Nederlandse Ontwerp praktijkrichtlijn NPR 5313-2-2 Computerruimtes en datacenters - Deel 2-2: Bedrijfsvoering - Agenda voor operationeel management Publicatie uitsluitend voor commentaar Computer rooms and data centres - Part 2-2: Management - Agenda for operational management maart 2013 ICS 35.020; 35.160; 91.040.20; 91.140.30 Commentaar vóór 2013-04-15 Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst voor netwerkgebruik met NEN is afgesloten. This document may only be used on a stand-alone PC. Use in a network is only permitted when a supplementary license agreement for us in a network with NEN has been concluded. Normcommissie 381 888 Computerruimtes en datacenters THIS PUBLICATION IS COPYRIGHT PROTECTED DEZE PUBLICATIE IS AUTEURSRECHTELIJK BESCHERMD Apart from exceptions provided by the law, nothing from this publication may be duplicated and/or published by means of photocopy, microfilm, storage in computer files or otherwise, which also applies to full or partial processing, without the written consent of the Netherlands Standardization Institute. The Netherlands Standardization Institute shall, with the exclusion of any other beneficiary, collect payments owed by third parties for duplication and/or act in and out of law, where this authority is not transferred or falls by right to the Reproduction Rights Foundation. Auteursrecht voorbehouden. Behoudens uitzondering door de wet gesteld mag zonder schriftelijke toestemming van het Nederlands Normalisatie-instituut niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van fotokopie, microfilm, opslag in computerbestanden of anderszins, hetgeen ook van toepassing is op gehele of gedeeltelijke bewerking. Het Nederlands Normalisatie-instituut is met uitsluiting van ieder ander gerechtigd de door derden verschuldigde vergoedingen voor verveelvoudiging te innen en/of daartoe in en buiten rechte op te treden, voor zover deze bevoegdheid niet is overgedragen c.q. rechtens toekomt aan de Stichting Reprorecht. Although the utmost care has been taken with this publication, errors and omissions cannot be entirely excluded. The Netherlands Standardization Institute and/or the members of the committees therefore accept no liability, not even for direct or indirect damage, occurring due to or in relation with the application of publications issued by the Netherlands Standardization Institute. Hoewel bij deze uitgave de uiterste zorg is nagestreefd, kunnen fouten en onvolledigheden niet geheel worden uitgesloten. Het Nederlands Normalisatie-instituut en/of de leden van de commissies aanvaarden derhalve geen enkele aansprakelijkheid, ook niet voor directe of indirecte schade, ontstaan door of verband houdend met toepassing van door het Nederlands Normalisatie-instituut gepubliceerde uitgaven. 2013 Nederlands Normalisatie-instituut Postbus 5059, 2600 GB Delft Telefoon (015) 2 690 390, Fax (015) 2 690 190
Inhoud Voorwoord... 4 1 Onderwerp en toepassingsgebied... 5 1.1 Onderwerp... 5 1.2 Toepassingsgebied... 5 2 Verwijzingen... 6 3 Termen, definities en afkortingen... 7 3.1 Termen en definities... 7 3.2 Afkortingen... 12 4 Beveiliging, toezicht en controle... 13 4.1 Agendapunt... 13 4.2 Toezicht en controle... 13 4.3 Autorisatie... 13 4.4 Bouwkundig... 13 4.5 Installatietechnisch... 13 4.6 Organisatorisch... 13 5 Capaciteitsbeheer... 14 5.1 Agendapunt... 14 5.2 Groeiscenario... 14 5.3 Verbruik, beschikbaar... 14 5.4 Elektrisch vermogen... 14 5.5 Koelvermogen... 15 5.6 Transmissiecapaciteit... 15 6 Configuratiebeheer... 16 6.1 Agendapunt... 16 6.2 Configuratiebeheer... 16 6.3 Detailleringsniveau... 16 6.4 Onderlinge relaties... 16 6.5 Kabels en leidingen... 17 6.6 Naamgeving, codering... 17 7 Monitoren: operationeel beheer en onderhoud, en rapporteren... 18 7.1 Agendapunt... 18 7.2 Monitor-informatie... 18 7.3 Beschikbaarheid... 18 7.4 Beveiliging... 18 7.5 Energie-efficiëntie... 18 8 Gezondheid en veiligheid... 19 8.1 Agendapunt... 19 8.2 Arbozorg... 19 8.3 Geluid... 19 8.4 Elektriciteit... 19 8.5 Temperatuur... 19 9 Incidentbeheer... 20 9.1 Agendapunt... 20 9.2 Kenmerken... 20 9.3 Storingen... 20 9.4 Ramp, groot incident... 20 9.5 Probleembeheer... 20 10 Zaalbeheer en huisregels... 21 10.1 Agendapunt... 21 10.2 Zaalbeheer... 21 10.3 Operationele taken... 21 10.4 Huisregels... 21 2
10.5 Toegangsprocedure... 22 10.6 Veiligheidsprocedure... 22 3
Voorwoord In de serie Nederlandse praktijkrichtlijnen verschijnen publicaties van informatief karakter, zoals toelichtingen op normen, constructieve mogelijkheden, werkmethoden en fabricagegegevens. Aan deze publicaties mag geen normatieve waarde worden toegekend. Dit ontwerp is opgesteld door de normcommissie 381 888 Computerruimtes en datacenters. Op het ogenblik van publicatie van dit ontwerp was de commissie als volgt samengesteld: J. Gadellaa (voorzitter) Strukton Worksphere, Utrecht B. van Asten Remtech Nederland, Almkerk J. Bloem TelecityGroup Netherlands B.V., Amsterdam M. de Boer Wagner Nederland B.V., Utrecht J.H. den Boer Hi-safe systems, Dordrecht J. den Boer KEMA, Arnhem H. Hekman Kannegieter, Amersfoort A.A.J. Hiddink Rittal B.V., Zevenaar E. Hogenbirk APAC Airconditioning B.V., Utrecht F. van Hijum Lasent B.V., Purmerend K. Loer TCN Data Hotels, Groningen P. Matlung Grontmij, Amersfoort N. van der Pas Aegide/Minkels, Veghel E. Raben Rittal B.V., Zevenaar E. Taen ICTroom Company B.V., Lijnden E. Taling Datwyler Cables GmbH, Dronten J. Verheij Defensie/IVENT, Maassluis J.M. Wiersma A.E. van Bergeijk (secretaris) EvoSwitch, Haarlem NEN, Delft Commentaar op dit ontwerp kan vóór 2013-04-15 worden ingediend via www.normontwerpen.nen.nl. 4
Computerruimtes en datacenters Deel 2-2: Bedrijfsvoering Agenda voor operationeel management 1 Onderwerp en toepassingsgebied 1.1 Onderwerp NPR 5313-2-2 introduceert onderwerpen voor bedrijfsvoering op het niveau van operationeel management. Met dit deel van NPR 5313 worden organisaties op weg geholpen bij het inrichten van de bedrijfsvoering en de hierbij behorende agendapunten operationeel managementniveau, zoals: beveiliging, toezicht en controle; capaciteitsbeheer; configuratiebeheer; monitoren: operationeel beheer en onderhoud, en rapporteren; gezondheid en veiligheid; incidentbeheer; zaalbeheer en huisregels. De onderwerpen zijn relevant voor het sturen en beheersen van zowel primaire als ondersteunende processen. Deze onderwerpen zijn relevant gedurende de levensfase gebruiken, beheren en onderhouden van een computerruimte of datacenter. De delen binnen de NPR 5313-2-X-reeks omschrijven in het kort wat het onderwerp inhoudt en waarom deze onderwerpen relevant zijn. Eventueel wordt dit toegelicht aan de hand van enkele voorbeelden. 1.2 Toepassingsgebied De delen binnen de NPR 5313-2-X-reeks vormen het gemeenschappelijk kader voor managers die verantwoordelijk zijn voor de bedrijfsresultaten, bedrijfsvoering, informatiehuishouding, automatisering, faciliteiten en infrastructuren in gebouwen 5
2 Verwijzingen De volgende documenten waarnaar is verwezen zijn onmisbaar voor de toepassing van dit document en kunnen worden geraadpleegd. Bij gedateerde verwijzingen is alleen de aangehaalde versie van toepassing. Bij ongedateerde verwijzingen is de laatste versie van het document (met inbegrip van wijzigings- en correctiebladen) waarnaar is verwezen van toepassing. NEN 3140 NEN 3840 NEN 10050-191:1991 NEN-IEC 60050-191/A1:1999 NEN-IEC 60050-191/A2:2002 Bedrijfsvoering van elektrische installaties Laagspanning Bedrijfsvoering van elektrische installaties Hoogspanning Internationale elektrotechnische woordenlijst Hoofdstuk 191: Betrouwbaarheid en kwaliteit van dienstverlening NEN-EN 50110-1 NEN-EN 50126-1 NEN-EN-50173-5 NEN-EN 50174-2 NEN-EN 50600-2-6 ANSI/TIA/EIA-606 Bedrijfsvoering van elektrische installaties Deel 1: Algemene eisen (in voorbereiding) Spoorwegen en soortgelijk geleid vervoer De specificatie en het bewijs van de betrouwbaarheidbruikbaarheid, beschikbaarheid, onderhoudbaarheid en veiligheid Deel 1: Basiseisen Information technology - Generic cabling systems Part 5: Data centres Information technology Cabling installation Part 2: Installation planning and practices inside buildings Data centre facilities and infrastructures Part 2-6: Management and operational Information (in voorbereiding) Administration Standard for the Telecommunications Infrastructure of Commercial Buildings 6
3 Termen, definities en afkortingen 3.1 Termen en definities Voor de toepassing van dit document gelden de volgende termen en definities. 3.1.1 actor natuurlijk persoon of rechtspersoon in een procesgebonden rol 3.1.2 autorisatie proces waarin een subject (persoon of proces) rechten krijgt op het benaderen van een object, een bestand of een systeem 3.1.3 bedrijfsmodel model van bepaalde aspecten van een organisatie 3.1.4 bedrijfsvoering sturing en beheersing van zowel alle primaire als alle ondersteunende processen binnen een organisatie OPMERKING Bedrijfsvoering heeft betrekking op alle levensfasen, processen en taken gedurende de levensduur van een computerruimte of datacenter. 3.1.5 beschikbaarheid availability uptime hoeveelheid tijd per jaar of een percentage van het aantal uren in een jaar, waarbij de faciliteiten en infrastructuren van een datacenter, computerruimte of een zone beschikbaar zijn [Afgeleid van NEN 10050-191 en NEN-EN 50126-1] 3.1.6 beschikbaarheidszone gebied in een computerruimte of datacenter met gelijke beschikbaarheid, dat zich onderscheidt van de omgeving OPMERKING Een beschikbaarheidszone kan worden afgebakend door een bouwkundige afscheiding (wand, hekwerk) of markering op de vloer; dit is echter niet noodzakelijk. 3.1.7 betrouwbaarheid bedrijfszekerheid reliability zekerheid dat een systeem of apparaat gedurende een bepaalde periode zijn functie blijft vervullen [Afgeleid van NEN 10050-191] OPMERKING 1 Betrouwbaarheid wordt gebruikt om de beschikbaarheid te kunnen bepalen. OPMERKING 2 Betrouwbaarheid van een component of systeem kan worden bepaald aan de hand van de MTBF van een component of systeem. 7
3.1.8 beveiliging security maatregelen rondom en in een computerruimte of datacenter om bedrijfsdiscontinuïteit en/of schade als gevolg van brand of inbraak te voorkomen of te beperken 3.1.9 bouwkundige inrichting indeling en specificatie van gebruiksfuncties van de diverse ruimtes in een gebouw 3.1.10 brandveiligheid eigenschap van een computerruimte of datacenter die wordt gespecifieerd door maatregelen ter beperking van schade als gevolg van brand 3.1.11 capaciteitsbeheer capacity management proces waarin zorg wordt gedragen voor het op tijd en efficiënt leveren van overeengekomen, veronderstelde of geplande capaciteit 3.1.12 computerruimte ruimte in een gebouw met als primaire functie het huisvesten en het kunnen laten functioneren van IT-apparatuur OPMERKING 1 Elektrotechnische, werktuigkundige en bouwkundige voorzieningen en organisatorische maatregelen zorgen ervoor dat de gehuisveste IT-apparatuur met een gespecificeerde beschikbaarheid, beveiliging en energieefficiëntie kan worden gebruikt. OPMERKING 2 Elektrotechnische en werktuigkundige voorzieningen kunnen deel uitmaken van de computerruimte of gedeeltelijk in afzonderlijke technische ruimtes worden geplaatst. 3.1.13 configuratiebeheer configuration management proces waarin alle componenten van automatiseringsmiddelen en de daaraan gerelateerde documentatie onder controle worden gebracht ter ondersteuning van de overige IT service management -processen OPMERKING Afhankelijk van zelf doen of uitbesteden zijn er op verschillende niveaus verschillende configuratiebeheersystemen in te richten. Voor een computerruime of datacenter is dit op het niveau van faciliteiten en infrastructuren. 3.1.14 datacenter gebouw of tijdelijke verplaatsbare behuizing, ingericht met één of meerdere technische ruimtes, met als primaire functie het ondersteunen van dataopslag en datatransport 3.1.15 documentbeheer volgens afspraken opslaan en, indien nodig, bijwerken van documenten, zodat de meest recente versie van een opgeslagen document eenvoudig en snel terug te vinden is 3.1.16 gebruiksfunctie functie (gebruiksbestemming) die tijdelijk of permanent aan een gebouw of ruimte(s) in een gebouw is toegekend OPMERKING verkeersruimtes. In het Bouwbesluit wordt een onderscheid gemaakt tussen verblijfsruimtes, technische ruimtes en 8
3.1.17 groeiscenario schema en/of beschrijving van veronderstelde of geplande groei OPMERKING 1 Het vooraf bekend zijn van een groeiscenario, via een PvE, SLA of MJA3, is relevant voor: schaalbaarheid en flexibiliteit; berekenen, verbeteren van energie-efficiëntie; waar, en wanneer meten en rapporteren van vereiste energie-efficiëntie. OPMERKING 2 Met een groeiscenario, modulair bouwen, bijschakelen en afschakelen van elektrisch vermogen en koelvermogen op een gewenst moment, kan energie-efficiëntie aanzienlijk worden verbeterd. OPMERKING 3 Een groeiscenario vormt het kader voor zowel configuratiebeheer als capaciteitsbeheer voor wat betreft computerrruimte en oppervlak computervloer, energievoorziening, klimaatbeheersing, datacommunicatie kabelinfrastructuur en beveiliging. 3.1.18 inbraakveiligheid eigenschap van een computerruimte of datacenter die wordt gespecifieerd door maatregelen ter beperking van schade als gevolg van inbraak OPMERKING De mate van inbraakbeveiliging behoort te worden gerealiseerd aan de hand van bouwkundige, installatietechnische en organisatorische maatregelen. 3.1.19 incident storend voorval OPMERKING 1 Een incident kan een bedreiging vormen voor de beschikbaarheid en beveiliging van een computerruimte of datacenter. Een incident kan leiden tot schade of verlies. OPMERKING 2 de mens; de natuur; de techniek. Een incident kan voortkomen uit verschillende bronnen, zoals: 3.1.20 incidentbeheer incident management proces waarin de afhandeling van vragen, wensen en verstoringen wordt verzorgd, inclusief de communicatie van en naar gebruikers over deze afhandeling OPMERKING Incidentbeheer omvat de afhandeling van vragen, wensen en verstoringen. Het omvat een belangrijk deel van de activiteiten van een servicedesk van een computerruimte of datacenter. 3.1.21 inspectie onderzoek naar de handhaving van eisen aan een product, een dienst of werkomstandigheden OPMERKING Inspectie is meestal van toepassing bij het verkrijgen en verlengen van een vergunning en/of certificaat gerelateerd aan de handhaving van eisen met betrekking tot: milieu; veiligheid; beveiliging; functioneren van technische installaties. 9
Bestelformulier Stuur naar: NEN Standards Products & Services t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer 10214 2600 WB Delft Ja, ik bestel NEN Standards Products & Services Postbus 5059 2600 GB Delft Vlinderweg 6 2623 AX Delft T (015) 2 690 390 F (015) 2 690 271 www.nen.nl/normshop ex. NPR 5313-2-2:2013 Ontw. nl Computerruimtes en datacenters - Deel 2-2: Bedrijfsvoering - Agenda voor operationeel management 23.50 Wilt u deze norm in PDF-formaat? Deze bestelt u eenvoudig via www.nen.nl/normshop Gratis e-mailnieuwsbrieven Wilt u op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen op het gebied van normen, normalisatie en regelgeving? Neem dan een gratis abonnement op een van onze e-mailnieuwsbrieven. www.nen.nl/nieuwsbrieven Gegevens Bedrijf / Instelling T.a.v. O M O V E-mail Klantnummer NEN Uw ordernummer BTW nummer Postbus / Adres Postcode Plaats Telefoon Fax Factuuradres (indien dit afwijkt van bovenstaand adres) Postbus / Adres Postcode Plaats Datum Handtekening Retourneren Fax: (015) 2 690 271 E-mail: klantenservice@nen.nl Post: NEN Standards Products & Services, t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer 10214, 2600 WB Delft (geen postzegel nodig). Voorwaarden De prijzen zijn geldig tot 31 december 2016, tenzij anders aangegeven. Alle prijzen zijn excl. btw, verzend- en handelingskosten en onder voorbehoud bij o.m. ISO- en IEC-normen. Bestelt u via de normshop een pdf, dan betaalt u geen handeling en verzendkosten. Meer informatie: telefoon (015) 2 690 391, dagelijks van 8.30 tot 17.00 uur. Wijzigingen en typefouten in teksten en prijsinformatie voorbehouden. U kunt onze algemene voorwaarden terugvinden op: www.nen.nl/leveringsvoorwaarden. Normalisatie: de wereld op één lijn. preview - 2016