Bijlage 7 13. Gevelmetselwerk 13.0. Algemene bepalingen Aangezien het zichtbaar blijvend metselwerk betreft, zal dit met de grootste zorg uitgevoerd worden. In dit geval moeten de voegen minstens 1,5 cm uitgekrabd en uitgeborsteld worden vooraleer ze worden opgevoegd volgens de bepalingen van art. 13.4. De aannemer zal voor het uitvoeren van elke muur de eerste laag ter plaatse uitleggen en erover waken dat er zo weinig mogelijk halve of smalle blokken in voorkomen. Alle pasblokken die verwerkt worden, zijn hetzij fabrieksmatig op maat gemaakt, hetzij gezaagd uit normale blokken met inachtname dat alle zijden en hoeken volkomen zuiver en scherp zijn. Metselstenen die in lucht ontbindbare of zwelbare stoffen, oplosbaar zouten, ijzerdeeltjes, ijzerhoudende of ongebluste kalkpitten bevatten, die oppervlaktebeschadiging kunnen veroorzaken, mogen niet worden gebruikt. REFERENTIENORMEN NBN B 23-002 - Gevelbaksteen (met erratum) + addenda 1&2 - Vorstproef (1986) NBN B 21-001 - Metselstenen - Specificaties voor betonmetselstenen + addendum (1988) NBN B 24-001 - Metselstenen - Terminologie (1981) NBN B 24-002 - Metselstenen - Algemene begripsomschrijvingen (1986) NBN B 24-201 t/m 210 - Proeven op metselstenen + addenda (1974) NBN B 27-010 - Vorstbestandheid - Vermogen tot wateropslorping door capillariteit NBN B 27-011 - Prestatiecriteria + addendum (1987) NBN EN 771 - deel 1 t/m 6 - Voorschriften voor metselstenen (2003) NBN EN 772 - deel 1 t/m 20 - Proeven op metselstenen (2000) NBN B 04-001 - Maatafstemmingen voor gebouwen - Basisbegrippen - Gebruiksprincipes - Voorkeursmodulen (1981)
Verwerkingsvoorschriften: De muren moeten te lood en goed vlak worden uitgevoerd. De voegen moeten goed horizontaal zijn en hebben overal dezelfde dikte (afhankelijk van de toleranties op het metselwerk). Het dagvlak moet goed effen worden uitgevoerd en de randen moeten recht en zuiver te lood worden gesteld. Alle horizontale en verticale voegen worden vol gemetseld met uitzondering van de open stootvoegen. Hierbij moet worden vermeden dat nesten van aarde of andere materialen in het metselwerk worden ingewerkt. De steenverbanden zijn halfsteens tenzij anders vermeld. Het verband moet regelmatig worden aangehouden en bij verbindingen op haakse muren worden beide muren in verband aangezet. Het binnenspouwblad moet per verdieping eerst volledig opgetrokken zijn, voordat men de spouwisolatie plaatst en het metselwerk van het buitenspouwblad uitvoert. Behalve bij formele andersluidende aanduidingen van de leverancier, worden de metselstenen lichtjes nat gemaakt zonder dat het water er afstroomt. Het natmaken door onderdompeling is niet toegelaten. Bij droog en warm weer moet het vers metselwerk vaak lichtjes worden besproeid om te voorkomen dat het uitdroogt. Bij winterweer wordt niet gemetseld beneden de +5 C., tenzij speciale wintervoorwaarden worden gerespecteerd volgens NBN B 24-001. Bij het onderbreken van de uitvoering in de winter moet het metselwerk zorgvuldig afgedekt worden. De aannemer moet alle voorzorgen nemen om het metselwerk van vorst te vrijwaren. Bij hernemen der werken moet hij op zijn kosten al de beschadigde delen der metselwerken herbouwen. Bij regenweer wordt op het einde van de dag de bovenste laag van het metselwerk over minimum 60 cm afgedekt. Niet dragende muren mogen niet als bekisting gebruikt worden voor de structuurelementen. Het valt aan te raden deze niet te metselen vooraleer de structuurelementen werden ontkist. De aannemer voorziet in de muren de nodige openingen, kokers en geulen voor de uitvoering van de verschillende onderaannemingen (centrale verwarming, sanitair, elektriciteit, enz...) en voor de uitvoering van de aannemingen van andere loten. Hij dient hiervoor de plans en inlichtingen geleverd door Aquafin of haar gemachtigde en/of de desbetreffende installateur of aannemer te volgen. De aannemer dient er op te letten dat er geen andere gaten of inkepingen gemaakt worden door andere werklieden dan de zijne, dit om beschadigingen van het metselwerk te voorkomen. De aannemer zal op zijn kosten alle vernieuwingen, hernemingen en aansluitingen bijwerken of afbraakwerken uitvoeren die nodig of nuttig zijn voor een goede uitvoering. Eventuele passtenen worden gezaagd en niet gekapt. Harde stenen worden met een aangepaste diamantzaag verzaagd. Stukken kleiner dan een halve steen worden niet verwerkt. Evenmin gebruikt men stenen die gebreken vertonen zoals gebroken hoeken of kanten. Men vermijdt in alle geval rechtstreeks contact tussen binnen- en buitenmuur.
Minstens 2 maand voor verwerking legt de aannemer stalen van de stenen ter goedkeuring voor aan Aquafin of haar gemachtigde. Voor de definitieve keuze wordt op vraag van Aquafin of haar gemachtigde muurtjes van 1 m² gemetst ten laste van de aannemer. De stenen worden in zo groot mogelijke hoeveelheden op de werf aangevoerd en voor de verwerking vermengd zodat geen verschillen in kleur en textuur in de gevelvlakken te merken zijn. Alvorens tot de uitvoering over te gaan dient alles in het werk gesteld om uitbloeiingen te vermijden. Zo is het van belang de verenigbaarheid van mortel en steen na te gaan. Indien ondanks alle voorzorgen toch uitbloeiingen ontstaan, worden deze verwijderd met een verdunde zoutzuuroplossing (10%). Ongeveer 15 tot 30 min. na het aanbrengen van deze oplossing moet de steen overvloedig gespoeld worden met water. Hulpstoffen in de mortel worden slechts toegestaan mits akkoord van Aquafin of haar gemachtigde. Bindingsvertragers zijn niet toegestaan. Algemeen genomen wordt een mortel M2 gebruikt tenzij anders wordt beschreven. De aannemer verwerkt de bereide mortels binnen de 1,5 uur (1 uur bij een temperatuur hoger dan 20 C) na het aanmaken met water en in elk geval vooraleer de binding optreedt. Mortel die een begin van binding heeft ondergaan, mag niet opnieuw aangemaakt of verwerkt worden en wordt afgevoerd. De voegen moeten altijd 15 mm uitgekrabd worden teneinde het voegen op voldoende diepte mogelijk te maken. Dilatatievoegen dienen te worden voorzien volgens voorschriften van de fabrikant, en zijn inbegrepen in de eenheidsprijs. Rollagen zijn uit te voeren volgens aanduiding op plan, en dienen eveneens vervat te zijn in de eenheidsprijs van het metselwerk.
13.1. Buitenmetselwerk in grindbeton gevelstenen Materiaal: De stenen dragen het BENOR kenmerk en voldoen aan de NBN 21-001. Zij zijn minstens twee maanden oud alvorens ze op de werf te verwerken. Eigenschappen: - Klasse 10/2.2 - Wateropslorping: minder dan 8 % - Afmeting: 190 x 65 x 90 mm - Kleur: wit - grijs / antraciet voor de plintstenen - De stenen moeten vorstbestendig zijn en mogen geen enkele schade vertonen na beproeving. De stenen dienen winddroog op de werf aan te komen. Bij de aankomst worden zij onmiddellijk afgedekt tegen regen en andere weersinvloeden. Het verwerken van de stenen dient droog te geschieden. Voor het snijden van de passtukken dient een steen- of dallenknipschaar met boven- en ondermes te worden gebruikt. De messen dienen in het zichtvlak te snijden om een rechte voeg te bekomen. Dilataties of uitzettingen: de aanduiding van de dilatatievoeg zal door de studiedienst van de fabrikant worden uitgevoerd. Deze dient strikt nageleefd te worden. Alle hulpmiddelen die hierin worden aangeduid zijn inbegrepen in de eenheidsprijs. Mortelsamenstelling: - Metselmortel: 1 deel cement op ca 4 delen grof scherpzand. Ter verbetering van de verwerkbaarheid mag een plastificeerder worden toegepast (kompaktuna of gelijkwaardig (100cc op 50 kg cement)). - Voegmortel: 1 deel cement op ca. 3 delen scherp zand. Voegen met een aardvochtige mortel op winddroge muren. Dit voorkomt smetten. Vochtig houden tot de verstening is opgetreden. De mortel moet voldoen aan NBN B 14-001: categorie M3 of M2. Meeteenheid: in m² Meetcode: in de eenheidsprijs van het gevelmetselwerk zijn o.a. inbegrepen het voegwerk, de rollagen, de metselwerkbewapening en de dilatatievoegen.
13.4. Voegwerk voor gevelmetselwerk Materiaal: Per type gevelsteen zullen er minstens 3 stalen van het voegwerk uitgevoerd worden, van ieder ongeveer 0,50 m², waartussen de opdrachtgever zijn keuze kan bepalen. De voegwerken worden uitgevoerd, door ervaren vaklui, overeenkomstig TV 208 - Opvoegen van metselwerk (WTCB, 1998). Het uitvoeren van het voegwerk bij regen en vorst wordt niet toegestaan. Bij sterk drogend weer moet het voegwerk tegen voortijdige uitdroging beschermd worden. De voegen worden vooraf tot op een diepte van tenminste 1,5 à 2 cm uitgekrabd en geborsteld, teneinde alle niet-hechtende mortelsporen te verwijderen. Te smalle voegen worden voorafgaandelijk bijgewerkt en beschadigde stenen vervangen. De te voegen muur wordt met zuiver water gereinigd, waardoor tevens de vochtigheid voldoende wordt om de hechting van de voegmortel te bevorderen. Het voegwerk dient goed te worden aangedrukt en verdicht. Verontreinigingen door de mortel kunnen, volgens verenigbaarheid met de steen met een fosfor- of zoutzuuroplossing 1/7 tot 1/10 worden verwijderd, waarna de behandelde plaatsen opnieuw moeten worden schoongespoeld, zodat geen resten van het aangewende product zouden achterblijven. Let wel: inzake de keuze van toegestane producten, dient voorafgaandelijk steeds het advies van de steenfabrikant te worden ingewonnen! Onderaan de muur, juist boven de waterkerende laag wordt om de 0,60 m een stootvoeg opengelaten als spouwverluchting en doorslag regenwaterafvoer. Hetzelfde gebeurt boven iedere horizontale spouwonderbreking. De uitvoering gebeurt achteraf na de uitvoering van het volledige gevelmetselwerk. Voegtypes: overeenkomstig het bijzonder bestek: platvolle voeg. Bewerkingen van de voeg: geborstelde voeg. Meeteenheid: Inbegrepen in de eenheidsprijs van het gevelmetselwerk
13.5. Wapening voor metselwerk Materiaal: De wapening bestaat uit een netwerk samengesteld uit 2 geprofileerde langsdraden onderling verbonden door een doorlopende dwarswapening in diagonaalvorm. De diagonaalstructuur is aan de langsdraden gelast. Het staal is van de kwaliteit BE 500 volgens de reeks NBN A24. De wapening is thermisch verzinkt naar rato van minstens 60 g/m². De wapeningen worden in verband geplaatst en de overlappingen bedragen 15 cm. Voor metselwerk met mortelvoegen is de diameter van de langsdraden min. 4,00 mm en de diameter van de dwarswapening 3,75 mm. De muurwapening wordt in de mortelspecie gedrukt. Waar aangeduid op de plannen, en overal waar nodig voor een goede uitvoering der werken, zal wapening in het metselwerk voorzien worden. Voor gewapend metselwerk wordt uitsluitend de mortelcategorie M2 of beter volgens NBN B 14-001 toegelaten. Meetcode: De wapening voor metselwerk is inbegrepen in de prijs van het desbetreffende metselwerk. 13.6. Dilatatievoegen Toegestane muurlengtes bij gesloten vlakken en gelijkmatige belasting: 5 x muurhoogte met een maximum van 8 à 9 meter. De dilatatievoegen zijn in principe 1 cm breed. Na aanbrengen van rugvulling, afdichten met twee componentenkit. Ter plaatse van de dilatatievoeg kunnen, waar dit uit oogpunt van stabiliteit noodzakelijk is, glijankers worden aangebracht (Ø 6 glad staal 30 cm, eenzijdig glijdend, voor buitenmetselwerk roestvrij staal toepassen). Afstand ca. 50 cm h.o.h. Meetcode: Inbegrepen in de eenheidsprijs van het metselwerk.
14. Blauwe hardsteen dorpels Materiaal: De blauwe hardsteen beantwoordt aan de voorschriften van T.V. 156 van het WTCB. De blauwe hardsteen, crinoidenkalksteen "Petit Granit" genaamd, is een afzettingsgesteente uit het primaire tijdperk, karboonkalk genaamd, waarvan de lagen nagenoeg evenwijdig lopen aan de steenkoolbekkens van de Borinage, van het Centrum van Charleroi. Het is niet klei-achtige kalksteen met soortelijk gewicht van 2.702 kg/m³ en waarvan de compacte en kristallijne samenstelling zeer homogeen is. De blauwe steen behoort tot de klasse B zonder kooladers of andere gebreken. De massieven worden in zo groot mogelijke lengten geleverd zodat het aantal voegen tot een minimum beperkt wordt. Alle elementen voor één bouwwerk zullen afkomstig zijn van éénzelfde geologische laag. De steen zal geen vocht opnemen, vorstbestendig zijn en de kleur zal ongewijzigd blijven onder alle weersinvloeden. De steen is gaaf en geeft een heldere klank onder de slag van een hamer. Worden afgekeurd: 1. stenen met schilferige structuur 2. stenen met heterogene structuur - verschillende hardheid en vreemde stoffen bevatten 3. stenen met weke delen - schelpennesten of fossielen 4. stenen met brokkelige witte vlakken groter dan 1 dm² of groter dan het paramentvlak. 5. stenen die in het paramentvlak holten vertonen (gevuld of niet) 6. stenen die in de massa breuken vertonen. 7. stenen die kwade witte draden vertonen 8. stenen die in het paramentvlak doorlopende zwarte aderen hebben of waarvan het ligvlak evenwijdig loopt met het groefleger. 9. stenen die, gezet in het verkeerde leger, op de dagvlakken of op minder dan 600 mm van ieder parament zwarte aderen vertonen. De aannemer legt voorafgaandelijk de deeltekeningen en de stuklijsten ter goedkeuring voor aan de Aquafin of haar gemachtigde. De schaal van de tekeningen is aangepast aan de aard van het werk. Dorpels onder deuren en tpv. sektionaalpoorten hebben steeds een opkant van minimum 1 cm ter voorkoming van natte binnenvloeren. De opkant van de dorpel onder de sektionaalpoort moet achter de afdichtingsrubber van de poort zitten. De metselmortel behoort tot de categorie M2 van NBN B14-001 en heeft de volgende samenstelling: minstens 300 kg cement per m³ droog zand (1 deel cement voor 4 delen zand).
In de metselmortel worden hulpstoffen slechts toegelaten mits akkoord van Aquafin of haar gemachtigde. Bindingsvertragers zijn niet toegelaten. De afmetingen van de dorpels dienen steeds aangepast aan te zijn aan het omliggend metselwerk opdat het gevelverband niet dient onderbroken te worden. De dorpels worden geraveleerd met een opstand aan de rugzijde en rustkussens aan de uiteinden (10 cm breed, 9 cm hoog met afgeschuinde kant ). Druiplijsten van 10 mm breedte en 6 à 7 mm diepte zijn te voorzien. De zichtvlakken worden gezoet. Voegwerk tussen de deelmassieven: - Voegmortel waaraan poeder blauwe steen werd toegevoegd om een grijsblauwe kleur te verkrijgen. - Elastische kit op basis van polysulfide Opstoppen of masticeren van de steen wordt niet toegestaan. Alle stenen met hoek- of randschade, ontstaan tijdens het transport en de behandeling van de steen of gedurende de werken, worden op kosten van de aannemer vervangen, voor zover deze schade onherstelbaar is. Na de plaatsing en tot de voorlopige oplevering wordt de steen beschermd tegen beschadiging of vervuiling. Meeteenheid: dm³ volgens de aard van de massieven. Meetcode: De meting gebeurt volgens de maten op het plan opgemaakt door het studiebureau.