontbrekende aspecten zelf een keuze maken uit de te hanteren methoden. Daarbij kan overigens gebruik worden gemaakt van de in bijlage D vermelde normen en overige publicaties die in het onderhavige kader zijn gepubliceerd. De genummerde hoofdstukken zijn normatief met uitzondering van de passages die met het kopje 'OPMERKING' zijn gemarkeerd; de bijlagen zijn informatief. Dit normontwerp is opgesteld door normsubcommissie 390 017 02 "Uitloogkarakteristieken van bouw-, rest- en afvalstoffen". Deze commissie werkt onder verantwoordelijkheid van normcommissie 390 017 Milieu-aspecten van bouw-, rest- en afvalstoffen. Bij het uitbrengen van dit ontwerp waren deze commissies als volgt samengesteld: Normcommissie 390 017 "Milieu-aspecten van bouw-, rest- en afvalstoffen" (december 2003): H.J. Beltman (voorzitter) F.J.M. Bakker J.W. van den Berg J.G. Ten Wolde Mw. J.M. Dorival K + V Organisatie adviesbureau BV, Arnhem Nederlands Forensisch Instituut, Rijswijk Vliegasunie, De Bilt Reststoffenunie, Nieuwegein Ministerie van VROM, Den Haag 1) De koepelnorm is op het moment dat dit voorwoord is geschreven in ontwikkeling. 3
R.T. Eikelboom G.J. de Groot M. de Groot B. van Roosmalen J. Keijzer P.A. Lanser J. Schreurs H.A. v.d. Sloot R. Smits E. Vega E.M. van der Wal E. Schokker P. Broere I. Ferro(secretaris) Ministerie van VROM, Den Haag Ytong Nederland BV, Gorinchem DHV Milieu & Infrastructuur BV, Amersfoort Betonplatform, Driebergen Kiwa NBV, Rijswijk NVTB, Den Haag Schreurs Milieuconsult, Weert Energieonderzoek Centrum Nederland, Petten Rijkswaterstaat DWW, Delft CUR, Gouda Provincie Zuid-Holland, Den Haag VvAV, Utrecht BRBS, Houten Nederlands Normalisatie-instituut, Delft Normsubcommissie 390 017 02 "Uitloogkarakteristieken van bouw-, rest- en afvalstoffen" (december 2003): H.A. van der Sloot (voorzitter) N. van den Berg R.T. Eikelboom C.H.J. Elzenga R.J.J. van Heijningen M. van Kampen J. Keijzer Mw. M. Ketelaars E. Croin F.J.M. Lamers E. Mulder E.W. van Ommeren J. Schreurs J. Steketee A.J. Vos R. Wismeijer I. Ferro (secretaris) Energieonderzoek Centrum Nederland, Petten KOAC WMD, Vught Ministerie van VROM, Den Haag Kiwa NV, Rijswijk Van Heijningen Energie- en Milieuadvies, BV, Punthorst Pelt en Hooykaas BV, Rotterdam Kiwa N.V. Rijswijk Rijkswaterstaat, Delft Alcontrol, Rotterdam KEMA. Arnhem TNO-MEP, Apeldoorn Technisch Centrum voor de Keramische Industrie, De Steeg Schreurs Milieuconsult, Weert Tauw BV, Deventer Provincie Zeeland, Middelburg NOVEM BV, Utrecht Nederlands Normalisatie-instituut, Delft Commentaar op dit normontwerp is van harte welkom. Stuur dit vóór 1 mei 2004 naar het Nederlands Normalisatie-instituut NEN, Postbus 5059, 2600 GB Delft fax: 015-2690 190 milieu@nen.nl Exemplaren van dit normontwerp zijn tegen vergoeding bij NEN verkrijgbaar. 4
Uitloogkarakteristieken Bepaling van de uitloging van PAK, PCB, OCB, EOX, fenol en cresolen uit poeder- en korrelvormige materialen met een kolomproef Vaste grond- en steenachtige materialen 1 Onderwerp en toepassingsgebied Deze norm beschrijft een kolomproef voor de bepaling van de uitloging van de organische componenten PAK, PCB, OCB, EOX, fenol en cresolen uit vaste grond- en steenachtige materialen als functie van de LSwaarde, over een traject van 0,1 l per kg droge stof tot en met 10 l per kg droge stof. Voor een specificatie van de materialen waarmee ervaring is opgedaan met de uitvoering van een vergelijkbare kolomproef en/of waarvoor de toepasbaarheid van die kolomproef is getoetst in een ringonderzoek en waarvan de precisie in termen van herhaalbaarheid en reproduceerbaarheid is beschreven, wordt verwezen naar bijlage B van deze norm en de RIVM-publicaties genoemd in bijlage D van dit normontwerp. Dit normontwerp heeft betrekking op de afgifte in water van één of meer componenten uit de volgende matig-vluchtige organische groepen of verbindingen: polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK); organochloor-bestrijdingsmiddelen (OCB ) en polychloor-bifenylen (PCB); met aceton en petroleumether extraheerbare organohalogeenverbindingen (EOX); fenol; cresolen (o-cresol, m-cresol en p-cresol). OPMERKING 1 Voor het bepalen van de uitloging uit vaste grondachtige bouwmaterialen en afvalstoffen als functie van de LS-waarde wordt in NEN 7340 verwezen naar twee methoden met elk een eigen gebied van LS-waarden. De kolomproef volgens NEN 7343, respectievelijk NVN 7344, bestrijkt (evenals dit normontwerp) de LS-waarden van 0,1 l per kg droge stof tot en met 10 l per kg droge stof; de cascadeproef volgens NEN 7349, respectievelijk NVN 7350, is bedoeld voor LS-waarden van 20 l per kg droge stof tot en met 100 l per kg droge stof. In de 7370-reeks zijn geen met NEN 7349, respectievelijk NVN 7350, vergelijkbare cascadeproeven opgenomen omdat daaraan in de praktijk te weinig behoefte blijkt te bestaan. OPMERKING 2 Dit normontwerp is in deze vorm beslist niet geschikt voor de bepaling van de uitloging van minerale olie en vluchtige verbindingen, zoals benzeen, ethylbenzeen, tolueen en xylenen (BETX). 2 Normatieve verwijzingen De volgende normatieve documenten bevatten bepalingen die, doordat ernaar wordt verwezen, tevens bepalingen van deze norm zijn. Op het ogenblik van publicatie van de onderhavige norm waren de vermelde versies van kracht. Alle normatieve documenten kunnen echter worden herzien; partijen die overeenkomsten sluiten op basis van deze norm wordt daarom aanbevolen na te gaan of het mogelijk is, de meest recente versie van de onderstaande normatieve documenten toe te passen. NEN 1047:1967 Receptbladen voor de statistische verwerking van waarnemingen NVN 7313:1995 Uitloogkarakteristieken van vaste grond- en steenachtige bouw-materialen en afvalstoffe Monstervoorbehandeling Monster-voorbehandeling voor de bepaling van het uitlooggedrag en het gehalte van organische componenten NEN 7360:1997 Uitloogkarakteristieken van vaste grond- en steenachtige bouwmaterialen en afvalstoffen Termen en definities 5
3 Termen en definities Voor de definities van de in deze norm gehanteerde termen wordt verwezen naar NEN 7360. 4 Beginsel Deze kolomproef heeft als doel de uitloging van componenten uit de organische groepen PAK, PCB, OCB, EOX, fenol en cresolen uit vaste steen- en grondachtige materialen onder aërobe omstandigheden te simuleren als functie van de LS-waarde over een traject van 0,1 l per kg droge stof tot en met 10 l per kg droge stof. In de kolomproef wordt het te onderzoeken materiaal in een verticaal opgestelde kolom van onderen uit doorgestroomd met de uitloogvloeistof (gedemineraliseerd ph-neutraal water), waarbij na doorstroming van vaste hoeveelheden uitloogvloeistof de concentraties van de uitgeloogde componenten in het eluaat worden gemeten. De ph-waarde van het eluaat wordt opgelegd door het materiaal zelf. Op basis van de resultaten van de kolomproef kan zowel per opgevangen fractie als cumulatief de emissie (uitgeloogde hoeveelheid) van elke geanalyseerde component worden berekend. OPMERKING In het verleden moesten de kolomproeven volgens NEN 7343 en NVN 7344 worden uitgevoerd met gedemineraliseerd water dat was aangezuurd met salpeterzuur tot ph = 4 ± 0,1. De wijziging van de ph van de uitloogvloeistof in ph-neutraal is doorgevoerd uit het oogpunt van harmonisatie binnen Europa en wordt in [10] en [11] nader toegelicht. De aanpassing van de ph heeft voor de anorganische componenten geen merkbare invloed op de resultaten van de proef en naar verwachting evenmin voor de organische componenten, maar dit laatste is niet expliciet onderzocht. 5 Analysemonsters Voor het uitvoeren van de kolomproef in enkelvoud is ten minste 0,5 l analysemonster nodig, waarvan het droge-stofgehalte ds bekend is en waarvan ten minste 95 % (m/m) (droge stof) van de deeltjes kleiner is dan 4 mm. OPMERKING 1 Voor de monsterneming van vaste grond- en steenachtige materialen voor uitloogproeven zijn normen beschikbaar. Geadviseerd wordt gebruik te maken van de werkwijzen als beschreven in NEN 7300. OPMERKING 2 Indien het monster waaruit het analysemonster wordt verkregen een voorbehandeling moet ondergaan, wordt geadviseerd gebruik te maken van de werkwijzen als beschreven in NEN 7310. Indien het monster niet wordt voorbehandeld conform H8 Werkwijze dan moet het droge-stofgehalte ds van het analysemonster worden bepaald aan een separaat deelmonster dat is gedroogd bij (105 ± 5) C volgens NVN 7313. In dat geval wordt de ds gesteld op 1. 6 Reagentia De hierna genoemde reagentia moeten voor gebruik zijn gecontroleerd op goede werking en afwezigheid van storende componenten die het resultaat van de proef kunnen beïnvloeden. 6.1 Gedemineraliseerd water Gedemineraliseerd water met een geleidbaarheid van ten hoogste 1 µs/cm met salpeterzuur van analytisch zuivere kwaliteit aangezuurd tot ph = 4. 6.2 Hexaan van analytisch zuivere kwaliteit Hexaan van analytisch zuivere kwaliteit. 6
6.3 Aceton van analytisch zuivere kwaliteit Aceton van analytisch zuivere kwaliteit. 7 Toestellen en hulpmiddelen De hierna genoemde toestellen en hulpmiddelen moeten voor gebruik zijn gecontroleerd op goede werking en afwezigheid van storende elementen die het resultaat van de proef kunnen beïnvloeden. De onder 7.11, 7.12 en 7.13 genoemde toestellen moeten tevens zijn gekalibreerd volgens de genoemde methoden. 7.1 Kolom Kolom met een binnenmiddellijn van (5 ± 0,5) cm en een vulbare hoogte van ten minste viermaal de binnenmiddellijn, gemaakt van borosilicaatglas en omwikkeld met aluminiumfolie. 7.2 Afsluiters voor de kolom Afsluiters voor de kolom (7.1), gemaakt van polychloortrifluorethyleen (PCTFE, bijvoorbeeld KEL-F of vergelijkbare kwaliteit), waarin een filter (7.5 of 7.6) kan worden aangebracht. 7.3 Aanvoerslang Aanvoerslang van kunststof. 7.4 Afvoerslang Afvoerslang van ethyleentetrafluoroethyleen (ETFE, bijvoorbeeld Tefzel of vergelijkbare kwaliteit) met een lengte van ten hoogste 30 cm. OPMERKING De afvoerslang behoort van ETFE te zijn en niet langer dan noodzakelijk om adsorptie van organische componenten zoveel mogelijk te voorkomen; aan de aanvoerslang worden geen nadere materiaaleisen gesteld. 7.5 Glaswol filter Niet eerder gebruikt filter van glaswol (extra fijn, bijvoorbeeld Rhenova of vergelijkbare kwaliteit) met een middellijn van 50 mm (0,3 g). 7.6 Nylon filter Niet eerder gebruikt filter van nylon met een poriëngrootte van 10 µm met een middellijn van 50 mm. 7.7 Membraanfilters Niet eerder gebruikte membraanfilters met een poriëngrootte van 0,45 µm (bijvoorbeeld Schleicher & Schuell RC55 of vergelijkbare kwaliteit). 7.8 Voorfilters Voorfilters voor de filtratieopstelling (7.14) van glasfiber met een poriëngrootte tussen 0,75 µm en 1,5 µm (bijvoorbeeld nr. 8 Schleicher & Schuell of vergelijkbare kwaliteit). 7
7.9 Pomp Pomp met een instelbare en afleesbare capaciteit tussen 0 ml/h en 50 ml/h. 7.10 Opvangflessen Donker gekleurde en afsluitbare opvangflessen van borosilicaatglas van 0,25 l, 0,5 l, 1 l en 5 l, voorzien van schroefdop met PTFE-inleg. 7.11 Balans Balans met een meetbereik tot ten minste 1000 g en een meetnauwkeurigheid beter dan ± 1 g. 7.12 ph-meter Volgens NEN 6411 gekalibreerde ph-meter, met een meetnauwkeurigheid beter dan ± 0,05 ph-eenheden. 7.13 Geleidbaarheidsmeter Volgens NEN-ISO 7888 gekalibreerde geleidbaarheidsmeter, met een meetnauwkeurigheid beter dan ± 1 %. 7.14 Overdrukfiltratieapparatuur Overdrukfiltratieapparatuur van ongecoat RVS, zonder kunststof onderdelen. 7.15 Koelsysteem Koelsysteem voor het koelen van de opvangfles tijdens de proef tot een temperatuur die mag variëren tussen 0 C en 5 C. 8 Werkwijze De uitloging als functie van de LS-waarde wordt bepaald door achtereenvolgens: de eisen aan de te analyseren eluaatmonsters vast te stellen volgens 8.1; de kolomproef uit te voeren volgens 8.2; het eluaat te extraheren en te analyseren volgens 8.3; de berekening uit te voeren volgens hoofdstuk 9. 8.1 Eluaatmonsters Bepaal de hoeveelheid eluaat die nodig is voor extractie en analyse van de uitgeloogde componenten en bepaal de wijze waarop de eluaatmonsters moeten worden bewaard volgens de navolgende procedure: a) ga eerst na hoeveel, voor welke componenten en volgens welke methoden de extracties en analyses moeten worden uitgevoerd; b) ga na voor welke componenten het eluaat moet worden geconserveerd en op welke wijze; 8
c) bepaal aan de hand van het voorgaande voor elke te analyseren component de minimaal noodzakelijke hoeveelheid eluaat, de toe te passen extractievloeistof en de wijze waarop de eluaatmonsters moeten worden geconserveerd en bewaard. OPMERKING 1 Om veranderingen in het eluaat door fysische, chemische of biologische reacties te voorkomen, behoren de eluaatmonsters zo goed mogelijk te worden geconserveerd en bewaard. Voor monsters van oppervlaktewater en afvalwater zijn daartoe richtlijnen ontwikkeld in NEN-EN-ISO 5667-3. Voor het conserveren en bewaren van eluaten behoort gebruik gemaakt te worden van deze richtlijnen. Daarnaast wordt geadviseerd gebruik te maken van de aanwijzingen uit het project Bewerkingsprocedure organische eluaten (ANVM-238 [12]). OPMERKING 2 Indien de hoeveelheid eluaat uit de eerste fractie van de kolomproef niet toereikend is voor het analyseren van alle te bepalen componenten volgens de daarbij geselecteerde analysemethoden, moet de kolomproef meervoudig worden uitgevoerd. 8.2 De kolomproef Deze kolomproef wordt in 6 stappen uitgevoerd bij een temperatuur die mag variëren tussen 18 C en 22 C. 8.2.1 Stap 1 Spoel de kolom (7.1), de afsluiters (7.2), de aan- en afvoerslangen (7.3 en 7.4), de voorfilters (7.8) en de opvangflessen (7.10) voor de aanvang van de proef met hexaan (6.2) en aceton (6.3) en spoel na met water (6.1). OPMERKING 1 De filters van glaswol (7.5) en nylon (7.6) en de membraanfilters (7.7) worden niet gespoeld. Uitgegaan wordt van niet eerder gebruikte filters. Breng aan de onderzijde van de kolom een afsluiter met een filter van glaswol (7.5) of nylon (7.6) aan en aan de bovenzijde van de kolom een afsluiter voorzien van een glaswolfilter (7.5), om meespoelen van fijne deeltjes met het eluaat te voorkomen. De afsluiters moeten zo zijn aangebracht dat de vloeistofstroom niet om het filter heen kan gaan en dat geen open ruimte boven het materiaal achterblijft. Weeg de kolom, inclusief afsluiters en de daarin aangebrachte filters tot op 1 g nauwkeurig (zonder aan- en afvoerslangen). Vul de kolom met het analysemonster (5) tot een bedhoogte van ten minste viermaal de binnenmiddellijn van de kolom. Indien het te onderzoeken materiaal droog en poedervormig is, moet het analysemonster vooraf worden bevochtigd met een bekende hoeveelheid water (6.1). Bepaal of bereken het droge-stofgehalte van het aldus bevochtigde materiaal. OPMERKING 2 Bij zeer droge materialen kunnen tijdens de kolomproef gemakkelijk preferente doorstroomkanalen ontstaan. Ervaring leert dat dit in het algemeen niet optreedt indien het analysemonster ca. 10 % vocht bevat. Tijdens het vullen moet zorg worden gedragen voor een goede pakking in de kolom. Vul daartoe de kolom laagsgewijs in lagen van ca. 5 cm. Verdicht elke laag afzonderlijk door een valgewicht van ca. 200 g viermaal vanaf een hoogte van ca. 20 cm op het materiaal te laten vallen. Weeg de aldus gevulde kolom tot op 1 g nauwkeurig (zonder aan- en afvoerslangen). Bepaal de droge massa van het analysemonster in de kolom volgens: waarin: m 0 = m ds (1) m 0 m is de massa van het analysemonster in de kolom, in kg droge stof; is de door verschilweging bepaalde hoeveelheid analysemonster, in kg; ds is het droge-stofgehalte (m/m) van het analysemonster in de kolom bepaald volgens NVN 7313. 9
Bestelformulier Stuur naar: NEN Standards Products & Services t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer 10214 2600 WB Delft Ja, ik bestel NEN Standards Products & Services Postbus 5059 2600 GB Delft Vlinderweg 6 2623 AX Delft T (015) 2 690 390 F (015) 2 690 271 www.nen.nl/normshop ex. NEN 7374:2004 Ontw. nl Uitloogkarakteristieken - Bepaling van de uitloging van PAK, PCB, OCB en EOX, fenol en creosolen uit poeder- en korrelvormige materialen met een kolomproef - Vaste grond- en steenachtige materialen 23.50 Wilt u deze norm in PDF-formaat? Deze bestelt u eenvoudig via www.nen.nl/normshop Gratis e-mailnieuwsbrieven Wilt u op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen op het gebied van normen, normalisatie en regelgeving? Neem dan een gratis abonnement op een van onze e-mailnieuwsbrieven. www.nen.nl/nieuwsbrieven Gegevens Bedrijf / Instelling T.a.v. O M O V E-mail Klantnummer NEN Uw ordernummer BTW nummer Postbus / Adres Postcode Plaats Telefoon Fax Factuuradres (indien dit afwijkt van bovenstaand adres) Postbus / Adres Postcode Plaats Datum Handtekening Retourneren Fax: (015) 2 690 271 E-mail: klantenservice@nen.nl Post: NEN Standards Products & Services, t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer 10214, 2600 WB Delft (geen postzegel nodig). Voorwaarden De prijzen zijn geldig tot 31 december 2016, tenzij anders aangegeven. Alle prijzen zijn excl. btw, verzend- en handelingskosten en onder voorbehoud bij o.m. ISO- en IEC-normen. Bestelt u via de normshop een pdf, dan betaalt u geen handeling en verzendkosten. Meer informatie: telefoon (015) 2 690 391, dagelijks van 8.30 tot 17.00 uur. Wijzigingen en typefouten in teksten en prijsinformatie voorbehouden. U kunt onze algemene voorwaarden terugvinden op: www.nen.nl/leveringsvoorwaarden. Normalisatie: de wereld op één lijn. preview - 2016