Studiemateriaal Denkstof: les 10 Lang leve de zondag Denkstof Seizoen 2 aflevering 10 op 29 april 2012 materiaal voor de groepsleider Agenda 1 Stilte 2 Debat over zondagsrust 3 Denkstof video 4 De Bijbel over rust 5 Een dagje media-vasten 6 Meer informatie de rust Altijd je mobieltje naast je bed aan Altijd online Steeds maar rennen, springen, duiken, vallen, opstaan en weer doorgaan Is jouw hoofd ook wel eens overvol? Dat er gewoon even niets meer bijpast? Dat het chaos wordt in je hoofd? Hoe kom je eigenlijk tot rust? Heeft God adviezen voor je? Wist je dat de zevendaagse week van het Jodendom is afgeleid en nu wereldwijd vrijwel het enige systeem is, maar dat er eerder ook 3, 4, 5, 6, 8, 9, 10, 13 en 20 daagse weken waren, in allemaal verschillende culturen?
1 Stilte ( 10 min.) We beginnen met een oefening in stil zijn. Probeer met elkaar 5 minuten stil te zijn. Spreek met elkaar af dat je het echt serieus aanpakt. Wees zo stil mogelijk. Laat één iemand klokken, zodat het echt 5 minuten worden. Stel elkaar na afloop een paar vragen: - Hoe was het? Wat gebeurde er in je hoofd? - Wat hoorde je? Denk aan: ademhaling (van jezelf of anderen), je hartslag, de verwarming, een ander apparaat, gepraat van de straat, vogels, enzovoort. Probeer echt alles op te sommen wat je hoorde. - Hield je het vol? Hoe kwam het dat je het wel of niet volhield? Wat droeg daaraan bij? 2 Van bries tot storm ( 10 min.) Twee personen uit je groep gaan elk in een hoek van de kamer staan. De een verdedigt de stelling: Als niemand werkt op zondag (behalve hulpdiensten natuurlijk) is dat goed voor ons land. De ander krijgt de stelling: Als iedereen werkt op zondag is dat goed voor ons land. Ieder krijgt in totaal 5 minuten om zijn of haar positie te verdedigen. Dat gaat zo: ze mogen om de beurten maximaal één zin uitspreken. Zo wisselen ze elkaar af met argumenten. Terwijl ze zo hardop debatteren, kijkt de rest van de groep toe. Als je door een van beide partijen bent overtuigd, ga je aan zijn of haar kant staan. Je mag daarna niet meer wisselen. Als je aan iemands kant ben gaan staan, mag je woordvoerder wel een argument influisteren. Wist je dat de stilste kamer op aarde een speciaal ingericht laboratorium is, waar je helemaal geen echo hoort?
3 Denkstof-video ( 15 min.) In bijlage 1 vind je de uitgeschreven tekst van de video. Na het bekijken kun je kort, maximaal 10 minuten met elkaar in gesprek gaan over de video. Je kunt hier de volgende vragen voor gebruiken: 1 Wat is volgens jou de boodschap van deze video? 2 Wat vind je er lastig of vervelend aan? Wat spreekt je aan? 3 Herken je dat gevoel dat Almatine beschrijft, dat je altijd maar druk bent? 4 Hoe kom jij tot rust? 4 De Bijbel over rust ( 30 min.) Almatine houdt in haar Denkstof een pleidooi voor rusten op zondag. Dat klinkt misschien stoffig of raar. Of juist weer heel vanzelfsprekend. In elk geval is het goed eens te onderzoeken waar die zondagsrust vandaan komt en hoe je zelf een rustiger mens kunt worden. God heeft in zes dagen het heelal gemaakt, sterren, planten, dieren, ten slotte mensen en dan volgt dit: Lees Genesis 2:1-3. Zo werden de hemel en de aarde in al hun rijkdom voltooid. Op de zevende dag had God zijn werk voltooid, op die dag rustte hij van het werk dat hij gedaan had. God zegende de zevende dag en verklaarde die heilig, want op die dag rustte hij van heel zijn scheppingswerk. 1 Is dat geen raar idee, dat God rust? Het lijkt wel alsof hij moe is, maar hoe kan God nu moe zijn, hij is toch God? Of zegt de tekst iets anders? 2 Wat vind je van de uitspraak Mens en aarde hebben rust nodig om nieuw leven en creativiteit voort te brengen? Lees Exodus 20:8-11: Houd de sabbat in ere, het is een heilige dag. Zes dagen lang kunt u werken en al uw arbeid verrichten, maar de zevende dag is een rustdag, die gewijd is aan de HEER, uw God; dan mag u niet werken. Dat geldt voor u, voor uw zonen en dochters, voor uw slaven en slavinnen, voor uw vee, en ook voor vreemdelingen die bij u in de stad wonen. Want in zes dagen heeft de HEER de hemel en de aarde gemaakt, en de zee met alles wat er leeft, en op de zevende dag rustte hij. Daarom heeft de HEER de sabbat gezegend en heilig verklaard. Wist je dat Jezus wel eens op vakantie is geweest? (Marcus 7:24) Was dit een gewone vakantie? Dit is een gedeelte uit de Tien Geboden die God geeft aan zijn volk Israël. Een soort samenvatting van alles wat God mooi leven vindt. Hier komt het woord sabbat in voor. Dat staat voor de zevende dag van de Joodse week. Bij ons beginnen de dagen om middernacht twaalf uur, maar bij hen op zonsondergang. De sabbat begint daar dus op vrijdagavond en loopt tot zaterdagavond. Die vrijdagavond komt het gezin samen om te bidden en zingen. De zaterdagochtend gaat het gezin meestal naar de synagoge. Joden houden de sabbat om dit gebod (het vierde van de tien):
1 De redenering van dit gebod is dus: God hield bij de schepping op de zevende dag rust, en daarom moeten mensen dat ook doen. Is dat geen vreemde redenering? Of is het juist heel logisch? 2 Christenen hebben de kern van dit gebod overgenomen en het iets gemoderniseerd: ze rusten niet op de zevende, maar op de eerste dag van de week, de zondag. Weet je wat de reden hiervoor is? 3 Houd jij zelf de zondag als een rustdag. Waarom wel of niet? En wat zou je het liefst willen? Zelf de zondag wel of niet als een rustdag houden? Lees Marcus 5:30-32: De apostelen kwamen weer terug bij Jezus en vertelden hem over alles wat ze gedaan hadden en wat ze de mensen onderwezen hadden. Hij zei tegen hen: Ga nu mee naar een eenzame plaats om alleen te zijn en een tijdje uit te rusten. Want het was een voortdurend komen en gaan van mensen, zodat ze zelfs niet de kans kregen om te eten. Ze voeren met de boot naar een afgelegen plaats, om daar alleen te kunnen zijn. 1 Er staat zeker tien keer in de evangeliën dat Jezus rust nam. Hij neemt rustperiodes van soms vele weken, knijpt er soms een dagje tussenuit, maar s nachts is hij ook vaak alleen om te bidden. Is dat niet vreemd, dat Jezus blijkbaar kwetsbaar en menselijk is? Lees Marcus 5:33-34. Dit is het vervolg op de passage hierboven: Maar hun vertrek werd opgemerkt en velen hoorden ervan, en uit alle steden haastten de mensen zich over land naar die plaats en kwamen er nog eerder aan dan Jezus en de apostelen. Toen hij uit de boot stapte, zag hij een grote menigte en voelde medelijden met hen, omdat ze leken op schapen zonder herder, en hij onderwees hen langdurig. 1 Blijkbaar houdt Jezus ook weer niet krampachtig vast aan zijn rust, maar is hij ook flexibel: als het echt nodig is, raapt hij zichzelf toch bij elkaar, en gaat hij aan de slag. Daarmee komt hij over als een evenwichtig iemand, die goed zijn grenzen kent. Waarom heeft een mens rust nodig? Wat gebeurt er als je te weinig rust neemt? 2 Wat is eigenlijk de achterliggende drang bij steeds maar druk zijn? Almatine geeft wel een paar voorbeelden, maar noem er ook zelf een paar. 3 Wat vind je het beste advies om een rustiger mens te worden? 5 Een dagje media-vasten ( 10 min.) Bespreek met elkaar de voor en tegens van een dagje media-vasten. Vasten is je onthouden van iets wat meestal prettig is, maar waar je ook afhankelijk van kan worden. Eten bijvoorbeeld, maar je kunt ook denken aan tv-kijken, internetten, alcohol, seks enzovoort. Media-vasten is een periode geen internet of je mobieltje gebruiken, bijvoorbeeld voor een dag. Je wordt dagelijks overspoeld door media. Naast tv en internet, hebben we ook nog de gratis kranten in de trein. Of de smartphone waardoor je de hele dag contact kunt hebben met facebookvrienden, of het laatste nieuws kunt checken. Welke rust geeft het jou, wanneer je hier een dag van zou vasten? Het voordeel van vasten is dat je je nee-spieren traint: je wordt er sterker in nee te zeggen en kunt beter je eigen grenzen bewaken. Vind je het een optie dit een dag in praktijk te brengen? Zijn er meer mensen in je groep die het ook zien zitten? Wist je dat niemand het in de stilste kamer meer dan 45 minuten heeft uitgehouden, omdat die stilte zo vreemd is, dat je ervan gaat hallucineren?
6 Meer informatie over rust Retraite Er zijn in Nederland nog tientallen kloosters in werking waar je ook voor weinig geld een periode kunt verblijven en kunt meedraaien met de monniken en nonnen. Zie www.kloostergids.com. Een protestants klooster heet vaak een retraitecentrum. Bekend is bijvoorbeeld De Spil, zie www.retraitecentrum.nl. Wil je wat verder van huis? Een populair klooster ligt in het franse plaatsje Taizé. Jaarlijks komen hier duizenden jongeren naartoe vanuit allerlei plekken in de wereld. De samenkomsten kenmerken zich door rust en stilte. Meer informatie vind je op: www.taize.fr/nl Social Media Vasten Doe eens aan social media vasten : bekijk een dag niet je Facebook enzovoort. Als je het echt interessant wil maken, zet je ook je mobiel uit. En nog mooier wordt het als je dit meerdere dagen doet. En met een groepje. Wat gebeurt er? Welke gevoelens roept dit bij je op? Belijdenissen Een echte klassieker in de christelijke boeken, maar ook binnen de wereldliteratuur, is Belijdenissen van Aurelius Augustinus, uit de 5de eeuw. Dit boek begint met de beroemde zin: Onrustig is ons hart, totdat zij rust vindt bij u, God. Christelijke meditatie Een stevig studieboek over christelijke meditatie is Christelijke meditatie van o.a. Jos Douma. Denkstof Seizoen 2 Bekijk de video s en bijbehorende bijbelstudies op www.eo.nl/denkstof. 1 Afgoden: hoe word ik gelukkig? 26-02-2012 Jurjen van Houwelingen 2 Wel of niet naar de hel? 04-03-2012 Almatine Leene 3 Is God fair-trade? 11-03-2012 Rikko Voorberg 4 Geloof in je eigen talent! 18-03-2012 Joëlle Rothuizen 5 Heilig door het lint... 25-03-2012 Corjan Matsinger 6 Verkering: test of jullie echt matchen 01-04-2012 Francien van der Valk 7 Pasen: de ontdekking van nieuw leven! 08-04-2012 Reinier Sonneveld 8 Ben jij een superchristen? 15-04-2012 Jurjen van Houwelingen 9 God is geen watje, hij oordeelt ook 22-04-2012 Rikko Voorberg 10 Lang leve de zondag, wat een rust! 29-04-2012 Almatine Leene 11 God heeft veel gezichten 06-05-2012 Corjan Matsinger 12 Statusupdate: ik wil meer, nieuw en beter! 13-05-2012 Joëlle Rothuizen 13 Afkicken van een pornoverslaving; het kan! 20-05-2012 Reinier Sonneveld 14 Pinksteren: Ssst, God praat tegen je... 27-05-2012 Francien van der Valk 15 Mooi weer spelen... 03-06-2012 Jurjen van Houwelingen Colofon Auteur en presentator video: Almatine Leene Productie & Eindredactie: Evangelische Omroep (Ellen Danhof), Zendtijd voor Kerken (Aart Wiersma) Bijbelstudie: Reinier Sonneveld
Bijlage 1: tekst van Denkstof filmpje Lang leve de zondag, wat een rust! Spreker: Almatine de Leede Als je aan me vraagt hoe het gaat, dan antwoord ik vaak: Goed! Maar ik ben wel erg druk. Stapels werk, voortdurend vliegtuig in vliegtuig uit, vrienden die me willen zien. Druk zijn is in de mode en ik doe er flink aan mee. Wil ik succesvol zijn, dan moet ik hard werken. Elke dag. Wil je topvoetballer worden? Elke dag trainen, anders kun je het wel vergeten. Een goede advocaat? Dat wordt 70 uur per week werken. Met druk zijn, kun je iets bereiken. Tenminste de prijs die je betaalt is hoog. Een aantal uren minder slaap per nacht en ik ben sneller geïrriteerd of vergeet belangrijke afspraken. Ik heb nu al een jaar RSI, omdat ik veel te veel tijd achter die computer zit. Eén op de tien Nederlanders heeft een burn-out. Eén op de tien. Voor je het weet zit je opgebrand op de bank en heb je nergens meer zin in. Dan kún je niet eens meer werken en is zelfs een feestje teveel voor je. Als dat de gevolgen zijn, waarom ben ik dan toch zo druk? Omdat het stoer klinkt. Omdat Het leven begint met relaxen. ik dan belangrijk ben. Het laatste wat ik wil, is lui overkomen. Ben je dan even een loser Ik lijk wel wat op Marta. Jezus kwam bij haar op visite. Haar zus Maria ging naast hem zitten, om te luisteren, maar zij had het zelf veel te druk met andere dingen. Iemand moet er toch voor zorgen dat de wereld blijft draaien! Waarom is die zus zo lui? Een beetje gaan zitten luisteren naar Jézus! Jezus reageert: Maak je niet zo druk, wat Maria doet is veel slimmer. Wat doet zij dan? Bij Jezus zitten. Ze wil van hém leren. Niet van de manager. Niet van ongeschreven regels. Niet van dat wat hoort. Niet van de groepsdruk. Stel dat ik nou naast Jezus ga zitten, wat leer ik dan? Dat hij elke week een rustdag inplande. Zijn Vader deed dat al. Nadat God aan het heelal had gewerkt, rustte hij een dag. Waarom? Om te genieten van alles wat hij had gedaan en om tijd door te brengen met de mens, die net op aarde rondliep en z n ogen uitkeek. God liet Adam en Eva beginnen met een rustdag. Het leven begint met relaxen. Zij hoefden niet te bewijzen dat ze belangrijk waren door direct aan de slag te gaan, maar ze konden genieten. Voortaan werd dat de nationale rustdag. Na zes dagen werken, één dag rusten. Zoals een coach zijn team een dag niet laat spelen, om daardoor weer op krachten te komen. Een dag in de week die anders is. Waarop ik geen mailtjes krijg en boodschappen moet doen. Heerlijk toch! Net een verplicht dagje strand. Even helemaal niks doen, af en toe een frisse duik en genieten van de zon. Maar het is nog beter. Deze dag is heilig. Dat betekent vlakbij God zijn. En vlakbij God wordt alles bijzonder. Speciaal. Heilig. Zoals Maria die vlakbij Jezus zat. Zo word ík bijzonder. Ik dénk dat mensen me pas zien staan als ik hard werk. Maar bij God leer ik, dat ik veel meer ben. God houdt van mij, ook zonder dat ik een slimme theoloog ben, veel vrienden heb of zit te overwerken. Want wie je bent hangt niet af van hoe populair je bent of hoe hard je werkt. Ik ben niet belangrijker als ik 100 mailtjes per dag binnenkrijg of 300 facebook vrienden heb. Echt niet. Tijd doorbrengen met God geeft pas echte rust. Als ik steeds maar doorjakker, dan besef ik niet wie ik werkelijk ben. Daarom heeft God de zondag bedacht. Eén keer in de week kan ik bewust ervaren dat ik meer ben, dan wat ik doe. Ik doe niets en toch vergaat de wereld niet! Ik zie geen facebook en toch blijf ik leuk! En als je me de volgende keer vraagt hoe het gaat ik zeg niet meer dat ik het druk heb.