Inhoud 1 2 3 9 Kaarten en plattegronden 11 Woord vooraf 13 Kennismaken met zuidelijk Afrika 14 Bevolking 14 Landschap, klimaat en beste reistijd 19 Fauna 29 Safari 30 Soorten safari 30 Wildparken 33 Gevaren van een safari 38 Regels in reservaten 39 Wildlife-gids 59 Geschiedenis van zuidelijk Afrika tot 1915 60 Vroege culturen 61 Portugezen en Nederlanders 61 Britten op de Kaap en de Grote Trek 63 Ontdekkingsreizigers en missionarissen 64 Eerste Boerenoorlog (1880 1881) 64 Duitsland in zuidelijk Afrika 65 Britse expansie 67 Tweede Boerenoorlog (1899 1902) 68 Deling van Bechuanaland 69 Rhodesië naar de 20ste eeuw 70 Ondergang van Deutsch- Südwestafrika 4 5 6 73 Algemene gegevens Zimbabwe 74 Geschiedenis vanaf 1945 76 Staatsinrichting 76 Geografie 78 Bevolking 78 Onderwijs 79 Gezondheidszorg 79 Infrastructuur 80 Economie 84 Cultuur 89 Harare en de Central Highlands 90 Harare 96 Parken en natuurreservaten in de omgeving van Harare 98 Tengenenge 98 Van Harare naar Bulawayo 103 Zambezi, Lake Kariba en Victoria Falls 104 Chinhoyi, Karoi en Chirundu 105 Mana Pools 108 Lake Kariba 110 Kariba 111 Matusadona 112 Tocht van Kariba naar Mlibizi per veerboot 113 Chizarira 113 Victoria Falls 117 Zambezi National Park 118 Kazuma Pan INHOUD 5
7 8 9 123 Eastern Highlands, Great Zimbabwe en het zuidoostelijke lowveld 124 Van Harare naar Mutare 124 Mutare 127 De natuur van de Eastern Highlands 128 Bunga Forest en Vumba Garden 128 Nyanga en Mtarazi Falls 129 Chimanimani 130 Chirinda 131 Masvingo 131 Great Zimbabwe 135 Beitbridge 136 Gonarezhou 141 Bulawayo, Matobo en Hwange 142 Bulawayo 146 Kame 146 Matobo 149 Van Bulawayo naar Beitbridge 150 Hwange 157 Kennismaken met Botswana 158 Geschiedenis vanaf 1915 160 Staatsinrichting 160 Geografie 161 Bevolking 161 Infrastructuur 162 Onderwijs 163 Gezondheidszorg 163 Economie 166 Cultuur : ; < = 169 Zuidoost-Botswana 170 Gaborone en omgeving 172 Van Gaborone naar Francistown 173 Francistown 175 Tuli Block 175 Mashatu 179 Noord-Botswana 180 Natuur 182 Nata 184 Makgadikgadi & Nxai Pan 184 Kasane 184 Chobe 186 Okavango Delta 188 Maun 189 Moremi 189 Langs de westkant van de delta naar de Caprivi Strip 195 De Kalahari 196 Natuur 199 Bosjesmannen 199 Natuurreservaten in de Kalahari 202 Van Maun naar Gaborone: Kalahari-route 207 Kennismaken met Namibië 208 Geschiedenis vanaf 1915 210 Staatsinrichting 210 Geografie 211 Bevolking 214 Taal 214 Infrastructuur 215 Onderwijs 6 INHOUD
10 KAARTEN EN PLATTEGRONDEN
Woord vooraf Op dit moment bestaat meer dan de helft van de 10 snelst groeiende economieën ter wereld uit Afrikaanse landen. Maar decennialang werd Afrika gezien als het verloren continent. En daar was helaas ook veel voor te zeggen. De meeste landen in Afrika hebben de grootste moeite gehad om onafhankelijk te worden. Botswana had geluk, onafhankelijkheid kwam in 1966 zonder bloedvergieten. Zimbabwe werd onafhankelijk in 1980 en Namibië pas in 1990, als een van de laatste Afrikaanse landen. In beide gevallen ging daar een onafhankelijkheidsoorlog aan vooraf. Voor veel Afrikaanse landen was het moeilijk om van de koloniale erfenis, met lukraak getrokken grenzen, goed functionerende democratieën te maken. De jonge Afrikaanse landen gingen gebukt onder etnisch geweld en corruptie. Perioden van droogte die tot hongersnoden leidden en een allesverwoestende aidsepidemie hebben het continent een tijdlang geteisterd. En toen keerde het tij. Na de eeuwwisseling lukte het de Afrikanen om de economieën te laten groeien, en niet zo n beetje ook. Namibië en Botswana behoren tot de voorhoede. Zimbabwe komt uit een heel diep dal, maar gaat de goede kant op. Het is dan ook een prima moment om je onder te dompelen in de dynamiek van dit geweldige en volstrekt unieke continent. Afrika kent een adembenemende natuur zoals die nergens in de wereld wordt gevonden, van de Okavango Delta voor de beste safari s ooit tot de Victoria Falls in Zimbabwe en de eindeloos uitgestrekte Namibwoestijn. Kom naar Afrika, voor een reis om nooit meer te vergeten. Bas Vlugt WOORD VOORAF 11
6
Zambezi, Lake Kariba en Victoria Falls De Zambezi wordt met een lengte van 2700 km en een afwateringsgebied van 1,3 miljoen km 2 samen met Nijl, Niger en Kongo tot de grote Afrikaanse rivieren gerekend. De Zambezi ontspringt in het oosten van Angola, vormt de grens tussen Zimbabwe en Zambia en stroomt dwars door Mozambique naar de Indische Oceaan. De rivier wordt gevoed door zijrivieren, zoals Chobe, Kabompo, Kafue en Luangwa. De Zambezi stort zich in de noordwestpunt van Zimbabwe, als de Victoria Falls, meer dan 100 m naar beneden. De waterval is een van de bekendste toeristische trekpleisters van Afrika. Bijzonder aan de Zambezi is dat deze door louter dunbevolkt, landelijk gebied stroomt, wat de rijke flora en fauna ten goede komt. De rivier wordt omzoomd door bosgebieden met vooral mopanes, acacia s, vijgen en baobabs. De Zambezi zelf zit stampvol nijlpaarden en krokodillen. De oever aan de Zimbabwezijde wordt bevolkt door olifanten, knobbelzwijnen, buffels, zebra s, impala s en waterbokken. Van het uitgebreide scala aan vogelsoorten in het Zambezidal komt een aantal elders in Zimbabwe niet voor, zoals Afrikaanse schaarbek, kroonparelhoen, treurtortel, en blauwwangbijeneter. Het merendeel van de grens tussen Zimbabwe en Zambia wordt gevormd door Lake Kariba, een van de grootste stuwmeren van Afrika, dat natuurliefhebbers en sportvissers trekt. 6 < Victoria Falls.
Kasane 6 Zambezi Kazuma Pan Livingstone Victoria Falls Zambezi ZAMBIA Binga Hwange Mlibizi BOTSWANA Hwange Gwayi River Chizarira 0 100 km Zambezi, Lake Kariba, Victoria Falls? CHINHOYI, KAROI EN CHIRUNDU Chinhoyi ligt 120 km ten noordwesten van Harare, op de doorgaande route naar Lusaka in een gebied waar maïs en tabak worden verbouwd en vee wordt gehouden. Chinhoyi geniet enige bekendheid door zijn grotten in het Chinhoyi Caves National Park. Voor wie zonder al te hooggespannen verwachtingen de grot naar het halfondergrondse meer afdaalt, kan het een aardig bezoek zijn. > CHINHOYI CAVES NATIONAL PARK. Geopend: dag. 7 19 uur. Karoi ligt aan dezelfde weg. Vooral de aanwezigheid van een flinke supermarkt is aantrekkelijk voor wie een kanotocht gaat maken op de Zambezi of een bezoek brengt aan Mana Pools. Want dan moet vaak voor een aantal dagen proviand worden ingeslagen. Het hoogteverschil tussen Karoi en Chirundu is aanzienlijk. Je daalt van 1350 m in Karoi af naar 400 m in het grensstadje aan de oever van de Zambezi. De temperatuur loopt dan ook merkbaar op. Een paar kilometer na Marongora kom je bij het Zambezi-escarpment, de steile wand die de Zambezivallei begrenst. Vanaf de rand heb je een mooi uitzicht over het groene rivierdal. In dit baobabrijke bosgebied leven grote aantallen wilde dieren. Chauffeurs moeten soms scherp afremmen voor overstekende bavianen of 104 ZAMBEZI, LAKE KARIBA EN VICTORIA FALLS
Zambezi Chirundu Mana Pools Lake Kariba Bumi Hills Kariba Makuti Kanyemba 6 Matusadona Karoi ZIMBABWE Guruve Chinhoyi Mvurwi een geschrokken koedoe die onverwacht de weg op springt. Zelfs in de straten van Chirundu worden regelmatig olifanten en buffels waargenomen. Chirundu is verder weinig aantrekkelijk, zoals dat voor veel grensplaatsjes geldt. Meestal zijn toeristen in Chirundu omdat hier het vertrek- of eindpunt van veel kanosafari s is.? MANA POOLS Mana Pools (2000 km 2 ) is een middelgroot natuurreservaat aan de Zambezi. Vooral op de honderden meters brede uiterwaarden van de rivier is het park rijk aan dieren. Het park is beroemd vanwege de grote populaties nijlpaarden, krokodillen en zwarte neushoorns, maar er leven ook veel olifanten, buffels, leeuwen, hyena s en een keur aan vogelsoorten. Naast impala, koedoe en waterbok leven hier de zeldzame soeni en nyala. Landinwaarts is bosgebied waar aanmerkelijk minder wild voorkomt. > Voor een wandel-, kano- of vissafari kun je een lokale gids huren. Reisorganisatoren ter plaatse verzorgen ook game drives en meerdaagse wandelsafari s. Ter plaatse kunnen geen etenswaar en benzine worden gekocht. Inkopen moeten vooraf in Karoi, Makuti of Kariba worden gedaan. Op de dag van aankomst in Mana Pools moet vóór 14.30 uur in Marongora een entreebewijs worden gekocht. Bij aankomst in Nyamepi Camp bij de opzichter melden. ZAMBEZI, LAKE KARIBA EN VICTORIA FALLS 105
6 Een kanosafari is prachtig, maar pas op voor krokodillen, nijlpaarden en olifanten. KANOSAFARI S OP DE ZAMBEZI Een kanotocht op de Zambezi is voor velen het hoogtepunt van de reis door Zimbabwe. Het avontuur schuilt niet in wilde stroomversnellingen de Zambezi doet het vanaf Kariba redelijk rustig aan maar in de ontmoeting met de natuur in en langs de rivier. Tijdens de kanotocht zie je gegarandeerd nijlpaarden en krokodillen en met een beetje geluk olifanten, buffels en antilopen die aan de waterkant komen drinken. De vrijwel geluidloze benadering vanaf het water maakt dat je veel dichter bij de dieren kunt komen dan met een game drive. Er wordt meestal overnacht in tenten op de oever of op een eilandje in de Zambezi. s Avonds wordt onder de sterrenhemel om het kampvuur gegeten. Briesende nijlpaarden, jankende hyena s en brullende leeuwen zorgen voor passende achtergrondgeluiden. Hoewel de kanotochten niet volledig risicoloos zijn, gebeuren er zelden ongelukken. Het gevaarlijkst zijn de nijlpaarden. Over het algemeen gaat er met een kanosafari een lokale gids mee, die voor de groep uit vaart en aanwijzingen geeft. Zo n gids is goed bekend met de nijlpaardenpopulatie ter plaatse en leidt de kanoërs veilig langs de meest agressieve exemplaren, die koosnamen dragen als Rambo, Mad Max of Dirty Harry. Met aanleggen wordt gewacht totdat de gids de oever krokodilvrij heeft verklaard. De Zambezi is vanaf Kariba tot Kanyemba aan de grens met Mozambique volledig bevaarbaar per kano. Dit traject neemt 10 dagen in beslag en wordt normaal gesproken alleen door zeer enthousiaste kanovaarders en natuurliefhebbers volledig afgelegd. De ervaring leert dat de meeste bezoekers een kanotocht van 3 dagen ideaal vinden, te meer omdat de 106 ZAMBEZI, LAKE KARIBA EN VICTORIA FALLS