STUDIE 182 BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL Sanitair installateur - loodgieter
BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL Sanitair installateur - loodgieter sector: metaal - elektriciteit - kunststoffen subsector: metaal Sectorcommissie beroepsopleidingsprofielen metaal - elektriciteit - kunststoffen van de Vlaamse Onderwijsraad D/2001/6356/8
BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL SANITAIR INTALLATEUR - LOODGIETER I N H O U D 1 INLEIDING 1 1.1 Identificatie van het beroepsopleidingsprofiel 1 1.1.1 Gegevens beroepsprofiel 1.1.2 Gegevens beroepsopleidingsprofiel 1.2 Opdracht 1 1.2.1 Opdrachtgever 1.2.2 Doelstellingen 1.3 Ontwikkelingsproces 2 1.4 Legitimatie 2 2 SITUERING VAN DE OPLEIDINGEN 3 2.1 Gegevens uit de beroepenwereld 3 2.1.1 Beroepenstructuur 2.1.2 Geraadpleegde beroepsprofielen 2.2 Gegevens uit de opleidingenwereld 3 2.2.1 Opleidingenaanbod 2.2.2 Regionale spreiding opleidingen en tewerkstelling 2.3 Verantwoording van het te ontwikkelen beroepsopleidingsprofiel 5 3 HET BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL 7 3.1 Benaming van het beroepsopleidingsprofiel 7 3.2 Globale omschrijving van het beroepsopleidingsprofiel 7 3.3 Concrete vertaalslag 7 3.3.1 Bijeenbrengen van de relevante beroepsprofielen 3.3.2 Evaluatie van de taken uit het beroepsprofiel 3.3.3 Selectie van takenclusters en taken 3.3.4 Formulering van vaardigheden met de bijbehorende kennis, inhouden en context 3.3.5 Concrete uitwerking van de vertaalslag 3.3.6 Beroepshoudingen 3.3.7 Contextgegevens 3.4 Niveau van het beroepsopleidingsprofiel 28 4 BIBLIOGRAFIE 29
BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL SANITAIR INSTALLATEUR - LOODGIETER 5 LIJST VAN DE MEDEWERKERS 29 Bijlage 1: beroepenstructuur 31
BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL SANITAIR INSTALLATEUR - LOODGIETER 1 1 INLEIDING 1.1 Identificatie van het beroepsopleidingsprofiel 1.1.1 Gegevens beroepsprofiel Sector : mechanica-elektriciteit-kunststoffen Subsector : metaal Beroep : sanitair installateur Beroepsprofiel : sanitair installateur Gelegitimeerd door : koepelcommissie opleidingsprofielen op : 30 januari 1998 1.1.2 Gegevens beroepsopleidingsprofiel Sectorcommissie vaste kern : MECHANICA-ELEKTRICITEIT-KUNSTSTOFFEN uitgebreide commissie : SANITAIR INSTALLATEUR-LOODGIETER Studiegebied : KOELING EN WARMTE Benaming van het profiel : SANITAIR INSTALLATEUR-LOODGIETER: 1 SANITAIR INSTALLATEUR 2 INSTALLATEUR VAN VERWARMING MET GAS MET INDIVIDUELE TOESTELLEN 3 INSTALLATEUR METALEN DAKBEDEKKIN- GEN Legitimator : Afdeling TSO/BSO : Afdeling BuSO : Raad voor Volwassenenonderwijs Datum : Afdeling TSO/BSO: 27 april 2001 : Afdeling BuSO: 17 mei 2001 : Raad voor Volwassenenonderwijs: 15 mei 2001 1.2 Opdracht 1.2.1 Opdrachtgever De koepelcommissie Opleidingsprofielen stelde op de vergadering van 16 oktober 1997 de vaste kern van de sectorcommissie opleidingsprofielen Mechanicaelektriciteit-kunststoffen samen. De sectorcommissie werd op 30 januari 1998 uitgebreid met het oog op de ontwikkeling van een beroepsopleidingsprofiel naar aanleiding van het beschikbare beroepsprofiel Sanitair installateur (SERV-FVB, 1997). 1.2.2 Doelstellingen 1 De uitbouw van het onderwijs optimaal verzekeren. 2 De opleiding beter laten aansluiten bij de arbeidsmarkt. 3 De uitstroom van gekwalificeerde sanitair installateurs-loodgieters verhogen. Een afgestudeerde, die de vaardigheden beheerst, moet voldoen aan de beroepsvereisten van een beginnend sanitair installateur-loodgieter (sanitair installateur, installateur verwarming met gas met individuele toestellen en installateur
2 BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL SANITAIR INSTALLATEUR - LOODGIETER metalen dakbedekkingen) zoals opgesomd in het hierna volgend beroepsopleidingsprofiel. 1.3 Ontwikkelingsproces Het beroepsopleidingsprofiel wordt samengesteld op basis van een handleiding voor het schrijven van beroepsopleidingsprofielen voor het secundair onderwijs en het volwassenenonderwijs, ontwikkeld door de Dienst voor Onderwijsontwikkeling. Het is afgeleid van het beroepsprofiel sanitair installateur. De werkgroepmethode wordt toegepast. De eerst voorgestelde beroepsopleidingsprofielen werden niet door de afdeling TSO-BSO aanvaard. De werkzaamheden werden opnieuw opgestart op 15 september 2000. Tijdens die vergadering werd samen met de sociale partners afgesproken alleen het niveau van de sanitair installateur-loodgieter als werknemer, conform het beroepsprofiel, te ontwikkelen. De sectorcommissie vergaderde op: donderdag 26 oktober 2000 (10 tot 16 uur) woensdag 8 november 2000 (10 tot 16 uur) donderdag 7 december 2000 (10 tot 16 uur). De deelkwalificatie Installateur metalen dakbedekkingen komt ook voor in het beroesopleidingsprofiel Dakdekker. Deze deelkwalificatie werd gezamenlijk met de uitgebreide sectorcommissie Bouw-Hout-Decoratie: Dakdekker ontwikkeld. Deze gemengde sectorcommissie vergaderde op: vrijdag 19 januari 2001 (10 tot 16 uur) dinsdag 13 februari 2001 (13.30 tot 16.30 uur) donderdag 22 maart 2001 (10 tot 16 uur) maandag 23 april 2001 (10 tot 12.30 uur). 1.4 Legitimatie De afdeling TSO/BSO, de afdeling BuSO en de Raad voor Volwassenenonderwijs legitimeren het beroepsopleidingsprofiel. Het BOP wordt als advies aan de overheid voorgelegd.
BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL SANITAIR INSTALLATEUR - LOODGIETER 3 2 SITUERING VAN DE OPLEIDINGEN 2.1 Gegevens uit de beroepenwereld 2.1.1 Beroepenstructuur Als bijlage 1 vindt u een voorlopige beroepenstructuur zoals die door het Fonds voor de Vakopleiding in de Bouwnijverheid (FVB) opgesteld werd (situatie op 15 februari 2000). 2.1.2 Geraadpleegde beroepsprofielen Het beroepsprofiel Sanitair installateur opgesteld door de SERV in opdracht van het Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid (1997) is de basis voor het beroepsopleidingsprofiel Sanitair installateur-loodgieter 1. Het beroepsprofiel omschrijft het beroep van Sanitair installateur als volgt (BP p.13): De sanitair installateur gas en water legt leidingen door het bewerken en verbinden van de buizen d.m.v. lassen, solderen, aan elkaar schroeven, koud lassen of door andere methoden. Hij staat eveneens in voor de herstellingen en het onderhoud aan de installaties zoals het ontstoppen van verstopte leidingen. De aannemer van zinkwerken en metalen dakbedekkingen plaatst dakgoten en hemelwaterafvoeren en brengt metalen dakbedekking aan door het verbinden van bladen of banen metaal met staande naad of roefnaad. Ook hij staat in voor de herstellingen en het onderhoud van de dakbedekkingen en toebehoren.' In het beroepsprofiel wordt uitgegaan van beroepsbeoefenaar die tewerkgesteld is binnen de gemiddelde onderneming (p. 12). 2.2 Gegevens uit de opleidingenwereld 2.2.1 Opleidingenaanbod Leerlingen/cursisten die een opleiding voor sanitair installateur-loodigieter (of een deel ervan) willen volgen, kunnen daarvoor in het voltijds en het deeltijds beroepssecundair onderwijs (BSO, DBSO), het buitengewoon secundair onderwijs en in het volwassenenonderwijs terecht. Buiten het onderwijs worden opleidingen aangeboden door VDAB en VIZO. 2.2.1.1 Overzicht van het met het beroepencluster direct overeenstemmende opleidingenaanbod Het BSO biedt binnen het studiegebied Koeling en warmte in de 3 e graad de studierichting Centrale verwarming en sanitaire installaties aan en in het 3 e leerjaar van de 3 e graad de studierichting Non-ferrometalen dakbedekkingen. Het secundair onderwijs voor sociale promotie organiseert in het studiegebied Koeling en warmte de afdelingen Sanitaire installaties en Centrale verwarming en sanitaire installaties. 1 Het beroepsopleidingsprofiel heet Sanitair installateur-loodgieter omdat het de sectorale beroepsbekwaamheden beschrijft zoals die opgesomd staan in het KB van 14 april 1975 (KB tot bepaling van de uitoefeningsvoorwaarden van zelfstandige beroepswerkzaamheden die behoren tot de intersectorale categorie van de bouw).
4 BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL SANITAIR INSTALLATEUR - LOODGIETER In het deeltijds secundair beroepsonderwijs (DBSO) komen de benamingen Monteur sanitaire installaties, Dakwerker* en Dakbedekker voor. De opleiding met een * wordt ook in het systeem van jongerenleerlingenwezen (JLW) aangeboden in samenspraak met het paritair leercomité voor metaal. Het buitengewoon secundair beroepsonderwijs (BuSO) biedt in O de kwalificatietechniek Sanitaire installaties aan. Schematisch overzicht van het aanbod GO CVPO OVSG VSKO Voltijds Deeltijds - BuSO - OSP - - De Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding (VDAB) organiseert de opleidingen Sanitair installateur en Dakdekker. Het Vlaams Instituut voor Zelfstandig Ondernemen (VIZO) organiseert de opleidingen Zinkwerker - plaatser van metalen dakbedekkingen van gebouwen, Sanitair installateur - loodgieter en Installateur voor gasverwarming met individuele toestellen, alledrie zowel in de vorm van een ondernemersopleiding als in leertijd. 2.2.1.2 Overzicht van het met het beroepencluster aanverwante opleidingenaanbod Het studiegebied Koeling en warmte omvat in de derde graad BSO de studierichting Koelinstallaties, in de derde graad TSO studierichting Koel- en warmtetechnieken, in het 3 de leerjaar van de derde graad BSO de studierichtingen Koeltechnische installaties en Verwarmingsinstallaties en in het 3 de leerjaar van de derde graad TSO de studierichtingen Industriële koeltechnieken en Industriële warmtetechnieken. Het 3 e leerjaar van de derde graad biedt in het studiegebied Bouw de studierichting Dakwerken BSO aan. In het deeltijds secundair beroepsonderwijs (DBSO) komen de benamingen Monteur verwarmingsinstallaties en Dakafdichter voor. In het buitengewoon secundair beroepsonderwijs (BuSO) wordt in O de kwalificatietechniek Centrale verwarming aangeboden. De Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding (VDAB) biedt de opleidingen Installateur CV en Dakafdichter platte daken aan. Het Vlaams Instituut voor Zelfstandig Ondernemen (VIZO) organiseert de opleiding Installateur van centrale verwarming. 2.2.1.3 Onderzoek naar de bevolking van de opleidingen In het schooljaar 1999-2000 volgden in het voltijds beroepsonderwijs 1 028 leerlingen (1 025 jongens en 3 meisjes) de studierichting Centrale verwarming en sanitaire installaties waarvan 331 leerlingen (329 jongens en 2 meisjes) in de 2 e graad en 697 in de 3 e graad (696 jongens en 1 meisje); 33 jongens in de 3 de graad de studierichting Sanitaire installaties; 19 jongens in het 3 de leerjaar van de 3 de graad de studierichting Dakwerken; geen enkele leerling de studierichting Non-ferrometalen dakbedekkingen in het 3 de leerjaar van de 3 de graad.
BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL SANITAIR INSTALLATEUR - LOODGIETER 5 In het stelsel van kapitaliseerbare eenheden in het secundair onderwijs voor sociale promotie volgden in het eerste semester van het schooljaar 1999-2000 19 mannen de afdeling Centrale verwarming en sanitaire installaties (in het lineair onderwijs) en 150 cursisten (145 mannen en 5 vrouwen) de afdeling Sanitaire installaties (65 in het lineair onderwijs en 85 in het modulair onderwijs). Op 1 februari 2000 volgden, volgens een bevraging bij de coördinatoren, 29 jongens de opleiding Monteur sanitaire installaties (waarvan 16 officieel niet werkend), 11 jongens de opleiding Dakbedekker en 2 jongens de opleiding Dakwerker. In het buitengewoon secundair beroepsonderwijs (BuSO) volgden in het schooljaar 1998-1999 in O 107 leerlingen (105 jongens en 2 meisjes) de kwalificatietechniek Sanitaire installaties. Bij de VDAB namen in samenspraak met het Fonds voor de Vakopleiding in de Bouw in 1999 70 cursisten deel aan opleidingen Installateur sanitairzinkbewerker en Sanitair binnenafwerking bouw ; In 2000 namen 45 cursisten deel aan opleiding Dakdekker'. Bij VIZO volgden in 1999: 18 mannen de opleiding Zinkwerker-plaatser van metalen dakbedekkingen (E17); 116 mannen en 1 vrouw een opleiding Zinkwerker-plaatser van metalen dakbedekkingen. Sanitair (E17E18); 31 mannen en 1 vrouw de opleiding Zinkwerker-plaatser van metalen dakbedekkingen (E17KO2); 98 mannen en 1 vrouw de opleiding Sanitair installateur-loodgieter (E18); 4 mannen de opleiding Installateur voor gasverwarming met individuele toestellen (E21). 2.2.2 Regionale spreiding van het opleidingenaanbod en de tewerkstelling in Vlaanderen en het Brussels Gewest Zowel het opleidingenaanbod als het tewerkstellingsaanbod is over de hele regio verspreid. 2.3 Verantwoording van het te ontwikkelen beroepsopleidingsprofiel De fase waarin het beroepsopleidingsprofiel ontwikkeld wordt, biedt sociale partners en opleidingsinstanties (binnen en buiten onderwijs) het platform om samen af te spreken wat essentieel is. Zo wordt voor alle partijen duidelijk wat de beroepsopleiding minimaal moet aanbieden en wat de sociale partners precies kunnen verwachten van iemand die de beroepsopleiding gevolgd heeft. Het voorliggend beroepsopleidingsprofiel beantwoordt aan die vraag en maakt het mogelijk dat de beroepsopleiding aansluit bij de vraag van de arbeidswereld. Beginnende beroepsbeoefenaars kunnen in zeer uiteenlopende situaties (nieuwbouw of renovatie, al dan niet uitgebreid contact met klanten en andere vaklui, verscheidene materialen en technieken) terechtkomen en moeten dus de vaardigheden, kennis en beroepshoudingen hebben om daarmee rekening te houden. Een gerichte beroepsopleiding kan de uitstroom van gekwalificeerden bevorderen. Het beroepsprofiel heet Sanitair installateur maar beschrijft in feite de taken van de sanitair installateur-loodgieter. Daarom kreeg het beroepsopleidingsprofiel de
6 BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL SANITAIR INSTALLATEUR - LOODGIETER naam Sanitair installateur-loodgieter en bestaat het uit 3 deelprofielen: Sanitair installateur, Installateur verwarming met gas met individuele toestellen en Installateur metalen dakbedekkingen.
BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL SANITAIR INSTALLATEUR - LOODGIETER 7 3 HET BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL (BOP) 3.1 Benaming van het beroepsopleidingsprofiel Het beroepsopleidingsprofiel heet Sanitair installateur-loodgieter 2 en beschrijft de kwalificatie Sanitair installateur-loodgieter en de deelkwalificaties: Sanitair installateur Installateur verwarming met gas met individuele toestellen Installateur metalen dakbedekkingen. 3.2 Globale omschrijving van het beroepsopleidingsprofiel De toekomstige sanitair installateur leert het eigen werk voor de plaatsing van sanitaire installaties organiseren. Hij/zij leert toevoer- en afvoerleidingen voor water plaatsen en toestellen voor watertoevoer en -afvoer monteren, installeren en aansluiten. Hij/ zij leert een installatie in bedrijf stellen. Hij/zij leert ook warmwaterbereiders op gas monteren, installeren, aansluiten en in bedrijf stellen. De toekomstige installateur verwarming met gas met individuele toestellen leert het eigen werk voor de installaties voor verwarming met gas met individuele toestellen plannen, voorbereiden en ondersteunen. Hij/zij leert toevoer- en afvoerleidingen voor gas plaatsen en gastoestellen voor individuele verwarming plaatsen, aansluiten en in bedrijf stellen. De toekomstige installateur metalen dakbedekkingen voor gebouwen leert het eigen werk voor het plaatsen van metalen dakbedekking organiseren en nonferrometalen dakbedekking in banen plaatsen. N.B. Met de vaardigheden van de deelkwalificatie Installateur metalen dakbedekkingen kent de beginnend bereoepsbeoefenaar ook de technieken voor het aanbrengen van metalen gevelbekledingen met staande naad. 3.3 Concrete vertaalslag 3.3.1 Bijeenbrengen van de relevante beroepsprofielen Het beroepsopleidingsprofiel wordt afgeleid van het beroepsprofiel Sanitair installateur (SERV-FVB, 1997). 3.3.2 Evaluatie van de taken uit het beroepsprofiel Het toegeleverde beroepsprofiel kan ondergebracht worden in type A: dat is een beroepsprofiel dat takenclusters omvat voorzien van kennis, attitudes en contextgegevens. 3.3.3 Selectie van takenclusters en taken De sectorcommissie zette de takenclusters van het beroepsprofiel om in de volgende vaardigheidsclusters: 2 Het beroepsopleidingsprofiel heet Sanitair installateur-loodgieter omdat het de sectorale beroepsbekwaamheden beschrijft zoals die opgesomd staan in het KB van 14 april 1975 (KB tot bepaling van de uitoefeningsvoorwaarden van zelfstandige beroepswerkzaamheden die behoren tot de intersectorale categorie van de bouw).
8 BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL SANITAIR INSTALLATEUR - LOODGIETER BEROEPSPROFIEL Sanitair installateur-loodgieter en installateur van verwarming met gas met individuele toestellen 2.1 Voorbereidende taken 2.1.1 Het plannen van de werkzaamheden 2.1.2 Voorraadbeheer 2.1.3 Werken uitvoeren ter voorbereiding van de gas- en sanitaire installatiewerken 2.2 Uitvoerende taken 2.2.1 Sanitaire installatie (water) 2.2.1.1 Leidingen bewerken en leggen voor de distributie van water onder druk (koud of warm) 2.2.1.2 Afvoerleidingen 2.2.1.3 Monteren van toestellen 2.2.1.4 Het in bedrijf stellen van de installatie 2.2.1.5 Het plaatsen van specifieke installaties 2.2.2 De installatie van gasverwarming met individuele toestellen 2.2.2.1 Leidingen bewerken en leggen voor distributie van gas 2.2.2.2 Afvoer van verbrandingsgassen en toevoer van verbrandings- en ventilatielucht 2.2.2.3 Monteren van toestellen 2.2.2.4 Het in bedrijf stellen van de installatie 2.2.2.5 Specifieke installaties plaatsen: een leidingennet voor specifieke stoffen tot stand brengen (perslucht, stikstof, zuren, medicinale gassen, enz.) 2.2.2.6 Onderhoud en herstellingen uitvoeren 2.2.2.6.1 Met betrekking tot water 2.2.2.6.2 Met betrekking tot gas 2.3 Ondersteunende taken 2.3.1 De bouwplaats in orde brengen 2.3.2 Kwaliteitszorg 2.3.3 Toezicht op veiligheid en hygiëne Installateur metalen dakbedekkingen 3 3.1 Voorbereidende taken 3.1.1 Het plannen van de werkzaamheden 3.1.2 Voorraadbeheer 3.1.3 Werken ter voorbereiding van de metalen dakbedekking 3.1.3.1 Controleren van de dakstructuur en evt. verwijderen van de oude metalen dakbedekking 3.1.3.2 Het mogelijk maken van werkzaamheden op eenzame hoogtes 3.2 Uitvoerende taken 3.2.1 Isoleren 3.2.2 Gebruik van het metaal 3.2.3 Dakgoten en hemelwaterafvoeren vervaardigen en aanbrengen 3.2.4 Metalen dakbedekkingen vervaardigen, verbinden en aanbrengen 3.2.5 De aansluitingswerken 3.2.6 Onderhoud en herstellingen uitvoeren 3.3 Ondersteunende taken 3.3.1 De bouwplaats in orde brengen 3.3.2 Kwaliteitszorg 3.3.3 Toezicht op veiligheid en hygiëne 3 De werkzaamheden van de installateur metalen dakbedekkingen maken ook deel uit van het beroepsprofiel Dakdekker (Fonds voor de Vakopleiding in de Bouwnijverheid, 1998).
BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL SANITAIR INSTALLATEUR - LOODGIETER 9 BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL SANITAIR INSTALLATEUR - LOODGIETER Sanitair installateur Vaardigheidscluster 1: Het eigen werk voor de plaatsing van een sanitaire installatie organiseren Vaardigheidscluster 2: Toevoer- en afvoerleidingen voor water plaatsen Vaardigheidscluster 3: Toestellen voor watertoevoer en -afvoer monteren, installeren, aansluiten en de installatie in bedrijf stellen Vaardigheidscluster 4: Warmwaterbereiders op gas monteren, installeren, aansluiten en in bedrijf stellen Installateur van verwarming met gas met individuele toestellen Vaardigheidscluster 5: Het eigen werk voor de plaatsing van een installatie voor verwarming met gas met individuele toestellen organiseren Vaardigheidscluster 6: Toevoer- en afvoerleidingen voor verwarming met gas met individuele toestellen plaatsen Vaardigheidscluster 7: Gastoestellen voor verwarming met gas met individuele toestellen plaatsen, aansluiten en in bedrijf stellen Installateur metalen dakbedekkingen Vaardigheidscluster 8: Het eigen werk voor het plaatsen van metalen dakbedekking organiseren Vaardigheidscluster 9: Non-ferrometalen dakbedekking in banen plaatsen Taken van het beroepsprofiel die niet naar vaardigheden voor de beginnend beroepsbeoefenaar vertaald werden: Taken die voorbehouden zijn voor de zaakvoerder werden, conform de afbakening van het beroep in het beroepsprofiel ( In dit document wordt uitgegaan van een installateur die tewerkgesteld is binnen de gemiddelde onderneming p. 12), niet naar vaardigheden vertaald. Leidingsleuven en werkputten met behulp van pompen droog houden is volgens de sociale partners in de sectorcommissie geen frequent voorkomende taak en wordt bijgevolg niet als een vaardigheid voor de beginnend beroepsbeoefenaar opgenomen. Het plaatsen van specifieke installaties (brandbestrijdingsinstallaties, warmwatertoestellen met zonne-energie, bijzondere leidingen voor perslucht, stikstof, zuren, enz.) van bijzondere dakelementen (dakkapellen, pinakels, en het plaatsen van windhanen, ovale en ronde vensters) worden niet als taken voor een beginnend beroepsbeoefenaar beschouwd. Volgend vaardigheden werden toegevoegd: gereedschap en machines veilig en gebruiksklaar houden ; (1.14, 5.14) controleren of het werk veilig en volgens de opdracht kan uitgevoerd worden en dat volgens afgesproken procedures melden (1.11) leidingen volgens instructies beschermen (2.8, 6.8); leidingen isoleren (2.9, 6.9) voegen volgens instructies dichten (9.6) N.B. Met de vaardigheden van de deelkwalificatie Installateur metalen dakbedekkingen kent de beginnend bereoepsbeoefenaar ook de technieken voor het aanbrengen van metalen gevelbekledingen met staande naad. De beginnend Sanitair installateur heeft de clusters 1, 2, 3 en 4 verworven; De beginnend Installateur verwarming met gas met individuele toestellen heeft de clusters 5, 6 en 7 verworven;
10 BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL SANITAIR INSTALLATEUR - LOODGIETER De beginnend Installateur metalen dakbedekkingen heeft de clusters 8 en 9 en verworven. De beginnend Sanitair installateur-loodgieter heeft de clusters 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 en 9 verworven. 3.3.4 Formulering van vaardigheden met de bijbehorende kennis, inhouden en context De mate van van de vaardigheden en kennis wordt genuanceerd aan de hand van volgende criteria: Vaardigheden V1 = oriëntering Een cluster van vaardigheden waarmee de lerende/beginnende beroepsbeoefenaar kennis maakt. Hij/zij neemt deze vaardigheden waar of voert ze kort uit om een beter beeld te krijgen van de beroepsactiviteiten binnen de bedrijfstak. V2 = onder begeleiding uitvoeren. De lerende/beginnende beroepsbeoefenaar voert deze vaardigheden uit in situaties waarin het voordoen/nadoen een rol spelen of waarin de verantwoordelijkheid voor de uitvoering bij derden ligt. = zelfstandig uitvoeren De lerende/beginnende beroepsbeoefenaar voert deze vaardigheden uit in situaties waarin hij/zij op eigen initiatief handelt of waarin de verantwoordelijkheid bij de lerende zelf ligt. V4 = begeleidend uitvoeren De lerende/beginnende beroepsbeoefenaar voert deze vaardigheden uit in situaties waarin hij/zij de verantwoordelijkheid voor de uitvoering door derden op zich neemt. Ondersteunende kennis K1 = feitelijke kennis Deze kennis is op herkenning uit te voeren. (Dit niveau kan omschreven worden door middel van werkwoorden van het type: reproduceren, bewust zijn, herinneren, herkennen, registreren, opnoemen, aanduiden, benoemen, opsommen ) = begripsmatige kennis Deze kennis is op inzicht terug te voeren. (Begrijpen, verstaan, aantal aangeven, verband uitdrukken, bewijzen, voorbeelden geven, typren, de essentie aangeven, omschrijven, met eigen woorden zeggen ) = kennistoepassing Deze kennis past de feitelijke en begripsmatige kennis toe. (Gevarieerd aanwenden, uitwerken, beoordelen, evalueren, produceren, vergelijken met, structureren ) K4 = integrerende kennis De kennis in nieuwe situaties toepassen en zoeken naar innovaties.
BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL SANITAIR INSTALLATEUR - LOODGIETER 11 3.3.5 Concrete uitwerking van de vertaalslag 3.3.5.1 Concrete uitwerking van de vertaalslag voor Sanitair installateur CLUSTER 1: HET EIGEN WERK VOOR DE PLAATSING VAN EEN SANITAIRE INSTALLATIE OR- GANISEREN 1.1 instructies in verband met veiligheid, hygiëne, gezondheid en milieu uitvoeren 1.2 individuele beschermingsmaatregelen toepassen 1.3 volgens instructies collectieve veiligheidsvoorzieningen aanbrengen 1.4 een plan, werktekening en werkopgaveblad voor een sanitaire installatie lezen 1.5 uitvoeringsschetsen maken 1.6 in samenspraak het eigen werk plannen 1.7 het materiaal en gereedschap nodig voor de opdracht, bepalen en mogelijke tekorten melden V2 V2 individuele beschermingsuitrusting voor de sanitair installateur principes van ergonomie voor de sanitair installateur risico s eigen aan de sector en te nemen veiligheidsmaatregelen pictogrammen symbolen, legende en schaal vakterminologie gebruikt in de bouwsector ruimtelijk voorstellingsvermogen opbouw van een eenvoudige sanitaire installatie reglementeringen i.v.m. sanitaire installaties werkmethode bij het plaatsen van een sanitaire installatie elementen waarmee rekening moet worden gehouden in de planning eigenschappen van materialen gebruikt bij sanitaire installaties gereedschapskennis buizen en hulpstukken: soorten, handelsvormen en hun toepassingsgebied water: soorten en eigenschappen impact van stromingssnelheid K1
12 BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL SANITAIR INSTALLATEUR - LOODGIETER 1.8 materiaal volgens instructies opslaan en beschermen 1.9 ladders veilig opstellen 1.10 in teamverband volgens instructies een stelling veilig monteren en demonteren V2 1.11 controleren of het werk veilig en volgens de opdracht uitgevoerd kan worden en dat volgens afgesproken procedures melden 1.12 een sanitaire installatie V2 demonteren 1.13 een leidingtracé voor een sanitaire installatie uitzetten 1.14 gereedschap en machines veilig en gebruiksklaar houden 1.15 de werkvloer tijdens en na het werk opruimen 1.16 afval volgens instructies sorteren V2 impact van druk en drukverlies druk kunnen meten debiet tabellen en grafieken voor debietbepaling kunnen raadplegen gelijktijdigheidscoëfficiënt technieken om dilatatie op te vangen technieken om geluidshinder te bestrijden catalogi kunnen raadplegen hef-, til- en verplaatsingstechnieken toepassen beschermingseisen en middelen voor materialen en toestellen stapelmethoden voor materialen opslagmethoden voor materialen soorten stellingen en hun toepassingsgebied technieken om een sanitaire installatie te demonteren voorzorgen bij het demonteren van een sanitaire installatie elementen waarmee rekening moet worden gehouden bij het uitzetten van een leidingtracé
BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL SANITAIR INSTALLATEUR - LOODGIETER 13 1.17 defecten vaststellen, de oorzaak ervan situeren en gepaste maatregelen treffen courante defecten in sanitaire installaties stappenplan om oorzaken van defecten op te sporen CLUSTER 2: TOEVOER- EN AFVOERLEIDINGEN VOOR WATER PLAATSEN 2.1 het materiaal voor de uit te voeren opdracht volgens planning nemen 2.2 de juiste lengte van de buis bepalen rekening houdend met aanpassingsbochten en hulpstukken 2.3 buizen met het gepaste gereedschap op maat brengen, ontbramen en kalibreren 2.4 buizen met het gepaste gereedschap buigen 2.5 buizen op een veilige manier lucht- en waterdicht verbinden technieken om buizen te zagen en te snijden, te ontbramen en te kalibreren gereedschapskennis buiggereedschap buigtechnieken voor buizen verbindingssystemen verbindingstechnieken voor buizen veiligheidsvoorschriften bij het verbinden oorzaken en gevolgen van corrosie 2.6 sleuven maken gereedschap en technieken voor het maken van sleuven in muren en wanden apparatuur voor het opsporen van nutsleidingen 2.7 doorvoeropeningen maken en afdichten 2.8 leidingen monteren, bevestigen en volgens instructies beschermen gereedschap en technieken voor het maken van doorvoeropeningen afdichtingsmateriaal en - technieken technieken voor het monteren van leidingen bevestigingssystemen voor leidingen bevestigingstechnieken voor leidingen beschermingstechnieken en -middelen voor leidingen
14 BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL SANITAIR INSTALLATEUR - LOODGIETER 2.9 leidingen isoleren thermische en akoestische isolatie isolatiemiddelen: soorten, kenmerken en toepassingsgebied isolatietechnieken kleurcodering voor leidingen CLUSTER 3: TOESTELLEN VOOR WATERTOEVOER EN - AFVOER MONTEREN, INSTALLEREN, AANSLUITEN EN DE INSTALLATIE IN BEDRIJF STELLEN 3.1 een niet-elektronische kraan volgens de instructies van de fabrikant monteren, installeren en aansluiten 3.2 een sanitair toestel volgens de instructies van de fabrikant veilig monteren, installeren en aansluiten 3.3 een niet-elektronische spoelinrichting volgens de instructies van de fabrikant monteren, installeren en aansluiten 3.4 een warmwaterbereider op elektriciteit volgens de instructies van de fabrikant installeren en aansluiten 3.5 veiligheids- en comfortuitrusting van sanitaire installaties volgens instructies installeren 3.6 de installatie schoonspoelen 3.7 het leidingnet op beproevingsdruk brengen en de volledige installatie op dichtheid controleren handleidingen voor kranen kunnen lezen kranen: soorten, werkingsprincipes en toepassingsgebied courant gebruikte sanitaire toestellen basisprincipes bij de installatie van sanitaire toestellen bevestigingsmiddelen en bevestigingstechnieken hulpstukken en aansluittechnieken spoelinrichtingen: soorten, werkingsprincipes elektrische warmwaterbereiders: soorten, werkingsprincipes en toepassingsgebied beveiliging bij warmwaterbereiders beveiliging tegen drinkwatervervuiling, overdruk en geluid: toestellen en hun werkingsprincipes reglementeringen ter voorkoming van drinkwatervervuiling hulpmiddelen om de dichtheid te controleren een beproevingspomp kunnen gebruiken K1
BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL SANITAIR INSTALLATEUR - LOODGIETER 15 3.8 de installatie vullen techniek om een installatie te vullen een installatie kunnen ontluchten CLUSTER 4: WARMWATERBEREIDERS OP GAS MONTEREN, INSTALLEREN, AANSLUITEN EN IN BEDRIJF STELLEN 4.1 buizen voor gas op een veilige manier verbinden 4.2 gasleidingen monteren, bevestigen en volgens instructies beschermen 4.3 een warmwaterbereider op gas plaatsen en conform de veiligheidsvoorschriften aansluiten verbindingssystemen voor gasbuizen verbindingstechnieken voor gasbuizen veiligheidsvoorschriften bij het verbinden van gasbuizen oorzaken en gevolgen van corrosie technieken voor het monteren van gasleidingen bevestigingssystemen voor gasleidingen bevestigingstechnieken voor gasleidingen technieken om warmwaterbereiders op gas te monteren en aan te sluiten functie van een afschot techniek voor het aansluiten van rookgasafvoerkanalen: schoorsteenaansluiting en gevelaansluiting toestellen om schoorsteentrek te meten de schoorsteentrek kunnen meten veiligheidsvoorschriften raadplegen 4.4 ventilatieroosters plaatsen belang van luchttoevoer ventilatieroosters: soorten, kenmerken, toepassingsgebied, plaatsingstechnieken 4.5 een leiding voor gas reinigen technieken om gasleidingen te reinigen gereedschapskennis en hulpmiddelen
16 BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL SANITAIR INSTALLATEUR - LOODGIETER 4.6 het leidingnet op beproevingsdruk brengen en de volledige installatie op gasdichtheid controleren 4.7 een warmwaterbereider volgens instructies van de fabrikant in bedrijf stellen hulpmiddelen om te controleren of de leidingen gasdicht zijn techniek om een installatie te vullen
BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL SANITAIR INSTALLATEUR - LOODGIETER 17 3.3.5.2 Concrete uitwerking van de vertaalslag voor Installateur van verwarming met gas met individuele toestellen CLUSTER 5: HET WERK VOOR DE INSTALLATIE VOOR VERWARMING MET GAS MET INDIVIDUELE TOESTELLEN ORGANISEREN 5.1 instructies in verband met veiligheid, hygiëne, gezondheid en milieu uitvoeren 5.2 individuele beschermingsmaatregelen toepassen 5.3 volgens instructies collectieve veiligheidsvoorzieningen aanbrengen 5.4 een plan, werktekening en werkopgaveblad voor een installatie van verwarming met gas met individuele toestellen lezen 5.5 uitvoeringsschetsen maken 5.6 in samenspraak het eigen werk plannen V2 individuele beschermingsuitrusting voor de installateur van verwarming met gas met individuele toestellen principes van ergonomie voor de installateur van verwarming met gas met individuele toestellen risico s eigen aan de sector en te nemen veiligheidsmaatregelen pictogrammen symbolen, legende en schaal vakterminologie gebruikt in de bouwsector ruimtelijk voorstellingsvermogen opbouw van een installatie van verwarming met gas met individuele toestellen reglementering i.v.m. installaties voor verwarming met gas met individuele toestellen werkmethode bij het plaatsen van een installatie van verwarming met gas met individuele toestellen elementen waarmee rekening moet worden gehouden in de planning K1
18 BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL SANITAIR INSTALLATEUR - LOODGIETER 5.7 het materiaal en gereedschap nodig voor de opdracht, bepalen en mogelijke tekorten melden 5.8 materiaal volgens instructies opslaan en beschermen V2 5.9 ladders veilig opstellen 5.10 in teamverband volgens instructies een stelling veilig monteren en demonteren V2 5.11 controleren of het werk veilig en volgens de opdracht uigevoerd kan worden en dat volgens afgesproken procedures melden eigenschappen van materialen gebruikt voor installaties voor verwarming met gas met individuele toestellen gereedschapskennis buizen en hulpstukken: soorten, handelsvormen en hun toepassingsgebied gas: soorten en eigenschappen impact van stromingssnelheid impact van druk en drukverlies druk kunnen meten debiet tabellen en grafieken voor debietbepaling kunnen raadplegen gelijktijdigheidscoëfficiënt technieken om dilatatie op te vangen technieken om geluidshinder te bestrijden catalogi kunnen raadplegen hef-, til- en verplaatsingstechnieken toepassen beschermingseisen en -middelen voor materialen en toestellen stapelmethoden voor materialen opslagmethoden voor materialen soorten stellingen en hun toepassingsgebied
BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL SANITAIR INSTALLATEUR - LOODGIETER 19 5.12 een installatie voor verwarming met gas met individuele toestellen demonteren 5.13 een leidingtracé voor een installatie voor verwarming met gas met individuele toestellen uitzetten 5.14 gereedschap en machines veilig en gebruiksklaar houden 5.15 de werkvloer tijdens en na het werk opruimen 5.16 afval volgens instructies sorteren 5.17 defecten vaststellen, de oorzaak ervan situeren en gepaste maatregelen treffen V2 V2 technieken om een installatie voor verwarming met gas met individuele toestellen te demonteren voorzorgen bij het demonteren van een installatie voor verwarming met gas met individuele toestellen elementen waarmee rekening moet worden gehouden bij het uitzetten van een leidingtracé courante defecten bij installaties voor verwarming met gas met individuele toestellen stappenplan om oorzaken van defecten op te sporen CLUSTER 6: TOEVOER- EN AFVOERLEIDINGEN VOOR VERWARMING MET GAS MET INDIVIDUELE TOESTELLEN PLAATSEN 6.1 het materiaal voor de uit te voeren opdracht volgens planning nemen 6.2 de juiste lengte van een buis bepalen rekening houdend met aanpassingsbochten en hulpstukken 6.3 buizen met het gepaste gereedschap op maat brengen, ontbramen en kalibreren 6.4 buizen met het gepaste gereedschap buigen technieken om buizen te zagen en te snijden, te ontbramen en te kalibreren gereedschapskennis buiggereedschap buigtechnieken voor buizen
20 BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL SANITAIR INSTALLATEUR - LOODGIETER 6.5 buizen op een veilige manier gasdicht verbinden verbindingssystemen verbindingstechnieken voor buizen veiligheidsvoorschriften bij het verbinden oorzaken en gevolgen van corrosie 6.6 sleuven maken gereedschap en technieken voor het maken van sleuven in muren en wanden apparatuur voor het opsporen van nutsleidingen 6.7 doorvoeropeningen maken en afdichten 6.8 leidingen monteren, bevestigen en volgens instructies beschermen gereedschap en technieken voor het maken van doorvoeropeningen afdichtingsmateriaal en -technieken technieken voor het monteren van leidingen bevestigingssystemen voor leidingen bevestigingstechnieken voor leidingen beschermingsmiddelen en -technieken voor leidingen 6.9 leidingen isoleren thermische en akoestische isolatie isolatiemiddelen: soorten, kenmerken en toepassingsgebied isolatietechnieken kleurcodering voor leidingen 6.10 de toevoer- en afvoerleiding met een toestel voor lokale gasverwarming verbinden functie van een afschot techniek voor het aansluiten van rookgasafvoerkanalen: schoorsteenaansluiting en gevelaansluiting toestellen om de schoorsteentrek te meten de schoorsteentrek kunnen meten belang van luchttoevoer
BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL SANITAIR INSTALLATEUR - LOODGIETER 21 CLUSTER 7: GASTOESTELLEN VOOR INDIVIDUELE VERWARMING PLAATSEN, AANSLUITEN EN IN BEDRIJF STELLEN 7.1 een individueel gasverwarmingstoestel plaatsen en conform de veiligheidsvoorschriften aansluiten technieken om gasverwarmingstoestellen te monteren en aan te sluiten veiligheidsvoorschriften raadplegen 7.2 ventilatieroosters plaatsen belang van luchttoevoer ventilatieroosters: soorten, kenmerken, toepassingsgebied, plaatsingstechnieken 7.3 een leiding voor gas reinigen 7.4 het leidingnet op beproevingsdruk brengen en de volledige installatie op gasdichtheid controleren 7.5 een gasinstallatie veilig vullen 7.6 een individueel gasverwarmingstoestel volgens instructies van de fabrikant in bedrijf stellen technieken om gasleidingen te reinigen gereedschapskennis en hulpmiddelen hulpmiddelen om te controleren of de leidingen gasdicht zijn techniek om een installatie te vullen
22 BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL SANITAIR INSTALLATEUR - LOODGIETER 3.3.5.3 Concrete vertaalslag voor Installateur metalen dakbedekkingen CLUSTER 8: HET EIGEN WERK VOOR HET PLAATSEN VAN METALEN DAKBEDEKKINGEN ORGANISEREN 8.1 richtlijnen in verband met veiligheid, gezondheid en milieu uitvoeren 8.2 collectieve beschermingsmiddelen volgens richtlijnen aanbrengen en gebruiken 8.3 individuele beschermende maatregelen voor de veiligheid en gezondheid toepassen 8.4 in teamverband de werkplek inrichten 8.5 op basis van een werkopdracht het eigen werk plannen 8.6 uitvoeringstekeningen lezen 8.7 schetsen als communicatiemiddel en daarbij geometrische verhoudingen respecteren 8.8 voor het uitvoeren van de opdracht uit de beschikbare materialen, gereedschappen en machines een geschikte keuze maken V2 collectieve veiligheidsvoorzieningen bij dakwerken pictogrammen K1 individuele beschermingsmiddelen risico s eigen aan de sector risico s eigen aan het beroep en de te nemen veiligheidsmaatregelen principes van ergonomie voor de dakwerker werkplekinrichting werkmethode daktypes en dakvormen dakopbouw en samenstellende onderdelen: soorten, kenmerken en toepassingsgebied elementaire begrippen van bouwfysica uitzetting van metalen klimatologische invloeden op een dak schaal, schaalfactor, legende, symbolen kunnen planlezen materialenkennis onverenigbaarheid van materialen gereedschappen en machines voor dakdekken V2
BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL SANITAIR INSTALLATEUR - LOODGIETER 23 8.9 de hoeveelheid materiaal nodig voor de uitvoering van de opdracht bepalen 8.10 controleren of geleverde materialen conform zijn met de leveringsbon en ze in ontvangst nemen 8.11 materialen volgens instructies opslaan en beschermen 8.12 ladders veilig opstellen en stabiel bevestigen 8.13 controleren of er voldoende materialen aanwezig zijn op de bouwplaats, behoeften tijdig doorgeven 8.14 de werkomgeving in orde en proper houden 8.15 materiaalresten en afval volgens instructies sorteren en opslaan 8.16 de eigen administratie (gepresteerde werkuren, verbruikt materiaal ) volgens instructies bijhouden 8.17 gereedschappen en machines werkklaar houden en defecten melden dakvlakken kunnen opmeten oppervlakten en inhouden kunnen berekenen handelsmaten van materialen rubrieken in een leveringsbon opslagtechnieken en -middelen beschermtechnieken en -middelen onderhoudstechnieken voor machines en gereedschappen V2 V2 K1 CLUSTER 9: NON-FERROMETALEN DAKBEDEKKING IN BANEN PLAATSEN 9.1 in teamverband en volgens instructies stellingen veilig monteren en demonteren 9.2 in teamverband een ladderlift volgens instructies veilig monteren, stabiel opstellen en demonteren V2 V2 montage- en demontagetechnieken voor stellingen gebruiks- en veiligheidsvoorschriften bij ladderliften
24 BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL SANITAIR INSTALLATEUR - LOODGIETER 9.3 materialen en gereedschap veilig en volgens instructies naar het dak brengen en veilig en volgens instructies opslaan 9.4 op basis van gegevens in de werkopdracht materialen en gereedschap veilig verplaatsen en zo ordenen dat de opdracht optimaal uitgevoerd kan worden 9.5 metalen dakonderdelen volgens uitvoeringstekeningen/instructies/zelfgedane opmetingen vervaardigen 9.6 de ondergrond visueel nazien en oordelen of de werken volgens opdracht kunnen worden uitgevoerd 9.7 een scheidingslaag plaatsen 9.8 metalen bladen en banen met staande naad plaatsen, felsen en de dwarsverbindingen uitvoeren 9.9 metalen bladen en banen met een roefnaad plaatsen, roeflatten en roefklangen plaatsen en de dwarsverbindingen uitvoeren horizontale en verticale verplaatsingstechnieken stapeltechnieken hef-, til- en verplaatsingstechnieken toepassen non-ferrometalen: soorten, kenmerken snij- en kniptechnieken plooi- en drijftechnieken rek- en stuiktechnieken soldeertechnieken lastechnieken voor lood gereedschappen en machines soorten en staat van de ondergrond impact van de onderlinge onverenigbaarheid van materialen, producten scheidingslagen: functie, soorten, kenmerken en toepassingsgebied plaatsings- en bevestigingstechniek voor klangen plaatsings- en uitvoeringstechniek voor staande naad invloed van temperatuur, wind en de helling van het dak op de keuze van de plaatsings- en bevestigingstechniek roeflatten: vorm en bevestigingstechniek plaatsings- en bevestigingstechniek voor roefklangen plaatsings- en uitvoeringstechniek voor roefnaad
BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL SANITAIR INSTALLATEUR - LOODGIETER 25 9.10 aansluitingen tegen opkanten uitvoeren, slabben plaatsen en voegen volgens instructies dichten 9.11 volgens instructies te integreren elementen plaatsen en afwerken 9.12 de dakbedekking aan de nok aansluiten en de aansluiting afdekken 9.13 de dakbedekking aan de hoekkeper aansluiten en de aansluiting afdekken 9.14 de dakbedekking aan een kilgoot aansluiten V2 V2 aansluitingstechnieken plaatsings- en bevestigingstechnieken voor slabben materialen en technieken voor voegdichting aansluitings- en bevestigingstechnieken invloed van de vorm van de nok op de keuze van de aansluitingstechniek afdekkingstechnieken aansluitings-en bevestigingstechnieken aansluitings-en bevestigingstechnieken 9.15 bakgoten bekleden 9.16 hanggoten plaatsen hanggoten: soorten, kenmerken, toepassingsgebied bevestigingsmaterialen plaatsings- en bevestigingstechnieken 9.17 de dakbedekking aan een goot aansluiten 9.18 volgens instructies ontvanginrichtingen voor standleidingen met hun hemelwater: soorten, specifieke onderdelen kenmerken en toepassingsgebied plaatsen en aansluiten plaatsings- en bevestigingstechnieken aansluitingstechnieken aansluitingstechnieken
26 BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL SANITAIR INSTALLATEUR - LOODGIETER 3.3.6 Beroepshoudingen In een volgend overzicht geven we de beroepshoudingen weer die voor het beroep van sanitair installateur-loodgieter van bijzonder belang zijn. Beroepshoudingen voor de sanitair installateur en installateur verwarming met gas met individuele toestellen Resultaatgerichtheid/kwaliteitsbewustzijn Erop gericht zijn binnen een voorgeschreven tijd een vooropgesteld resultaat te bereiken met inachtneming van gedefinieerde kwaliteitsstandaarden. Veiligheids- en milieubewustzijn Erop gericht zijn alles wat personen en milieu kan schaden te voorkomen; voortdurend alert willen zijn om de risico s van het beroep zo klein mogelijk te houden: gevaar van het werken met gas, schadelijke rookgassen, mogelijke metaalvergiftiging, gebruik van chemische hulpmiddelen, Economisch bewustzijn Bereid zijn op de meest economische manier gebruik te maken van tijd, geld en materialen. Zin voor initiatief Bereid zijn om zelfstandig een opdracht uit te voeren en actief en proactief op te treden bij onvoorziene omstandigheden. Zin voor samenwerking Bereid zijn om gemeenschappelijk aan eenzelfde taak te werken om een kwaliteitsvol resultaat te bereiken. Zin voor esthetiek Bereid zijn rekening te houden met esthetische overwegingen bij het plaatsen van leidingen en toestellen (loodrechte en evenwijdige plaatsing van buizen bijvoorbeeld). Beroepshoudingen voor de installateur metalen dakbedekkingen Precisie Oog hebben voor detailafwerking om een kwaliteitsvol resultaat te kunnen bereiken. Orde Bereid zijn ordelijk en planmatig te werken om kwaliteitsvol werk te kunnen afleveren. Zorg dragen voor materiaal, gereedschap en machines. Veiligheidsbewustzijn Bereid zijn voortdurend rekening te houden met de veiligheidsrisico s van het beroep en zijn handelingen daarop afstemmen om te allen tijde ongevallen te voorkomen. Verantwoordelijkheidszin Zich ervan bewust zijn dat dakwerk een heel delicaat werk is - het dak is de kroon op het bouwwerk - en dat niet-correct uitgevoerde werken grote schade kunnen veroorzaken.
BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL SANITAIR INSTALLATEUR - LOODGIETER 27 Zin voor initiatief Bereid zijn om tijdens de uitvoering van het werk rekening te houden met wisselende weersomstandigheden en actief en pro-actief maatregelen treffen om de uitvoering zo goed mogelijk te laten verlopen. Zin voor samenwerking Het aanbrengen metalen dakbedekkingen vereist een bereidheid om samen en in overleg met collega s aan eenzelfde opdracht te werken. 3.3.7 Contextgegevens 4 Er zijn aanzienlijke verschillen tussen bedrijven mogelijk, wat belangrijke gevolgen heeft voor de arbeidsorganisatie. In kleine firma s is niet steeds een ploegbaas per bouwplaats aanwezig zodat het bijsturen van en de controle op het werk eerder indirect verlopen. Dat brengt met zich mee dat de werknemers zelfstandig moeten kunnen werken. Ook in grote bedrijven bestaat de tendens om de werknemers meer zelfstandigheid en verantwoordelijkheid toe te kennen. Wat de sanitaire installaties betreft, bestaat een duidelijke vraag naar meer comfort maar tegelijk wenst de consument toch ook dat zijn sanitaire installaties zo weinig mogelijke water en energie verbruiken. Om aan de stijgende comfort- en esthetische eisen van de consument te voldoen, werd het productengamma van de sanitaire en gasverwarmingsinstallaties sterk uitgebreid. Anderzijds werden nieuwe verbindingssystemen ontwikkeld waardoor de installatie van nieuwe leidingen sterk werd vereenvoudigd. Ook op het vlak van materiaalgebruik hebben zich ingrijpende wijzigingen voorgedaan. Tegenwoordig worden in de nieuwbouw metalen buizen steeds meer vervangen door kunststofbuizen. Er is een ganse waaier van nieuwe materialen ontstaan. Maar daarnaast komen sanitaire installateurs en installateurs van gasverwarming met individuele toestellen ook in oude(re) huizen terecht waar nog metalen leidingen geplaatst werden. Het werk van de dakdekker is sterk afhankelijk van het weer. De dakdekker moet zich kunnen aanpassen aan de wisselende weersomstandigheden die eigen zijn aan het buitenwerk. Voor dakdekkerswerk zijn er een aantal fysieke minimumvoorwaarden: intacte motoriek en coördinatievermogen, geen hoogtevrees. De regelgeving in verband met veiligheid, hygiëne en milieu wordt steeds uitgebreider en belangrijker. Wat het milieu betreft, voert de beginnend beroepsbeoefenaar de instructies van zijn werkgever uit. Wat hygiëne en veiligheid betreft, kan de sanitaire en gasverwarmingsinstallateur te maken krijgen met volgende veiligheids- en gezondheidsrisico s: elektrocutie (bijvoorbeeld bij het doorboren van wanden en vloeren waarin elektrische leidingen kunnen voorkomen), verplettering of inklemming van armen en benen (bijvoorbeeld bij het verplaatsen van zware lasten), ontploffingen (bijvoorbeeld bij het opsporen van gaslekken), verstikking (bijvoorbeeld bij het werken in een septische put), irritaties (bijvoorbeeld bij de verwijdering van bepaalde isolatiematerialen), brandwonden (bijvoorbeeld bij het lassen), rug- en knieletsels (bijvoorbeeld bij het veelvuldig werken in enge ruimtes). 4 De gegevens komen grotendeels uit 'Voltooiing en installatie in Vlaanderen. Jaar- en studierapport 1997-1998', Vlaamse Confederatie Bouw, Brussel.
28 BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL SANITAIR INSTALLATEUR - LOODGIETER 3.4 Niveau van het beroepsopleidingsprofiel In de regel zijn sanitair installateurs-loodgieters enkel verantwoordelijk voor de uitvoering van het opgedragen werk. De planning en de coördinatie van de opdracht gebeurt door de ploegbaas/patroon. Er is ook sprake van coöperatieve verantwoordelijkheid waar sanitair installateurs-loodgieters met collega s samenwerken. Het takenpakket bestaat voornamelijk uit het toepassen van routines en standaardprocedures. Het betreft beroepsgebonden vaardigheden en kennis. Gezien de graad van verantwoordelijkheid, de mate van complexiteit en transfer en afhankelijk van de mate van begeleiding stelt deze sectorcommissie voor het beroepsopleidingsprofiel sanitair installateur-loodgieter op niveau 2 te plaatsen in de handleiding omschreven als: Een kwalificatie die vooral praktisch werk omvat, dat zelfstandig kan worden uitgevoerd binnen de grenzen van de aangeleerde technieken.
BEROEPSOPLEIDINGSPROFIEL SANITAIR INSTALLATEUR - LOODGIETER 29 4 BIBLIOGRAFIE Beroepsprofiel Sanitair installateur, Brussel, Sociaal-Economische Raad voor Vlaanderen in opdracht van het Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid, 1997. Handleiding voor het schrijven van beroepsopleidingsprofielen voor secundair en volwassenenonderwijs, Brussel, Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Dienst voor Onderwijsontwikkeling, 1998. Voltooiing en installatie in Vlaanderen. Jaar- en studierapport 1997-1998, Brussel, Vlaamse Confederatie Bouw. De sanitair installateur - De sanitair-warmwaterbereiding, Fonds voor de Vakopleiding in de Bouw, Brussel, 2000. Belgisch Staatsblad 24395 K.B. van 17 juni 1997 betreffende de veiligheids- en gezondheidssignalering op het werk. Statistisch jaarboek van het Vlaams Onderwijs, Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap - Departement Onderwijs. 5 LIJST VAN DE MEDEWERKERS AAN DE SECTORCOMMISSIE Roger Vandevoorde / Wim Coppens, voorzitter Jos Gijbels, Fonds voor Vakopleiding in de Bouw (FVB) Stefaan Vermeulen, Fonds voor Vakopleiding in de Bouw (FVB) Geert Ramakers, NACEBO Guillaume Wouters, Landsbond der Patroonsverenigingen van Installateurs van Sanitaire inrichtingen en Gasverwarming, Lood- en Zinkbewerkers en Dakdekkers-Schaliedekkers van België (LBIS) Michel Colemans, Landsbond der Patroonsverenigingen van Installateurs van Sanitaire inrichtingen en Gasverwarming, Lood- en Zinkbewerkers en Dakdekkers-Schaliedekkers van België (LBIS) Georges Verhoeven, GO Jean Tiesters, VVKSO Freddy Lambrecht, Sint-Antonius, Gent, VVKSO Bavo Van Soom, OVSG Georges Van Goethem, Stedelijk Polytechnisch Instituut Antwerpen, OVSG Dirk Fiers, inspectie Patrick Uten, Dienst Beroepsopleiding - Departement Onderwijs Willy Sleurs / Luc Bogaerts, Dienst voor Onderwijsontwikkeling Rita Vanheste, Vlaamse Onderwijsraad