Liturgie voor de Morgendienst Liturgie N (noodliturgie) [23apr2010] ============================ Ter inleiding voor de ouderling van dienst (OvD). Om de ouderling van dienst instaat te stellen zich voor te bereiden voor deze noodsituatie, krijgt hij/zij deze noodliturgie bij zijn ambtsdocumentatie. U kan eventueel in overleg met de predikant - een eigen inbreng opnemen in uw exemplaar. De overdenking gaat over het Onze Vader. U verwoordt een korte inleiding over een zin, waarna er een ( Pauze ) volgt van + 2 minuten. In deze pauze hebben de toehoorders de gelegenheid het besprokene te overdenken en U hebt de mogelijkheid de volgende zin voor te bereiden. De aanduiding, (21,22,23) is voor een korte pauze van 2 resp. 3 seconden ( U telt zwijgend : een en twintig, twee en twintig,enz. ) HA en dopen vervallen. Er hang exemplaar van deze noodliturgie met de liederen ( 60 vel ) aan de binnenkant van de kastdeur in de consistorie. ================================================================= Intocht en groet. Orgelspel voor de dienst. -welkom, aankondiging van intochtlied -drempelgebed door ouderling van dienst Intochtlied: psalm 136: 1,2,3. Bemoediging en groet: Vg: Onze hulp is in de naam van de Heer, Allen: die hemel en aarde geschapen heeft. Vg: Genade en vrede voor u van God onze Vader, door onze Heer Jezus Christus, in de gemeenschap met de Heilige Geest. Allen: Amen. Vervolg intochtlied: psalm 136: 12,13. Inleiding op de dienst =============================== Ik heb mij niet kunnen voorbereiden voor de overdenking van deze dienst, waarvan ik zojuist de liturgie uit de kast heb geplukt. ( Heeft U zich wel kunnen voorbereiden, dan kan deze zin vervallen ) ============== Vanmorgen gaat de overdenking over het bekende gebed: het Onze Vader. Het Onze Vader komt veelvuldig over onze lippen. Maar we staan niet zo vaak stil bij de inhoud van de tekst. Dat zullen we vandaag doen. De opzet is bewust eenvoudig gehouden. De overdenking is opgebouwd uit zinsneden van het Onze vader. Er is regelmatig een pauze waarin u het gesprokene kan overdenken. Maar voordat we daar mee verder gaan, bidden we eerst voor de nood in de wereld. Na het kyriegebed mogen wij het Glorialied zingen. 1
Laten we bidden: Onze Vader, wij willen voor U neerleggen de nood van de wereld, waarvoor wij mede verantwoordelijk zijn. Wij hopen op uw Koninkrijk, opdat die nood te niet gedaan kan worden. Leer ons te vergeven, voordat wij U om vergeving vragen. Onze Vader ontferm U. Amen. afgesloten door het zingen van: Kyrië, Kyrië, eleison. Glorialied: gezang 464: 1,2. De Schriften - Gebed om verlichting met de heilige Geest: Vader in de hemel, wanneer wij zo meteen uit de Heilige Schrift gaan lezen en gaan luisteren naar een uitleg ervan wilt U de woorden dan vullen met de kracht van Uw Geest. Opdat ze niet alleen onze oren bereiken maar ook onze harten raken. Schenk ons de rust om met aandacht te luisteren en te spreken. Dat vragen we U om Jezus wil. Amen. - kinderen gaan naar de kindernevendienst. - Schriftlezing Johannes 14:1-7 Wees niet ongerust, maar vertrouw op God en op mij. In het huis van mijn Vader zijn veel kamers ; zou ik anders gezegd hebben dat ik een plaats voor jullie gereed zal maken? Wanneer ik een plaats voor jullie gereedgemaakt heb, kom ik terug. Dan zal ik jullie met me meenemen, en zullen jullie zijn waar ik ben. Jullie kennen de weg waar ik heenga. Toen zei Thomas : Wij weten niet eens waar U naartoe gaat, Heer, hoe zouden wij dan de weg daarheen kunnen weten? Jezus zei : Ik ben de weg, de waarheid en het leven. Niemand kan bij de Vader komen dan door mij. Als jullie mij kennen zullen jullie ook mijn Vader kennen, en vanaf nu kennen jullie hem, want jullie hebben hem zelf gezien. - Samenzang: gezang 48: 1,9, 10. - Acclamatie: U komt de lof toe. 2
Overdenking. De religie wil hemelse doelstellingen met aardse voorbeelden aanduiden en verduidelijken. Het leven van Jezus is een aards gebeuren om Onze Vader te leren kennen en ons zijn hemelse doelstellingen te verduidelijken. Het gebed het Onze Vader ook wel eens het volmaakte gebed genoemd, is het evangelie in een notendop. Het gebed gaat over hemelse en aardse beelden en gevoelens. Dit gebed bevat alles wat we voor het aangezicht van God kunnen uitspreken of vragen. We hebben 3 versies van het Onze Vader n.l. het oecumenisch gebed en het gebed uit Mattëus 6:9-13 volgens Nieuwe Bijbelvertaling en volgens de Bijbelvertaling van 1951. Minder bekend is versie van Lukas 11:2-4. We gaan nu via het Onze Vader proberen De Weg te ontdekken. (21,22,23,24) Het oecumenisch gebed luidt : Onze Vader, die in de hemelen zijt, De Nieuwe Bijbelvertaling : Onze Vader in de hemel, ) Onze ouders hebben ons in deze samenleving geplaatst. Ons geholpen met grootgroeien. Onze Vader in de hemel leert ons jezelf opofferend beschikbaar stellen voor je naaste ; voor de medemens die op je pad komt. Wie vallen onder het woord Onze?... Protestanten ; Rooms Katholieken ; Moslims? Het oecumenisch gebed luidt: uw Naam worde geheiligd. De Nieuwe Bijbelvertaling luidt : Laat uw naam geheiligd worden, Onze Vader is bijzonder, zeer bijzonder. In zijn doen is hij niet met anderen te vergelijken. Hij heeft bijzonder intenties. Zeer, zeer, zeer bijzondere. En dat noemen we heilig. In de joodse traditie wil men met de naam een karakter, een soort persoonsbeschrijving geven. Onze Vader is dermate bijzonder heilig dat wij niet instaat zijn zijn karakter, zijn intenties te kunnen verwoorden. Daarom zullen de joden zijn naam niet uitspreken. In onze bijbelvertalingen is dat door de eeuwen heen ook steeds een probleem geweest. Veelal werd Godsnaam vertaald met HEER of HERE. In toelichting bij de Nieuwe bijbelvertaling is een leeswijzer opgenomen met de woorden die gelezen mogen worden waar in de bijbel het woord HEER of HERE staat. De keuze van het woord is afhankelijk van de zienswijze van de lezer over de inhoud van de tekst. U kunt kiezen uit: Aanwezige, Eeuwige, Enige, God, He(e)re, Levende, De Naam, Onnoembare. Dat is ook van toepassing op het Onze Vader. 3
Het oecumenisch gebed luidt: Uw Koninkrijk kome. De Nieuwe Bijbelvertaling : laat uw koninkrijk komen Een koninkrijk omvat een volk. De koning regeert over zijn volk. Hij bestuurt de samenleving met zorg voor zijn onderdanen. Hij heeft hun wel en wee op het oog. Wat we hier uitspreken is eigenlijk een wensdroom. De Nieuwe bijbelvertaling geeft dat duidelijker weer met : laat uw koninkrijk komen. Kennelijk voelen wij nog geen affiniteit met dat koninkrijk. Kennelijk missen wij het gevoel dat we door onze Vader bestuurd worden. Daarom vragen wij om opgenomen te worden in zijn koninkrijk. Wij willen zijn onderdanen worden. Het koninkrijk is er toch al of niet soms? In het oecumenisch gebed staat: Uw wil geschiede, In de Nieuwe Bijbelvertaling: en uw wil gedaan worden Ook dit is een wensdroom. Wij hebben een dik boek. Niet de Dikke Van Dale. Maar de Bijbel... Daarin staat uitgebreid met voorbeelden en toelichting wat Gods wil is. Wat Hij beoogt met deze wereld en met alles wat zich erop bevindt. Zorg en aandacht voor de ander: mens, dier, plant. En nu komen wij aanbod. Wij zullen ons moeten inspannen om zijn wil te doen geschieden. Doe Uw best. Het oecumenisch gebed en de Nieuwe Bijbelvertaling luidt: op aarde zoals in de hemel. In de Bijbelvertaling van 1951 staat: gelijk in de hemel alzo ook op de aarde... Nu even een praktisch aspect. In de vertaling van het bijbel genootschap uit 1951 staat in de hemel alzo ook op de aarde. De Nieuwe Bijbel vertaling en het oecumenisch gebed gebruiken de uitdrukking: op aarde zoals in de hemel. Een paar decennia geleden zijn we overgegaan op het oecumenisch gebed en jaren lang stokte het onze Vader bij deze zin. De vaart was er uit. Dat is zeer storend. Zou de volgorde van hemel en aarde van wezenlijk belang zijn? In de nabij toekomst kan dit probleem zich gaan voordoen tussen de huidige zinsnede onze schuldenaars vergeven en de nieuwe vertaling hebben vergeven. Zo ook de vervanging van verzoeking en boze door beproeving en kwaad. Zou het verstandig zijn om in de liturgie over te gaan op een Onze Vader volgens de Nieuwe bijbel vertaling? 4
Het oecumenisch gebed luidt : Geef ons heden ons dagelijks brood. De Nieuwe Bijbelvertaling : Geef ons vandaag het brood dat wij nodig hebben. Welk brood? Biologisch of geestelijk voedsel? Als we tot onze Vader bidden, zijn we toch met geestelijk zaken bezig? Eigenlijk zouden we ons dagelijks met de religie moeten bezighouden, anders krijgen we ons dagelijks portie niet binnen. Er zijn religies waar men verplicht is dagelijks een aantal religieuze activiteiten te verrichten ; zoals bidden, rituele wassingen. Bidden voor en na de maaltijd en het dagelijks lezen van de bijbel, al dan niet in gezinsverband is nog niet zo gek. Het oecumenisch gebed en de Bijbelvertaling van 1951 zijn vrijwel gelijkluidend met de woorden: En vergeef ons onze schulden zoals ook wij onze schuldenaars vergeven. In de Nieuwe Bijbelvertaling : Vergeef ons onze schulden zoals ook wij hebben vergeven wie ons iets schuldig was. De Nieuwe bijbel vertaling geeft een wezenlijke Joodse invalshoek weer. Hier wordt duidelijk aangegeven dat wij eerst wat moeten doen. Wij moeten eerst zelf schoonschip maken. Daarna mogen we gaan bidden om vergeving. Een logische volgorde toch? Het oecumenisch gebed luidt: En leid ons niet in verzoeking, maar verlos ons van de boze. De Nieuwe Bijbelvertaling : En breng ons niet in beproeving, maar red ons uit de greep van het kwaad. Aan de redactie van deze regel kunnen we afleiden dat onze Vader weet dat het voor ons eigenlijk een onbegonnen zaak is. Daarom krijgen we de raad dit vragen, maar niet met de bedoeling om met armen over elkaar gaan zitten. We moeten weerstand bieden tegen het kwaad. Daarvoor moeten we ons wel verdiepen in wat hier onder kwaad wordt verstaan. Daarvoor kunnen we wekelijks hier in de kerk terecht? Alleen in het oecumenisch gebed staat: Want van U is het Koninkrijk en de kracht en de heerlijkheid in eeuwigheid. Met deze toevoeging aan het Onze Vader spreken we uit dat we afhankelijk zijn van zijn Almacht. (21,22,23) 5
Als afsluiting lees ik nog eens het Onze Vader volgens de Nieuwe vertaling uit Mattëus 6:9-13. Onze Vader in de hemel, laat uw naam geheiligd worden, laat uw koninkrijk komen en uw wil gedaan worden op aarde zoals in de hemel. Geef ons vandaag het brood dat wij nodig hebben. Vergeef ons onze schulden, zoals ook wij hebben vergeven wie ons iets schuldig was. En breng ons niet in beproeving, maar red ons uit de greep van het kwaad. Amen. Orgelspel Samenzang: gezang 465: 1,2,5. Dienst van de dankbaarheid - eventueel afkondigen van huwelijk of overlijden - dankzegging en voorbede: Laten we danken en bidden: Vader in de hemel Gij wilt ons zoveel zeggen over uw liefde, over hoe wij met elkaar leven. Gij maakt U ook zorgen als het niet goed met ons gaat. Wij danken U daarvoor. En wij bidden : Doe ons steeds beter uw stem verstaan en help ons te vertrouwen dat alles goed komt. Heer, onze God, met vertrouwen richten wij al onze gebeden tot U, Gij die ons meer zult schenken dan wij bidden of beseffen, aan U komt alle eer toe, vandaag en alle dagen tot in uw koninkrijk. Door Jezus Christus, onze Heer. In stilte bidden wij nu ons persoonlijk gebed. Amen - mededelingen - kinderen komen terug - collecte Slotlied: gezang 252: 1,2,3,4. Zegen. De Here zegene ons en Hij behoede ons. Hij doe zijn Aangezicht over ons lichten en zij ons genadig. De Here verheffe Zijn Aangezicht over ons en geve ons vrede. 6