PCE Brookhuis B.V. Institutenweg 15 7521 PH Enschede The Netherlands Telefoon: +31 53 737 01 92 Fax: +31 53 430 36 46 info@pcebenelux.nl www.pcebrookhuis.nl GEBRUIKSAANWIJZING Hardheidsmeter PCE-1000
Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 3 Specificaties... 4 4 Systeembeschrijving... 4 4.1 Apparaat... 4 4.2 Display... 4 5 Symbolen hardheid... 5 6 Gebruik... 5 6.1 Voorbereiding... 5 6.1.1 Testoppervlak... 5 6.1.2 Koppelen van het testmateriaal... 6 6.2 Opbouw van het menu... 7 6.3 Inschakelen... 7 6.4 Menu... 7 6.4.1 Slagrichting... 8 6.4.2 Materiaalinstellingen... 8 6.4.3 Hardheidschaal... 8 6.4.4 Gemiddelde tijd... 8 6.4.5 Geheugen... 9 6.4.6 Opgeslagen data bekijken/wissen... 9 6.4.7 Serienummer bekijken... 9 6.4.8 Restten naar de fabrieksinstellingen... 9 6.4.9 Terug naar de meetmodus... 9 6.5 Meting... 10 6.6 Statistische waarde weergeven... 10 6.7 Kalibratie... 11 6.7.1 Voortgang bij een kalibratie... 11 6.8 Laden van de accu... 11 7 Verwijdering en contact... 12 2
1 Inleiding Lees de volgende informatie aandachtig door, vóórdat u metingen gaat uitvoeren. Gebruik het apparaat zoals aangegeven, want anders is de garantie niet geldig. Alleen de groep PCE mag de eventuele reparaties verrichten. Houd het apparaat schoon en droog. Het apparaat voldoet aan de geldende voorschriften en normen en heeft het CE certificaat. De LEEB meetmethode werd voor het eerst in 1978 gebruikt. Hij wordt gedefinieerd door de verhouding tussen de terugslagsnelheid van een slaglichaam ten opzichte van zijn inslagsnelheid, vermenigvuldigd met 1000. Hoe harder het oppervlak van het materiaal, hoe hoger de terugslagsnelheid. Voor een bepaalde groep materialen (bijv. staal, aluminium...) stelt de Leeb hardheid een directe verhouding vast met hun hardheidscondities. Deze durometer beschikt al over de conversiecurves voor HL hardheid voor de meest gangbare materialen naar andere statische standaard hardheidseenheden (HB, HV, HRC, enz.) wat de mogelijkheid geeft, om de Leeb hardheid in andere hardheidswaarden om te zetten. HL = 1000 x (VB / VA) HL : VB : VA : Leeb hardheid Terugslagsnelheid Inslagsnelheid In de behuizing van de PCE 1000 bevindt zich een spoel en daarbinnen het slaglichaam. In het slaglichaam bevindt zich een permanente magneet. Wanneer het slaglichaam zich dan " door de spoel "beweegt" wordt er door de magneet in de spoel een spanning geïnduceerd, die evenredig is aan de snelheden van de magneet. De spanningseigenschap van het uitgangssignaal, wanneer het slaglichaam de inductiespoel overschrijdt, wordt in de volgende afbeelding geïllustreerd. Tijd Inslagfase Terugslagfase Als u de hardheid van een materiaal met een traditionele statische testmethode meet, (slaglichaam) heeft een verandering van de aangebrachte druk, een verandering In de meetwaarde tot gevolg. Verschillende slaglichamen produceren verschillende transformatiecurves. Dus als de Leeb hardheid in een andere hardheidswaarde wordt omgezet, moet bij de geconverteerde waarde het gebruikte slaglichaam vermeld worden. 3
3 Specificaties Scherm LCD, met achtergrondverlichting Nauwkeurigheid ± 3 HL voor HL = 800 (0,4 %) Meetbereik 170...960 HL Beschikbare eenheden HL, HRC, HRB, HB, HV, HS, HRA, σb Materiaal eigenschappen 9 Slaglichaam: Type D Test materiaal 2... 5 kg met stabiele basis 50 g... 2 kg met versteviging en bevestigingspasta Minimum dikte testmateriaal 3 mm Min. Hardheidslaag 0,8 mm Temperatuur testmateriaal 120 C Omgevingstemperatuur: 0... + 50 C Uitschakeling automatisch Voeding 9V blokbatterij Afmetingen 100 x 60 x 33 mm Gewicht 150 g 4 Systeembeschrijving 4.1 Apparaat M toets - Menu - Berekening (gem.waarde [AVE], MAX, MIN) - Instelling naar boven C toets - Instellingen veranderen - Mislukte pogingen wissen - Instelling naar beneden - Opgeslagen gegevens opvragen 4.2 Display Messwert Meetwaarde Richtung Richting Materialart Materiaal soort Einheit Eenheid Anzahl Messungen Aantal metingen 4
5 Symbolen hardheid LD D HB HRB HRC HSD HV Leeb hardheid met slaglichaam Brinell hardheid Rockwell B Rockwell C Shore hardheid Vickers hardheid Meetbereiken Leeb hardheid HLD: 170-960 H R C H R B H B HV H S D Staal / 20,0... 67,9 59,6... 99,5 80... 647 80... 940 32,5... 99,5 Gietijzer Stalen 20,5... 67,1-80... 898 gereedscha p Roestvrij staal 19,6... 62,4 46,5... 101,7 85... 655 85... 802 Grijs gietijzer 93... 334 Nodulair gietijzer 131 387 Gegoten 30... 159 aluminium Messing 13,5 95,3 40 173 Brons 60... 290 Koper 45... 315 6 Gebruik 6.1 Voorbereiding 6.1.1 Testoppervlak De temperatuur van het te meten oppervlak mag niet boven de 120 C liggen. Het te testen voorwerp moet een licht metalen, glad oppervlak hebben, om meetfouten te voorkomen. Als het gewicht van het te testen voorwerp meer dan 5 kg is, zijn er geen voorzorgsmaatregelen nodig. De te testen voorwerpen tussen 2 en 5 kg en voorwerpen met dunne wanden moeten op een stabiele ondergrond van min. 5kg worden geplaatst. Om trillingen te voorkomen moet deze ondergrond aan het te testen voorwerp worden bevestigd (bijv. met klemmen). De te testen voorwerpen van minder dan 2 kg moeten met een bevestigingspasta op de ondergrond worden bevestigd. Het te testen voorwerp moet meer dan 50 gr. wegen. De meting dient verticaal in de richting van de onderlaag te geschieden. De mínimum dikte van het te meten voorwerp mag niet meer zijn dan 3 mm. Het te meten voorwerp mag niet magnetisch zijn. De geharde laag van het te testen voorwerp mag niet meer zijn dan 0,8 mm. Voor gebogen oppervlakken mag de straal niet minder zijn dan 30 mm. Om kleinere radii of sferische oppervlakken te meten, bieden wij speciale accessoires aan. 5
Let er bij de meting op, dat er, ondanks de geringe massa van het slaglichaam en de geringe energie, heel even een relatief grote inslagkracht op het oppervlak wordt uitgeoefend. De maximale inslagkracht van een slaglichaam type D is 900 Newton. Kleine en lichte werkstukken, zoals profielen en platen - zelfs als ze door hun gewicht voldoende lijken - geven onder de inslagkracht mee, er kunnen trillingen en vervormingen ontstaan. Dit heeft grote verschillen in de meetresultaten tot gevolg. Hier moet u de werkplek met een groot werkstuk verstevigen (bevestigingspasta gebruiken). 6.1.2 Koppelen van het testmateriaal Het koppelvalk tussen teststuk en verstevigend oppervlak dient vlak, recht en pas geslepen zijn. Breng een dunne en gelijkmatige laag koppeling pasta aan op het contactoppervlak van het teststuk. Druk al draaiend het teststuk op het verstevigende oppervlak. De aanbrengen dient kaarsrecht te geschieden. De minimale dikte van het te koppelen object dient 5 mm te bedragen. Het vergt enige oefening om op een correcte manier een teststuk te koppelen. Bij het incorrect koppelen van een teststuk kunnen foutieve meetresultaten ontstaan. 6
6.2 Opbouw van het menu 6.3 Inschakelen Druk op de startknop, om het apparaat in te schakelen. Het apparaat schakelt dan naar de meetmodus. 6.4 Menu In de PCE-1000 kan de meetrichting (DIRE), het materiaal (MATE), de eenheid (CONV) en berekening van de gemiddelde waarde (AVER) worden ingesteld. Houd de M toets ingedrukt tot het woord MENU knippert. Op het scherm verschijnt DIRE. Met de M toets gaat u verder in het menu (MATE, CONV, AVER). Vervolgens komt u weer bij de meetmodus. 7
6.4.1 Slagrichting Als u eenmaal d.m.v. de M toets in het menu DIRE zit, kunt u met behulp van de C toets de meetrichting instellen. 6.4.2 Materiaalinstellingen Door op de M toets te drukken, komt u bij het menu voor het type materiaal, met de C toets kunt u het type materiaal kiezen. M1: staal / gietijzer M2: stalen gereedschap M3: roestvrij staal M4: grijs gietijzer M5: nodulair gietijzer M6: gegoten aluminium M7: messing M8: brons M9: koper 6.4.3 Hardheidschaal Na het drukken op de M toets komt u in het CONV-venster. Druk zo vaak op C, tot de gewenste hardheidschaal op het beeld verschijnt (HLD, HRC, HRB, HB, HV, HS, HRA, σb). 6.4.4 Gemiddelde tijd Nadat u met de M toets de eenheid hebt geselecteerd, komt u in het menu voor de instelling van de berekening van de gemiddelde waarde (AVER). U kunt het meetresultaat door 0, 3, 4 of 5 metingen verkrijgen. Kiest u voor 0, dan wordt er geen gemiddelde waarde berekend. 8
6.4.5 Geheugen Nadat u op de M -toets heeft gedrukt en in het SAVE-venster bent aangekomen, drukt u één of twee maal op de C om het opslaan van waarden te activeren of te deactiveren. Het apparaat kan 99 waarden opslaan. Wanneer het opslaan geactiveerd is, verschijnt onder het display -00, dit is het aantal opgeslagen waarden. Alle gemeten waarden worden vanaf dit moment opgeslagen. 6.4.6 Opgeslagen data bekijken/wissen Nadat u op de M -toets heeft gedrukt en in het MEMR-venster bent aangekomen, drukt u op C, om de opgeslagen waarden te bekijken. Druk gelijktijdig op de M en de C, om de opgeslagen waarden op te roepen. U kunt hierbij vooruit en achteruit bladeren. Wanneer er geen data aanwezig is in het geheugen wordt op het display NOD weergegeven. Houd de M of C toets ingedrukt, om de weergavemodus te verlaten. Hou de M en de C toets gelijktijdig ingedrukt, om de opgeslagen waarden te wissen. 6.4.7 Serienummer bekijken Nadat u op de M -toets heeft gedrukt en in het SN-venster bent aangekomen, drukt u op C. Op het display verschijnt het serienummer. Druk op de M om nar het volgende venster te gaan. 6.4.8 Restten naar de fabrieksinstellingen Nadat u op de M -toets heeft gedrukt en in het DSET-venster bent aangekomen, drukt u op C. U kunt hier kiezen tussen ESC (annuleren) en RDS (resetten naar fabrieksinstellingen). Bevestig met de M toets. 6.4.9 Terug naar de meetmodus Druk op de M toets, om terug te gaan naar de meetmodus. het display geeft nu 000 weer. 9
6.5 Meting Schlagvorrichtung=Slaglichaam Spannstift = Veerpen Spannrichtung = Spanrichting Nu kunt u met de meting beginnen. Het slaglichaam wordt met behulp van de veerpen gespannen. Hiertoe drukt u de veerpen van onder in de opening van het slaglichaam, het slaglichaam klikt dan vast. Voor het meten drukt u de hardheidsmeter PCE 1000 stevig tegen het te testen voorwerp. De hardheidsmeter moet haaks en zonder trillingen op het object worden geplaatst. Druk vervolgens met de andere hand op START. De waarde verschijnt op het scherm. 6.6 Statistische waarde weergeven Herhaal de meting totdat u de gemiddelde waarde krijgt (AVER), die u vooraf had ingesteld. Via de M toets krijgt u nu de gemiddelde waarde (AUE). Druk nogmaals op de M voor de weergave van de MAX (-A-) waarde en een derde maal, voor de weergave van de MIN (-I) waarde. Als er gedurende de meting een waarde verschijnt, die volledig buiten de andere waarden ligt, is dit waarschijnlijk een mislukte poging. U kunt deze waarde met de C toets wissen. Deze waarde zal niet in aanmerking worden genomen bij de berekening van de gemiddelde waarde. U moet de gewiste meting herhalen. 10
6.7 Kalibratie Na een lange gebruiksduur, in he bijzonder bij metingen van hardere materialen, zal de meetsonde licht slijten, wat kan zorgen voor een lager meetnauwkeurigheid. In dit geval is een herkalibratie noodzakelijk. De kalibratie heeft alleen betrekking tot de HLD schaal. De gemiddelde tijd moet driemaal ingesteld worden. Voer drie metingen uit met het kalibratieblok. Druk op de M-toets, om het gemiddelde van de metingen weer te geven. 6.7.1 Voortgang bij een kalibratie Houd de C-toets ingedrukt, tot u in de kalibratiemodus bent aangekomen. Links op het display wordt ADJ weergegeven. Druk op de M of C-toets, om de standaardwaarde te verhogen, of te verlagen. Houd de M-toets ingedrukt, om de kalibratie af te sluiten. Houd de C-toets ingedrukt, om de kalibratie te annuleren, zonder op te slaan. Let op: Wanneer de meetafwijking niet hoger is, dan weergegeven wordt in de specificaties, voert u geen kalibratie uit. Wanneer u de indenter na een lange gebruiksduur vervangt, dan wist u eerst de kalibratie. 6.8 Laden van de accu Wanneer de batterij-indicator op het display verschijnt, dient de accu opgeladen te worden. Er kunnen nog een aantal metingen doorgevoerd worden, maar het is hierbij mogelijk dat de nauwkeurigheid van het apparaat afneemt. Voor het laden van de accu neemt u eerst de accu uit het apparaat. Om dit te doen opent u het batterijvak voorzichtig, aan de achterzijde van het apparaat. U kunt hiervoor gebruik maken van een gereedschap, bijv. een mesje. Maak gebruik van de meegeleverde laadadapter voor het laden van de accu. Een volledige lading neemt ca. 12-15 uur in beslag. Na een lange gebruikstijd, kan het nodig zijn de accu te vervangen. 11
7 Verwijdering en contact Batterijen mogen niet worden weggegooid bij het huishoudelijk afval; de eindgebruiker is wettelijk verplicht deze in te leveren. Gebruikte batterijen kunnen bij de daarvoor bestemde inzamelpunten worden ingeleverd. Bij vragen over ons assortiment of het meetinstrument kunt u contact opnemen met: PCE Brookhuis B.V. Institutenweg 15 7521 PH Enschede The Netherlands Telefoon: +31 53 737 01 92 Fax: +31 53 430 36 46 info@pcebenelux.nl www.pcebrookhuis.nl Een compleet overzicht van onze apparatuur vindt u hier: http://www.pcebrookhuis.nl/ https://www.pce-instruments.com/dutch/ WEEE-Reg.-Nr.DE69278128 12