BIJLAGE 1: RISICO-INVENTARISATIE EN ALGEMENE PREVENTIEMAATREGELEN ALGEMEEN Werken algemeen - Restrisico s - Enkel vakbekwaam personeel wordt ingeschakeld. - Indien anderstaligen op de werf: minstens 1 persoon aanwezig op de werf spreekt Nederlands + de vreemde taal. - Gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM s). Deze PBM s moeten door iedereen gedragen worden. De projectleiding, werkgevers, architecten, tonen steeds het goede voorbeeld. > Veiligheidsschoenen: verplicht voor iedereen. > Veiligheidshelm: verplicht bij risico op hoofdletsel. In elk geval verplicht bij hijswerken, graafwerken, afbraakwerken, stellingbouw, en dit in de ruime omgeving van dergelijke werken. Dit geldt niet alleen voor de betrokken arbeiders, maar voor iedereen die aan dezelfde risico s wordt blootgesteld. > Veiligheidsbril of andere oogbescherming: verplicht bij risico op oogletsel. In elk geval verplicht bij lassen, doorslijpen van metaal, > Gehoorbescherming: gehoorschade treedt op vanaf 80dB. Daarom is gehoorbescherming verplicht vanaf 80dB. > Eenvoudige adembescherming tegen stof, type P2: bij stofvorming, zoals afbraak, uitslijpen sleuven in muren, > Grondige adembescherming tegen stof, type P3: bij alle asbestwerken, verwerken minerale wol, > Fluorescerende kledij: bij risico op aanrijding of aanraking door verkeer en bouwplaatsmachines. Minimaal verplicht bij werken langs de openbare weg, zware afbraak, indien er voertuigen op de werf rijden, > Valharnassen: verplicht indien het valgevaar (meer dan 2m) niet kan opgelost worden door een collectieve beveiliging. Ook voor het aanbrengen of verwijderen van collectieve beveiliging draagt men een valharnas. Minimaal altijd verplicht tijdens stellingbouw. Dakwerkers dienen hierover altijd te beschikken. - De werkgever stelt de PBM s ter beschikking, op zijn kosten. - De werkgever ziet toe op het correct gebruik van de PBM s bij zijn arbeiders en onderaannemers. Werfinrichting, leveringen - Hinder voor gebruikers van de openbare weg - Opstellen van signalisatieplan in samenspraak met de plaatselijk bevoegde
en stockeren van materialen op de werf Werfinrichting Nutsvoorzieningen Werfinrichting, basis hygiëne - Hinder voor andere aannemers - Kantelen/vallen van de gestockeerde goederen - Klemming - Water - Gas - Elektriciteit, HS, LS net groep diensten en overmaken aan de VCV - Voorzien van afgeschermde voetgangersdoorgangen - Respecteren van het signalisatieplan en de verkeersregels - Voorzien van doorgangen van minimum 80cm - Stabiel stapelen van de goederen; stockage minimaliseren - lekken herstellen - beschermen tegen vorst - leidingen markeren - leidingen afschermen tegen val en stoten - Indien afstand werf bovengrondse nutsleidingen te klein is: verwittigen netwerkbeheerder zodat maatregelen genomen worden om bvb elektrocutie te vermijden. - Werken in onhygiënische omstandigheden - plaatsen van werfkeet afgescheiden van materiaalopslag en werkposten. De werfkeet dient proper zijn en verwarmd kunnen worden. - plaatsen van werftoilet, regelmatig te reinigen - voorzien van stromend water om de handen te wassen Werfafsluiting - Toegang tot de werf door onbevoegden - Een gepaste werfafsluiting voorzien (bouwhekkens) - Opschrift met uitdrukkelijk toegangsverbod dient aangebracht te worden - Afsluiting mag geen gevaar vormen voor derden of nooduitgangen blokkeren. Rollend materieel -Aanrijding -Schade -Voertuigen blokkeren (handrem opzetten, wielen blokkeren, ) zodat ze niet kunnen wegrollen -Snelheid beperken -Verkeersregels en werfinrichtingsplan respecteren -Werknemers sensibiliseren Arbeidsmiddelen - Verwondingen - volgen van de veiligheidsinstructies van de machine - werknemers moeten geïnformeerd zijn over de veiligheidsinstructies/de nodige opleidingen gevolgd hebben Weersomstandigheden Aanbrengen signalisatie op openbare weg BIJZONDERE OMSTANDIGHEDEN - Doorgaand verkeer, voetgangers, fietsers - Dragen aangepaste kledij - Aanvragen ondertekende vergunning -Gelieve de werf steeds veilig achter te laten en rekening te houden met bijzondere weersomstandigheden zoals wind, vriesweer,. -Torenkraan: gelieve geen lasten aan de torenkraan te hangen indien er niet gewerkt wordt op de werf - bij veel wind: torenkraan plat leggen
Afbraakwerken algemeen Afbraakwerken machinaal Afbraak van asbest (algemeen) Afbraak van asbest (werken in zone) AFBRAAKWERKEN - Val van personen - Val van voorwerpen - Instorting van constructies - Bij druk verkeer een aparte strook voor voetgangers en fietsers voorzien. De zwakke weggebruikers hebben voorrang. - Risicovolle materialen (asbest, koelmiddelen, gevaarlijke stoffen, ) verwijderen voordat er andere sloop plaatsvindt. - Werkzone afbakenen, zorgen dat niemand in een gevaarlijke zone kan terechtkomen. Verboden onder de werken door te lopen - Veiligheidsschoenen en helm zijn verplicht voor iedereen in de werkzone. - Handschoenen zijn verplicht voor de afbrekers. - Doorgangen vrij houden - Bezorgen stabiliteitsstudie aan veiligheidscoördinator, vóór de werken. Bij structurele afbraak: architect of ingenieur bezorgt duidelijk plan wat er mag gesloopt worden. - Klemming - Doorgangen vrij houden. Ruimte vrijhouden rond werfmachines van min 80 cm. - Bezorgen stabiliteitsstudie aan veiligheidscoördinator, vóór de werken - Vorming van kankers op lange termijn - Vervuiling van lokalen en omgeving. - Blootstelling aan derden. - Vorming van kankers op lange termijn - Vervuiling van lokalen en omgeving. - Blootstelling aan derden. - Asbestinventarisatie is op te stellen door de opdrachtgever / eigenaar. - Opruiming laten gebeuren door gespecialiseerde firma. - Speciale werfmelding (asbest) aan de arbeidsinspectie, 14 dagen voordat de werken starten. (kopie melding bezorgen aan veiligheidscoördinator) - Voorstel van verwijdering voorleggen aan de veiligheidscoördinator. - Regelmatig metingen van stofdeeltjes, minstens 1x per week. - Stofvorming ten koste van alles voorkomen (nat maken, zeker niet in boren, slijpen, zagen, breken, ) - Asbest zo snel mogelijk verzamelen in speciale zakken of containers. - Opslaan in volledig afgesloten containers en laten ophalen door erkende firma. - Geen andere werken laten uitvoeren tijdens de asbestverwijdering. - Zie ook afbraak van asbest algemeen - Continue meting van drukverschil - Indien er in of rond de zone slijp-, brand-, las- of andere brandgevaarlijke werken gebeuren, dient de zone opgebouwd te worden uit brandvertragende of brandvrije materialen. Aandacht voor elektrische vuurtjes, Demonteren industriële installatie - Resten van gevaarlijke stoffen (brandgevaarlijk, milieuvervuilend, asbest, ) - Zorgvuldige inventarisatie van (mogelijke) resten - Voorafgaande leidingen en tanks laten cleanen, asbest verwijderen, Afvoer van puin en afval - Milieuvervuiling - Plaatsen van containers voor het sorteren van het puin aparte containers - Puin regelmatig afvoeren naar erkende stortplaats.
WERKEN OP HOOGTE Werken op hoogte -Val van personen/voorwerpen - Afbakenen van de zone onder de werken - Goede controle van de stabiliteit van de zones die men betreedt. - Op elk moment dat er een valhoogte van meer dan 2 meter is, moet worden gezorgd voor een collectieve valbescherming (stelling, borstwering, ). Indien dit niet mogelijk is moet persoonlijke valbescherming gedragen worden door de werknemers die blootgesteld zijn aan dit valgevaar. - Ook bij een valhoogte van minder dan 2 meter dient er door de betrokken aannemer een risico analyse te gebeuren om na te gaan of er preventieve maatregelen nodig zijn. - Gebruik van gekeurde hijswerktuigen - Dragen van een veiligheidshelm - Verbod van doorgang onder de werken. - Meerdere toegangen tot verdieping/dak (in geval van brand moeten meerdere evacuatiewegen beschikbaar zijn) Gebruik van stellingen - Val van personen - Val van materiaal - Iedere gebruiker van de stelling heeft een certificaat werken op hoogte module 1 of gelijkwaardig (vb. VCA BAS). - Iedereen die de stelling bouwt, afbreekt of structureel aanpast heeft een certificaat werken op hoogte module 2. - Keuring van stelling: Dit mag intern gebeuren, door iedereen met een certificaat werken op hoogte module 3. - Bij een keuring minimaal te controleren: > De stelling staat op een stabiele ondergrond opgesteld. Verboden op te stellen vlak naast een uitgraving, op deksels, op holle elementen (snelbouwstenen, ) of andere materialen die niet geschikt zijn om zeer zware geconcentreerde belastingen op te vangen. > Leuningen bij alle werkvloeren boven de 2m: bovenleuning op 1m, tussenleuning op 0,5m en een stootplint van 15cm. Een diagonaal of kruis telt niet als leuning. > Een veilige toegang tot alle werkvloeren. > Alle vloeren zijn compleet, over de volledige breedte van de stelling. Tussen de vloer en de leuningen kan men niet vallen. > Minimale vloerbreedte: + zonder materiaalopslag: 60cm + met materiaalopslag: 100cm > De maximale hoogte van een vrijstaande stelling is 3x de breedte. Vb.: bij
een stelling van 1,5m breed, dan mag de hoogste werkvloer op maximaal 4,5m komen. > Indien men hoger wil gaan: stelling verankeren. Minimale verankeringen bij een stelling zonder doeken of reclamezeilen: + per 2 stellingverdiepen: 1 verankering aan beide uiteinden + per 20m² geveloppervlak: 1 bijkomende verankering. > Indien men hoger wil gaan: stelling verankeren. Minimale verankeringen bij een stelling met doeken of reclamezeilen: + per stellingverdiep: 1 verankering aan beide uiteinden + per 10m² geveloppervlak: 1 bijkomende verankering. > Diagonalen: in de 3 dimensies. 1 kolom met diagonalen beschermt 2 vakken links en rechts. Dus minimaal 1 kolom diagonalen per 5 vakken. > Maximale afstand tussen stellingvloer en de gevel: 20cm. Indien grotere afstand: leuningen aan gevelzijde of werken met consoles. - Frequentie keuring stelling: minimaal1x per werkweek. - Stellingdocumenten - Gladde stellingvloeren bestrooien met zand - Maximale belasting respecteren. - Minimale PBM s: veiligheidsschoenen, helm en valharnas. - Nooit langs de buitenkant van een stelling klauteren. Gebruik van een ladder - Val van personen - Een ladder is een middel om ergens op of af te geraken. Een ladder is geen werkvloer. De enige uitzonderingen zijn lichte werken van korte duur. - Bij vele lichte werken van korte duur, dient men toch een rolstelling te gebruiken vanaf dit enigszins mogelijk is. - Ladder vastleggen - Ladder moet 1 meter uitsteken boven het te bereiken werkoppervlak - Uitschuifbare ladders moeten een overlap hebben van minimum 1 meter - Opstellingshoek ladder: 65 à 75 - Handen vrij hebben op de ladder - Maximum 1 persoon tegelijk op de ladder - Enkel ladders gebruiken die in goede staat zijn Werken op hoogte / Rond openingen in constructie, - Val van personen/voorwerpen - Leuningen aanbrengen - Dichtleggen van openingen - Borstweringen en andere beschermingsmaatregelen in stand houden tot definitieve eliminatie van het risico
Gebruik torenkraan of mobiele kraan Gebruik hoogwerker/verreiker HEF- EN HIJSTOESTELLEN - Val van de last - Val van de kraan - Val van het hefwerktuig - Val van personen/materiaal - Controle hijstoestel en toebehoren door EDTC, om de 3 maand - Bekwaamheidsattest kraanbestuurder - Aangepaste capaciteit gewicht en hoogte - Nooit boven personen of gebouwen in gebruik hijsen. Het hijsen zo organiseren naar traject en uren dat er geen mensen onder een vallende last kunnen terechtkomen. Een vallende last wordt niet tegengehouden door een dak, dus de ruimte onder de hangende last moet leeg zijn. Men moet er van uitgaan dat het altijd kan mislopen, ook met gekeurd materieel. Indien men zelf geen oplossing kan vinden: direct overleg plegen met de veiligheidscoördinator om de meest veilige oplossing te vinden. - Slechts 1 element per hijsbeweging hijsen. Kleiner materiaal hijsen in een voldoende grote bak. Nooit materiaal los op een pallet hijsen. - De kraanbestuurder dient de hangende last permanent in het oog te houden. De kraan mag niet verlaten worden indien er nog lasten aan hangen. - Indien men op het einde van de werkdag waardevolle machines enz aan de kraan wil laten hangen, moet men er voor zorgen dat deze lasten nooit buiten de afgesloten werfzone kunnen hangen. Ook niet als de wind de kraan doet draaien. - Controle hijstoestel en toebehoren door EDTC - Bekwaamheidsattest bestuurder - Aangepaste capaciteit gewicht en hoogte - In hoogtewerkers enz.: valharnas verplicht. Gebruik lift - Val van personen/materiaal - Controle hijstoestel en toebehoren door EDTC - Aangepaste capaciteit gewicht en hoogte - Enkel personenliften plaatsen, om misbruik van goederenliften (personenvervoer verboden) te vermijden. Verticale en horizontale verplaatsing Plaatsen zware elementen of prefab-elementen Contact met bovengrondse ondergrondse leidingen: -elektrocutie -stroomonderbrekingen - gaslek - - Vallen van de last - Kwetsen van personen - Plannen opvragen voor de werken beginnen - Manueel graven tot zekerheid over de ligging van de leidingen bekomen is - Contact opnemen met de netwerkbeheerder - Liefst spanningsloos werken - Voldoende afstand bewaren - Bekwaamheidsattest bestuurder - Uitdrukkelijk verbod om te hijsen boven personen of gebouwen in gebruik. - Gebruik van gekeurde hijswerktuigen.
- Bevestigingshaken aanslagmateriaal zo voorzien dat deze op een eenvoudige manier kan losgemaakt worden. - Dragen van de nodige PBM s (veiligheidsschoenen, helm, valharnas, ) - Zware last begeleiden via touwen, zodat men een veilige afstand kan bewaren. - Ergonomisch werken GEBRUIK VAN INSTALLATIES EN TOESTELLEN Elektrische installatie - Elektrocutie - Gebruik van geschikt elektrisch materiaal dat voldoet aan IP44 norm - Gebruik maken van dubbel geïsoleerd gereedschap - CE markering gereedschap - Periodieke controle van het gereedschap Gebruik kleine handgereedschapsmachines Werken met open vlam/brandgevaar Roken - Lawaai - Stof, wegvliegende deeltjes - Vonkvorming, warmtebron - Verwondingen - Gehoorbescherming, oogbescherming, stofmasker - Brandblusapparaat type ABC plaatsen op de werkplek - EHBO kist moet op de werkplek aanwezig zijn BRANDGEVAAR - Brandgevaar - Afbakenen en afschermen van de werk- en gevarenzone - Gekeurd Brandblusapparaat (minstens 1 per brander) type ABC 9 kg plaatsen op de werkplek. CO2-blussers zijn niet toegelaten, tenzij ze de enige goede oplossing zijn. - Controle na de werkzaamheden - Bron doven bij niet-gebruik - Ontstekingsbronnen verwijderen van de werkplaats - Dergelijke werken stoppen 1 uur voor het verlaten van de werkplek zodat smeulende resten kunnen opgespoord worden. - Dragen van de nodige PBM s - Er moeten meerdere toegangen zijn tot de lager gelegen verdiepingen (meer dan 1 ladder/ trap - Mocht er met een bitumenketel gewerkt worden, moet de veiligheidscoördinator onmiddellijk op de hoogte gehouden worden zodat het nodige besproken kan worden tijdens een speciale vergadering. - Brandgevaar - Gezondheidsrisico s - Er geldt in België een rookverbod voor alle arbeidsplaatsen. Dit is inclusief werven. - In het bijzonder geldt het rookverbod als de ruimte of het gebouw wind- en waterdicht is. Ook in de oude gebouwen (droog & brandbaar) geldt een rookverbod. - Roken is enkel toegelaten daar waar de eigenaar zijn toelating geeft.
Gebruik gevaarlijke producten ANDERE RISICO S - Acute vergiftiging - Chronische vergiftiging - Inventarisatie van gevaarlijke producten. - Schriftelijke instructies aan de arbeiders. - Gebruik van de nodige PBM s - Etikettering van de recipiënten - Waarschuwings- en gebodsborden plaatsen Werken in koude omstandigheden Werken in warme omstandigheden - Gewrichtspijnen - Ziekte - Uitglijden - Verbranden / zonneslag - Ontwikkeling van huidkanker Werken in het donker - Struikelen / vallen in putten / lopen tegen obstakels - Werfverlichting plaatsen - Warme kledij - Verwarming plaatsen - Zand / zout ter plaatse bewaren om gladde plaatsen te bestrijden - Niet werken op stellingen of daken in vorstperioden - Werktijden aanpassen - Koele dranken voorzien - Lichte beschermende kledij dragen - Gebruik van zonnecrème