Kerngegevens gemeentelijk monument: Monumentnummer : GM009 Naam monument : Mariagrot Adres : Kasteelweg 13a Postcode en plaats : 6095 ND Baexem Kadastrale aanduiding : HHS00 sectie U nr(s) 282 Coördinaten : x: 189.936 y: 358558 Bouwstijl : n.v.t. Kerndatering : 1878 Oorspronkelijke functie : grafheuvel Huidige functie : Mariagrot Architect : onbekend Typering van het monument: Mariagrot bestaande uit verschillende in wildverband gemetselde stenen gelegen in een terp (in de volksmond genaamd Baronsberg ). Historie: Op basis van urnen en stenen voorwerpen, die hier tijdens landbouwactiviteiten zijn gevonden, neemt men aan dat Baronsberg een grafheuvel is uit het eind van het stenen tijdperk. De terp werd door mensenhanden gemaakt, mogelijk door nomaden om het graf van een overleden stamhoofd te markeren. Ten tijde van de Romeinse bezetting heeft de opgeworpen heuvel vermoedelijk ook een gewijde functie gehad, aangezien vondsten van Romeins aardewerk op het bestaan van een nabijgelegen begraafplaats wijzen. De zogenoemde tumulus wordt later eigendom van de adellijke families die kasteel De Baexen bewoonden, en ging toen in de volksmond Baronsberg heten. Volgens de legende kon de toenmalige baron vanaf de top van de heuvel op de Roermondse markt kijken. Eind negentiende eeuw, tijdens de kerkvervolging onder Bismarck, werd het naburige klooster Exaeten een toevluchtsoord voor Duitse jezuïeten. Een van hen kreeg in 1878 toestemming om een Mariagrot in de grafheuvel te bouwen. Vanaf dat moment vormde het idyllisch kapelletje regelmatig het einddoel van processies. Ruimtelijke context: Het object bevindt zich bij de beboste Baronsberg, aan het einde van een zandweg die is gelegen tussen kasteel Baexem en klooster Exaten. De omgeving van de Baronsberg kenmerkt zich door weilanden en akkers. Aan de zuidwestelijke zijde van de Baronsberg stroomt de Haelense Beek. Objectbeschrijving: Het object bestaat uit een terp waarop en waarlangs zich verschillende bomen bevinden waaronder oude Amerikaanse eiken. In de noordzijde van de terp is een Mariagrot aangelegd bestaande uit twee dikke in wildverband gemetselde zijmuren van mergelsteen, maaskeien en lavasteen, met een segmentboogvormig gewelf van lavasteen. Aan de voorzijde van beide zijmuren bevindt zich een opening. In de achtermuur is een nis aangebracht met daarin een Mariabeeld. Gemeentelijke Monumentenlijst Leudal monumentnr. GM009 Pagina 1 van 6
Waardestelling: Het object is van belang wegens zijn schoonheid, betekenis voor de wetenschap, cultuurhistorische waarde en meer in het bijzonder vanwege: de archeologische en cultuurhistorische betekenis als relict (grafheuvel) uit het stenen tijdperk, de religieuze betekenis als gewijde plaats ten tijde van de Romeinse bezetting en als christelijke Mariagrot vanaf het einde van de negentiende eeuw. de gaafheid van het exterieur. Het object wekt een oorspronkelijke indruk of heeft veranderingen ondergaan waarbij het oorspronkelijke beeld herkenbaar is gebleven. het object is ruimtelijk bepalend c.q. markant voor de omgeving. de historisch-ruimtelijke relatie met de directe omgeving (kasteel Baexem en klooster Exaten). het bijzondere materiaalgebruik. de cultuurhistorische zeldzaamheid in relatie tot de gaafheid van het object. de betekenis voor de plaatselijke geschiedenis als uitdrukking van een culturele en geestelijke ontwikkeling. Bescherming: Het exterieur en interieur van de Mariagrot. De Baronsberg is op grond van de Monumentenwet 1988 reeds aangewezen tot beschermd terrein. Gemeentelijke Monumentenlijst Leudal monumentnr. GM009 Pagina 2 van 6
Foto s Gemeentelijke Monumentenlijst Leudal monumentnr. GM009 Pagina 3 van 6
Gemeentelijke Monumentenlijst Leudal monumentnr. GM009 Pagina 4 van 6
Luchtfoto en kaart met bescherming luchtfoto Gemeentelijke Monumentenlijst Leudal monumentnr. GM009 Pagina 5 van 6
Kaart met bescherming Gemeentelijke Monumentenlijst Leudal monumentnr. GM009 Pagina 6 van 6