G E B R U I K S A A N W I J Z I N G Bestnr.: 35 26 83 CAM-CHARGER Omwille van het milieu 100% recyclingpapier Impressum Alle rechten, ook vertalingen, voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een automatisch gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van CONRAD ELECTRONIC NEDERLAND BV. Nadruk, ook als uittreksel is niet toegestaan. Druk- en zetfouten voorbehouden. Deze gebruiksaanwijzing voldoet aan de technische eisen bij het in druk gaan. Wijzigingen in de techniek en uitvoering voorbehouden. Copyright 1995 by CONRAD ELECTRONIC NEDERLAND BV Windmolenweg 42, 7548 BM Boekelo Internet: www.conrad.com
Belangrijk! Beslist lezen! Deze gebruiksaanwijzing is een integraal onderdeel van dit product. Er staan belangrijke aanwijzingen in betreffende de ingebruikname en het gebruik. Lees deze gebruiksaanwijzing zorgvuldig door! Bij schades, die ontstaan door het niet opvolgen van de handleiding, vervalt het recht op garantie. Voor volgschades, die hieruit ontstaan zijn wij niet aansprakelijk. Bewaar deze gebruiksaanwijzing zorgvuldig! Inhoudsopgave Pagina Introductie 2 Doel waarvoor het apparaat gebruikt wordt 3 1. Algemeen 3 2. Veiligheidsbepalingen 4 3. Eigenschappen 6 4. Ingebruikname 10 5. Technische gegevens 13 6. Overzicht 14 Introductie Geachte klant, Hartelijk dank voor de aankoop van dit product. Lees eerst deze handleiding volledig en zorgvuldig door voordat u de Cam- Charger in gebruik neemt. U dient zich beslist te houden aan de aanwijzingen betreffende de veiligheid en het gebruik. Bij vragen kunt u zich wenden tot onze Technische Dienst, Nederland: 053 428 54 80 Ma. vr. 09.00 20.00 uur 2 Doel waarvoor het laadapparaat gebruikt wordt Dit laadapparaat dient uitsluitend voor het opladen van 4,8 Volt en 6 Volt nikkel/cadmium en nikkel/metaalhydride accupacks. Bovendien moeten de accu s in de daarvoor aanwezige accu-adapter passen. De nominale capaciteit van de ingelegde accu s (wordt aangegeven in mah of Ah) is bij dit apparaat niet van belang. 1. Algemeen Accu s bestaan uit twee elektroden die in een elektrolyt zijn ondergedompeld; daardoor is een accu een chemisch element geworden. In het inwendige van deze elementen lopen chemische processen af. Aangezien deze processen omkeerbaar zijn kunnen accu s weer opgeladen worden. Dit apparaat dient voor het opladen van 4,8 Volt en 6 Volt nikkel/cadmium en nikkel/metaalhydride accu s. Bij nikkel/cadmium accu s bestaat de positieve elektrode uit nikkelhydroxide en de negatieve elektrode uit metallisch cadmium. De elektrolyt bestaat hierbij uit kaliumhydroxide. De nikkel/metaalhydride accu s bezitten een positieve nikkelelektrode en een negatieve hydride-opslagelelektrode. Als elektrolyt wordt een kaliloog toegepast. Voor het opladen van een accu is een zog. oplaadspanning nodig, die groter moet zijn dan de klemspanning. Bovendien moet bij het opladen meer energie (mah) toegevoerd worden, dan daarna weer kan worden onttrokken. Deze verhouding tussen toegevoerde en opgenomen energie wordt als rendement gekenmerkt. De opneembare capaciteit die sterk afhankelijk is van de ontlaadstroom, is bepalend voor de toestand van de accu. De toegevoerde lading kan hiervoor niet als maat dienen, omdat een deel hiervan verloren gaat (b.v. in warmte wordt omgezet). De door de fabrikant opgegeven capaciteit heeft de maximale theoretische oplaadhoeveelheid die de accu kan afgeven. Dit betekent dat een accu met 2000 mah bijvoorbeeld, theoretisch gedurende twee uur een stroom van 1000 ma (= 1 ampère) kan leveren. 3
Deze waarde is echter sterk afhankelijk van vele factoren (toestand van de accu, ontlaadstroom, temperatuur enz.) Bij laadapparaten is het begrip C-rate zeer gebruikelijk. De C-rate is de stroomwaarde die bij het laden en ontladen gewoonlijk opgegeven wordt. Hierbij wordt de stroomwaarde in ampère van de nominale capaciteit in ampère-uren uitgedrukt; d.w.z. een accu met 2000 mah is gelijk aan C = 2,0 A. Houdt er rekening mee dat de opnamecapaciteit van een accu sterk afhankelijk is van de ontlaadstroom; hoe lager de ontlaadstroom is, des te groter is de uit te halen capaciteit. Dit laadapparaat begint met een ontlaadstroom van 1,5 A; voor een accu met 1500 mah zijn 1,5 A al 1 C, terwijl voor een accu met 3000 mah dit slechts C/2 is. Daarom zal de 3000 mah-accu zijn 3000 mah makkelijker bereiken dan de 1500 mah-accu zijn 1500 mah. De capaciteit van een accu wordt ondertussen door verschillende fabrikanten met C3 aangeduid, wat niets anders wil zeggen dan dat een 3000 mahaccu deze 3000 mah bij een ontlaadstroom van 1 A (=C/3) bereikt. Als dus een fabrikant voor zijn 3000 mah-accu een ontlaadstroom van C/10 aanduidt (=300 ma), dan kunt u er vanuit gaan dat deze accu bij een ontlaadstroom van 1,0 A geen 3000 mah kan afgeven! Daarom is een accu met de opgave C/10 gewoon een slechte accu. Bovendien is een ontlaadstroom van 300 ma niet realistisch, aangezien Camcorders in het algemeen meer stroom gebruiken. De ontlaadstroom van dit laadapparaat met 1,5 tot 0,5 ampère is daarom praktijkgericht te noemen. Accu s ontladen zichzelf in de loop van de tijd. Deze eigenschap noemt men zelfontlading. Bovendien moeten deze accu s in het daarvoor bestemde vak passen * Hiervoor gelden de VDE-voorschriften en in het bijzonder het DIN VDE 0700 deel 29. * Op de accu-aansluitcontacten (in het accuvak) van het laadapparaat staat maximaal een spanning van 27 V DC (hoogohmig). * Gewone batterijen mogen niet door dit apparaat opgeladen worden. * Net- en laadapparaten horen niet thuis in kinderhanden. * In commerciële instellingen dient u zich te houden aan de ARBOvoorschriften. * In scholen, opleidingsinstituten, hobby- en doe-het-zelf-werkplaatsen dient het omgaan met net- en laadapparaten te geschieden onder toezicht van geschoold personeel. * Bij het openen van afdekkingen of het verwijderen van onderdelen, behalve als dat met de hand mogelijk is, kunnen spanningvoerende delen blootgelegd worden. Ook aansluitingen kunnen spanningvoerend zijn. Voor het afstellen, een reparatie of het vervangen van onderdelen of modules moet het apparaat van alle spanningsbronnen losgekoppeld zijn, als het openen van het apparaat noodzakelijk is. Als onderhoud of een reparatie aan het geopende apparaat onder spanning onvermijdelijk is, mag dat alleen gedaan worden door een vakman die met de daaraan verbonden gevaren resp. met de desbetreffende voorschriften vertrouwd is. * Condensatoren in het apparaat kunnen nog geladen zijn, zelfs als het apparaat van alle spanningsbronnen losgekoppeld is. * Let er op, dat alleen zekeringen van hetzelfde type en nominale stroomsterkte als vervanging toegepast worden. Gebruik van gerepareerde zekeringen of overbruggen van de zekeringhouder is niet toegestaan. 2. Veiligheidsbepalingen * Dit laadapparaat is opgebouwd volgens veiligheidsklasse 2. Het laadapparaat met de bijhorende netvoeding mag alleen op 230 V-wisselspanning aangesloten worden. De bijhorende Car-adapter mag alleen op 12 V = autoaccu aangesloten worden. * Met dit laadapparaat mogen uitsluitend 4,8 Volt en 6 Volt nikkel/cadmium en nikkel/metaalhydride-accu s opgeladen worden. 4 Waarschuwing! * Zekeringen mogen alleen door een vakman vervangen worden, die met de daaraan verbonden gevaren resp. met de desbetreffende voorschriften vertrouwd is. 5
* Schakel het apparaat nooit gelijk in, als het van een koude naar een warme ruimte gebracht wordt. Het daarbij ontstaande condenswater kan onder omstandigheden het apparaat vernielen. Laat het apparaat oningeschakeld op kamertemperatuur komen. Wacht tot het condenswater verdampt is. * Als u met het laadapparaat werkt kunt u beter geen metalen sierraden, zoals armbanden, kettingen e.d. dragen. * Net- en laadapparaten mogen niet toegepast worden op mensen en dieren. * Als het apparaat in gebruik is moet u op voldoende ventilatie zorgen. De ventilatieopeningen (aan de boven- en onderkant) mogen niet afgedekt worden. Zet het apparaat daarom nooit op een tafelkleed of een tapijt. Zet het dus bij voorkeur op een harde en niet-ontvlambare ondergrond en wel op een manier dat de lucht ongehinderd in het apparaat kan komen. De koeling van het apparaat vindt voornamelijk plaats middels convectie (warmtestroming) * Het laadapparaat mag nooit zonder toezicht gebruikt worden. * Bij werkzaamheden aan het apparaat onder spanning mag uitsluitend hiervoor geschikt gereedschap gebruikt worden. * Als er aangenomen kan worden dat gebruik zonder gevaar niet meer mogelijk is, dient u het apparaat buiten werking te stellen en te beschermen tegen het per ongeluk in werking stellen door derden. * U kunt aannemen dat gebruik zonder gevaar niet meer mogelijk is, als: * het apparaat zichtbaar beschadigd is * het apparaat niet meer werkt * na langdurige opslag onder ongunstige omstandigheden * na transport onder moeilijke omstandigheden. * Een beschadigd netkabel mag alleen door een vakman vervangen worden. * Gebruik het apparaat uitsluitend in droge en afgesloten ruimtes. * Het apparaat mag alleen in een omgevingstemperatuur van 0-40 Celsius gebruikt worden. 3. Eigenschappen Het apparaat is een snellader voor 4,8 Volt en 6 Volt nikkel/cadmium en nikkel/metaalhydride-accu s. 6 Door de eenvoudige bediening hoeft u de accu s alleen maar op de juiste wijze in het daarvoor aangebrachte accuvak plaatsen. Zonder verdere instelling start het snellaad-programma. De microcomputergestuurde snellading laadt de accu tot 100% op; 100% betekent tot 115% van de aangegeven capaciteit voor nieuwe accu s, voor oudere accu s is dit minder dan 100%. Met dit apparaat kan geen overlading plaats vinden en hierdoor is een lange levensduur voor de accu gegarandeerd. Bij dit laadapparaat is het niet nodig de accu s eerst te ontladen. De accu wordt vanuit zijn actuele laadtoestand tot 100% opgeladen. De laad- en ontlaadcyclus is volkomen onafhankelijk van de laadtoestand en temperatuur van de accu s. De laad- en ontlaadstroom is microcomputer gestuurd. De door de fabrikant opgegeven capaciteit is niet van belang voor deze oplader. Het laadapparaat bezit een automatische accubewaking (laadspanning en laadtoestand). Het apparaat bezit een automatische behoudlading. De automatische accuherkenning onthoud of een accu ingelegd of uitgehaald wordt, ook bij diepontladend accu s. Er treedt geen memory-effect op (laad- en ontlaadstroom wordt gepulst). Hierdoor daalt een hoge binnenweerstand van de accu, zodat zijn stroombelastbaarheid verhoogd wordt. Het rendement van de accu wordt verbeterd (verhouding tussen de opgenomen ladingshoeveelheid tot de afgegeven capaciteit). Het laadapparaat bezit een memory-effect. Bij stroomuitval blijven de gegevens van de accu s en de actuele functie opgeslagen. Wordt het apparaat weer op het net aangesloten, dan wordt het afgebroken programma gewoon weer vervolgd. 7
Het LC-display dient voor de weergave van: * de soort lading * de actuele accugegevens in mah * de opgeslagen accugegevens van de ingelegde accu in mah.. De berekende laad- en ontlaadcapaciteit van de ingelegde accu s worden opgeslagen. Deze gegevens zijn altijd oproepbaar en blijven tot het verwijderen van de accu opgeslagen. Er is slechts één toets nodig om de ladingsoort in te geven en om de gegevens van de ladingstoestand te vermelden. Oplaadsoorten: * CHARGE = slechts éénmaal laden * CYCLE = laden ontladen laden * ALIVE = meerdere keren laden ontladen laden (tot zes cycli). Het ALIVE-programma is bedoeld voor nieuwe accu s en accu s die lange tijd opgeslagen zijn geweest. Hierbij worden gegevens opgeslagen en vergelijkt de controller de accucapaciteit met iedere ontladingscyclus (alleen door te ontladen kan een juist bepaling over de accucapaciteit verkregen worden). Als er geen capaciteitsvergroting mogelijk is wordt het ALIVE-programma met een laadcyclus afgesloten. Denk eraan, dat accu s die slecht behandeld zijn; in het begin eventueel slechts 30% van hun capaciteit kunnen leveren. Dit slechte rendement verraad zich door een grote oplaadcapaciteit (CCAP) en een zeer kleine ontladingscapaciteit (DCAP). Laad deze accu s op met het ALIVE-programma. Na enige cycli ziet men de ontladingscapaciteit (DCAP) stijgen. Oplaadtijden (rekenkundig zonder inachtneming van het rendement): * b.v. voor een ontladen 4000 mah accu tenminste twee uur en maximaal 3 uur en 45 minuten. * b.v. voor een ontladen 1000 mah accu tenminste 28 min. en maximaal 1 uur. De echte oplaadtijd kan hiervan afwijken, omdat de accu deze zelf aangeeft. 8 Als een accu bij het laden ca. 80% van zijn opneembare lading heeft bereikt, dan wordt vanaf dat moment een deel van de laadstroom omgezet in warmte. Daarbij bereikt de accu een maximale temperatuur van 25 Kelvin boven de omgevingstemperatuur (maximale accutemperatuur = omgevingstemperatuur + 25 Kelvin). De ontlaadtijden zijn eveneens zeer kort. De grootte van de ontlaadstroom is afhankelijk van de belastbaarheid van de betreffende accu. De ontlaadstroom van max. 1,5 A eff. wordt bij afnemende belastbaarheid van de accu automatisch tot 0,5 A eff. gereduceerd. Ontlaadtijden (rekenkundig): * b.v. voor een 4000 mah-accu ca. 3 uur en 15 minuten. De echte ontlaadtijd kan hier sterk vanaf wijken, omdat deze tijden door de accu zelf bepaald worden. Opmerking! Het kan onder omstandigheden voorkomen, dat de in de accu ingebouwde temperatuurzekering doorslaat (b.v. bij hogere omgevingstemperatuur accu s met een capaciteit <1500 mah). Als het zich hierbij om een eenvoudige bimetaalcontact handelt (voor de fabrikant voordeliger), dan zal deze de laadstroomkring onderbreken. Dit is hetzelfde alsof een accu uitgehaald wordt en de Cam-Charger meldt dan NO ACCU TO SERVE. Na het automatische terugzetten van het bimetalen contact zal de lader de accu weer herkenen en wordt deze in het CHARGEprogramma gegarandeerd volgeladen; ook als het bimetalen contact meerdere keren in actie komt. De hiervoor in CYCLE- of ALIVE opgeslagen accugegevens worden echter gewist. Als u op de toets drukt verschijnt na de mededeling CHARGER FIN- ISHED dan natuurlijk CHARGE MODE en de laatst toegevoerde laadcapaciteit CCAP. Bij moderne temperatuurzekeringen herkent dit de lader en behoudt alle gegevens en instellingen. Hij wacht en reageert dan overeenkomstig. 9
4. Ingebruikname Haal een eventueel ingezette accu uit het laadapparaat en schakel het apparaat in. Op het display verschijnt nu: NO ACCU TO SERVE Als er geen accu geplaatst is heeft de druktoets geen functie (op de toets drukken is zinloos). Plaats nu een accu. Het laadapparaat herkent deze accu en stelt CHARGE (snellading) als standaard in: ADJUST: CHARGE* Nu heeft u 5 seconden de tijd om de soort lading in te stellen. Als u een ander soort lading wenst, drukt u op de toets. Als u niet op de toets drukt gaat het systeem automatisch over op CHARGE. U kunt kiezen uit: * Charge ADJUST: CHARGE * Cycle ADJUST: CYCLE * Alive ADJUST: ALIVE CHARGE is de standaardinstelling en betekent dat de ingelegde accu snel opgeladen wordt. CYCLE betekent dat de ingelegde accu eerst geladen, dan ontladen en tot slot weer opgeladen wordt. ALIVE betekent dat de accu geladen, ontladen en weer geladen wordt. Bij de hierna volgende ontladingen wordt de opgenomen ontlaadcapaciteit met voorgaande ontladingscapaciteiten vergeleken. Als deze capaciteit gestegen is, wordt de laad- en ontlaadcyclus herhaalt. Na maximaal 6 cycli wordt het ALIVE-programma afgesloten met een oplaadprocedure. Na iedere druk op de toets (om de soort lading te veranderen), heeft u weer 5 seconden de tijd. Pas na deze 5 seconden wordt deze instelling geaccepteerd en wordt het opladen geactiveerd. START CHARGING Na ongeveer 15 seconden wordt de eventuele laadcapaciteit CCAP (Charge-Capacity) berekend, bijgesteld en naar het display toegevoerd: CCAP = 1,6 mah Als u tijdens het opladen de toets indrukt, verschijnt gedurende ca. 2 seconden de gekozen landingswijze: CHARGE MODE Daarna verschijnt bij het laden gedurende 5 seconden de ontlaadcapaciteit DCAP (Discharge Capacity) van de ingelegde accu: DCAP = 0,0 mah Aansluitend wordt dan weer de laadcapaciteit getoond: CCAP = 3,3 mah Bij het ontladen verschijnt eveneens gedurende 2 seconden de gekozen ladingswijze. Aansluitend daarop wordt dan nu gedurende 5 seconden de laadcapaciteit getoond. Daarna schakelt het apparaat weer om naar de ontlaadcapaciteit. Als er over de betreffende accu geen gegevens bekend zijn (b.v. als deze accu nog nooit geladen of ontladen werd), verschijnt de melding: CCAP = 0,0 mah of DCAP = 0,0 mah. Zodra de accu geen lading meer opneemt, wordt het laden beëindigd. Als het opladen op de juiste manier plaats vindt zal dat ook met het ontladen het geval zijn (in de Cycle mode en Alive mode), START DISCHARGE of het laadapparaat meldt dat deze accu klaar is (in de CHARGE mode). De accu kan dan verwijderd worden. 10 11
CHARGER FINISHED Bij ontlading wordt de opgenomen capaciteit DCAP (discharge capacity) berekend, bijgesteld en naar het display gevoerd: DCAP = 0,8 mah Als het laadapparaat klaar is (Charger finished) verschijnt bij een druk op de toets gedurende 2 seconden de laadmode waarmee de accu opgeladen werd. Aansluitend wordt gedurende 5 seconden de laadcapaciteit en voor de volgende 5 seconden de ontlaadcapaciteit getoond. Daarna schakelt het apparaat om en vertelt dat het klaar is (Charge finished). Deze aanwijzingen kunnen overigens ook verkregen worden door steeds op de toets te drukken. Als het opladen niet succesvol was, wordt er een foutmelding (ERROR) gegeven en wordt de accu verder niet meer behandeld: END WITH ERROR Als een accu goed geladen werd (Charger Finished), dan wordt na een uur het automatische behoudladen (TRICKLE) geactiveerd. Dit betekent dat de accu na-geladen wordt: START TRICKLE OVER-TEMPERATURE Zo gauw de temperatuur weer onder de grens komt wordt het laadprogramma door het laadapparaat voortgezet: CONTINUE PROGRAM Het kan gebeuren dat de spanningstoevoer naar het in bedrijf zijnde laadapparaat wordt onderbroken. De oplaadmode en de opgebouwde capaciteit worden opgeslagen in het geheugen en zo gauw er weer netspanning beschikbaar is gaat het programma gewoon door: CONTINUE PROGRAM Let er echter op dat de tijdsduur tussen uit- en aanzetten tenminste 20 - seconden bedraagt. 5. Technische gegevens Met deze laadapparaat mogen uitsluitend 4,8 Volt en 6 Volt nikkel/cadmium en nikkel/metaalhydride-accu s opgeladen worden. Trafo: primair secundair : 230 V AC / 50 Hz : 2x 9 V AC/ 2x 3 A eff. Deze na-laadcapaciteit TCAP wordt niet in het geheugen opgeslagen, alleen op het display getoond: TCAP = 2,1 mah Dat betekent dat bij een druk op de toets de capaciteit van de laatste lading wordt opgegeven en niet de laadcapaciteit van de behoudlading. Als gedurende het laden de temperatuurzekering in werking treedt, wordt het eventuele laadproces onderbroken: Car-adapter: Ingang Uitgang Oplaadstroom Ontlaadstroom Max. klemspanning : 12 V auto-accu : 2x 9 V RMS / 2x 3 A eff. : 1 A tot 3 A eff. (automatische instelling) : 0,5 A tor 1,5 A eff. (automatische instelling) : 27 V (hoogohmig, vandaar ongevaarlijk) 12 13
6. Overzicht Om de accu s op te laden worden deze eenvoudig in het accuvak geplaatst. De laad-mode wordt nu getoond. De gewenste laad-mode wordt met behulp van de druktoets ingesteld. De laad-modes zijn: CHARGE, CYCLE en ALIVE naar keuze. Als er geen keuze gemaakt wordt, zal de accu met het CHARGE-programma opgeladen worden. Als de accu helemaal opgeladen is, verschijnt op het display: CHARGER FINISHED. De accu kan er dan uitgehaald worden. Als gedurende een lopend programma op de toets gedrukt wordt, verschijnt allereerst met een tijdsduur van 2 seconden de laad-mode. Wordt nog een keer op de toets gedrukt wordt bij het ontladen gedurende 5 seconden de laadcapaciteit (CCAP) en bij het laden de ontlaadcapaciteit (DCAP) van de accu getoond. Bij stroomuitval of bij het uittrekken van de stekker van het laadapparaat, blijven de gegevens in het geheugen opgeslagen. Opmerking: Lege accu s horen niet bij het gewone huisvuil. Ze vallen onder klein chemisch afval en dienen milieuvriendelijk verwijderd te worden. U kunt ze deponeren in de daarvoor bestemde verzamelbakken in winkels e.d. 14 15