pest- & gedragsprotocol Dit pestprotocol is opgesteld om goed te kunnen reageren op situaties waarin een kind wordt gepest of pest. Dit protocol is een korte, aangepaste versie van het pestprotocol dat bij de kanjertraining hoort. Voor meer informatie: www.kanjertraining.nl Wat is pesten? Een kind wordt gepest wanneer deze herhaaldelijk last heeft van negatieve acties van een ander (fysiek, verbaal of psychologisch, direct of via internet of mobiel) die specifiek op hem of haar zijn gericht, en waarbij de macht ongelijk is verdeeld. Een leerling is hierbij niet langer in staat om zichzelf te verdedigen. Er is een verschil tussen plagen en pesten. Plagen gebeurt in het zicht van de leerkrachten. Het hoort bij het opgroeien. De kinderen die plagen zijn gelijkwaardig. Het is een prikkelend spelletje, dat door geen van de betrokkenen als bedreigend of echt vervelend wordt ervaren. Pesten gebeurt achter de rug van leerkrachten. Pesten is structureel en drijft kinderen tot wanhoop. Het heeft te maken met buitensluiten. Pesten doet pijn. Het raakt iemands persoonlijke kern en kan diens basis tot op het diepste niveau beschadigen. Niet alleen het gepeste kind ondervindt schade. In een klimaat waarin het pesten wordt gedoogd (door medeleerlingen, leerkrachten en/of ouders), worden ook de pedagogische structuur en de veiligheid in de groep aangetast. Het heeft gevolgen voor de hele groep. Voor iedereen is dit een zeer ongewenste situatie. Als PCBO De Bouwhof nemen we dit dan ook heel serieus. Op onze school is pesten onacceptabel. We streven een positieve, opbouwende sfeer na waarin ieder kind zichzelf mag zijn en erbij hoort. Preventie Alleen door een goede samenwerking tussen ouders en school kunnen we pesten aanpakken en voorkomen. Alle partijen hebben invloed op een goede groepssfeer. Op school hanteren we de 5 kanjerafspraken We vertrouwen elkaar We helpen elkaar Niemand speelt de baas Niemand lacht uit Niemand is of blijft zielig De school zet middels de Kanjerlessen in op het versterken van het onderling vertrouwen en het besef dat het goed is elkaar te helpen. Duidelijk wordt gesteld dat de leerlingen ten opzichte van elkaar niet de baas zijn. De leerkracht daarentegen is op school de baas/het gezag en de ouders zijn dat thuis. 1
Andere speerpunten zijn: 1. Denk goed over jezelf en de ander 2. Pieker niet in je uppie, maar deel je zorgen met de ander, bij voorkeur met je ouders 3. Denk oplossingsgericht 4. Geef op een nette manier je mening en doe je voordeel met kritiek die je krijgt 5. De school maakt onderscheid tussen onvermogen en onwil. 5a. Is er sprake van onvermogen, dan mag deze leerling erop vertrouwen dat hiermee rekening wordt gehouden. Deze leerling heeft veel te leren in een moeizaam proces. De omgeving heeft daar begrip voor. 5b. Is er sprake van onwil, dan krijgt deze leerling een grens gesteld, ook als dat samengaat met onvermogen. Bij onwil kan geen beroep meer worden gedaan op begrip vanuit de omgeving. Die rek is eruit. Het kan namelijk niet zo zijn dat de omgeving overal rekening mee moet houden, en dat het onwillige kind om wat voor reden dan ook de eigen gang mag gaan. 6. Hulp in de vorm van een maatje/buddy/tutor (bemiddeling) 7. Duidelijk schoolbeleid en handhaving ervan. U mag verwachten dat de leerkrachten van de school respectvol omgaan met uw kind en met u als ouder. Zij streven er naar pro-actief met u als ouder te communiceren over de sfeer in de klas. Doet zich een probleem voor op school, dan mag u erop vertrouwen dat de leerkrachten daarmee oplossingsgericht aan de slag gaan. De leerkrachten hebben u nodig om tot een goede oplossing te komen, die goed is voor uw kind, maar ook voor de andere kinderen, hun ouders, de leerkracht, de school en de buurt. Het rollenspel De Kanjertraining richt zich op meer dan pesten alleen. Kinderen leren om te gaan met vervelend gedrag van een ander. Kinderen die zich misdragen worden aangesproken op hun verantwoordelijkheid en hun verlangen het goede te doen. De meeste kinderen bedoelen het goed, maar het kan er behoorlijk brutaal uitkomen. Daarin wijkt een kind niet af van veel volwassenen. Als zoiets zich voordoet, dan is het goed dat het kind wordt gecorrigeerd. Omdat leerkrachten (en) ouders niet alles zien, is het van belang dat kinderen zelf ook enige zelfredzaamheid vertonen. Kinderen kunnen best aan elkaar vertellen dat ze last hebben van bepaald gedrag. Omdat kinderen, op een enkeling na, niet vervelend willen doen, zijn op dit niveau de meeste problemen op te lossen. In de Kanjertraining wordt expliciet geoefend in rollenspelen hoe je kunt reageren op vervelend gedrag. Dit gebeurt met gedragsrollen met behulp van verschillende petten. Kinderen leren rechtop te staan, de ander aan te kijken en te zeggen: Ik vind dit vervelend, Wil je ermee stoppen? Vervolgens lopen ze naar een andere leerling die ze kunnen vertrouwen (een maatje, een buddy ). Daar gaat de leerling niet zeuren, maar gaat samen met de buddy/maatje iets anders doen. Als het op deze manier niet oplost, dan gaat de leerling samen met zijn maatje naar de juf of meester. 2
Hoe corrigeert de leerkracht op school? De Leerkracht gaat ervan uit dat mensen, dus ook kinderen, elkaar niet dwars willen zitten. Kinderen hebben niet de bedoeling om vervelend te doen. In een conflict wordt daarom gevraagd naar bedoelingen van het kind. Is het jouw bedoeling om mij zo boos te maken? Is het niet jouw bedoeling? Doe dan anders. Is het wel jouw bedoeling, dan heb je nu een probleem, want ik sta niet toe dat jij verder gaat op deze manier. Zoals eerder vermeld is pestgedrag onderdeel van een groepsgebeuren. Daarom zal de leerkracht, als er onrust in de groep is of zich pestincidenten voordoen, dit aangrijpen om er in de kanjerlessen op terug te komen. Dit gebeurt op een open manier, zonder de betrokken personen te noemen, zodat iedereen de gelegenheid krijgt over zijn eigen gedrag na te denken. Niet alleen de pester wordt hierdoor aangesproken, maar ook de meelopers en de zwijgende groep (die zich afzijdig houdt). In de kanjerlessen worden deze rollen aan petten gekoppeld: De pester draagt een zwarte pet, de meelopers een rode pet, en de afzijdige groep een gele pet. Leerlingen worden gemotiveerd om de witte pet op te zetten, die staat voor respect en vertrouwen. Voor meer informatie over de kanjerlessen en de petten kunt u kijken op de site van de kanjertraining. Wat wordt van u als ouder verwacht? Van u als ouder wordt verwacht dat u zich aan de volgende vuistregels houdt: Als u zich zorgen maakt om het welzijn van uw kind, of het welzijn van andermans kind, dan overlegt u met de school. Uitgangspunt daarbij is dat u in gesprek gaat met het doel een oplossing te zoeken die goed is voor u en uw kind, maar ook goed is voor de andere kinderen. De school is hierin uw medestander. Gebruik zo min mogelijk email voor inhoudelijke zaken, maar zoek liever contact per telefoon of kom langs. In eerste instantie heeft u contact met de eigen leerkracht. Mocht dit niet voldoende naar tevredenheid verlopen, zoekt u contact met de directie van de school. Spreek in positieve zin over andermans opvoeding en andermans kind. Dat doet de school ook over u en uw kind. Kunt u dat niet, dan houdt u uw mond (ook op het schoolplein). Dit geldt ook voor uitingen op het sociale netwerk. Als ouder bent u het grootste voorbeeld voor uw kind. De manier waarop u met anderen omgaat of over anderen spreekt, zal beinvloeden hoe uw kind met anderen omgaat. Signalering U als ouder hebt een belangrijke rol in het gesprek rondom pesten. Pesten gebeurt meestal achter de rug van leerkrachten om. Het is daarom van groot belang dat u met de leerkracht in gesprek gaat als uw kind aangeeft gepest te worden. Ook als u signaleert dat een ander kind buitengesloten wordt, is het goed dit aan de leerkracht te melden. Ook kinderen worden aangemoedigd op school pestgedrag te melden aan de leerkracht. Dit is geen klikken. 2x per jaar (najaar voorjaar) wordt op school het volgsysteem KanVas van het kanjerinstuut ingevuld. Met dit instrument volgen we het welbevinden van de kinderen en houden we de vinger aan de pols. 3
Als het misgaat De school heeft als uitgangspunt dat kinderen zich niet willen misdragen. Maar het kan misgaan. Dat is niet erg. Het zijn leermomenten. Hoe ga je het de volgende keer doen! Hoe herstel je de emotionele en/of materiële schade. Kunnen we op deze manier weer verder met elkaar? Het doet zich een enkele keer voor dat een leerling zich wenst te misdragen en/of vindt daartoe het recht te hebben. Ik zit er niet mee. Het is niet mijn probleem! Nou en.., moet ik weten. Ik doe het de volgende keer weer. Dit is wangedrag. Wangedrag kan zich op verschillende manier manifesteren: Verbaal: vernederen, schelden, bedreigen, belachelijk maken, bijnamen geven, roddelen, briefjes rondsturen, bedreigen op internet, buitensluiten. Fysiek: schoppen, knijpen, slaan, spugen, krabben, bijten, trekken, laten struikelen. Materieel: stelen, onderkladden, verstoppen van kleding en/of spullen, spullen kapotmaken van een medeleerling of van school, fietsbanden lekprikken. Is een kind niet voor rede vatbaar en/of blijft het volhouden het recht te hebben zich te misdragen dan treedt het stappenplan (zie bijlage) in werking: Dit pestprotocol is vastgesteld op 01-07-2016 J.Post Directeur a.i.... H. van der Meulen Voorzitter MR... 4
Bijlage STAPPENPLAN IN GEVAL VAN WANGEDRAG Situatie & handelen Overleg met betrokkenen Vervolg (maatregelen) Stap 1 Het kind misdraagt zich en is niet corrigeerbaar Er wordt terplekke contact opgenomen met de ouder. Zolang de ouder niet is te bereiken en/of niet op school is verschenen, wordt deze leerling (elders, maar) buiten de eigen groep in de school onder toezicht geplaatst. De groep wordt beschermd tegen deze leerling. Er vindt een gesprek plaats met ouders en leerkracht en eventueel kind. Het gesprek wordt oplossingsgericht gevoerd. Van elk pestincident wordt een verslagje gemaakt. Dit komt in het persoonlijk dossier van betreffende leerling(en) Het kind gaat het eerstvolgende dagdeel bij een andere groep (twee groepen hoger) doorbrengen met werk van de eigen leerkracht. Daarna kan het terugkeren in de eigen groep. Stap 2 Het gedrag herhaalt zich. Er wordt contact opgenomen met de ouder. Zolang de ouder niet is te bereiken en/of niet op school is verschenen, wordt deze leerling (elders, maar) buiten de eigen groep in de school onder toezicht geplaatst Er vindt een gesprek plaats met ouders, directie of IB en leerkracht Het gesprek met de ouder en het kind wordt oplossingsgericht gevoerd. Het kind is de rest van de dag niet meer welkom op school en gaat naar huis. Afhankelijk van de aard van het incident kan het kind de dag daarna terugkeren in de eigen groep of zal het nog een dag langer thuis moeten blijven. Hierover worden tijdens het gesprek duidelijke afspraken gemaakt. Stap 3 Het gedrag herhaalt zich. Er wordt gehandeld Zoals in stap 2 Er wordt een groot zorgoverleg gepland met directie, IB, leerkrachten en ouders om te komen tot een goede oplossing hoe om te gaan en te handelen met dit gedrag. Een handelingsplan gedrag,de volledige medewerking van ouders en de inschakeling van externe hulpverleners zijn nu absolute voorwaarden om met elkaar verder te kunnen. Als dat het geval is gaan we handelen als afgesproken en kan stap 3 indien nodig herhaald worden. Is dat vertrouwen onvoldoende aanwezig dan wordt overgegaan op stap 4 Stap 4 Het gedrag herhaalt zich en er is onvoldoende perspectief op verbetering. Er wordt nu gehandeld volgens het protocol schorsing en verwijdering van leerlingen. Contact vindt nu plaats tussen ouders en directie Indien nodig volgt schorsing of verwijdering. De school spant zich maximaal 8 weken in om een vervangende plek op een school binnen het samenwerkingsverband te vinden. 5