Wijzigingen Bouwbesluit 2012 Steunpunt Handhaving Overijssel Verdiepingsmodule Gebruiksgebied, verblijfsgebied, functiegebied Vloerafscheidingen, trappen Geluid, spuiventilatie, daglicht, ruimten en opstelplaatsen Energiezuinigheid Veilig onderhoud Installaties Diverse Casussen Programma Hfdstk. 1.1 Gebruiksgebied =vergelijkbaar met oude verblijfsgebied Functiegebied = gebruiksgebied waar kenmerkende activiteiten plaatsvinden, geen verblijf voor personen Verblijfsgebied = gebruiksgebied voor het verblijven van personen Bedgebied = verblijfsgebied met een of meer bedruimten Nieuwe en gewijzigde basisbegrippen 1
Hfdstk. 1.1 Benoem gebruiksgebied Benoem verblijfsgebied Benoem functiegebied Beoordeel opstelplaats kooktoestel Berging met MV/CV als functiegebied? Casus - indelingen Afd. 2.3 Geen eisen inzake overklauterbaarheid meer voor ruimten mede bestemd voor bezoekers in de U-bouw Eisen overklauterbaarheid gehandhaafd voor woningen, kinderopvang en basisonderwijs. Radiator = opstapmogelijkheid. Overklauterbaarheid Afd. 2.3 1) Toets deze vloerafscheiding aan de prestatie-eisen van afdeling 2.3. 2) Indien niet wordt voldaan: zou er sprake kunnen zijn van een gelijkwaardige oplossing. Casus - vloerafscheiding 2
Afd. 2.5 Optrede woonfunctie 188 mm i.p.v. 185 mm Kolom B trap vervallen (nog 2 soorten i.p.v. 4) Breedte tredevlak 50 mm (was 170 mm bij kolom B) Breedte trap U-bouw 0,8 m (was 1,1 m) Vervallen max. hoogte van 4 meter voor overige gebruiksfunctie Bordes 0,8 x 0,8 (was 1,1 x 1,1 of 1,2 x 1,2 m) Trap Afd. 2.5 In een woongebouw met een verdiepingshoogte van 3 m wordt een bestaande trap met 17 optreden vervangen door een trap met 16 optreden. Is dat volgens de verbouwvoorschriften van Bouwbesluit 2012 toegestaan? Casus verbouwen trap Afd. 3.1 5 db zwaardere eis (binnenniveau 28 db i.p.v. 33 db) voor een bedgebied bij kinderopvang ten opzichte van een nietbedgebied. Nu ook eis geluidwering gevels voor bijeenkomstfunctie voor kinderopvang Vervallen eis geluidwering gevels voor kantoorfunctie Bescherming tegen geluid van buiten 3
Afd. 3.1 De verbouweis (BB2003; 10 db lager) is omgezet in rechtens verkregen niveau. Renovatie gevel: Wat betekent dit voor het glas? Ventilatierooster mogelijk? Casus geluidswering gevel-1 Afd. 3.1 Een kantoor wordt herbestemd tot woning. De gevel wordt niet aangepast. De geluidsbelasting op de gevel is 60 db. Het binnenniveau is 40 db. Kan de gevel volgens Bouwbesluit 2012 zo worden gehandhaafd? Discussie: Wet Geluidshinder / consequenties Casus geluidswering gevel-2 Afd. 3.2 Eisen aan beperking installatiegeluid binnen de gebruiksfuncties: woonfuncties bijeenkomstfunctie voor kinderopvang onderwijsfunctie Geen eisen meer voor installatiegeluid in een logiesgebouw Installatiegeluid 4
Afd. 3.2 Eisen aan beperking installatiegeluid binnen de gebruiksfunctie Maximaal 30 db in de woning, max. 35 db voor kinderopvang en onderwijs Geldt alleen voor ventilatie (bv. MV / WTW) en verwarming (bv. CV / WP) Installatiegeluid Afd. 3.2 Aandachtspunten ontwerp: Installaties op open zolderruimten Extra bouwkundige voorzieningen Eisen opstelplaatsen (bevestigen aan zwaardere wanden) Beperking te hoog debiet mechanisch toe-of afzuigpunt in VG / VR Let op gewijzigde NEN 5077: karakteristiek geluidsniveau = verzwaring! (meten bij de hoogst vereiste capaciteit) Installatiegeluid Afd. 3.2 geluidvermogen installatie L WA [db] tot 30 30 35 voorbeeld installatie decentraal gebalanceerd ventilatiesysteem scheiding installatieruimte en ruimten naast elkaar verblijfsruimte n.v.t., installatie mag ruimten boven elkaar rechtstreeks in verblijfsruimte installatie in andere ruimte in open verbinding met verblijfsruimte 35 40 normale deur trapgat 40 45 45 50 50 55 cv-ketel 55 60 mv-box 60 65 wtw-unit warmtepomp normale deur normale deur normale wand + geluidwerende deur normale wand + 2 normale deuren geluidwerende wand + 2 normale deuren trapgat + normale deur trapgat + normale deur trapgat + normale deur trapgat + geluidwerende deur trapgat + 2 normale deuren 65 en meer n.v.t., installatie buiten woning plaatsen Installatiegeluid 5
Afd. 3.2 Maak een inschatting of aan de voorschriften over installatiegeluid wordt voldaan. Casus Afd. 3.4 Eis geluidwering tussen verblijfsruimten van dezelfde woonfunctie Geldt niet indien: verblijfsruimten in open verbinding met elkaar staan de ene verblijfsruimten vanuit de andere verblijfsruimte rechtstreeks bereikbaar is via een deuropening. Geluidwering Afd. 3.4 Vervallen Eis inzake luchtgeluid tussen gemeenschappelijke verkeersruimte en hal in een woning (wél tussen gem. VKR en VG in de woning) Eis aan geluidwering tussen logiesverblijven in een logiesgebouw Eis aan geluidwering tussen cellen in een celgebouw Eis! Geluidwering Geen eis 6
Afd. 3.4 Relatie oude/nieuwe waarden Eenheden geluidwering (beleidsneutraal) Luchtgeluid : DnT,A,k = Ilu;k + 52 hoe hoger, hoe beter Contactgeluid : LnT,A = 59 - Ico hoe lager, hoe beter Vertaling BB2003 luchtgeluid : 0 db; BB2012: 0 + 52 = 52 db BB2003 contactgeluid : +5 db; BB2012: 59-5 = 54 db Geluidwering Afd. 3.4 Omzetting = beleidsneutraal. Dat betekent dat met onderstaande constructies nog steeds aan de geluidseisen tussen woningen kan worden voldaan. Geluidwering Afd. 3.7 Ten minste een van de vereiste beweegbare delen in de uitwendige scheidingsconstructie van een verblijfsruimte is een beweegbaar raam Dus geen deur (schuifpui mag wel) Spuien via woningtoegangsdeur niet toegestaan. Is het Frans balkon een raam of een deur? Spuivoorziening 7
Afd. 3.7 Een kantoorgebouw met een volledig gesloten gevel wordt herbestemd als woongebouw. Gelden er voor dit woongebouw eisen voor de spuiventilatie? Casus - Herbestemmen Afd. 3.11 Eisen voor alle VG s in kinderopvang, uitgezonderd bedgebied was alleen voor ruimte voor spelactiviteiten ) Geen daglichteisen meer voor logiesfunctie Belemmeringshoek 20 Nieuwe norm NEN 2057: 2011 Eisen woonwagen gelijk aan woonfunctie Daglicht Afd. 3.11 Projectievlak = binnenzijde! Dakraam: eenvoudiger! Daglicht enkele verschillen NEN2057 8
Afd. 3.11 Dakkapel: eenvoudiger! Daglicht enkele verschillen NEN 2057 Afd. 3.11 Horizontale belemmering Daglicht enkele verschillen NEN 2057 Afd. 3.11 Een kantoor wordt herbestemd als woonfunctie. De keuken wordt achterin de woonfunctie gerealiseerd. Is dit volgens de verbouwvoorschriften van Bouwbesluit 2012 toegestaan? Casus Daglicht Herbestemmen 9
Afd. 3.11 Casus Daglicht - Herbestemmen Slaapkamer en badkamer worden gewisseld. De equivalente daglichtoppervlakte in de slaapkamer is 0,5 m2. Dit betreft het oude badkamerraam. Is dat toegestaan? Gebruik van Bouwbesluit 2012: Artikel 1.12 Afdeling 3.11 Vervallen eisen Eisen liftschacht en liftmachinekamer -> Warenwetbesluit liften en EU-richtlijn Liften Eisen opstelplaats stook- en warmwatertoestel -> deels verwerkt in hfdst. 2 Eisen meterruimte (dus ook de 3 meter-eis!) -> was privaat en privacygericht Eisen stallingsruimte voor fietsen -> bestemmingsplan (overgangsbepaling: vervalt pas per 2017!) Ruimten en opstelplaatsen Afd. 4.7 Aanrecht, kooktoestel alleen woonfunctie Verwarmingstoestel (bijna) alle functies Warmwatertoestel woonfunctie en gezondheidszorg Let op: ruimten opstelplaats verwarmingstoestel en warmwatertoestel in U-bouw veelal gemeenschappelijke ruimten (GO-bepaling!) Opstelplaatsen 10
Afd. 4.7 Bij nieuwbouw woonfunctie Gemeenschappelijk toegestaan bij kleine woningen (< 40 m 2 ) Eisen aan de bereikbaarheid Geen eis inzake 20 mm opstap buitenruimte (wel bij gemeenschappelijke buitenruimte) Buitenruimten en buitenberging Afd. 4.5 - Afd. 4.6 Overige eisen Berging is regenwerend Eisen aan afmetingen. Buitenruimte: minimaal 4 m² en 1,5 m breed Berging: minimaal 5 m², 1,8 m breed en 2,3 m vrije hoogte Buitenruimten en buitenberging Afd. 4.6 Een kantoor wordt herbestemd als woongebouw. Moeten daar balkons worden aangebracht? Vraag: Is een bergruimte verplicht? Is een buitenruimte verplicht? Gebruik van Bouwbesluit 2012: Artikel 1.12 Afdeling 4.5 Afdeling 4.6 Casus herbestemmen 11
Afd. 4.1 Nieuwbouw: Minimale oppervlakte VG woonfunctie 18 m² (was 24 m²) Geen VG meer in industriefunctie en overige gebruiksfunctie matje van 11 m² met een breedte van 3 m (was 3,3 x 3,3 m) Bestaande bouw: Nu ook verblijfsgebieden In woonfunctie min. 10 m² aan VG aanwezig Hoogte VG / VR minimaal 2.1 m (alle functies) matje van 7,5 m² met een breedte van 2,4 m Verblijfsgebied en verblijfsruimte Afd. 4.2 Persoonsbenadering Per 30 personen 1 toiletruimte (niet voor alle functies) Max. 5 woonfuncties op één toiletruimte Max. 6 logiesverblijven op één toiletruimte Geen 2e toilet vereist bij woning> 125 m² Geen eisen badruimte bestaande bouw Eis inzake afsluitbaarheid is vervallen BB2003 BB2012 BR basis 1,6 m² 1,6 m² BR +TR 2,6 m² 2,2 m² BR integraal toegankelijk 1,65 x 2,2 m 1,6 x 1,8 m BR +TR integraal toegankelijk 7,8 m² 2,2 x 2,2 Toiletruimte (TR) en Badruimte (BR) Afd. 4.4 Woonfunctie nu maximaal 1 m boven maaiveld (was 20 mm) Te overbruggen met een hellingbaan (Nieuw!). Hoogteverschil 20 mm vanaf afgewerkte vloer Men mag rekening houden met vloerbedekking, was voorheen gelijkwaardigheid Vloerbedekking geen constructieonderdeel! geen eisen brand- en rookgedrag! Bereikbaarheid en toegankelijkheid 12
Afd. 4.4 Bereikbaarheid en toegankelijkheid Rc 3,50 m²k/w (was 2,5 m²k/w) U 2,20 W/m²K (was 4,2 W/m²K) Geldt voor alle gebouwfuncties, behalve overige gebruiksfuncties Geldt tussen enerzijds VG, toilet- en badruimte en anderzijds: buiten kruipruimte functieruimte Thermische isolatie Praktijk Toepassing HR++-glas Let op bij dakkapellen, paneelconstructies, voorzetwanden, etc. Verbouw: rechtens verkregen niveau met een minimum van Rc = 1,3 m²k/w Thermische isolatie 13
Nieuwe norm NEN 7120 EnergiePrestatie Gebouwen - EPG EPC woonwagen = 1,30 Gelijkwaardige oplossingen bij NEN 5128 opgenomen in NEN 7120 EMG (NVN 7125) mogelijkheid gebruik gebiedgebonden maatregelen, zoals stadsverwarming, windmolens, collectieve warmtepompen e.d. Energie Prestatie Gebouwen Aansluiting bij Europese Normen Integreren methoden nieuwbouw en bestaande bouw Wildgroei kwaliteits- en gelijkwaardigheidsverklaringen voorkomen Norm geschikt maken voor zeer energiezuinige gebouwen Uitbreiden met nieuwe technieken Fysisch betere (nauwkeurigere) norm Waarom een nieuwe norm? NEN 2916 Utiliteitsbouw nieuwbouw NEN 7120 NEN 5128 Woningbouw nieuwbouw Energielabel ISSO 75 Utiliteitsbouw bestaand Energielabel ISSO 82 Woningbouw bestaand Wat wijzigt er? 14
1 januari 2012 1 juli 2012 1 januari 2013 Normontwikkeling Software ontwikkeling Kennismaking markt EPC berekenen o.b.v. NEN 5128/NEN 2916 EPC berekenen met NEN 7120 Bestaande bouw? Wanneer? Ministerie BZK ontwikkelt Nader Voorschrift = Bestaande Bouw gebruiken bij NEN 7120 Energielabels voor nieuwbouw (o.b.v. EPC) Tot aan de invoering: Berekening conform ISSO 82 (woningbouw) en ISSO 75 (utiliteitsbouw) Van kracht bij recast EPBD: januari 2013(?) Ontwikkelingen bestaande bouw Energieconcept (hoek- en tussenwoning) 15
Bouwkundig R c begane grondvloer R c gevel R c hellend dak 3,5 m 2 k/w 3,5 m 2 k/w 4,0 m 2 k/w U raam U deur 1,71 (U frame 2,4 W/m 2 K - U glas 1,2 W/m 2 K) 2,00 W/m 2 K (geïsoleerd, beperkt type) q v;10 -waarde 0,625 dm 3 /s/m 2 (kwaliteitsverklaring) Basisuitgangspunten Installatietechnisch Verwarming / warmtapwater Opwekkingsrendement warmtapwater Ventilatiesysteem Rekenresultaat HR-107 combiketel met radiatoren (HT) Kwaliteitsverklaring hulpenergie 82,5 % C.3b Winddrukgestuurde toevoer, tijd-sturing op afvoer, zonder zonering Hoekwoning NEN 7120: EPC = 0,72 NEN 5128: EPC = 0,73 Basisuitgangspunten Bouwkundig Conform basis, aangevuld met: Verbeterde warmteweerstanden (4-5 m 2 K/W) Verbeterd kozijn en glas (U raam 1,46 W/m 2 K) -Zonwering (oost- en zuidgevel) Installatietechnisch Douche WTW (rendement 40%) Zonneboiler (A collector 2,5 m 2, zuid, 45, zonnekeur) Woning EPC Hoekwoning 0,60 Tussenwoning 0,55 Concept 1: op basis van EPG - Schil en zon 16
Bouwkundig Conform basis, aangevuld met: Rc dak = 5,0 m 2 K/W Installatietechnisch Douche WTW (rendement 40%) D.4b tijdsturing met zonering, WTW 95%. Vermogen ventilator: 50W Woning EPC Hoekwoning 0,60 Tussenwoning 0,56 Concept 2: op basis van EPG WTW Afd. 5.2 Milieuprestatie Kwantificering van de milieuprestatie van woonfuncties (geen woonwagens) en kantoorfuncties met GO > 100m² Geen prestatie-eis. Verdere voorschriften mogelijk via Regeling Bouwbesluit. Milieuprestatie Afd. 6.1 Verlichting (voorheen hfd. 2) Afd. 6.2 Voorziening voor het afnemen en gebruik van energie (voorheen hfd. 2) Afd. 6.3 Watervoorziening (voorheen hfd. 3) Afd. 6.4 Afvoer huishoudelijk afvalwater en hemelwaterafvoer (voorheen hfd. 3) Afd. 6.5 Tijdig vaststellen van brand (voorheen hfd. 2 en Gebruiksbesluit) Afd. 6.6 Vluchten bij brand (voorheen hfd. 2 en Gebruiksbesluit) Afd. 6.7 Bestrijden van brand (voorheen hfd. 2) Afd. 6.8 Bereikbaarheid hulpverleningsdiensten (voorheen Gebruiksbesluit) Afd. 6.9 Aanvullende regels tunnelveiligheid Afd. 6.10 Bereikbaarheid van gebouwen voor gehandicapten Afd. 6.11 Tegengaan van veel voorkomende criminaliteit Afd. 6.12 Veilig onderhoud gebouwen Geen paragraafverdeling nieuwbouw bestaande bouw! Installaties 17
Afd. 6.1 Verlichtingssterkte besloten ruimte met rookvrije vluchtroute min. 1 lux was 10 lux nieuwbouw / 1 lux bestaande bouw Noodverlichting in een VR, indien sprake is van meer dan 75 personen Eisen gelden ook voor bestaande bouw (let op overgangsbepalingen in hfd. 9!) Eis tot oriëntatieverlichting in verduisterde ruimten voor > 50 personen (bijv. bioscoop) Verlichting Afd. 6.12 Een gebouw moet veilig onderhouden kunnen worden zo nodig (gebouwgebonden) voorzieningen aanbrengen Verantwoordelijkheid van de aanvrager Wat doet u er mee? Aanvrager dient checklist gebouwonderhoud in bij aanvraag omgevingsvergunning bouwen Nagaan of invulling overeenstemt met gebouw Geen oordeel over juistheid gekozen oplossing i.r.t. ARBO Veilig gebouwonderhoud Afd. 6.12 2007: toezegging minister Vogelaar vanwege Europese richtlijn veilige arbeidsomstandigheden Wens: koppeling aan bouwvergunning Geen verzwaring van regeldruk en lasten Functionele eis afdeling 6.12 Wanneer onderhoud niet veilig zonder gebouwgebonden voorzieningen moeten gebouwgebonden voorzieningen worden toegepast. Toetsingskader Veilig Onderhoud (zie www.rijksoverheid.nl) Veilig onderhoud 18
Afd. 6.12 Het toetsingskader is het middel waarmee: Aanvrager verantwoordelijkheid neemt dat wordt voldaan aan afdeling 6.12 Bevoegd gezag kan vaststellen of aanvrager aannemelijk heeft gemaakt dat wordt voldaan aan afd. 6.12 (=weigeringsgrond) Actuele inlichtingen: www.veiligopdehoogte.nl Toetsingskader veilig onderhoud Afd. 6.12 Veilig onderhoud Informatiebrochures overheid (www.rijksoverheid.nl/bouwregelgeving) Congres Bouwbesluit 2012 : 25 april 2012 (www.congresbouwbesluit.nl) www.rijksoverheid.nl/bouwregelgeving Helpdesk bouwregelgeving Adviescommissie praktijktoepassing brandveiligheidsvoorschriften h.vanegmond@geregeld.eu Meer informatie 19