Subsidieregeling. zorgopleidingen. Verschijningsdatum januari e tranche

Subsidieregeling zorgopleidingen Verschijningsdatum januari 2010 1 e tranche

Inhoudsopgave Vooraf 5 1 Het subsidieproces 7 2 Wie komt er voor subsidie in aanmerking? 13 3 Subsidieverlening 17 4 Subsidievaststelling 21 5 Mogelijke oorzaken afwijkingen tussen de initiële subsidieverlening en de uiteindelijke subsidievaststelling 25 6 Verplichtingen van de subsidieontvanger 29 7 Veelgestelde vragen 33 Bijlagen 38 Bijlage I: Overzicht van de zorgopleidingen 38 Bijlage II: Subsidiebedragen voor de 1 e tranche 40 Bijlage III: Registratiecommissies 42 Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Subsidieregeling zorgopleidingen 1 e tranche 3

4 Subsidieregeling zorgopleidingen 1 e tranche Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport

Vooraf Op 1 januari 2007 is er een nieuwe regeling geïntroduceerd voor het subsidiëren van zorgopleidingen: het Opleidingsfonds. Dit fonds regelt de bekostiging van opleidingen tot bijvoorbeeld chirurg, radioloog, SEH-arts, jeugdarts, psychiater of psychotherapeut. Het Opleidingsfonds is in fases ingevoerd. In 2007 was de introductie van de zogenoemde ziekenhuisopleidingen (de 1 e tranche) en in 2008 werden de opleidingen die zich richten op preventie, GGZ en care geïntroduceerd (de 2 e tranche). In 2010 is de 1 e tranche uitgebreid, onder andere met verschillende categorale instellingen. Een overzicht van de beide tranches staat in bijlage I van deze brochure. In deze brochure wordt de Subsidieregeling zorgopleidingen 1 e tranche uitgelegd. De volledige wettekst staat op http://wetten.overheid.nl/bwbr0023026/bijlage4/ geldigheidsdatum_02-03-2009/informatie/ Veel gebruikte termen worden uitgelegd in de uitklapbare begrippenlijst achterin deze brochure. Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Subsidieregeling zorgopleidingen 1 e tranche 5

Het subsidieproces Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Subsidieregeling zorgopleidingen 1 e tranche 7

Het subsidieproces Het subsidieproces bestaat uit de (aanvraag tot) subsidieverlening per zorgopleiding per tranche en de (aanvraag tot) subsidievaststelling. Subsidieverlening Het subsidieverleningsproces maakt onderscheid tussen instroom (in personen en fte's) en doorstroom (in fte's) en tussen zorgopleidingen mét en zonder vooropleiding. In onderstaand schema staat het subsidieproces voor de zorgopleidingen 1 e tranche. Voor de 2 e tranche zorgopleidingen A en voor de 2 e tranche zorgopleidingen B zijn aparte brochures beschikbaar. Die staan op de website van het Opleidingsfonds: www.minvws.nl/dossiers/opleidingfonds/ 1 e tranche zorgopleidingen (zie bijlage I) Instroom volgens de Subsidieregeling Zorgopleidingen Zorgopleidingen mét zónder vooropleiding : vooropleiding: Subsidieverlening Subsidieverlening vindt plaats op grond vindt plaats op van het verdeelplan grond van een (zie onder) speciale regeling (zie pagina 10) Doorstroom volgens de Subsidieregeling Subsidieverlening vindt plaats op basis van de op uiterlijk 31 oktober van het jaar voorafgaand aan het subsidiejaar bij de registratiecommissies ingediende en door deze goedgekeurde opleidingsschema's (zie pagina 11) Subsidieverlening op grond van het verdeelplan Voor de instroom 1 e tranche zorgopleidingen zónder vooropleiding kan alleen subsidie worden toegekend voor opleidingsplaatsen die in het verdeelplan zijn opgenomen. Het verdeelplan komt via de volgende stappen tot stand: 1 Toewijzingskader De minister bepaalt elk jaar het toewijzingskader voor het komende jaar. Hiermee stelt de minister het maximale aantal plaatsen per vervolgopleiding vast en de overige randvoorwaarden die gelden voor het toewijzingsvoorstel van het College van Beroepen en Opleidingen in de Gezondheidszorg (CBOG). 8 Subsidieregeling zorgopleidingen 1 e tranche Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport

2 Afwegingskader (verdeelsystematiek) Het CBOG stelt vervolgens een afwegingskader op voor de verdeling van de beschikbare instroomplaatsen. De minister toetst of deze verdeelsystematiek voldoet aan het toewijzingskader. 3 Toewijzingsvoorstel Op basis van het afwegingskader, legt het CBOG een concept toewijzingsvoorstel voor aan de opleidingsinrichtingen. Na verwerking van de zienswijze van de opleidingsinrichtingen, doet het CBOG een voorstel aan de minister voor toewijzing van de instroomplaatsen per zorgopleiding aan de individuele opleidende zorginstellingen. 4 Verdeelplan Na toetsing van het toewijzingsvoorstel, stelt de minister het verdeelplan vast. Hiermee staat vast welke opleidingsinrichtingen, per zorgopleiding, voor welke opleidingsplaatsen, uitgesplitst naar instroom en doorstroom, volgend jaar in aanmerking komen voor subsidiëring. Tips! Elke subsidieaanvraag wordt getoetst aan het verdeelplan. Het heeft dus geen zin om voor meer opleidingsplaatsen subsidie aan te vragen; voor minder kan wel, al is dat natuurlijk zonde van de opleidingsplaatsen (en het bijbehorende budget), want die worden niet herbeschikt. Het toewijzingskader, de verdeelsystematiek, het toewijzingsvoorstel en het verdeelplan zijn openbaar en staan op de website van het ministerie van VWS: www.minvws.nl/dossiers/opleidingsfonds/subsidierondes/ Subsidie voor instroomplaatsen is gebaseerd op het aantal toegewezen plaatsen en geldt voor het hele kalenderjaar waarin de instroom plaatsvindt. Voor de subsidieregeling kan een AIOS slechts bij één instelling instromen. Vanaf 1 januari van het daarop volgende jaar, is de AIOS doorstromer en opgenomen in de gegevens van de registratiecommissie. Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Subsidieregeling zorgopleidingen 1 e tranche 9

Subsidieverlening voor instroom 1 e tranche zorgopleidingen met vooropleiding Voor de subsidieverlening van 1 e tranche instroomplaatsen met vooropleiding geldt een speciale regeling; deze plaatsen worden in het verdeelplan voorlopig toegewezen aan de instelling waar de eindopleiding wordt gevolgd. Deze instelling werft een kandidaat die vervolgens de opleidingsinrichting kiest waar hij/zij als instromer de vooropleiding in het subsidiejaar wil volgen. Hierna stelt de AIOS, in overleg met de opleider, het opleidingsschema op. Dit wordt ter goedkeuring ingediend bij de MSRC. Die meldt VWS op basis van de geregistreerde opleidingsschema s van 1 mei of van uiterlijk 31 oktober van het subsidiejaar, in welke opleidingsinrichting de AIOS als instromer is begonnen of gaat beginnen met de (voor)opleiding. Vervolgens verhoogt VWS de subsidiebeschikking voor de instelling waar de AIOS is begonnen of gaat beginnen met de (voor)opleiding. Dit gebeurt uiterlijk dertien weken na 1 mei of uiterlijk acht weken na 31 oktober van het subsidiejaar. Bij enkele zorgopleidingen met vooropleiding is het toegestaan dat een assistent met de eindopleiding begint en op een later moment start met de vooropleiding, bijvoorbeeld bij cardiologie. Welke zorgopleidingen kennen een vooropleiding? Voor de zorgopleidingen longziekten en tuberculose, maag-, darm- en leverziekten, cardiologie, klinische geriatrie, reumatologie en nucleaire geneeskunde is er een vooropleiding interne geneeskunde. Voor de zorgopleidingen orthopedie, urologie, plastische chirurgie en cardio-thoracale chirurgie is er een vooropleiding heelkunde. Let op! Voor de instroom van zorgopleidingen met een vooropleiding wordt alleen subsidie verleend voor het aantal maanden dat een assistent volgens het opleidingsschema, de opleiding volgt bij een opleidingsinrichting. Als het opleidingsschema pas wordt ingediend nadat de zorgopleiding is begonnen, dan geldt voor de subsidie de datum dat het opleidingsschema is opgenomen door de registratiecommissie als aanvangsdatum van de opleiding. Een voorbeeld Een AIOS volgt de vooropleiding heelkunde in ziekenhuis A. Na twee jaar start deze AIOS met de specialisatie urologie in ziekenhuis B. De plaats is in het verdeelplan voorlopig toegewezen aan de eindopleider, dus aan ziekenhuis B. Omdat de vooropleiding wordt gevolgd in ziekenhuis A, heeft ziekenhuis A recht op de subsidie tijdens de vooropleiding. De beschikking van ziekenhuis A wordt dus aangepast. Dit gebeurt automatisch nadat het opleidingsschema tijdig is ingediend bij de registratiecommissie. 10 Subsidieregeling zorgopleidingen 1 e tranche Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport

Subsidieverlening op grond van registratie bij de registratiecommissies Voor de 1 e tranche zorgopleidingen wordt subsidie voor de doorstroom volgens de subsidieregeling verleend op basis van de gegevens bij de desbetreffende registratiecommissies. In het bijzonder gaat het om de door de registratiecommissies goedgekeurde opleidingschema's die op uiterlijk 31 oktober van het jaar voorafgaand aan het subsidiejaar juist en volledig zijn ingediend. Let op! Houd er rekening mee dat registratiecommissies een aantal weken nodig hebben om alle opleidingsschema s te verwerken. Het is daarom verstandig om opleidingschema's ruim voor 31 oktober in te sturen. De registratiecommissies adviseren voor 1 september. Nadat het verdeelplan is vastgesteld, start de subsidieverlening. Dit gaat als volgt: Voor zowel de instroom (met en zonder vooropleiding) als voor de doorstroom ontvangen opleidings inrichtingen een uitnodiging van de minister om een subsidieaanvraag in te dienen. Hiervoor krijgen ze een maand de tijd. In het algemeen geldt dat subsidie vóór 1 oktober voorafgaand aan het subsidiejaar moet worden aangevraagd. Indien nodig, kan de minister van deze termijn afwijken door vrijstelling of ontheffing te verlenen. Opleidingsinrichtingen die op tijd een subsidievraag indienen, ontvangen voor 31 december voorafgaand aan het subsidiejaar een beschikking waarin staat hoeveel opleidingsplaatsen de instelling volgend jaar krijgt. Dit geldt niet voor de instroomplaatsen met een vooropleiding (zie pag 10). Subsidieaanvragen die niet op tijd zijn ontvangen door VWS, zijn niet ontvankelijk. Subsidievaststelling Voor 1 mei van het jaar na het subsidiejaar, moet de subsidieaanvrager een aanvraag indienen voor de vaststelling van de subsidie. Binnen 22 weken na ontvangst van bovengenoemde aanvraag, stelt de minister de uiteindelijke subsidietoekenning vast. Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Subsidieregeling zorgopleidingen 1 e tranche 11

Wie komt er voor subsidie in aanmerking? Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Subsidieregeling zorgopleidingen 1 e tranche 13

Wie komt er voor subsidie in aanmerking? Er wordt alleen subsidie verstrekt aan instellingen voor de tijd dat ze ook daadwerkelijk opleiden. Deze instellingen moeten erkend zijn op het moment dat de subsidieaanvraag wordt onder - tekend, ze moeten deel uitmaken van de 1 e tranche (zie bijlage I) én ze moeten subsidie beschikt hebben gekregen. Sectoren die voor subsidie in aanmerking komen Er wordt subsidie verleend aan de volgende sectoren: ziekenhuizen, revalidatiecentra, GGZ-instellingen, radiotherapeutische instellingen, centra voor longziekten en tuberculose, epilepsiecentra, laboratoria voor pathologie, medische microbiologie of klinische chemie en audiologische centra. Elke opleidingsinrichting moet kunnen aantonen tot een van deze sectoren te behoren, bijvoorbeeld via een individueel zorgcontract met een zorgverzekeraar. Let op! Er bestaat geen recht op subsidie in onder andere de volgende gevallen: voor activiteiten die buiten het opleidingsschema plaatsvinden; als een opleidingsplaats niet is gerealiseerd (uitval), bijvoorbeeld door zwangerschaps- of bevallingsverlof; voor de tijd dat assistenten een opleiding volgen bij een niet erkende instelling of bij een instelling uit een niet geschoonde sector; voor buitenlandse artsen die (een deel van) hun opleiding tot medisch specialist in Nederland volgen, behalve als ze zijn ingeschreven in het opleidingsregister van de registratiecommissie; als er geen subsidie is aangevraagd of verleend; als niet is voldaan aan een of meer gestelde eisen, denk aan erkend zijn of onderdeel zijn van de 1 e tranche zorgopleidingen; als een opleidingsplaats is gerealiseerd voor rekening van de AIOS, de instelling of een derde; voor die delen van de opleiding waarvoor een vrijstelling geldt; als er sprake is van wijzigingen buiten het mutatiebeleid (zie www.minvws.nl/ dossiers/opleidingsfonds/) of van het doorsluizen van subsidie, bijvoorbeeld van de ene opleidingsinrichting naar de andere. 14 Subsidieregeling zorgopleidingen 1 e tranche Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport

Let op! Als een opleiding in deeltijd wordt gevolgd, bestaat er naar rato recht op subsidie. Een voorbeeld: voor een AIOS met een 0,8 fte contract, heeft de opleidende instelling recht op 0,8 deel van de subsidie. Hierbij geldt: zolang er wordt opgeleid, bestaat het recht op subsidie (mits aan alle voorwaarden wordt voldaan uiteraard). De hoogte van het subsidiebedrag De hoogte van het subsidiebedrag staat, per opleidingsplaats, in bijlage II van deze brochure. De minister kan de subsidieverlening aanpassen aan de loon- en prijsontwikkeling (OVA). De actuele subsidiebedragen staan op de website van het Opleidingsfonds: www.minvws.nl/dossiers/opleidingsfonds/subsidieregelingen/ Subsidie voor opleidingen in het buitenland Vanaf 2010 mag subsidie ook worden gebruikt voor opleiding in het buitenland, mits dit op tijd en correct is vastgelegd in het door de registratiecommissie goedgekeurde opleidingsschema en het niet leidt tot verlenging van de opleidingsduur. De Nederlandse instelling waarmee de assistent een arbeidsovereenkomst of dienstverband heeft, moet de subsidie aanvragen. Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Subsidieregeling zorgopleidingen 1 e tranche 15

Subsidieverlening Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Subsidieregeling zorgopleidingen 1 e tranche 17

Subsidieverlening Om voor subsidie in aanmerking te komen, moeten opleidingsinstellingen vóór 1 oktober van het jaar voor het subsidiejaar een aanvraag tot subsidieverlening indienen. Dit geldt zowel voor de instroom- (met en zonder vooropleiding) als voor de doorstroomplaatsen. Voor de subsidieaanvraag moet het formulier uit bijlage 4 van de regeling worden gebruikt. De minister stuurt dit toe, samen met de uitnodiging om een subsidieaanvraag in te dienen. Het formulier en de toelichting daarop staan, tot de aanvraagperiode verstreken is, ook op de website van het Opleidingsfonds: www.minvws.nl/dossiers/opleidingsfonds/subsidierondes/ Tips! Geen subsidieverlening zonder subsidieaanvraag. Dien een aanvraag daarom op tijd, dus vóór 1 oktober voorafgaand aan het subsidiejaar in. Dit geldt voor de instroom én voor de doorstroom. De subsidieaanvraag van doorstroom- en vooropleidingsplaatsen is zwart gemaakt op het aanvraagformulier. Deze gegevens worden immers verkregen via de registratiecommissies. Uiteraard moet het aanvraagformulier wel worden opgestuurd naar het ministerie van VWS. Alleen dan kunnen instellingen in aanmerking komen voor subsidie voor deze doorstroom- en vooropleidingsplaatsen. Let erop dat een aanvraag tot subsidieverlening wordt ondertekend door een bestuurder die daartoe bevoegd is. VWS controleert dit aan de hand van het register van de Kamer van Koophandel. Alleen aanvragen die helemaal kloppen, - die dus correct en volledig zijn ingevuld en die op tijd binnen zijn - worden in behandeling genomen. Binnen dertien weken na ontvangst van de aanvraag, stuurt de minister een beschikking naar elke opleidingsinstelling die subsidie heeft aangevraagd. Daarin staat hoeveel opleidingsplaatsen de instelling krijgt, zowel voor de instroom als de doorstroom. Dit geldt niet voor de instroomplaatsen van de 1 e tranche zorgopleidingen met een vooropleiding (zie pagina 10). Let op! Subsidie wordt verleend per zorgopleiding per instelling. Opleidingsplaatsen die over zijn bij de ene zorgopleiding kunnen niet worden benut voor een andere opleidingsplaats. Anders gezegd, wie een opleidingsplaats voor een neuroloog beschikt heeft gekregen, mag die niet overhevelen naar een opleidingsplaats voor een radioloog, ook al blijft het aantal opleidings plaatsen gelijk. Ook binnen een zorgopleiding kunnen overschotten of tekorten bij instroom plaatsen niet worden gecompenseerd met tekorten respectievelijk overschotten bij doorstroomplaatsen. 18 Subsidieregeling zorgopleidingen 1 e tranche Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport

Enkele voorbeelden Een instelling vraagt drie (instroom)opleidingsplaatsen oogheelkunde aan, terwijl er in het verdeelplan twee zijn opgenomen. De instelling krijgt twee plaatsen (twee personen en de daarbij behorende fte s) toebedeeld. De derde AIOS wordt boventallig. Een instelling vraagt twee (instroom)opleidingsplaatsen anesthesiologie aan, terwijl er in het verdeelplan drie zijn opgenomen. De instelling krijgt twee plaatsen (twee personen en de daarbij behorende fte s) toebedeeld. Instelling A heeft subsidie beschikt gekregen voor een doorstroomplaats orthopedie. Na overleg met de desbetreffende AIOS, wordt besloten dat instelling B deze opleidingsplaats overneemt, en deze AIOS ook daadwerkelijk gaat opleiden. Noch instelling A, noch instelling B krijgen nu subsidie. Instelling A omdat die niet opleidt, instelling B omdat die geen subsidie verleend heeft gekregen. De subsidie voor deze opleidingsplaats gaat daarmee verloren en de opleiding van deze AIOS komt voor rekening van instelling B. De overname was wel mogelijk geweest als instelling B ook subsidie voor een doorstromer orthopedie beschikt had gekregen en als de wijziging op tijd (voor 31 oktober voorafgaand aan het subsidiejaar) was opgenomen in het opleidingsschema bij de registratiecommissie. Instelling A heeft subsidie beschikt gekregen voor een instroomplaats heelkunde. Instelling B heeft subsidie beschikt gekregen voor een doorstroomplaats heelkunde. In goed overleg met alle partijen wordt besloten dat de instellingen A en B van AIOS ruilen; instelling A gaat de doorstromer opleiden en instelling B de instromer. Noch instelling A, noch instelling B krijgt nu subsidie; de daadwerkelijke opleiding stemt namelijk niet overeen met de opleidingplaatsen die beschikt zijn. Beide AIOS worden boventallig en komen voor rekening van instelling A en B. Bevoorschotting Nadat een subsidie is toegekend, betaalt het ministerie deze uit via voorschotten, volgens onderstaand schema. De laatste zeven procent wordt achteraf verrekend, bij de vaststelling van de subsidie. VWS is voornemens om vanaf het subsidiejaar 2011 het voorschotpercentage voor november op nul procent te stellen. Niet verstrekte voorschoten worden uiteraard achteraf verrekend, bij de vaststelling van de subsidie. Jan Feb Mrt Apr Mei Juni Juli Aug Sept Okt Nov Dec Voorschot in percentages van het totale subsidiebedrag 8 8 8 7 16 7 8 8 7 8 8 0 Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Subsidieregeling zorgopleidingen 1 e tranche 19

Subsidievaststelling Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Subsidieregeling zorgopleidingen 1 e tranche 21

Subsidievaststelling Het bestuur van een instelling moet vóór 1 mei na afloop van het subsidiejaar een aanvraag indienen tot vaststelling van de subsidie. Hiervoor moet het formulier uit bijlage 5 van de regeling worden gebruikt. Binnen 22 weken na ontvangst van de aanvraag, stuurt de minister een beschikking tot vaststelling van de subsidie. De (verplichte) aanvraagformulieren hiervoor zijn te downloaden via de website van het ministerie: www.minvws.nl/dossiers/subsidies/communicatie/communicatie-papier-via-post/ verantwoorden-subsidie-algemeen/ Accountantsverklaring Aan de aanvraag tot vaststelling van de subsidie, moet een assurancerapport van de accountant worden toegevoegd. Leidraad daarvoor vormt het controleprotocol; dit staat op www.minvws.nl/dossiers/opleidingsfonds/subsidieregelingen/ De instellingssubsidie wordt vastgesteld op grond van: het aantal opleidingsplaatsen dat per zorgopleiding, uitgesplitst naar instroom en doorstroom, binnen de subsidieregeling is gerealiseerd met een maximum van het aantal plaatsen waarvoor subsidie is verleend; het aantal AIOS dat in een jaar begint met een maximum van het aantal personen waarvoor subsidie is verleend. Let op! Een uitzondering geldt als een dienstverband of arbeidsovereenkomst van een AIOS wordt beëindigd wegens ongeschiktheid. Dan mag er een nieuwe AIOS instromen. De vervanging mag plaatsvinden binnen dezelfde zorgopleiding in het jaar waarin het dienstverband of het arbeids contract is beëindigd, of in het jaar daarna. 22 Subsidieregeling zorgopleidingen 1 e tranche Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport

Enkele voorbeelden Michel volgt de opleiding tot radioloog. Zijn opleidingsschema bestaat uit twee verschillende instellingen. Als zijn arbeidsovereenkomst of dienstverband in januari 2010 wordt beëindigd wegens ongeschiktheid, wil de instelling Michel vervangen voor een andere assistent. Dat kan, mits deze assistent begint aan de instelling waar Michel is gestopt en pas nadat zijn dienstverband is beëindigd. De vervanging moet plaatsvinden in 2010 of 2011. Een eventuele overschrijding van de verleende subsidie voor de instroom in personen of fte s is hierbij toegestaan. De vervanging moet zo snel mogelijk gemeld worden bij de registratiecommissie en de accountant. Voor VWS moet het zichtbaar worden gemaakt bij de subsidieverantwoording. Voor Janneke (instromer zorgopleiding zonder vooropleiding) is subsidie beschikt voor het subsidiejaar, namelijk 1 persoon en 1 fte. Janneke start op 1 april met haar opleiding. Op het einde van het subsidiejaar wordt er gekeken naar de realisatie. Dat is in dit geval 1 persoon (Janneke) en 9/12 fte (van 1 april t/m 31 december). Het 3/12 deel teveel ontvangen subsidie, wordt verrekend bij de subsidievaststelling. Ward volgt de opleiding tot uroloog en doet, wegens langdurige ziekte, langer over zijn opleiding. Dit heeft geen gevolgen voor de subsidie. Zolang Ward blijft ingeschreven in het opleidingsregister, blijft de instelling recht houden op subsidie. Voorwaarde hiervoor is wel dat er een loondoor betalings verplichting op de werkgever rust. Zou Ward ziek worden tijdens een periode van onbetaald verlof, dan wordt er geen subsidie verstrekt. Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Subsidieregeling zorgopleidingen 1 e tranche 23

Mogelijke oorzaken afwijkingen tussen de initiële subsidie verlening en de uiteindelijke subsidievaststelling Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Subsidieregeling zorgopleidingen 1 e tranche 25

Mogelijke oorzaken afwijkingen tussen de initiële subsidieverlening en de uiteindelijke subsidievaststelling Onderstaand schema verklaart mogelijke afwijkingen tussen de initiële subsidieverlening en de uiteindelijke subsidievaststelling. Ook is aangegeven of het een afwijking naar boven of naar beneden betreft. Uiteindelijke subsidieverlening of (afhankelijk v/d instelling) of (afhankelijk v/d instelling) of (afhankelijk v/d correctie) instroom doorstroom Overnemen van opleidingsplaatsen van een instelling waarvan de erkenning is ingetrokken Als een geschillencommissie van een registratiecommissie formeel heeft besloten dat een assistent mag worden overgeplaatst Vervangen van ongeschikt bevonden AIOS na beëindigen dienstverband of arbeidsovereenkomst Correctie wegens incorrecte Correctie wegens incorrecte opgave opgave registratiecommissie registratiecommissie aan VWS van aan VWS van instroom doorstroomplaatsen volgens het vooropleidingsplaatsen opleidingsschema van 31 oktober volgens opleidingsschema van voorafgaand aan het subsidiejaar 1 mei of 31 oktober van het subsidiejaar n.v.t. Correctie voor AIOS die boventallig blijkt en dus voor eigen rekening of rekening van een derde moet worden opgeleid Correctie wegens resultaat bezwaar- of beroepsprocedure Wordt verhoogd Wordt verlaagd 26 Subsidieregeling zorgopleidingen 1 e tranche Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport

instroom Instroom later in het subsidiejaar doorstroom n.v.t. Uiteindelijke subsidievaststelling Doorstroom naar een andere instelling n.v.t. in het instroomjaar Uitval wegens bijvoorbeeld zwangerschap fulltime opleiding parttime voortzetten (al dan niet tijdelijk) stoppen met de opleiding overlijden gebrek aan kandidaten et cetera De registratiecommissie heeft geen/onvoldoende rekening gehouden met de deeltijdfactor bij opgave van de vooropleidings- en/of de doorstroomplaatsen Opgelegde korting voor het niet tijdig indienen van bescheiden t.b.v. subsidievaststelling Correctie wegens het ontbreken van een erkenning Correctie wegens doorsluizen van subsidie naar een andere instelling Correctie vanwege resultaat bezwaar- of beroepsprocedure Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Subsidieregeling zorgopleidingen 1 e tranche 27

6 Verplichtingen van de subsidieontvanger Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Subsidieregeling zorgopleidingen 1 e tranche 29

Verplichtingen van de subsidieontvanger Subsidieontvangers hebben de volgende verplichtingen. Een opleidingsinrichting moet: omstandigheden die van belang kunnen zijn voor een beslissing over een subsidie, - denk aan een wijziging, intrekking of vaststelling van de subsidie - melden aan de minister. Relevante stukken moeten daarbij worden overgelegd; per zorgopleiding erkend zijn op het moment dat de subsidieaanvraag wordt ondertekend, en wel voor de hele periode waarvoor subsidie wordt aangevraagd; een controleerbare registratie bijhouden zodat de subsidie kan worden vastgesteld. Elke wijziging moet goed geadministreerd worden, dus ook wanneer een AIOS met zwangerschapsverlof is of de datum dat een arbeidsovereenkomst of dienstverband stopt wegens ongeschiktheid; informatie aanleveren op verzoek van het ministerie en meewerken aan onderzoeken door of namens de minister. Enkele voorbeelden Maartje is doorstromer bij instelling A en wordt opgeleid tot cardioloog. Per 1 maart stopt zij (vervroegd) met haar opleiding. Instelling A heeft nu twee opties: I een assistent uit een andere instelling (B) laten beginnen. Voorwaarde is dat dit, net als Maartje, een doorstromer cardiologie is. Lukt dit, dan heeft instelling B ook weer de keuze uit optie I en II. Lukt dit niet, dan geldt automatisch optie II. II de subsidie voor de rest van het jaar terugbetalen aan VWS. Dit kan worden gerealiseerd via de vaststelling van de subsidie. Op 1 januari start Irene met de opleiding voor kinderarts. Ze vervangt een assistent die is gestopt wegens ongeschiktheid. Omdat Irene een instromer is, telt ze niet mee als doorstroom voor dat jaar. Ze wordt gemarkeerd als vervanger wegens ongeschiktheid zodat er geen boventalligheid ontstaat door de vervanging. Dit moet worden gemeld bij de registratiecommissie en de accountant. Voor VWS moet het zichtbaar worden gemaakt bij de subsidieverantwoording. Arthur is op 3 maart als instromer begonnen met zijn opleiding voor klinisch fysicus bij instelling A. Op 5 juli geeft Arthur aan dat hij gaat stoppen. Omdat hij zijn opleiding niet beëindigt wegens ongeschiktheid, mag hij niet vervangen worden. instelling A moet het teveel ontvangen subsidiebedrag voor Arthur dan ook terugbetalen. 30 Subsidieregeling zorgopleidingen 1 e tranche Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport

Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Subsidieregeling zorgopleidingen 1 e tranche 31

7 Veelgestelde vragen Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Subsidieregeling zorgopleidingen 1 e tranche 33

Over de voorwaarden Wat zijn de belangrijkste voorwaarden waaraan een opleidingsinrichting moet voldoen om voor subsidie in aanmerking te komen? Vóór 1 oktober voorafgaand aan het subsidiejaar moet de subsidieaanvraag voor de instroom en doorstroom zijn ingediend bij het ministerie van VWS, ook al zijn de instroom bij vooropleidingen en de doorstroom zwart gemaakt op het aanvraagformulier. Verder moet de opleidingsinrichting, op het moment dat de subsidieaanvraag wordt ondertekend, erkend zijn. Ook moet alle doorstroom ten behoeve van het subsidiejaar op uiterlijk 31 oktober vóór het subsidiejaar juist en volledig zijn ingediend bij de registratie commissie én zijn opgenomen in de registers van de registratiecommissies. Dat geldt dus ook voor assistenten die in november of december vóór het subsidiejaar instromen en voor assistenten die in een volgend subsidiejaar een stage in het buitenland volgen. De instroom bij vooropleidingen moet op uiterlijk 31 oktober van het subsidiejaar juist en volledig zijn aangeleverd bij de MSRC. Over de subsidieaanvraag Mijn instelling heeft dit jaar een opleidingsplaats beschikt gekregen. Krijg ik volgend jaar vanzelf subsidie toegekend? Nee, subsidie voor een opleidingsplaats moet elk jaar, vóór 1 oktober voorafgaand aan het subsidiejaar worden aangevraagd bij het ministerie van VWS. Een AIOS (1 fte) wordt door de werkgever voor 0,5 fte gedetacheerd bij een andere instelling. Wat betekent dit voor de subsidieaanvraag? Relevant is of de zorginstelling waar de AIOS wordt gedetacheerd, ook gaat opleiden. Is dat het geval, dan moeten beide opleidingsinrichtingen subsidie aanvragen, elk voor 0,5 fte. De instelling die opleidt, moet de subsidie aanvragen voor de duur van de opleiding in die instelling, ongeacht of sprake is van detachering. Dit geldt alleen voor doorstroomkandidaten. Een AIOS kan slechts bij één instelling instromen. 34 Subsidieregeling zorgopleidingen 1 e tranche Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport

Over boventalligheid Blijft een boventallige AIOS de hele opleiding boventallig? Een boventallige AIOS die voor eigen rekening, dus buiten de subsidieregeling om, wordt opgeleid, kan volgend jaar mét subsidie worden opgeleid. Dat is mogelijk door in het volgende kalenderjaar een instroomplaats (volgens de subsidieregeling) ter beschikking te stellen aan deze AIOS. Die moet de instelling dan natuurlijk wel toegekend hebben gekregen. Meld dit bij de registratiecomissie! De opleiding van de assistent loopt gewoon door. Iemand kan dus voor de instelling een ouderejaars AIOS zijn en voor de subsidie regeling een instromer. Over tussentijdse wijzigingen Welke wijzigingen zijn toegestaan, naast de jaarlijkse mutaties voor de doorstroom op uiterlijk 31 oktober voorafgaand aan het subsidiejaar? Tussentijdse wijzigingen zijn toegestaan: 1) als het gaat om een ongeschikt bevonden AIOS waarvan het dienstverband of de arbeidsovereenkomst is beëindigd. Het is raadzaam om een wijziging zo snel mogelijk te melden bij de registratiecommissie en de accountant. Voor VWS moet het zichtbaar worden gemaakt bij de subsidieverantwoording; 2) als een opleidingserkenning wordt ingetrokken, respectievelijk hersteld; wáár de opleiding wordt vervolgd, vraagt een besluit van de desbetreffende registratiecommissie als de instellingen en de AIOS er samen niet uitkomen; 3) als een geschillencommissie van een registratiecommissie formeel heeft besloten dat een assistent mag worden overgeplaatst. Waar de opleiding wordt vervolgd, is een besluit van de desbetreffende registratiecommissie als de instellingen en de AIOS er samen niet uitkomen; 4) als een AIOS wordt overgenomen van een andere instelling. Dit laatste geldt alleen voor doorstroom en het moet passen binnen de verleende subsidie of; 5) als een instelling waarmee een AIOS een dienstverband of arbeidsovereenkomst heeft, subsidie voor een doorstroomplaats gebruikt voor een deel van de opleiding in het buitenland, mits het gaat om dezelfde zorgopleiding als waarvoor de doorstroomsubsidie is verleend, het opleidingsschema is goedgekeurd door de registratiecommissie en de opleiding in het buitenland niet leidt tot verlenging van de totale opleidingsduur. Wanneer mag een ongeschikt bevonden AIOS worden vervangen? Allereerst moet het dienstverband of de arbeidsovereenkomst van een ongeschikt bevonden AIOS zijn beëindigd. Vervolgens mag er een nieuwe instroomkandidaat worden geplaatst. Vervanging moet plaats vinden in het subsidiejaar dat het dienstverband of arbeidscontract is beëindigd, of in het jaar daarna. Een eventuele overschrijding van de verleende subsidie voor de instroom in personen of fte s is hierbij toegestaan. Dit moet worden gemeld bij de registratiecommissie en de accountant. Voor VWS moet het zichtbaar worden gemaakt bij de subsidieverantwoording. Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Subsidieregeling zorgopleidingen 1 e tranche 35

Wat gebeurt er met de subsidie tijdens een zwangerschapsverlof? Het Uitvoeringsorgaan Werknemersverzekeringen (UWV) betaalt een assistent tijdens de verlofperiode, daarom bestaat er tijdens zwangerschapsverlof geen recht op subsidie. De verrekening hiervan gebeurt achteraf, bij de subsidievaststelling. Een zwangere AIOS moet de registratiecommissie en de instelling informeren over de verlofperiode. De registratiecommissie stelt vervolgens een nieuwe einddatum van de opleiding vast. Mag een instroomkandidaat halverwege het jaar de opleiding vervolgen bij een andere instelling? Hier wordt onderscheid gemaakt tussen de regels van de registratiecommissies en die van de subsidieregeling. Een instroomkandidaat mag halverwege het jaar de opleiding vervolgen bij een andere instelling, maar VWS subsidieert dit niet. Voor de subsidie kan een AIOS maar op een plek instromen en pas doorstromen nadat deze AIOS in een voorafgaand subsidiejaar is begonnen met de zorgopleiding. Over de subsidievaststelling Komt de subsidievaststelling automatisch tot stand? Nee, subsidievaststelling moet worden aangevraagd. De aanvraag moet vóór 1 mei na afloop van het subsidiejaar bij het ministerie van VWS binnen zijn. Let op! Er wordt geen subsidie vastgesteld als niet aan de eisen is voldaan. Dat betekent onder andere dat de instelling erkend moet zijn en moet behoren tot de toegelaten sectoren (zie bijlage I). Uiteraard wordt er ook geen subsidie vastgesteld over (een deel van) de verleende plaatsen die bijvoorbeeld niet zijn gerealiseerd, voor eigen rekening zijn gerealiseerd of waarbij sprake is van vrijstellingen. Daarnaast is het niet toegestaan om subsidie door te sluizen, bijvoorbeeld van de ene opleidingsinrichting naar de andere (zie ook paragraaf 2.2 van het controleprotocol). Over de vergoeding Is het geld uit het Opleidingsfonds een soort persoonlijk budget van de AIOS? Nee, het ministerie van VWS en de opleidingsinrichting hebben een subsidierelatie. VWS keert per opleidingsplaats een normbedrag uit. Dit wordt, in goed overleg met alle betrokkenen binnen de opleidingsinrichting, besteed aan de opleiding van een AIOS. Na afloop van het subsidiejaar rekent VWS het aantal gerealiseerde opleidingsplaatsen af met de opleidingsinrichting, binnen de verleende subsidie per zorgopleiding. 36 Subsidieregeling zorgopleidingen 1 e tranche Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport

Meer veelgestelde vragen, met daarop het antwoord, staan op de website van het Opleidingsfonds: www.minvws/dossiers/opleidingsfonds/ Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Subsidieregeling zorgopleidingen 1 e tranche 37

Bijlage I Overzicht van de zorgopleidingen 1 e tranche 1e tranche zorgopleidingen Anesthesiologie Cardiologie Cardio-thoracale chirurgie Dermatologie Gynaecologie en obstetrie Heelkunde Interne geneeskunde Kaakchirurgie Keel-, neus- en oorheelkunde Kindergeneeskunde Klinisch chemicus Klinisch fysicus Klinische genetica Klinische geriatrie voor ziekenhuiszorg Klinische geriatrie voor GGZ Longziekten en tuberculose Maag-, darm- leverziekten Medische microbiologie Neurochirurgie Neurologie Nucleaire geneeskunde Oogheelkunde Orthodontie Orthopedie Pathologie Plastische chirurgie Radiologie Radiotherapie Reumatologie Revalidatiegeneeskunde Urologie Ziekenhuisapotheker 38 Subsidieregeling zorgopleidingen 1 e tranche Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport

Overzicht van de 2 e tranche zorgopleidingen A 2 e tranche zorgopleidingen A Arts infectieziekten bestrijding Arts TBC bestrijding Arts verstandelijk gehandicapten Jeugdarts Medisch milieukundige Psychiater in de GGZ Psychiater in de ziekenhuiszorg SEH-arts Specialist ouderengeneeskunde Overzicht van de 2 e tranche zorgopleidingen B 2 e tranche zorgopleidingen B Gezondheidszorgpsycholoog in een epilepsie-inrichting Gezondheidszorgpsycholoog in de gehandicaptenzorg Gezondheidszorgpsycholoog in de GGZ Gezondheidszorgpsycholoog in een revalidatiecentrum Gezondheidszorgpsycholoog in de verpleeghuiszorg Gezondheidszorgpsycholoog in de ziekenhuiszorg Klinisch psycholoog in de gehandicaptenzorg Klinisch psycholoog in de GGZ Klinisch psycholoog in de ziekenhuiszorg Psychotherapeut in de gehandicaptenzorg Psychotherapeut in de GGZ Verpleegkundig specialist in de GGZ Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Subsidieregeling zorgopleidingen 1 e tranche 39

Bijlage II Subsidiebedragen voor de 1 e tranche, per opleiding Zorgopleiding Academische ziekenhuizen Algemene ziekenhuizen bij 1 tot 50 opleidingsplaatsen bij 50 tot 150 opleidingsplaatsen bij 150 opleidingsplaatsen of meer Anesthesiologie 119.600,- 158.600,- 147.600,- 118.200,- Cardiologie 119.600,- 158.600,- 147.600,- 118.200,- Cardio-thoracale chirurgie 119.600,- 158.600,- 147.600,- 118.200,- Dermatologie 119.600,- 158.600,- 147.600,- 118.200,- Heelkunde 119.600,- 158.600,- 147.600,- 118.200,- Interne geneeskunde 119.600,- 158.600,- 147.600,- 118.200,- Kaakchirurgie 119.600,- 158.600,- 147.600,- 118.200,- Keel-neus-oorheelkunde 119.600,- 158.600,- 147.600,- 118.200,- Kindergeneeskunde 119.600,- 158.600,- 147.600,- 118.200,- Klinisch chemicus* 119.600,- 118.200,- 118.200,- 118.200,- Klinisch fysicus* 119.600,- 118.200,- 118.200,- 118.200,- Klinische genetica 119.600,- 158.600,- 147.600,- 118.200,- Klinische geriatrie 119.600,- 158.600,- 147.600,- 118.200,- Longziekten en tuberculose 119.600,- 158.600,- 147.600,- 118.200,- Maag-darm-leverziekten 119.600,- 158.600,- 147.600,- 118.200,- Medische microbiologie 119.600,- 158.600,- 147.600,- 118.200,- Neurochirurgie 119.600,- 158.600,- 147.600,- 118.200,- Neurologie 119.600,- 158.600,- 147.600,- 118.200,- Nucleaire geneeskunde 119.600,- 158.600,- 147.600,- 118.200,- Oogheelkunde 119.600,- 158.600,- 147.600,- 118.200,- Orthodontie 119.600,- 158.600,- 147.600,- 118.200,- Orthopedie 119.600,- 158.600,- 147.600,- 118.200,- Pathologie 119.600,- 158.600,- 147.600,- 118.200,- Plastische chirurgie 119.600,- 158.600,- 147.600,- 118.200,- Radiologie 119.600,- 158.600,- 147.600,- 118.200,- Radiotherapie 119.600,- 158.600,- 147.600,- 118.200,- Reumatologie 119.600,- 158.600,- 147.600,- 118.200,- Revalidatiegeneeskunde* 119.600,- 118.200,- 118.200,- 118.200,- Urologie 119.600,- 158.600,- 147.600,- 118.200,- Verloskunde en 119.600,- 158.600,- 147.600,- 118.200,- gynaecologie Ziekenhuisapotheker* 119.600,- 118.200,- 118.200,- 118.200,- Deze subsidiebedragen zijn afgerond en weergegeven per fte opleidingsplaats in Euro s. Het prijspeil is 2009. De actuele bedragen staan op http://www.minvws.nl/dossiers/opleidingsfonds/subsidieregelingen/1e-tranche/ 40 Subsidieregeling zorgopleidingen 1 e tranche Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport

Revalidatiecentra Categorale instellingen GGZ-instellingen 119.600,- 56.000,- 158.600,- 119.600,- 158.600,- 119.600,- 118.800,- * De aantallen opleidingsplaatsen voor de onderhavige zorgopleidingen worden niet betrokken bij het bepalen van de omvang van de staffel bij de algemene ziekenhuizen. Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Subsidieregeling zorgopleidingen 1 e tranche 41

Bijlage III Registratiecommissies Elke opleiding moet door een van onderstaande instanties zijn erkend. De Medisch Specialisten Registratie Commissie van de Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst De Nederlandse Maatschappij tot bevordering der Tandheelkunde (NMT)/Specialisten Registratie Commissie (SRC) De Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie (KNMP)/Specialisten Registratie Commissie (SRC) Nederlandse Vereniging voor Klinische Chemie (NVKC) Nederlandse Vereniging voor Klinische Fysica (NVKF) 42 Subsidieregeling zorgopleidingen 1 e tranche Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport

Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Subsidieregeling zorgopleidingen 1 e tranche 43

Begrippenlijst

AIOS Arts in Opleiding tot Specialist, ook wel assistent genoemd. Afwegingskader Op grond van het toewijzingskader, stelt het CBOG elk jaar het afwegingskader vast met daarin de verdeling van de beschikbare instroomplaatsen. Dit gebeurt na overleg met de koepels van opleidingsinstellingen. Dit kader moet voldoen aan het toewijzingskader. Boventallig Er is sprake van boventalligheid als er meer AIOS/fte s worden opgeleid/gerealiseerd dan bij de subsidieverlening zijn beschikt. Boventallige AIOS/fte s komen niet in aanmerking voor subsidie. CBOG Het College voor de Beroepen en Opleidingen in de Gezondheidszorg. De Minister De minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) Doorstroom De opleidingsplaatsen voor AIOS die vóór het jaar waarvoor subsidie wordt verstrekt zijn begonnen met een zorg opleiding waarvoor een instellingssubsidie is verleend. De minister bepaalt de doorstroom op basis van het aantal juiste en volledige opleidingsschema s dat op 31 oktober van het jaar voorafgaand aan het subsidiejaar is opgenomen in de registers van de registratiecommissie. Doorstroom wordt uitgedrukt in het aantal fte s per instelling, per specialisme. Instroom bij zorgopleidingen mét vooropleiding (ongeveer twintig procent van de instromers) De opleidingsplaatsen voor AIOS die in het jaar waarvoor de subsidie wordt verstrekt beginnen met een vooropleiding; verdeling van de opleidingsplaatsen gebeurt via een speciale regeling; uiterlijk op 31 oktober van het subsidiejaar moeten de opleidingsschema s van deze instromers juist en volledig zijn geregistreerd bij

de registratiecommissie. Instroom wordt uitgedrukt in het aantal personen per instelling, per specialisme én in aantal fte s per instelling, per specialisme. Instroomplaatsen kunnen in de loop van een subsidiejaar worden ingevuld, op elk gewenst moment. Doorstromen voor de subsidieregeling kan pas nadat een AIOS in een voorafgaand subsidiejaar voor de subsidieregeling is begonnen met de opleiding. Instroom bij opleidingen zonder vooropleiding De opleidingsplaatsen voor AIOS die in het jaar waarvoor de subsidie wordt verstrekt beginnen met een zorg opleiding. Instroom wordt uitgedrukt in het aantal personen per instelling, per specialisme én in aantal fte s per instelling, per specialisme. Instroomp laatsen kunnen in de loop van een subsidiejaar worden ingevuld, op elk gewenst moment. Doorstromen voor de subsidieregeling kan pas nadat een AIOS in een voorafgaand subsidiejaar voor de subsidieregeling is begonnen met de zorgopleiding. Opleidingsinrichting Een inrichting die is erkend voor het verzorgen van een (deel van een) zorgopleiding, door één van de in bijlage III genoemde organen. opleidingsschema s van AIOS/assistenten worden vastgelegd (zie bijlage III). Schonen Bij toetreding van een sector (bijvoorbeeld ziekenhuizen) tot het Opleidingsfonds worden de opleidingsbudgetten geschoond. Tegelijkertijd ontvangen instellingen uit die sector subsidie, gelijk aan het geschoonde bedrag. Schoning kan per instelling of per sector plaatsvinden. Toewijzingsvoorstel Uitgaande van het resultaat van het afwegingskader en na verwerking van de zienswijze van de opleidingsinrichtingen en de relevante veldpartijen, doet het CBOG de minister van VWS een voorstel voor toewijzing van instroomplaatsen aan de individuele opleidende zorginstellingen. Toewijzingskader De minister van VWS bepaalt elk jaar het toewijzingskader voor het komende jaar. Hiermee stelt de minister het maximale aantal plaatsen per vervolgopleiding vast en de overige rand voorwaarden voor het toewijzingsvoorstel van het College van Beroepen en Opleidingen in de Gezondheidszorg. Opleidingsplaats De capaciteit bij de opleidingsinrichting om voor een zorgopleiding een assistent op te leiden, waarbij de arbeidsduur per kalenderjaar van een voltijds assistent in opleiding overeenkomstig de van toepassing zijnde collectieve arbeidsovereenkomst of sectorale rechtspositieregeling is. Opleidingsschema Het schema dat is opgenomen in het opleidingsregister van een van de registratiecommissies. In het schema is vastgelegd in welke opleidingsinrichting de assistent de opleiding volgt en van wanneer tot wanneer precies. Registratiecommissies Er is een aantal registratiecommissies waar de Verdeelplan Na toetsing van het toewijzingsvoorstel, stelt de minister het verdeelplan vast. Hiermee staat vast welke opleidingsinstellingen komend jaar voor subsidie in aanmerking komen. Vooropleiding Een vooropleiding is een opleiding in de interne geneeskunde die een assistent volgt in het kader van de zorgopleiding longziekten en tuberculose, maag-, darm- en leverziekten, cardiologie, klinische geriatrie, reumatologie of nucleaire geneeskunde of een opleiding in de heelkunde die een assistent volgt in het kader van de zorgopleiding orthopedie, urologie, plastische chirurgie of cardio-thoracale chirurgie.

Dit is een uitgave van Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Bezoekadres Parnassusplein 5 2511 vx Den Haag Postadres Postbus 20350 2500 ej Den Haag Telefoon 070 340 79 11 Telefax 070 340 78 34 www.minvws.nl Redactie Jolanda Horsten Fotografie Bert de Jong Meer informatie over het Opleidingsfonds staat op www.minvws.nl/opleidingsfonds Vrijwaring De focus van deze brochure ligt op het verduidelijken van de Subsidieregeling Zorgopleidingen. Om die reden kunnen aan deze brochure geen rechten worden ontleend en is de wettelijke regeling altijd leidend. Januari 2010