DE BEZETTING VAN DE NESTUSTEN (R.1J.P.) IN FLEVOLAND IN 1981 door H. van Elburg december 6Wd E N W A T E R S T A A T \ k 2 D I E N S T V O O R D E I J S S E L M E E R P O L D E R S r- - - - -- S M E D I N G H U I S - L E L Y S T A D
INLEIDING In het voorjaar van 1981 zijn de diverse typen nestkasten (R.1J.P.) weer gecontroleerd om de bezetting en de broedvogelsoorten vast re stellen. De controle vond twee keer plaats, namelijk alle kasten in de periode van 26 mei t/m 2 juni en de nestkasten, bestemd voor steenuil, specht en mezen van 1 t/m 3 juli. De controles werden verricht door de beheerder van de natuurterreinen (bedrijf X 16) en zijn medewerkers. De kasttypen voor torenvalk en kerkuil werden voor de tweede maal op verschillende data bezocht in verband met het ringen van de jonge vogels. Tijdens de twee controles bleken weer 7 mezenkastjes te zijn verdwenen. Het betrof de nrs. 68, 70, 87, 104, 156, 157 en 182, vrijwel alle uit de omgeving van Lelystad.. Dit jaar waren in totaal de volgende aantallen R.1J.P.-kasten beschikbaar voor de holenbroeders: 20 nestkasten voor kerkuilen, 25 voor torenvalken, 3 voor steenuilen, 4 voor spechten en 248 voor mezen. DE BROEDRESULTATEN In de bijgevoegde tabellen zijn alle gegevens van de broedresultaten. in de nestkasten vermeld. Het aantal geringde jonge torenvalken met de ringnmers wordt tevens aangegeven. Hierna volgt nog een toelichting op de tabellen, ingedeeld naar de verschillende kasttypen.. KASTTYPE KERKUIL (20) Zoals uit het overzicht blijkt zijn dit jaar in de nestkasten voor kerkuilen geen broedgevallen van de kerkuil aangetroffen: We1 zijn in totaal 14 kasten bezet geweest door torenvalken. In een kast 'in het wilgenreservaat heeft een koolmees zijn jongen grootgebracht. Bijzonderheden over de legsels van de torenvalken zullen hierna bij de toelichting van het type torenvalkkast worden beschreven. Vermeldenswaard is 'nog, hat vorig jaar oktober in het, heggerilandschap in een kerkuilkast een zwerm bijen met bijenraten bleek voor te komen.' Elders in Flevoland zijn in totaal 5 broedgevallen van kerkuilen bekend, alle in nestkasten die zijn aangebkacht in bedrijfsschuren met een vlieggat in de gevel. Enkele gegevens over deze broedgevallen zullen aan het eind van deze beschrijving 'volgen... KASTTYPE TORENVALK (25) In 15 nestkasten werden eieren of jongen van torenvalken aangetroffen tijdens het controleren. Met de 14legsels in de kerkuilkasten meegerekend hebben dus in totaal 29 paren torenvalken in de.nestkasten ge- -, broed (vorig jaar 25 broedparen). Van Bbn kast aan de schuur op kavel X 16 is het aantal jonge vogels niet bekend, daar deze a1 waren bij de eerste controle. De gemiddelde legselgrootte van de 28 bekende legsels bedroeg 4,7. Hee aantal eieren en pulli, dat werd vastgesteld bedraagt in totaal 132. Hiervan zijn 95 pulli geringd, 16 eieren zijn niet uitgekomen of werden verlaten door de vogels en 13 jongen zijn zonder bekende'oor-, zaak verdwenen of dood in de kast aangetroffen. Bovendien zijn 8 jonge vogels niet. geringd, daar ze bij de tweede controle a1 waren of tegen het uitvliegen waren.
KASTTYPE STEENUIL (3) In de steenuilkast aan de bedrijfsschuur op kavel IJ 66 werden voor de eerste maal 4 eieren van een kauw gevonden; dit legsel werd echter door de vogels in de steek gelaten. In een andere kast zijn 4 jonge spreeuwen aangetroffen. KASTTYPE SPECHT (4) De vier kasten, bestemd voor spechten, zijn alle weer bezet geweest door mezen. In 3 kasten kwamen legsels voor van koolmezen en in Q6n kast broedde een pimpelmees. In twee kasten zijn later nog tweede legsels gevonden, beide van koolmezen. In september werden tijdens het dunnen van populieren in een perceel van het Harderbos enkele spechtkasten verhangen. In QQn van de kasten bleken twee vleermuizen, vermoedelijk dwergvleermuizen, aanwezig te zijn. Hieruit blijkt, dat bepaalde nestkasten tijdelijk door vleermuizen worden bewoond. KASTTYPE %ZEN (248) De bezetting van de mezenkastjes was, evenals v0rig jaar, weer erg hoog. In het natuurterrein "Kamperhoek" zijn van 18 nestkastjes geen exacte broedgegevens bekend, daar deze globaal zijn gecontroleerd door een medewerker van het S.B.B. Deze vermeldde alleen, dat alle kastjes waren bezet door kool- en pimpelmezen. De hierna volgende gegevens hebben dus betrekking op een aantalvan 230 kastjes. Hiervan zijn er 210 in gebruik geweest door kleine holenbroeders, dat betekent een bezetting van ruim 91% (vorig jaar 88%). Tijdens de tweede controle, begin juli, werd in 51 kastjes een tweede legsel aangetroffen van kool- of pimpelmezen, iodat van deze soorten... het aantal broedgevallen nog hoger is. Van de koolmees bedroeg het aantal eerste legsels 134 en het aantal tweede broedsels 39. Van de pimpelmees werden 62 eerste en 12 tweede legsels in de nestkastjes gevonden. Het aantal broedparen van de Bonte vliegenvanger is, vergeleken bij vorig jaar, iets toegenomen. In een mezenkast in het Visvijverbos bij Lelystad heeft voor het eerst een Grote bonte specht 5 eieren uitgebroed. Het voor deze vogels te kleine vlieggat was door hen groter gemaakt. Het totale aantal legsels, dat werd vastgesteld betrof de volgende vogelsoorten: koolmees 173 (ruim 66%), pimpelmees 74 (ruim 28%); bonte vliegenvanger 13 (ca. 5%) en grote bonte specht 1 (< 0,5%). De hiervoor genoemde aantallen zijn inclusief verstoorde of verlaten legsels. Van de koolmees zijn 15 nesten verstoord of werden de eieren verlaten, van de pimpelmees 3 en van de bonte vliegenvanger 2. Van 65 eerste legsels van de koolmees is het aantal pulli bekend en de gemiddelde legselgrootte hiervan was 9,15. De tweede legsels waren vrijwe1 alle kleiner en de gemiddelde legselgrootte van 30 resten met pulli bedroeg hier 5,86. Dit betekent, dat in totaal ruim 1300 jonge koolmezen zijn. Het aantal pulli van 40 eerste legsels van de pimpelmees is bekend met een gemiddelde van 10,4 pulli en van de tweede legsels, die ook veel kleiner waren, een gemiddelde van 4,3. In totaal zijn tussen de 650 en 700 jonge pimpelmezen. Bovendien zijn in de spechtenkasten nog ongeveer 30 jonge koolmezen en 9 jonge pimpelmezen groot gekomen. Van beide soorten zijn tevens nog een onbekend aantal jonge vogels in het natuurterrein "Kamperhoek" (18 kastjes). Het gemiddelde aantal eieren van 7 nesten van
de bonte vliegenvanger bedroeg bijna 6, zodat van de I I geslaagde legsels ruim 60 jonge vogels zijn. BROEDGEVALLEN KERKUILEN IN FLEVOLAND Zoals eerder is opgemerkt zijn in de ingebouwde nestkasten met vlieggaten in de bedrijfsschuren een 5-tal broedgevallen van de kerkuil voorgekomen. Inde bedrijfsschuur van de Beplantingen op kavel OZ 36 zijn voor de vierde maal sinds 1975 jonge kerkuilen. In de kast bevonden zich twee jonge vogels en een niet uitgekomen ei. Een deel van de ingebouwde nestkasten in de bedrijfsschuren van pachters van veebedrijven in de secties V, W en MZ werden gecontroleerd. Op kavel MZ 44 in Zuidelijk Flevoland zijn in de nestkast drie jonge kerkuilen groot gekomen en was 66n niet uitgekomen ei aanwezig. De pachter van het bedrijf ernaast, op kavel MZ 43, meldde reeds op 6 mei een broedgeval van kerkuilen, maar bij controle bleken de twee aanwezige donsjongen dood in de kast te liggen. Vermoedelijk is dit paartje kerkuilen weer opnieuw en met succes begonnen in de nestkast op kavel MZ 44. In Oostelijk Flevoland kwam in de nestkast van de bedrijfsschuur op kavel W 25 voor de tweede keer een broedgeval van kerkuilen voor. Nu zijn 5 jonge vogels terwijl vorig jaar het aantal jongen 6 bedroeg. In de nestkast op kavel W 29 (B.i.e.b.) was begin juli een dikke laag platgezeten braakbalresten aanwezing. De pachter van dit bedrijf vertelde, dat midden juni, door hem 6 kerkuilen, reeds geheel veren, in de kast waren gezien. Begin juli waren de jonge vogels dus a1. In totaal zijn 10 jonge kerkuilen geringd: kavel OZ 36-2 exemplaren, nrs. 5.159.163 en 164 kavel MZ 44-3 exemplaren, nrs. 5.159.170 t/m 172 kavel W 25-5 exemplaren, nrs. 5.159.165 t/m 169. Bovendien zijn nog drie ingebouwde nestkasten van veebedrijven in Zuidelijk Flevoland bezet geweest door torenvalken en werden in veel kasten braakballen van kerkuilen aangetroffen.
uaaerxan 'sazaya q Sou... 9CS Ua SES'6ZE.E :p8u?xa8 '?11nd 115 mjl LOS'6ZE'E :P~u?z~S'r~~nd S 009 m/l L65'6ZE'E :~8u?aa8 '711nd t, uajsrxan 'aaxara c Sou E9S m/> 095' I? E. E ~ : P ~ '?rind ~? ~ ~? ~ pno oa%p aiaqua '31~nd, uamoqas1m.rap '?a E + ualan 'qeb 'snlind I as- uf sn~lnd apop Oaa + OEg ua 6ZE'IqE.E :p8u?aas 'l11nd 7, 95s m/a ZCS.I'/E.E :pau?za8 '511nd s 6% m/l LS5'leE.E :pbu?.ra8 '711nd E u?aix Sou '?l~nd 9tZB?I. L'IZB El ESZV I 1 65 ZJ 01 89 ZN 8 SLZN L LZ ZN 9 st, 2 5 S'I zr e 8zs.1,~'~ :psu?=w% 'snrrnd I 99 ZC E LIS mil Zls'6ZE.E :p8a?la8 '711nd 9 - z 91 X I
I,, - - i. -... - a w -8 u.4333 u 8 M * A - u S 3 3-3 - 3 - a m, a %=. 3: %: z S: M W m U M * a e m UMWmM 2 m s M 3 a $ : -* - " """"" a u ". m *3 333- ' 3 3 3 N a - 3?4 (Y w 3 U G N 3 v* Na**w 5," N a w Nu- -N*-N M.4 v -?, u N N "a u..," ""--.du -2... I 0 3 4 3.4.+ " -*.+ 13" 3.+.e.4.*.r(.3' 0.3 3 3..(3.3U3,. $2 2 i 8., U i m 1 I cu aswa-,>z.$ E<:<lzE 2 %..,..
Stiookbepl. lauwel resultaten controle 26 mei tlm 2 juni koolmees: uitgevlogeo pimpelmees: 4 pulli koolmees: 9 pulli koolmees: 7 pulli pimpelmees: 8 pulli oiet bezet pimpelmees: 8 pulli koolmees: 6 pulli koolmees: 10 pvlli koolmees: 4 ei bonte vliegenvanger: broedt pimpelmees: uitgevlogeo pimpelmees: 13 pulli pimpelmees: 10 pulli koolmees: 5 pulli pimpelmees: pulli koolmees: pulli pimpelmeee: 10 pulli pimpelmees: 8 pulli koolmees: 7 pulli pimpelmees: broedt koolmees: 10 pulli pimpelmees: koolmees: 9 ei koolmees: broedt pimpelmees: I2 pulli koolmees: 6 ei pimpelmees: 14 pulli pimpelmees: I1 pulli koolmees: 8 pulli pimpelmeee: 7 ei koolmees: 12 pulli koolmees: 10 polli pimpelmees: broedt bonte vliegenvsnger: 6 ei koalmees: broedt koolmees: 9 pulti koolmees: 8 pulli koolmees: broedt koolmees: 10 pvlli bonte vliegenvanger : 5 pulli koolmees: broedt bonte vliegenvaoger: 6 ei pimpelmees: 8 pulli pimpelmees: 5 ei (verstoord) koolmees: 4 ei (verstoord) niet bezet pimpelmees: 8 ei koolmees: koolmees: kast oiet gevandeo koolmees: datum 2e CqntT. resultaten.en pmschrijving Last leeg koolmees: 8 ei (Ze legsel) koolmees: 6 pulli (Ze legsel) uitgivlogen ko~lmees: 5 pvlli koolmeea: 8 oulli (2e leasel) - bet lee; pimpelmees: 8 ei (2e legsel) uiteevloeen - - kastje verdwenen Lastje verdwenen koolmees: 3 pulli (2e legsel) kast leeg koolmees: 2 pulli uicgevlogen vitgevlogen koolmeee: 5 ~ulli (Ze legsel) pimpelmees: 8 ei (2e legael) koolmees: broedt (2e Iegsel) koolmees: 6 pulli (2e.legsel) 5 eieren, verlaten koalmees: 4.,ei (Ze legsel) koolmees: broedt (2e legsel) koolmees: 5 pulli (Ze Iegael) koolmees: broedt (Ze legsel) koolmees: 7 pulli (2e legsel) koolmees: 9 pulli kast leeg kaat leeg koolmees: vitgevlogen Last leeg
'.4 Y Y * -.m 9 m 4-,.. u.d 5 0 0 * * *....4 * * a g 0 D Y O Y a Urn ".$ 29 2 '99 Z $....4.d % g.3 4 0 UI a! m mm o - u M -*40 us > 3 > > q m m > u > > o - o. ~ p c > e + w.-ea--+ >- ZtY Z82g U'.: u '" &2%%61.zo%9&$B22 '%:%:s.d.:wo-2.+8.d M, a s z.;*,.a.:a N ~ < - $ - g u4,*.......,ry-as..,;* rn m m m 0 4.4.a Y... m s...rl...d... *... :... * U... a 3-9. m.....- "-a *no
Y m. wcmmo-n"<,hon* a * w ~ w w C r r. r h r h m m m 1 C NNNNNNNNNNNNNN