Vervangt NEN-EN 287-2:1997; NEN-EN-ISO 9606-2:2002 Ontw. Nederlandse norm Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst voor netwerkgebruik met NEN is afgesloten. This document may only be used on a stand-alone PC. Use in a network is only permitted when a supplementary license agreement for us in a network with NEN has been concluded. NEN-EN-ISO 9606-2 (nl) Het kwalificeren van lassers - Smeltlassen - Deel 2: Aluminium en aluminiumlegeringen (ISO 9606-2:2004,IDT) Qualification test of welders - Fusion welding - Part 2: Aluminium and aluminium alloys (ISO 9606-2:2004,IDT) ICS 25.160.10 januari 2005
NEN-EN-ISO 9606-2 Nederlands voorwoord Dit document bevat de vertaling in het Nederlands van de Europese norm EN ISO 9606-2:2004. De Europese norm EN ISO 9606-2:2004 heeft de status van Nederlandse norm. Voor de in deze norm vermelde normatieve verwijzingen bestaan in Nederland de volgende equivalenten: vermelde norm Nederlandse norm titel EN 910 NEN-EN 910 Destructieve beproevingen van lasverbindingen in metalen - Buigproeven (en) EN 970 NEN-EN 970 Niet-destructief onderzoek van gesmeltlaste verbindingen - Visueel onderzoek (en,nl) EN 1320 NEN-EN 1320 Destructieve beproevingen van lasverbindingen in metalen - Breukproeven (en) EN 1321 NEN-EN 1321 Destructieve beproevingen van lasverbindingen in metalen - Macroscopisch en microscopisch onderzoek van lassen (en) EN 1418:1997 NEN-EN 1418:1998 Laspersoneel - Het kwalificeren van bedieners van lasmachines voor smeltlassen en instellers van weerstandlasapparatuur voor geheel mechanisch en automatisch lassen van metallische materialen (en,nl) EN 1435 NEN-EN 1435 Niet-destructief onderzoek van lassen Radiografisch onderzoek van lasverbindingen (en,nl) EN 30042 NEN-ISO 10042 Booglasverbindingen in aluminium en lasbare aluminiumlegeringen - Richtlijn voor het vaststellen van kwaliteitsniveaus voor onvolkomenheden (nl) EN ISO 4063 NEN-EN-ISO 4063 Lassen en verwante processen - Termen voor processen en referentienummers (en) EN ISO 6947 NEN-EN-ISO 6947 Fundamentele lasposities - Definities van hellingsen rotatiehoeken (nl) EN ISO 15607:2003 NEN-EN-ISO 15607:2003 Beschrijven en goedkeuren van lasmethoden voor metalen - Algemene regels (en,nl) EN ISO 15609-1:2004 NEN-EN-ISO 15609-1:2004 Beschrijven en goedkeuren van lasmethoden voor metalen - Lasmethodebeschrijving - Deel 1: Booglassen (en,nl) EN ISO 15614-2 - - ISO 857-1 - - Normcommissie 341 008 "Lassen en verwante processen" Apart from exceptions provided by the law, nothing from this publication may be duplicated and/or published by means of photocopy, microfilm, storage in computer files or otherwise, which also applies to full or partial processing, without the written consent of the Netherlands Standardization Institute. The Netherlands Standardization Institute shall, with the exclusion of any other beneficiary, collect payments owed by third parties for duplication and/or act in and out of law, where this authority is not transferred or falls by right to the Reproduction Rights Foundation. Auteursrecht voorbehouden. Behoudens uitzondering door de wet gesteld mag zonder schriftelijke toestemming van het Nederlands Normalisatie-instituut niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van fotokopie, microfilm, opslag in computerbestanden of anderszins, hetgeen ook van toepassing is op gehele of gedeeltelijke bewerking. Het Nederlands Normalisatie-instituut is met uitsluiting van ieder ander gerechtigd de door derden verschuldigde vergoedingen voor verveelvoudiging te innen en/of daartoe in en buiten rechte op te treden, voor zover deze bevoegdheid niet is overgedragen c.q. rechtens toekomt aan de Stichting Reprorecht. Although the utmost care has been taken with this publication, errors and omissions cannot be entirely excluded. The Netherlands Standardization Institute and/or the members of the committees therefore accept no liability, not even for direct or indirect damage, occurring due to or in relation with the application of publications issued by the Netherlands Standardization Institute. Hoewel bij deze uitgave de uiterste zorg is nagestreefd, kunnen fouten en onvolledigheden niet geheel worden uitgesloten. Het Nederlands Normalisatie-instituut en/of de leden van de commissies aanvaarden derhalve geen enkele aansprakelijkheid, ook niet voor directe of indirecte schade, ontstaan door of verband houdend met toepassing van door het Nederlands Normalisatie-instituut gepubliceerde uitgaven. 2005 Nederlands Normalisatie-instituut Postbus 5059, 2600 GB Delft Telefoon (015) 2 690 390, Fax (015) 2 690 190
E U R O P E S E N O R M EN ISO 9606-2 E U R O P Ä I S C H E N O R M E U R O P E A N S T A N D A R D N O R M E E U R O P É E N N E december 2004 ICS 25.160.10 Nederlandse versie Het kwalificeren van lassers Smeltlassen Deel 2: Aluminium en aluminiumlegeringen (ISO 9606-2:2004) Prüfung von Schweißern Schmelzschweißen Teil 2: Aluminium und Aluminiumlegierungen (ISO 9606-2:2004) Qualification test of welders Fusion welding Part 2: Aluminium and aluminium alloys (ISO 9606-2:2004) Epreuve de qualification des soudeurs Soudage par fusion Partie 2: Aluminium et alliages d aluminium (ISO 9606-2:2004) Deze norm is de Nederlandse versie van de Europese norm EN ISO 9606-2:2004. Hij is vertaald door NEN. Hij heeft dezelfde status als de officiële versies. Deze Europese norm is door de CEN aangenomen op 23 september 2004. De CEN-leden zijn verplicht zich te houden aan het huishoudelijk reglement van de CEN/CENELEC, waarin is vastgelegd onder welke voorwaarden aan deze Europese norm, zonder veranderingen, de status van nationale norm moet worden gegeven. Bijgewerkte lijsten van en bibliografische gegevens betreffende zulke nationale normen kunnen op aanvraag worden verkregen bij het centrale secretariaat en bij elk CEN-lid. Deze Europese norm bestaat in drie officiële versies (Duits, Engels en Frans). Een versie in een andere taal, die onder verantwoordelijkheid van een CEN-lid in zijn landstaal is gemaakt en die is aangemeld bij het centrale secretariaat, heeft dezelfde status als de officiële versies. Leden van de CEN zijn de nationale normalisatie-organisaties van België, Cyprus, Denemarken, Duitsland, Estland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Hongarije, Ierland, IJsland, Italië, Letland, Litouwen, Luxemburg, Malta, Nederland, Noorwegen, Oostenrijk, Polen, Portugal, Slovenië, Slowakije, Spanje, Tsjechië, het Verenigd Koninkrijk, Zweden en Zwitserland. CEN Europese Commissie voor Normalisatie Europäisches Komitee für Normung European Committee for Standardization Comité Européen de Normalisation Centraal Secretariaat: Rue de Stassart 36, B-1050 Brussel 2004 Auteursrechten voorbehouden aan de CEN-leden. Ref. nr. EN ISO 9606-2:2004 nl
(blanco) 2
Inhoud Voorwoord...4 Inleiding...5 1 Onderwerp en toepassingsgebied...7 2 Normatieve verwijzingen...7 3 Termen en definities...8 4 Symbolen en afkortingen...8 4.1 Algemeen...8 4.2 Verwijzingsnummers van lasprocessen...9 4.3 Afkortingen...9 5 Essentiële parameters en geldigheidsgebied...10 5.1 Algemeen...10 5.2 Lasprocessen...10 5.3 Soort product...11 5.4 Soort las...12 5.5 Materiaalgroepen...12 5.6 Lastoevoegmaterialen...13 5.7 Afmetingen...13 5.8 Lasposities...14 5.9 Lasdetails...15 6 Keuring en beproeving...16 6.1 Toezicht...16 6.2 Vormen, afmetingen en aantallen proefstukken...17 6.3 Lasomstandigheden...20 6.4 Beproevingsmethoden...21 6.5 Proefstuk en proefstaaf...21 6.6 Beproevingsverslag...26 7 Aanvaardbaarheidseisen voor proefstukken...26 8 Herbeproevingen...27 9 Geldigheidstermijn...27 9.1 Eerste kwalificatie...27 9.2 Bevestiging van de geldigheid...27 9.3 Verlenging van de kwalificatie...27 10 Certificaat...28 11 Beschrijving...28 Bijlage A (informatief) Lasserskwalificatiecertificaat...30 Bijlage B (informatief) en van beschrijvingen...31 Bijlage C (informatief) Vakkennis...35 Bijlage D (informatief) Parameters die voor verlenging te bevestigen en naspeurbaar behoren te zijn...38 Bijlage ZA (informatief) Verband tussen deze Europese norm en en de fundamentele eisen in de Europese richtlijn 97/23/EG...39 Bijlage ZB (normatief) Normatieve verwijzingen naar internationale publicaties met hun overeenkomstige Europese publicaties...40 Bibliografie...41 3
Voorwoord Dit document (EN ISO 9606-2:2004) is opgesteld door de Technische Commissie CEN/TC 121 "Welding", waarvan het secretariaat door DIN wordt gevoerd, in samenwerking met de Technische Commissie ISO/TC 44 Welding and allied processes. Aan deze Europese norm moet uiterlijk in juni 2005 de status van nationale norm worden gegeven, door publicatie van een identieke tekst of door bekrachtiging, en strijdige nationale normen moeten uiterlijk in juni 2005 worden ingetrokken. Dit document is opgesteld onder een mandaat dat aan de CEN is verleend door de Europese Commissie en de Europese Vrijhandelsassociatie, en steunt essentiële eisen van Europese richtlijn(en). In de informatieve bijlage ZA, die een integraal deel is van dit document, is het verband met EU-richtlijn(en) aangegeven. Dit document vervangt EN 287-2:1992. De reeks normen bestaat uit de volgende delen, onder de hoofdtitel Qualification test of welders Fusion welding: EN 287-1: Steels; EN ISO 9606-2: Aluminium and aluminium alloys; EN ISO 9606-3: Copper and copper alloys 1) ; EN ISO 9606-4: Nickel and nickel alloys 1) ; EN ISO 9606-5: Titanium and titanium alloys, zirconium and zirconium alloys 1). Volgens het huishoudelijk reglement van de CEN/CENELEC zijn de normalisatie-instituten van de volgende landen verplicht deze Europese norm in te voeren: België, Cyprus, Denemarken, Duitsland, Estland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Hongarije, Ierland, IJsland, Italië, Letland, Litauen, Luxemburg, Malta, Nederland, Noorwegen, Oostenrijk, Polen, Portugal, Slovenië, Slowakije, Spanje, Tsjechië, het Verenigd Koninkrijk, Zweden en Zwitserland. 1) De hoofdtitel van dit document is Approval testing of welders Fusion welding. 4
Inleiding De bekwaamheid van een lasser om mondelinge of schriftelijke instructies op te volgen en de verificatie van iemands vaardigheden zijn belangrijke factoren voor het waarborgen van de kwaliteit van het gelaste product. Het volgens dit document beproeven van de vaardigheden van een lasser is afhankelijk van toegepaste lastechnieken en -omstandigheden waarbij uniforme voorschriften worden gevolgd en standaardproefstukken worden gebruikt. Het uitgangspunt van dit document is dat een kwalificatieproef de lasser niet alleen kwalificeert voor de voorwaarden waaronder de proef is uitgevoerd, maar ook voor alle verbindingen die worden geacht makkelijker te kunnen worden gelast waarbij wordt aangenomen dat de lasser binnen het geldigheidsgebied van de kwalificatie specifieke scholing en/of werkervaring heeft gekregen. De kwalificatieproef kan worden gebruikt om een lasmethode goed te keuren en een lasser te kwalificeren onder voorwaarde dat aan alle van belang zijnde eisen, bijv. afmetingen van het proefstuk, wordt voldaan (zie EN ISO 15614-2). Kwalificaties volgens EN 287-2 of ISO 9606-2 die op het moment van publicatie van dit document reeds bestaan, behoren aan het einde van hun geldigheidsduur volgens de eisen van deze norm te worden beoordeeld. Vragen over officiële interpretaties van technische aspecten van deze norm behoren te worden gericht aan het secretariaat van ISO/TC 44/SC 11 via de nationale normalisatie-organisatie van de gebruiker; een lijst van deze organisaties kan worden gevonden op www.iso.org. 5
(blanco) 6
Het kwalificeren van lassers Smeltlassen Deel 2: Aluminium en aluminiumlegeringen 1 Onderwerp en toepassingsgebied Dit document legt de eisen vast voor de kwalificatieproef voor lassers voor het smeltlassen van aluminium en aluminiumlegeringen. Dit document voorziet in een stelsel van technische voorschriften voor een systematische kwalificatieproef voor lassers die onafhankelijk zijn van het soort product, de plaats en de keurmeester/keuringsinstantie. Bij het kwalificeren van lassers wordt de nadruk gelegd op de bekwaamheid van de lasser om de lastoorts te kunnen hanteren en daarbij een lasverbinding met aanvaardbare kwaliteit te produceren. De lasprocessen waarnaar in dit document wordt verwezen, omvatten die smeltlasprocessen die worden aangeduid als handmatig of gedeeltelijk gemechaniseerd lassen. Zij omvatten niet volledig gemechaniseerde en geautomatiseerde lasprocessen (zie EN 1418 of ISO 14732). 2 Normatieve verwijzingen De volgende documenten waarnaar is verwezen zijn onmisbaar voor de toepassing van dit document. Bij gedateerde verwijzingen is alleen de aangehaalde versie van toepassing. Bij ongedateerde verwijzingen is de laatste versie van het document (met inbegrip van wijzigingsbladen) waarnaar is verwezen van toepassing. EN 910 EN 970 EN 1320 EN 1321 EN 1418:1997 EN 1435 EN 30042 EN ISO 4063 EN ISO 6947 Destructive tests on welds in metallic materials Bend tests Non-destructive examination of fusion welds Visual examination Destructive tests on welds in metallic materials Fracture test Destructive tests on welds in metallic materials Macroscopic and microscopic examination of welds Welding personnel Approval testing of welding operators for fusion welding and resistance weld setters for fully mechanized and automatic welding of metallic materials Non-destructive examination of welds Radiographic examination of welded joints Arc-welded joints in aluminium and its weldable alloys Guidance on quality levels for imperfections (ISO 10042:1992). Welding and allied processes Nomenclature of processes and reference numbers (ISO 4063:1998) Welds Working positions Definitions of angles of slope and rotation (ISO 6947:1993) EN ISO 15607:2003 Specification and qualification of welding procedures for metallic materials General rules (ISO 15607:2003) EN ISO 15609-1:2004 Specification and qualification of welding procedures for metallic materials Welding procedure specification Part 1: Arc welding (ISO 15609-1:2004) 7
Bestelformulier Stuur naar: NEN Standards Products & Services t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer 10214 2600 WB Delft Ja, ik bestel NEN Standards Products & Services Postbus 5059 2600 GB Delft Vlinderweg 6 2623 AX Delft T (015) 2 690 390 F (015) 2 690 271 www.nen.nl/normshop ex. NEN-EN-ISO 9606-2:2005 nl Het kwalificeren van lassers - Smeltlassen - Deel 2: Aluminium en aluminiumlegeringen 179.15 Wilt u deze norm in PDF-formaat? Deze bestelt u eenvoudig via www.nen.nl/normshop Gratis e-mailnieuwsbrieven Wilt u op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen op het gebied van normen, normalisatie en regelgeving? Neem dan een gratis abonnement op een van onze e-mailnieuwsbrieven. www.nen.nl/nieuwsbrieven Gegevens Bedrijf / Instelling T.a.v. O M O V E-mail Klantnummer NEN Uw ordernummer BTW nummer Postbus / Adres Postcode Plaats Telefoon Fax Factuuradres (indien dit afwijkt van bovenstaand adres) Postbus / Adres Postcode Plaats Datum Handtekening Retourneren Fax: (015) 2 690 271 E-mail: klantenservice@nen.nl Post: NEN Standards Products & Services, t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer 10214, 2600 WB Delft (geen postzegel nodig). Voorwaarden De prijzen zijn geldig tot 31 december 2016, tenzij anders aangegeven. Alle prijzen zijn excl. btw, verzend- en handelingskosten en onder voorbehoud bij o.m. ISO- en IEC-normen. Bestelt u via de normshop een pdf, dan betaalt u geen handeling en verzendkosten. Meer informatie: telefoon (015) 2 690 391, dagelijks van 8.30 tot 17.00 uur. Wijzigingen en typefouten in teksten en prijsinformatie voorbehouden. U kunt onze algemene voorwaarden terugvinden op: www.nen.nl/leveringsvoorwaarden. Normalisatie: de wereld op één lijn. preview - 2016