Nederlandse Ontwerp praktijkrichtlijn NPR 5313-3-1 Computerruimtes en datacenters - Deel 3-1: Eisen en classificatie - Beschikbaarheid Publicatie uitsluitend voor commentaar Computer rooms and data centres - Part 3-1: Requirements and classification - Availability april 2013 ICS 35.020; 35.160; 91.040.20; 91.140.30 Commentaar vóór 2013-06-01 Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst voor netwerkgebruik met NEN is afgesloten. This document may only be used on a stand-alone PC. Use in a network is only permitted when a supplementary license agreement for us in a network with NEN has been concluded. Normcommissie 381 888 Computerruimtes en datacenters THIS PUBLICATION IS COPYRIGHT PROTECTED DEZE PUBLICATIE IS AUTEURSRECHTELIJK BESCHERMD Apart from exceptions provided by the law, nothing from this publication may be duplicated and/or published by means of photocopy, microfilm, storage in computer files or otherwise, which also applies to full or partial processing, without the written consent of the Netherlands Standardization Institute. The Netherlands Standardization Institute shall, with the exclusion of any other beneficiary, collect payments owed by third parties for duplication and/or act in and out of law, where this authority is not transferred or falls by right to the Reproduction Rights Foundation. Auteursrecht voorbehouden. Behoudens uitzondering door de wet gesteld mag zonder schriftelijke toestemming van het Nederlands Normalisatie-instituut niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van fotokopie, microfilm, opslag in computerbestanden of anderszins, hetgeen ook van toepassing is op gehele of gedeeltelijke bewerking. Het Nederlands Normalisatie-instituut is met uitsluiting van ieder ander gerechtigd de door derden verschuldigde vergoedingen voor verveelvoudiging te innen en/of daartoe in en buiten rechte op te treden, voor zover deze bevoegdheid niet is overgedragen c.q. rechtens toekomt aan de Stichting Reprorecht. Although the utmost care has been taken with this publication, errors and omissions cannot be entirely excluded. The Netherlands Standardization Institute and/or the members of the committees therefore accept no liability, not even for direct or indirect damage, occurring due to or in relation with the application of publications issued by the Netherlands Standardization Institute. Hoewel bij deze uitgave de uiterste zorg is nagestreefd, kunnen fouten en onvolledigheden niet geheel worden uitgesloten. Het Nederlands Normalisatie-instituut en/of de leden van de commissies aanvaarden derhalve geen enkele aansprakelijkheid, ook niet voor directe of indirecte schade, ontstaan door of verband houdend met toepassing van door het Nederlands Normalisatie-instituut gepubliceerde uitgaven. 2013 Nederlands Normalisatie-instituut Postbus 5059, 2600 GB Delft Telefoon (015) 2 690 390, Fax (015) 2 690 190
Inhoud Voorwoord... 3 1 1.1 1.2 2 3 3.1 3.2 4 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 Onderwerp en toepassingsgebied... 4 Onderwerp... 4 Toepassingsgebied... 4 Verwijzingen... 5 Termen, definities en afkortingen... 6 Termen en definities... 6 Afkortingen... 11 Introductie van beschikbaarheid... 12 Inleiding... 12 Doelstellingen... 12 Installaties en falen... 12 Omgaan met risico... 13 Afspraken, toezicht... 13 5 Uitgangspunten voor eisen aan en classificatie van beschikbaarheid... 14 5.1 Risicomanagement... 14 5.2 Informatiemanagement... 14 5.3 Beschikbaarheidszone... 14 5.4 Bedrijfsvoering... 14 5.5 Commissioning... 14 6 6.1 6.2 6.3 Berekenen van beschikbaarheid... 15 Inleiding... 15 Analysemethoden... 15 Benodigde gegevens... 15 7 Selecteren van geclassificeerd technisch concept... 16 7.1 Selecteren van concept... 16 7.2 Klasse F0... 16 7.3 Klasse F1... 17 7.4 Klasse F2... 17 7.5 Klasse F3... 18 7.6 Klasse F4... 18 8 Afspraken beschikbaarheid in SLA... 19 8.1 Afspreken... 19 8.2 Meetperiode... 19 8.3 Onderbrekingen... 19 8.4 Nauwkeurigheid... 19 8.5 Werking, functioneren... 19 8.6 en, SMART... 20 Bijlage A ANSI BICSI identificatie- en classificatieproces... 21 Bijlage B en van technische concepten F1 F4... 24 Biblografie... 29 2
Voorwoord In de serie Nederlandse praktijkrichtlijnen verschijnen publicaties van informatief karakter, zoals toelichtingen op normen, constructieve mogelijkheden, werkmethoden en fabricagegegevens. Aan deze publicaties mag geen normatieve waarde worden toegekend. Dit ontwerp is opgesteld door de normcommissie 381 888 Computerruimtes en datacenters. Op het ogenblik van publicatie van dit ontwerp was de commissie als volgt samengesteld: J. Gadellaa (voorzitter) Strukton Worksphere, Utrecht B. van Asten Remtech Nederland, Almkerk J. Bloem TelecityGroup Netherlands B.V., Amsterdam M. de Boer Wagner Nederland B.V., Utrecht J.H. den Boer Hi-safe systems, Dordrecht J. den Boer KEMA, Arnhem H. Hekman Kannegieter, Amersfoort A.A.J. Hiddink Rittal B.V., Zevenaar E. Hogenbirk APAC Airconditioning B.V., Utrecht F. van Hijum Lasent B.V., Purmerend K. Loer TCN Data Hotels, Groningen P. Matlung Grontmij, Amersfoort N. van der Pas Aegide/Minkels, Veghel E. Raben Rittal B.V., Zevenaar E. Taen ICTroom Company B.V., Lijnden E. Taling Datwyler Cables GmbH, Dronten J. Verheij Defensie/IVENT, Maassluis J.M. Wiersma A.E. van Bergeijk (secretaris) EvoSwitch, Haarlem NEN, Delft Commentaar op dit ontwerp kan vóór 2013-06-01 worden ingediend via www.normontwerpen.nen.nl. 3
Computerruimtes en datacenters Deel 3-1: Eisen en classificatie Beschikbaarheid 1 Onderwerp en toepassingsgebied 1.1 Onderwerp NPR 5313-3-1 geeft aanwijzingen ten aanzien van eisen aan en classificatie van beschikbaarheid. De volgende aspecten komen hierbij aan bod: introductie van beschikbaarheid; uitgangspunten voor het opstellen van eisen aan en classificatie van beschikbaarheid; berekenen van beschikbaarheid; selecteren van geclassificeerde technisch concept; afspraken, beschikbaarheid in SLA. 1.2 Toepassingsgebied NPR 5313-3-1 is te gebruiken door eigenaren, managers, adviseurs, architecten en ontwerpers van computerruimtes en datacenters. Met behulp van een zelfde terminologie kunnen zij eenduidig hun zorgen verwoorden en hun ambities en wensen kenbaar maken ten aanzien van beschikbaarheid die hierdoor kunnen worden vertaald in een programma van eisen (PvE). Aanbiedingen gericht op functionaliteit van een computerruimte of datacenter kunnen hiermee eenduidig met elkaar worden vergeleken. NPR 5313 is te gebruiken voor zaken zoals: business, strategie, bedrijfsmodel en beleid; faciliteiten en infrastructuur van een gebouw; bedrijfsprocessen, bedrijfsgegevens en informatiehuishouding; ICT-toepassingen, automatisering, operatie en beheer. Afbakening Het overdrachtspunt van verantwoordelijkheid voor beschikbaarheid van IT-apparatuur ligt op het vlak tussen faciliteiten en infrastructuren en de hierop aangesloten IT-apparatuur. Beschikbaarheid kan ook worden beïnvloed door de netwerk- en telecommunicatieapparatuur, de software of de keuze voor virtualisatie en/of meerdere computerruimtes of datacenters. De invloed van aangesloten IT-apparatuur en programmatuur op de beschikbaarheid van applicaties valt buiten NPR 5313-3-1. 4
2 Verwijzingen De volgende documenten waarnaar is verwezen zijn onmisbaar voor de toepassing van dit document. Bij gedateerde verwijzingen is alleen de aangehaalde versie van toepassing. Bij ongedateerde verwijzingen is de laatste versie van het document (met inbegrip van wijzigings- en correctiebladen) waarnaar is verwezen van toepassing NEN 10050-191 Internationale elektrotechnische woordenlijst Hoofdstuk 191: Betrouwbaarheid en kwaliteit van dienstverlening NPR 5313-2-0 Computerruimtes en datacenters Deel 2-0: Bedrijfsvoering Agenda voor strategisch management (in voorbereiding) NEN-EN 50126-1 NEN-EN 50160 NEN-EN 50600-1 NEN-EN 50173:reeks NEN-EN-IEC 60300-1 NEN-EN-IEC 61000-4-30 NEN-EN-IEC 61000-6-1 Railway applications - The Specification and Demonstration of Reliability, Availability, Maintainability and Safety (RAMS) - Part 1: Generic RAMS process (in voorbereiding) Spanningskarakteristieken in openbare elektriciteitsnetten Data centre facilities and infrastructures Part 1: General concepts Information technology Generic cabling systems Dependability management - Part 1: Dependability management systems Electromagnetic compatibility (EMC) Part 4-30: Testing and measurement techniques Power quality measurement methods Electromagnetic compatibility (EMC) - Part 6-1: Generic standards - Immunity for residential, commercial and light-industrial environments NEN-EN-IEC 61000-6-2 Electromagnetic compatibility (EMC) - Part 6-2: Generic standards - Immunity for industrial environments NEN-EN-IEC 61000-6-3 NEN-EN-IEC 61000-6-4 NEN-EN-IEC 61025 NEN-EN-IEC 62040-3 NEN-EN-IEC 62305-3 NEN-EN-IEC 62305-4 NEN-EN-IEC 62502 NEN-ISO/IEC 8802-3 NEN-ISO/IEC 27000 NEN-ISO/IEC 27001 Electromagnetic compatibility (EMC) - Part 6-3: Generic Standards - Emission standard for residential, commercial and light-industrial environments Electromagnetic compatibility (EMC) - Part 6-4: Generic standards - Emission standard for industrial environments Fault Tree Analysis (FTA) Ononderbroken voedingen Deel 3: Methode voor de specificatie van de prestatie- en beproevingseisen (IEC 62040-3:2011,IDT) Bliksembeveiliging Deel 3: Fysieke schade aan objecten en letsel aan mens en dier Bliksembeveiliging - Deel 4: Elektrische en elektronische systemen in objecten Analysetechnieken met betrekking tot betrouwbaarheid Analyse van de gebeurtenissenboom (ETA) (IEC 62502:2010,IDT) Informatietechnologie - Telecommunicatie en informatie-uitwisseling tussen systemen - Lokale en stedelijke netwerken - Specifieke eisen - Deel 3: Carrier sense multiple access met waarneming van botsingen (CSMA/CD) toegangsmethode en specificatie van de fysieke laag Information technology Security techniques Information security management systems Overview and vocabulary Informatietechnologie Beveiligingstechnieken Managementsystemen voorinformatiebeveiliging Eisen 5
NEN-ISO/IEC 27005 NEN-ISO/IEC 27031 Information technology Security techniques Information security management systems Information Security Risk Management Information technology Security techniques Guidelines for information and communication technology readiness for business continuity NPR-IEC/TR 61000-5-2 CCV-IBB VRKI 2012 BICSI 002 062010 Elektromagnetische compatibiliteit (EMC) Deel 5: Installatie- en mitigatierichtlijnen Sectie 2: Aarding en bekabeling Model voor Integrale Brandveiligheid Bouwwerken Verbeterde risicoklassenindeling (VRKI 2012) voor woningen en bedrijven Data Center Design and Implementation Best Practices ANSI/TIA 942 ASHRAE TC 9.9 WP#2011 ASHRAE TC 9.9 WP#2011 Telecommunications. Infrastructure Standard for Data Centers Thermal Guidelines for Dataprocessing Environments Expanded Data Center Classes and Usage Guidance Particulate and Gaseous Contamination in Datacom Environments 3 Termen, definities en afkortingen 3.1 Termen en definities Voor de toepassing van dit document gelden de volgende termen en definities. 3.1.1 actor natuurlijk persoon of rechtspersoon in een procesgebonden rol 3.1.2 bedrijfsmodel model van bepaalde aspecten van een organisatie 3.1.3 bedrijfsvoering sturing en beheersing van zowel alle primaire als alle ondersteunende processen binnen een organisatie OPMERKING Bedrijfsvoering heeft betrekking op alle levensfasen, processen en taken gedurende de levensduur van een computerruimte of datacenter. 3.1.4 beschikbaarheid availability uptime hoeveelheid tijd per jaar of een percentage van het aantal uren in een jaar, waarbij de faciliteiten en infrastructuren van een datacenter, computerruimte of een zone beschikbaar zijn [Afgeleid van NEN 10050-191] 6
3.1.5 beschikbaarheidsbeheer availability management ervoor zorgen dat de aangeboden diensten beschikbaar zijn voor de klant OPMERKING 1 Diensten van een computercentrum of datacenter zijn het leveren van energievoorziening, klimaatbeheersing, datacommunicatie-kabelinfrastructuur, brandbeveiliging en inbraakbeveiliging, en bouwkundige voorzieningen. OPMERKING 2 Het is van belang dat wordt uitgegaan van de klant. De klant ervaart dat een dienst niet beschikbaar is als hij of zij niet op het IT-systeem kan werken. 3.1.6 beschikbaarheidszone gebied in een computerruimte of datacenter met gelijke beschikbaarheid, dat zich onderscheidt van de omgeving OPMERKING Een beschikbaarheidszone kan worden afgebakend door een bouwkundige afscheiding (wand, hekwerk) of markering op de vloer; dit is echter niet noodzakelijk. 3.1.7 betrouwbaarheid bedrijfszekerheid reliability kans dat een systeem of apparaat in een bepaalde tijdsperiode zijn functie blijft vervullen [Afgeleid van NEN 10050-191] OPMERKING 1 Betrouwbaarheid wordt gebruikt om de beschikbaarheid te kunnen bepalen. OPMERKING 2 Betrouwbaarheid van een component of systeem kan worden bepaald door de MTBF van een component of systeem. 3.1.8 classificatie rangschikking in klassen 3.1.9 colo customer dienstenafnemer, eigenaar en beheerder van IT-apparatuur, die gebruikmaakt van ingekochte diensten van een colo provider OPMERKING Ingekochte diensten van een colo provider hebben betrekking op computerruimte, energievoorziening, klimaatbeheersing, datacommunicatie kabelinfrastructuur en beveiliging. [Afgeleid van BP CoC DCEE v2: 2012] 3.1.10 colo provider dienstenaanbieder, eigenaar en beheerder van een datacenter, die diensten aanbiedt aan colo customers die hun eigen IT-apparatuur willen aansluiten en beheren [Afgeleid van BP CoC DCEE: 2012] 7
3.1.11 commissioning systematische methode voor het houden van toezicht op prestatie en kwaliteitsborging OPMERKING Commissioning ondersteunt en waarborgt de communicatie over, de coördinatie rondom en de documentatie en registratie van beproevings- en validatieprocedures. Commissioning heeft invloed op de gehele levensduur van materialen en wordt toegepast in de ontwerp-, realisatie-, gebruik- en sloopfase van computerruimtes en datacenters. 3.1.12 compartimenteren verdelen van het beschikbare vloeroppervlak van een hoofdconstructie in meerdere afgescheiden ruimtes 3.1.13 computerruimte ruimte in een gebouw met als primaire functie het huisvesten en het kunnen laten functioneren van ITapparatuur OPMERKING 1 Elektrotechnische, werktuigkundige en bouwkundige voorzieningen en organisatorische maatregelen zorgen ervoor dat de gehuisveste IT-apparatuur met een gespecificeerde beschikbaarheid, beveiliging en energieefficiëntie kan worden gebruikt. OPMERKING 2 Elektrotechnische en werktuigkundige voorzieningen kunnen deel uitmaken van de computerruimte of gedeeltelijk in afzonderlijke technische ruimtes worden geplaatst. 3.1.14 configuratiebeheer configuration management proces waarin alle componenten van automatiseringsmiddelen en de daaraan gerelateerde documentatie onder controle worden gebracht ter ondersteuning van de overige IT service management -processen OPMERKING Afhankelijk van zelf doen of uitbesteden zijn er op verschillende niveaus verschillende configuratiebeheersystemen in te richten. Voor een computerruime of datacenter is dit op het niveau van faciliteiten en infrastructuren. 3.1.15 datacenter gebouw of tijdelijke verplaatsbare behuizing, ingericht met één of meerdere technische ruimtes, met als primaire functie het ondersteunen van dataopslag en datatransport 3.1.16 energievoorziening leveren van elektrische energie uit een bron [Afgeleid van NEN 10050-151] 3.1.17 fault tree analysis FTA analysetechniek om vast te stellen welke foutmodus van een component of incident, of combinatie hiervan, kan leiden tot een verklaarde foutmodus van apparatuur, installatie of systeem, zoals weergegeven in de vorm van een foutenboom [Afgeleid van NEN-EN 50126-1] 8
3.1.18 incident storend voorval OPMERKING 1 Een incident kan een bedreiging vormen voor de beschikbaarheid en beveiliging van een computerruimte of datacenter. Een incident kan leiden tot schade of verlies. OPMERKING 2 de mens; de natuur; de techniek. Een incident kan voortkomen uit verschillende bronnen, zoals: 3.1.19 incidentbeheer incident management proces waarin de afhandeling van vragen, wensen en verstoringen wordt verzorgd, inclusief de communicatie van en naar gebruikers over deze afhandeling OPMERKING Incidentbeheer omvat de afhandeling van vragen, wensen en verstoringen. Het omvat een belangrijk deel van de activiteiten van een servicedesk van een computerruimte of datacenter. 3.1.20 IT-apparatuur ITE Informatietechnologie-apparatuur die wordt aangesloten op de faciliteiten en infrastructuren van een computerruimte of datacenter OPMERKING Afhankelijk van het bedrijfsmodel en de dienstverlening behoren aparte afspraken te worden vastgelegd over de beschikbaarheid van netwerk- en telecommunicatieapparatuur (NTE) zoals routers, gateways en switches. 3.1.21 jaar tijdseenheid gelijk aan 8.760 uur; 1 januari tot en met 31 december OPMERKING Een jaar kan ook lopen vanaf een bepaald moment tot 8.760 uur later. Bijvoorbeeld van 1 mei 2012 tot en met 30 april 2013. 3.1.22 klimaatbeheersing beïnvloeding van klimaatfactoren zoals luchtvochtigheid en temperatuur 3.1.23 monitoren toezicht houden op 3.1.24 netwerk- en telecommunicatieapparatuur NTE apparatuur in kasten in technische ruimte en/of op de computervloer voor transport en distributie van data OPMERKING Afhankelijk van het bedrijfsmodel behoren aparte afspraken te worden vastgelegd over de beschikbaarheid van netwerk- en telecommunicatieapparatuur ( NTE) zoals routers, gateways en switches. 9
Bestelformulier Stuur naar: NEN Standards Products & Services t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer 10214 2600 WB Delft Ja, ik bestel NEN Standards Products & Services Postbus 5059 2600 GB Delft Vlinderweg 6 2623 AX Delft T (015) 2 690 390 F (015) 2 690 271 www.nen.nl/normshop ex. NPR 5313-3-1:2013 Ontw. nl Computerruimtes en datacenters - Deel 3-1: Eisen en classificatie - Beschikbaarheid 29.20 Wilt u deze norm in PDF-formaat? Deze bestelt u eenvoudig via www.nen.nl/normshop Gratis e-mailnieuwsbrieven Wilt u op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen op het gebied van normen, normalisatie en regelgeving? Neem dan een gratis abonnement op een van onze e-mailnieuwsbrieven. www.nen.nl/nieuwsbrieven Gegevens Bedrijf / Instelling T.a.v. O M O V E-mail Klantnummer NEN Uw ordernummer BTW nummer Postbus / Adres Postcode Plaats Telefoon Fax Factuuradres (indien dit afwijkt van bovenstaand adres) Postbus / Adres Postcode Plaats Datum Handtekening Retourneren Fax: (015) 2 690 271 E-mail: klantenservice@nen.nl Post: NEN Standards Products & Services, t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer 10214, 2600 WB Delft (geen postzegel nodig). Voorwaarden De prijzen zijn geldig tot 31 december 2016, tenzij anders aangegeven. Alle prijzen zijn excl. btw, verzend- en handelingskosten en onder voorbehoud bij o.m. ISO- en IEC-normen. Bestelt u via de normshop een pdf, dan betaalt u geen handeling en verzendkosten. Meer informatie: telefoon (015) 2 690 391, dagelijks van 8.30 tot 17.00 uur. Wijzigingen en typefouten in teksten en prijsinformatie voorbehouden. U kunt onze algemene voorwaarden terugvinden op: www.nen.nl/leveringsvoorwaarden. Normalisatie: de wereld op één lijn. preview - 2016