KONINKRIJK BELGIE RIJBEWIJS

RIJGESCHIKTHEID KONINKRIJK BELGIE B RIJBEWIJS Permiso de Conducción Kørekort Führerschein Αδεια οδηγησης Driving Licence Ajokortti Permis de Conduire Ceadúnas Tiomána Patente di guida Carta de Condução Körkort Model van de EUROPESE GEMEENSCHAPPEN Minimumnormen inzake de lichamelijke en geestelijke geschiktheid voor het besturen van een motorvoertuig Koninklijk Besluit van 23 maart 1998 betreffende het rijbewijs Nieuwe medische criteria en procedure voor het rijbewijs 1

O p 1 oktober 1998 trad de nieuwe rijbewijsreglementering in voege. Deze reglementering is niet zonder belang voor de arts, aan wie bepaalde taken inzake medische rijgeschiktheid worden opgelegd. Zoals in het verleden moet men om een rijbewijs te bekomen of te behouden, voldoen aan een aantal medische criteria. De nieuwe lijst van medische criteria wordt hierna weergegeven. De kandidaat of de houder van een rijbewijs categorie A3 (bromfiets) en A (motorfiets) en categorie B (personenwagens), die meent dat hij niet voldoet aan deze criteria moet zich wenden tot een arts van zijn keuze, die een rijgeschiktheidsattest opstelt. In de meeste gevallen is dat de huisarts, die optreedt als concluderende arts, wanneer de patiënt moet worden doorverwezen naar andere artsen/specialisten, zoals verder wordt uitgelegd. Voor een oogonderzoek levert de oogarts het daartoe bestemde rijgeschiktheidsattest af. Voor vrachtwagenbestuurders (categorie C, C1) en autobus en - carbestuurders (categorie D, D1) en bestuurders die enige vorm van bezoldigd vervoer doen geldt een bijzondere procedure: zij moeten zich (periodiek) wenden tot bepaalde medische instanties en ondergaan bijgevolg een onderzoek bij een keurende arts. Een belangrijke nieuwigheid betreft de rol van het CARA, dat bij Ministerieel Besluit van 27 maart 1998 werd aangeduid als het centrum om de rijgeschiktheid te beoordelen van personen met een fysieke of mentale functiestoornis. De arts die bij zijn patiënt dergelijke stoornis vaststelt, is vanaf 1 oktober 1998 verplicht om deze naar het CARA door te verwijzen. Het rijgeschiktheidsattest wordt dan opgesteld door de keurende arts van het CARA. De reglementering bevat nu ook de op Europees niveau geharmoniseerde codes betreffende de medische criteria, die op het rijbewijs moeten worden vermeld. Dit katern is speciaal bestemd voor het medische corps. Teneinde volledige informatie te verschaffen, worden de medische criteria letterlijk weergegeven, zoals vermeld in de bijlage 6 van het Koninklijk Besluit van 23 maart 1998 betreffende het rijbewijs (zie het Belgisch Staatsblad van 30 april 1998). Het is voor de arts nuttig te weten voor welk type van voertuig welke categorie van rijbewijs verplicht is, (zie hoofdstuk over de motorvoertuigen en rijbewijscategorieën). In aansluiting met de weergave van de wettelijke procedure over de toepassing van de medische criteria, wordt eveneens een praktische toelichting daarover gegeven met inbegrip van een model van de wettelijke vastgelegde rijgeschiktheidsattesten en aanbevolen verwijsbrieven. Verder worden een aantal beschouwingen gewijd aan de juridisch-medische aspecten van het rijgeschiktheidsonderzoek. Dit katern kan gemakkelijk worden uitgenomen: bewaar het in de nabijheid van uw praktijk, zodat u het gemakkelijk kunt consulteren. De medische rijgeschiktheid is een belangrijk element van verkeersveiligheid, waaraan u als arts uw medewerking kan (en moet) verlenen. Een correcte en volledige voorlichting van de patiënt zal alleszins bijdragen tot een grotere bewustwording over zijn medische toestand, zodat hij de nodige voorzorgen kan nemen, terwijl op deze wijze elkeen zijn maatschappelijke verantwoordelijkheid t.a.v. het voorkomen van verkeersongevallen opneemt. 2

KONINKLIJK BESLUIT BETREFFENDE HET RIJBEWIJS Praktische werkwijze Voor groep 1 (cat. A3, A, B, B+E, uitgezonderd bezoldigd en hiermee gelijkgesteld vervoer) blz. 4 Voor groep 2 (cat. C, C+E, C1, C1+E, D, D+E,D1, D1+E,en B en B+E alleen bezoldigd of hiermee gelijkgesteld personenvervoer) blz. 11 HOE EEN INGELEVERD RIJBEWIJS TERUG BEKOMEN? blz. 15 RIJGESCHIKTHEIDSDOCUMENTEN blz. 16 CARA (rijgeschiktheid en voertuigaanpassingen) blz. 24 JURIDISCH-MEDISCHE ASPECTEN VAN HET RIJGESCHIKTHEIDSONDERZOEK blz. 25 SOORTEN MOTORVOERTUIGEN EN RIJBEWIJSCATEGORIEEN (met verwijzing naar de betrokken artikels van de rijbewijsreglementering) blz. 29 PROCEDURE BETREFFENDE DE MEDISCHE RIJGESCHIKTHEID (met verwijzing naar de betrokken artikels van de rijbewijsreglementering) blz. 33 WET BETREFFENDE DE POLITIE OVER HET WEGVERKEER blz. 37 NIEUWE MEDISCHE CRITERIA BETREFFENDE HET RIJBEWIJS (bijlage 6 van het Koninklijk Besluit van 23 maart 1998) blz. 38 GEHARMONISEERDE CODES BETREFFENDE DE MEDISCHE CRITERIA blz. 49 De tekst van deze brochure evenals de documenten vindt u eveneens op de website van het BIVV: WWW.BIVV.BE 3

KONINKLIJK BESLUIT BETREFFENDE HET RIJBEWIJS Praktische werkwijze Voor groep 1 (cat. A3, A, B, B+E uitgezonderd bezoldigd of hiermee gelijkgesteld vervoer) Enkele belangrijke punten: - De kandidaat die de verklaring op het aanvraagdocument voor het bekomen van een rijbewijs betreffende de lichamelijke en geestelijke geschiktheid niet kan ondertekenen omdat hij meent onderhevig te zijn of lijdt aan één of meer van de op het formulier vermelde aandoeningen of ziekten, of de kandidaat van wie zijn lichamelijke en geestelijke toestand niet meer in overeenstemming is met de medische minimumnormen wendt zich tot een arts van zijn keuze voor het vaststellen van de rijgeschiktheid. - Deze arts onderzoekt de kandidaat en toetst de onderzoeksresultaten en de eigen verklaring (de hem ter beschikking gestelde inlichtingen) aan de medische minimumnormen. Uit dit onderzoek kan de arts besluiten dat: 1. De klachten of aandoeningen van die aard zijn dat ze geen enkele invloed hebben op de medische rijgeschiktheid en de praktische rijvaardigheid; 2. De kandidaat, overeenkomstig de bepalingen van de medische criteria, dient verwezen te worden naar een specialist voor het inwinnen van advies aangaande de respectievelijke specialiteit. 3. De kandidaat een functiestoornis heeft en dient verwezen te worden naar het CARA. 4. De kandidaat een rijbewijs van de groep 2 aanvraagt. Hij verwijst de kandidaat naar één van de artsen zoals bepaald in art. 44. - Vertoont de kandidaat een vermindering van de functionele vaardigheden ten gevolge van een aantasting van het musculo-skeletaal systeem, van een aandoening van het centrale of het perifere zenuwstelsel, stoornissen in zijn motorische controle, zijn waarnemingen, zijn gedrag en beoordelingsvermogen, dient de kandidaat naar het CARA verwezen te worden. Praktisch, zo u meent als arts codenummers te moeten gebruiken die betrekking hebben op het voertuig (vanaf de codereeks 10 tot 90) of wanneer prothesen of orthesen (code 03.) gebruikt worden tijdens het rijden verwijst u de kandidaat naar het CARA. De arts van het CARA levert aan de betrokkene het rijgeschiktheidsattest model XII af. - Heeft de kandidaat een letsel of aandoening aan de ogen of de adnexa waardoor het gezichtsveld in de horizontale aslijn kleiner is dan 120 of er belangrijke afwijkingen in de andere aslijnen optreden, wordt deze kandidaat, na het voorafgaandelijk gunstig advies van de oogarts, naar het CARA verwezen. - De kandidaat die een oogaandoening heeft of er een meent te hebben of die de leestest op het examencentrum niet 4

goed afgelegd heeft, dient zich te wenden tot een oogarts, die een rijgeschiktheidsattest model VIII (rijgeschiktheidsattest voor de kandidaat voor een rijbewijs van groep 1, afgeleverd door de oogarts), aflevert. Op het aanvraagdocument voor het rijbewijs is door het examencentrum het resultaat van de leestest aangebracht. - De eerst geconsulteerde arts, huisarts of specialist, treedt op als concluderende arts en zal, zo vereist, de kandidaat verwijzen naar de arts(en) zoals bepaald in bijlage 6 en de respectievelijke geschiktheidsadviezen verzamelen. Wanneer een kandidaat door een concluderende arts naar een arts verwezen wordt voor een specialistisch advies, gebruikt deze arts een document zoals weergegeven in bijlage voor het overmaken van zijn advies. Dit document is, met uitzondering van de hoofding, identiek aan het officiële rijgeschiktheidsattest. Om evenwel elke verwarring bij de kandidaat te vermijden is het aanbevolen, wanneer u niet de concluderende arts bent, om dergelijk document te gebruiken. - De adviezen worden bij voorkeur aan de concluderende arts verzonden in plaats van mee te geven met de kandidaat, dit om elk misverstand of eventueel misbruik door de kandidaat te vermijden. Op basis van de verschillende attesten en zijn eigen bevindingen levert de concluderende arts een rijgeschiktheidsattest, model VII (rijgeschiktheidsattest voor de kandidaat voor het rijbewijs van groep 1) af waarbij de arts: a) de kandidaat niet rijgeschikt kan bevinden; b) de kandidaat rijgeschikt kan bevinden zonder aanpassingen, voorwaarden of beperkingen; c) de kandidaat rijgeschikt bevindt mits bepaalde voorwaarden of beperkingen. Ten gevolge van het evolutieve karakter van sommige aandoeningen kan de geldigheidsduur van het rijbewijs beperkt worden. Deze maximale geldigheidsduur staat vermeld in bijlage 6. Het is de arts vrij een kortere geldigheidsduur dan deze vermeld in bijlage 6 toe te kennen. De geldigheidsduur die op het rijgeschiktheidsattest model VII wordt aangebracht door de concluderende arts is gelijk of kleiner dan de kortste geldigheidsduur zoals voorgesteld door één van de geconsulteerde artsen. Gelieve te noteren dat elke verlenging van de geldigheidstermijn de afgifte van een nieuw rijbewijs meebrengt. - Overeenkomstig art. 46 van het KB. van 23 maart 1998 heeft de arts de taak zijn patiënt in te lichten van het feit dat zijn fysieke of psychische toestand niet (meer) beantwoordt aan de in bijlage 6 vastgestelde geneeskundige normen en zijn verplichting om overeenkomstig art. 24 van de wet zijn rijbewijs in te leveren bij de bevoegde overheid (gemeente). De arts dient ook rekening te houden met art. 8.3 wanneer zijn patiënt andere voertuigen bestuurt, waarvoor geen rijbewijs vereist is, of dieren geleidt. - Zowel de kandidaat voor als de houder van een rijbewijs worden beoordeeld overeenkomstig de medische minimumnormen van het K.B van 23 maart 1998 bijlage 6. Geschiktheidverklaringen afgeleverd overeenkomstig de vroeger geldende voorwaarden blijven geldig tot de vervaldag van de geschiktheidsverklaring of tot op het moment van wijziging van de lichamelijke of geestelijke toestand. 5

Kandidaat groep 1 met 1 welbepaalde functiestoornis bv. verminderde gezichtsscherpte kandidaat oogarts niet geschikt model VIII kan geen RB bekomen geschikt met voorwaarden/beperkingen model VIII of geschikt, beperkte geldigheid bv. 3 jaar model VIII geen houder RB voorlopig RB of leervergunning geslaagd prakt. ex. houder RB gemeente/rijbewijs met voorwaarden model VIII geen houder RB voorlopig RB of leervergunning geslaagd prakt. ex. houder RB gemeente/rijbewijs met voorwaarden model VIII gemeente/rijbewijs met voorwaarden model VIII gemeente/rijbewijs met voorwaarden model VIII na 2 jaar en 9 maand naar oogarts niet geschikt RB inleveren bij de gemeente geschikt model VIII gemeente/rijbewijs met voorwaarden model VIII RB = rijbewijs Model VIII: blz. 17 6

Kandidaat groep 1 met meerdere functiestoornissen kandidaat concluderende arts verwijsbrief advies arts/specialist cf. respectievelijke aandoeningen niet geschikt model VII kan geen RB bekomen geschikt met voorwaarden/beperkingen bv. beperkte geldigheidsduur van 2 jaar model VII geen houder RB voorlopig RB of leervergunning geslaagd prakt. ex. houder RB gemeente/rijbewijs met voorwaarden model VII geldigheid 2 jaar gemeente/rijbewijs met voorwaarden model VII na 1 jaar en 9 maand naar concluderende arts verwijsbrief ev. tijdelijk niet rijgeschikt advies arts/specialist cf. respectievelijke aandoeningen niet geschikt model VII RB inleveren bij de gemeente geschikt met voorwaarden/beperkingen model VII RB = rijbewijs Model VII: blz. 16 gemeente/rijbewijs model VII 7

Kandidaat voor CARA groep 1 kandidaat arts CARA zo vereist arts/specialist cf. respectievelijke aandoeningen niet geschikt model XII kan geen RB bekomen geschikt met aanpassing(en) model XII geschikt met voorwaarden/beperkingen bv. beperkte geldigheidsduur van 3 jaar model XII geen houder RB houder RB geen houder RB houder RB voorlopig RB of leervergunning geslaagd prakt. ex. gemeente/rijbewijs model XII voorlopig RB of leervergunning geslaagd prakt. ex. gemeente/rijbewijs model XII gemeente/rijbewijs met voorwaarden model XII gemeente/rijbewijs model XII na 2 jaar en 9 maand terug naar CARA niet geschikt model XII RB inleveren bij de gemeente geschikt met voorwaarden/beperkingen model XII gemeente/rijbewijs model XII RB = rijbewijs Model XII: blz. 23 De hierna afgebeelde typebrieven kunt u gebruiken als mogelijke werkwijze voor het verwijzen van de kandidaat van groep 1 8

VERWIJSBRIEF VAN DE CONCLUDERENDE ARTS NAAR DE ADVISERENDE ARTSEN VOOR DE KANDIDAAT VAN GROEP 1 Plaats, datum Betreft: Kandidaat voor een rijbewijs van groep 1 Mevrouw / Mijnheer.. Adres: Geachte Collega, Door bovenvermelde kandidaat werd ik aangesteld als concluderende arts betreffende zijn rijgeschiktheid voor het besturen van een motorvoertuig van de rijbewijscategorie(*):! A 3! A! B! B+E Op basis van de Eigen Verklaring van de kandidaat, mijn eigen vaststellingen en overeenkomstig de bepalingen van de medische criteria is het advies van de hierna aangeduide arts specialist, naar wie ik de kandidaat verwezen heb, vereist:! Neuroloog! Psychiater! Pneumoloog! Cardioloog! Endocrinoloog/Diabetoloog! Neus-, Keel- en Oorziekten! Oogarts! Internist Gelieve mij uw besluit kenbaar te maken door middel van het attest, waarvan u een model in bijlage vindt. De oogarts dient mij het attest, model VIII te bezorgen. Indien u het nodig acht mij in kennis te stellen van andere inlichtingen mag u deze documenten aan het attest toevoegen. Met dank en collegiale groeten, Naam en adres concluderende arts...... Stempel (*) Niet geldige categorieën doorhalen 9

RIJGESCHIKTHEIDSADVIES BESTEMD VOOR DE CONCLUDERENDE ARTS VOOR DE KANDIDAAT VOOR EEN RIJBEWIJS VAN GROEP 1 Concluderende arts: Ik, ondergetekende,.., arts, verklaar hierbij de hierna vermelde kandidaat onderzocht te hebben. Betreffende mijn specialiteit:..meld ik u dat de kandidaat voor het rijbewijs van groep 1, in het bijzonder voor de hierna vermelde categorie:(*)! A 3! A! B! B+E! niet rijgeschikt is (**)! rijgeschikt is, zonder aanpassingen, voorwaarden noch beperkingen (**)! rijgeschikt is, onder volgende voorwaarden of beperkingen (**):! code 02.01: gehoorprothese voor één oor! code 02.02: gehoorprothese voor beide oren! code 05.01: beperkt tot verkeersdeelname van 1 uur na zonsopgang tot 1 uur voor zonsondergang;! code 05.02: beperkt tot verkeersdeelname binnen een straal van. km rond de woonplaats of alleen in de aangegeven plaats-/landstreek.! code 05.04: beperkt tot het rijden met een snelheid van niet meer dan km per uur (km/h);! code 05.06: beperkt tot het besturen zonder aanhangwagen! code 05.07: niet geldig op autosnelwegen Op basis van medische vaststellingen en, overeenkomstig bijlage 6, heeft deze geschiktheidsverklaring (**):! een onbeperkte geldigheidsduur! een geldigheidsduur beperkt tot.../.../... Identificatie van de kandidaat Identificatie van de arts Naam:... Naam:... Voornaam:... Adres:... Geboortedatum:.../.../...... Rijksregister nummer (facultatief):... Adres:....... Datum Handtekening Stempel (*) Niet geldige categorieën doorhalen. (**) De van toepassing zijnde rubriek aankruisen. 10

VOOR GROEP 2 (CAT. C, C+E, C1, C1+E, D, D+E, D1, D1+E EN B EN B+E BEZOL- DIGD OF HIERMEE GELIJKGESTELD VERVOER) - De arts zoals bepaald in art. 44 treedt op als keurende arts. Enkel deze arts kan het uiteindelijke rijgeschiktheidsattest afleveren. - De kandidaat dient een eigen verklaring in te vullen die samen met de keurende arts besproken wordt. - Wanneer de kandidaat verwezen dient te worden naar andere artsen voor het inwinnen van nadere informatie en adviezen (wanneer de keurende arts weet dat de toestand van de kandidaat niet in overeenstemming is met de medische minimumnormen), treedt onmiddellijk een tijdelijke of definitieve ongeschiktheid in werking. In afwachting van de ontvangst van de vereiste adviezen, tijdens de periode van de beroepsprocedure is de kandidaat niet rijgeschikt. - Een oogonderzoek is verplicht. De oogarts dient een document volgens model X (oogonderzoek - kandidaat voor een rijbewijs van groep 2) af te leveren. De oogarts dient aan te duiden of het dragen van een optische correctie verplicht is tijdens het rijden. - Wanneer de keurende arts de kandidaat verwijst naar een arts/specialist voor het inwinnen van nadere informatie wordt, overeenkomstig bijlage 6, een verslag gevraagd. De arts kan zijn besluiten ook formuleren op het document in bijlage. - Indien de kandidaat een functiestoornis vertoont die mogelijk een invloed kan hebben op de praktische rijvaardigheid, wordt de kandidaat naar het CARA verwezen. Deze verwijzing voor het bepalen van de nodige aanpassingen en zo vereist de voorwaarden en beperkingen gebeurt enkel wanneer de toestand van de kandidaat conform is met de medische minimumnormen. Praktisch, zo u meent als arts codenummers te moeten gebruiken die betrekking hebben op het voertuig (vanaf de codereeks 10 tot 90) of wanneer prothesen of orthesen (code 03) gebruikt worden tijdens het rijden verwijst u de kandidaat naar het CARA. De arts van het CARA stelt zijn advies nadien ter beschikking van de keurende arts die het rijgeschiktheidsattest aflevert. - Zowel de kandidaat voor als de houder van een rijbewijs worden beoordeeld overeenkomstig de medische minimumnormen van het K.B van 23 maart 1998 bijlage 6. Geschiktheidverklaringen afgeleverd overeenkomstig de vroeger geldende voorwaarden blijven geldig tot de vervaldag van de geschiktheidsverklaring of tot op het moment van wijziging van de lichamelijke of geestelijke toestand. - Rijbewijzen geldig voor de categorieën C, C+E, D, D+E, afgegeven voor 1 januari 1989 blijven geldig tot en met 30 september 2003. Het rijbewijs wordt hernieuwd op vertoon van een attest bedoeld in art. 44, 5 van het K.B. van 23 maart 1998 betreffende het rijbewijs. Met andere woorden, deze rijbewijzen die niet overeenkomstig de vermelde voorwaarden vóór 1 oktober 2003 verlengd worden, verliezen hun geldigheid en kunnen slechts na het afleggen van een nieuw medisch onderzoek geldig verklaard worden. 11

Kandidaat voor CARA groep 2 kandidaat groep 2 eigen verklaring model IX oogarts model IX keurende arts verwijsbrief ev. tijdelijk niet rijgeschikt advies arts/specialist cf. respectievelijke aandoeningen zo vereist advies CARA niet geschikt (x) model XI indien eindadvies negatief geen RB van deze groep geen houder RB geschikt administratieve geldigheid model XI houder RB geschikt met voorwaarden/beperkingen model XI voorlopig RB geslaagd prakt. ex. gemeente/rijbewijs model XI gemeente/rijbewijs met geldigheid model XI bij verloop van de geldigheid terug naar keurende arts bij verloop van de geldigheid terug naar keurende arts (x) beroepsprocedure mogelijk - de kandidaat is evenwel tijdelijk ongeschikt. Verwijs- en adviesbrief groep 2, blz. 9 en 10 model IX: blz. 18 model X: blz. 20 model XI: blz. 22 De hierna afgebeelde typebrieven kunt u gebruiken als mogelijke werkwijze voor het verwijzen van de kandidaat van groep 2 12

VERWIJSBRIEF VAN DE ARTS ZOALS BEPAALD IN ART. 44 NAAR DE ADVISERENDE ARTSEN VOOR DE KANDIDAAT VAN GROEP 2 Plaats, datum Betreft: Kandidaat voor een rijbewijs van groep 2 Mevrouw / Mijnheer... Adres:... Geachte Collega, Door bovenvermelde kandidaat werd ik aangesteld als keurende arts betreffende zijn rijgeschiktheid voor het besturen van een motorvoertuig van de rijbewijscategorie of subcategorie (*): - A - C1+E - B - D - B+E - D+E - C - D1 - C+E - D1+E - C1 waarbij de kandidaat dient te voldoen aan de voorwaarden van groep 2. (*) Niet geldige categorieën doorhalen. Op basis van de Eigen Verklaring van de kandidaat, mijn eigen vaststellingen en overeenkomstig de bepalingen van de medische criteria is het advies van de hierna aangeduide arts specialist, naar wie ik de kandidaat verwezen heb, vereist:! Neuroloog! Psychiater! Pneumoloog! Cardioloog! Endocrinoloog/Diabetoloog! Neus-, Keel- en Oorziekten! Oogarts! Internist Gelieve mij uw besluit kenbaar te maken door middel van het attest waarvan U het model in bijlage vindt. De oogarts dient mij het attest model X te bezorgen. Indien U het nodig acht mij in kennis te stellen van andere inlichtingen mag U deze documenten aan het attest toevoegen. Met dank en collegiale groeten, Naam en adres keurende arts... stempel 13

RIJGESCHIKTHEIDSATTEST BESTEMD VOOR DE KEURENDE ARTS. ZOALS BEPAALD IN ART. 44 Verwijzende keurende arts: Ik, ondergetekende,.., arts, verklaar hierbij de hierna vermelde kandidaat onderzocht te hebben. Betreffende mijn specialiteit: vindt u in bijlage mijn verslag en meld ik U dat de kandidaat voor een rijbewijs van groep 2, in het bijzonder voor de hierna vermelde categorie of subcategorie: (*) - A - C1+E - B - D - B+E - D+ E - C - D1 - C+E - D1+ E - C1! niet rijgeschikt is (**)! rijgeschikt is, zonder aanpassingen, voorwaarden noch beperkingen (**)! rijgeschikt is onder volgende voorwaarden of beperkingen: (**)! code 02.01: gehoorprothese voor één oor! code 02.02: gehoorprothese voor beide oren! code 05.01: beperkt tot verkeersdeelname van 1 uur na zonsopgang tot 1 uur voor zonsondergang;! code 05.02: beperkt tot verkeersdeelname binnen een straal van km rond de woonplaats of alleen in de aangegeven plaats-/landstreek..! code 05.04: beperkt tot het rijden met een snelheid van niet meer dan.. km per uur (km/u)! code 05.06: beperkt tot het besturen zonder aanhangwagen! code 05.07: niet geldig op autosnelwegen Op basis van medische vaststellingen en, overeenkomstig bijlage 6, heeft deze geschiktheidsverklaring: (**)! een maximale geldigheidsduur overeenkomstig art.44 5 tot../..../..! een geldigheidsduur beperkt wegens medische redenen tot...../.../... Identificatie van de kandidaat Identificatie van de arts Naam:... Naam:... Voornaam:... Adres:...... Geboortedatum:../.../......... Rijksregister nummer (facultatief):... Adres:... Datum...... Handtekening Stempel (*) Niet geldige categorieën doorhalen. (**) De van toepassing zijnde rubriek aankruisen. 14

HOE EEN INGELEVERD RIJBEWIJS TERUG BEKOMEN? A. De kandidaat van groep 1 De kandidaat van groep 1 die overeenkomstig de wet (cf. supra) zijn rijbewijs ingeleverd heeft, kan mits voorlegging van een rijgeschiktheidsattest (model VII, VIII of XII), ingevuld door de arts, opnieuw een rijbewijs bekomen. De arts moet bepalen voor welke categorie van rijbewijs de kandidaat rijgeschikt is. Hij bepaalt indien nodig de voorwaarden en beperkingen. Vertoont de kandidaat een vermindering van de functionele vaardigheden (art. 45), dan verwijst de arts de kandidaat naar het CARA. De arts van het CARA levert het rijgeschiktheidsattest model XII af. Bij het aanbieden op de dienst rijbewijzen van de gemeente, dient de kandidaat het document aanvraag om een rijbewijs in te vullen, in het bezit te zijn van 2 recente pasfoto's en 11 EURO (fiscale zegels) voor een verandering van categorie of vernieuwing van het rijbewijs. B. De kandidaat van groep 2 Enkel de arts, zoals bepaald in art. 44, is hiertoe bevoegd. Wanneer vereist zal deze keurende arts de kandidaat verwijzen naar andere artsen/specialisten of naar het CARA voor het inwinnen van de vereiste adviezen. Is de kandidaat rijgeschikt dan wordt een rijgeschiktheidsattest model XI afgeleverd. Met dit document wendt de kandidaat zich tot de gemeente, dienst rijbewijzen. Een rijbewijs wordt afgeleverd. Op dit rijbewijs worden per categorie de aanpassingen, voorwaarden en beperkingen aangebracht evenals de geldigheidsduur. RIJGESCHIKTHEIDSDOCUMENTEN VII. Rijgeschiktheidsattest voor de kandidaat voor het rijbewijs van groep 1 VIII. Rijgeschiktheidsattest voor de kandidaat voor een rijbewijs van groep 1, afgeleverd door een oogarts IX. Eigen verklaring voor de kandidaat voor het rijbewijs van groep 2 X. Oogonderzoek - kandidaat voor het rijbewijs van groep 2 XI. Rijgeschiktheidsattest voor de kandidaat voor het rijbewijs van groep 2 XII. Rijgeschiktheidsattest afgeleverd door de geneesheer van het centrum bedoeld in artikel 45 van het Koninklijk Besluit van 23 maart 1998 betreffende het rijbewijs aan de kandidaat voor het rijbewijs van groep 1 (CARA) 15

VII. Rijgeschiktheidsattest voor de kandidaat voor het rijbewijs van groep 1 Ik ondergetekende,..., geneesheer, verklaar hierbij de hierna vermelde kandidaat onderzocht te hebben en hem/haar overeenkomstig de bepalingen van bijlage 6 van het Koninklijk Besluit van 23 maart 1998 betreffende het rijbewijs te hebben verwezen naar de desbetreffende specialist(en). Op basis van mijn vaststellingen en de ingewonnen adviezen verklaar ik de kandidaat voor het rijbewijs geldig voor de categorie: (*) A3 A B B+E! niet rijgeschikt (**)! rijgeschikt, zonder aanpassingen, voorwaarden noch beperkingen (**)! rijgeschikt onder volgende voorwaarden of beperkingen: (**)! code 02.01: gehoorprothese voor één oor! code 02.02: gehoorprothese voor beide oren! code 05.01: beperkt tot verkeersdeelname van 1 uur na zonsopgang tot 1 uur voor zonsondergang! code 05.02: beperkt tot verkeersdeelname binnen een straal van km rond de woonplaats of alleen in de aangegeven plaats-/landstreek.! code 05.04: beperkt tot het rijden met een snelheid van niet meer dan km per uur (km/u)! code 05.06: beperkt tot het besturen zonder aanhangwagen! code 05.07: niet geldig op autosnelwegen De geschiktheidsverklaring van de oogarts is toegevoegd in bijlage (**)! ja! neen Op basis van medische vaststellingen en, overeenkomstig bijlage 6, heeft deze geschiktheidsverklaring: (**)! een onbeperkte geldigheidsduur! een geldigheidsduur beperkt tot.../.../... Ik verklaar de mij ter beschikking gestelde medische adviezen te bewaren in het dossier van de kandidaat voor een periode van 6 jaar. Identificatie van de kandidaat Identificatie van de geneesheer Naam:... Naam:... Voornaam:... Adres:...... Geboortedatum:...../../......... Rijksregister nummer (facultatief):...... Adres:...... Datum........ Handtekening Stempel (*) Niet geldige categorieën doorhalen. (**) De van toepassing zijnde rubriek aankruisen. 16

VIII. Rijgeschiktheidsattest voor de kandidaat voor een rijbewijs van groep 1, afgeleverd door een oogarts. Ik ondergetekende,...oogarts, verklaar hierbij de hiernavermelde kandidaat onderzocht te hebben. Ik bevestig dat, overeenkomstig de bepalingen van bijlage 6 - III van het Koninklijk Besluit van 23 maart 1998 betreffende het rijbewijs, de kandidaat voor het rijbewijs geldig voor de categorie: (*) A3 A B B+E! rijgeschikt is, zonder voorwaarden noch beperkingen (**)! niet rijgeschikt is (**)! kan rijgeschikt verklaard worden na onderzoek door de geneesheer van het centrum bedoeld in artikel 45 van het Koninklijk Besluit van 23 maart 1998 betreffende het rijbewijs, overeenkomstig de bepalingen van bovenvermelde bijlage 6, III. Ik verleen een gunstig advies mits inachtname van de hiernavermelde voorwaarden of beperkingen: (**)! rijgeschikt is onder volgende voorwaarden of beperkingen: (**)! code 01.01: bril! code 01.02: contactlenzen! code 01.03: beschermend glas! code 01.04: ondoorschijnend glas! code 01.05: ooglap! code 01.06: bril of contactlenzen! code 05.01: beperkt tot verkeersdeelname van 1 uur na zonsopgang tot 1 uur voor zonsondergang! code 05.02: beperkt tot verkeersdeelname binnen een straal van.. km rond de woonplaats of alleen in de aangegeven plaats-/landstreek.! code 05.04: beperkt tot het rijden met een snelheid van niet meer dan. aantal km per uur (km/u)! code 05.06: beperkt tot het besturen zonder aanhangwagen! code 05.07: niet geldig op autosnelwegen Op basis van medische vaststellingen en, overeenkomstig bijlage 6, III, heeft deze rijgeschiktheidsverklaring op oftalmologisch vlak: (**)! een onbeperkte geldigheidsduur! een geldigheidsduur beperkt tot.../.../... Identificatie van de kandidaat Identificatie van de geneesheer Naam:...... Naam:... Voornaam:...... Adres:... Geboortedatum:..../.../...... Rijksregisternummer (facultatief):...... Adres:..... Datum...... Handtekening Stempel (*) Niet geldige categorieën doorhalen. (**) De van toepassing zijnde rubriek aankruisen. 17

IX. Eigen verklaring voor de kandidaat voor het rijbewijs van groep 2 Naam:... Voornaam:. Adres:............ Geboortedatum:..../.../. Geboorteplaats:..... Rijksregisternummer (facultatief):...... Categorie en/of subcategorie van het huidig rijbewijs! A! B! B+E! C! C+E! C1! C1+E! D! D+E! D1! D1+E (*) Afgeleverd te:... Nr.:...... Geldig tot:...../.../... Kandidaat voor een rijbewijs geldig voor de categorie:.... In voorkomend geval: datum van het vorig onderzoek:..... naam van de onderzoekende geneesheer:...... Vragenlijst, in te vullen door de kandidaat (kruis de toepasselijke vakken aan) Ja Neen 1. Bent u in behandeling of in behandeling geweest voor een aandoening van het centraal of perifeer zenuwstelsel, een hersenbloeding, een hersenletsel,!! een schedelfractuur, een coma? 2. Bent u in behandeling of in behandeling geweest voor belangrijke stoornissen in uw oordeels-, perceptie-, aanpassingsvermogen of voor een aandoening!! van de psychomotorische reacties? 3. Bent u voor een geestesziekte of een andere psychiatrische aandoening in behandeling of in behandeling geweest?!! 4. Hebt u grote aanpassingsmoeilijkheden die zich bijvoorbeeld uiten door een onaangepast verkeersgedrag, overdreven risiconeming, ongecontroleerd!! gedrag? 5. Bent u in behandeling of in behandeling geweest voor epilepsie, bewustzijnsdalingen, plotseling kort of langdurig bewustzijnsverlies, plotse verlammingen, duizeligheid of evenwichtsstoornissen?!! 6. Heeft u overdag abnormale vermoeidheid of slaapneigingen?!! 7. Snurkt u luid tijdens uw slaap?!! 8. Bent u in behandeling of in behandeling geweest voor een hart- of vaatziekte, een hartritme- of geleidingsstoornis, een hartinfarct, bloeddrukproblemen?!! 9. Heeft u een hartoperatie ondergaan?!! 10. Mist u het normale gebruik van een arm, een hand en/of vingers, een been en/of een voet of van de bijhorende gewrichten?!! 11. Bent u in behandeling of in behandeling geweest voor diabetes?!! 18

12. Bent u voor een oogziekte in behandeling of in behandeling geweest bij een oogarts? 13. Heeft u een oogoperatie of laserbehandeling ondergaan?!!!! 14. Draagt u een bril of contactlenzen?!! 15. Is uw gezichtsvermogen, -scherpte en/of gezichtsveld aangetast?!! 16. Is uw zicht bij schemering of donker verminderd of onvoldoende?!! 17. Bent u afhankelijk van het gebruik van alcohol, drugs of overmatig gebruik van geneesmiddelen, of bent u daarvoor in behandeling geweest?!! 18. Gebruikt u geneesmiddelen die invloed kunnen hebben op het bewustzijn, de waarneming, het oordeelsvermogen of het normaal functioneren zoals!! kalmeringsmiddelen, slaapmiddelen, opwekmiddelen, antidepressiva of andere psychofarmaca? 19. Heeft u een lever- of nieraandoening?!! 20. Heeft u een orgaantransplantatie of een andere artificiële implantatie met een mogelijke invloed op uw rijgeschiktheid ondergaan?!! Ik, ondergetekende, verklaar op mijn eer de voorafgaandelijke inlichtingen en vragenlijst naar waarheid te hebben ingevuld en niet aangetast te zijn door enige andere ziekte of andere aandoening die het normaal besturen van een voertuig van een categorie of subcategorie van groep 2, zelfs tijdelijk, zou kunnen verhinderen of belemmeren. Datum:../.../... Handtekening van de kandidaat; De gegevens die, overeenkomstig de bepalingen van het Koninklijk Besluit van 23 maart 1998 betreffende het rijbewijs, op dit formulier ingevuld worden zullen behandeld worden voor het beheer van de medische onderzoeken met het oog op het verkrijgen van een rijbewijs door en onder de verantwoordelijkheid van (1). Indien u inzage wenst in de gegevens die u aanbelangen en, in voorkomend geval, een rechtzetting vraagt, kunt u zich richten tot.. (1). (1) Aan te vullen door de dienst die het medische onderzoek uitvoert. (*) Geldige categorieën aankruisen. 19

X. Oogonderzoek - kandidaat voor het rijbewijs van groep 2 Kandidaat: Naam:....... Voornaam:........ Adres:................ Geboorteplaats en datum:... Rijksregisternummer (facultatief):...... stempel Diagnose Oftalmologische antecedenten Inspectie: biomicroscopisch onderzoek Oogmotiliteit - Covertest Pupil- en corneareflexen Oogfundus Links Rechts Diplopie Centrale gezichtsscherpte - verzicht linker oog rechter oog binoculair Zonder correctie Met correctie Correctie in dioptrie Zicht bij schemerlicht Gezichtsveld (*) Zonder correctie Met correctie as 0-180 as 90-270 as 45-225 as 135-315 Ik ondergetekende,..., oogarts, verklaar hierbij dat de kandidaat, overeenkomstig bijlage 6, III van het Koninklijk Besluit van 23 maart 1998 betreffende het rijbewijs, op oftalmologisch vlak niet rijgeschikt is, (**) rijgeschikt is, zonder voorwaarden noch beperkingen (**) rijgeschikt is, mits volgende voorwaarden en beperkingen: (**)! code 01.01: bril! code 01.02: contactlenzen! code 01.06: bril of contactlenzen Dit attest is geldig tot /./..... Datum:../.../... Handtekening (*) Te meten met zo vereist de optische correctie, zie ook keerzijde. (**) De van toepassing zijnde rubriek aankruisen. 20

verso model X 21

Hoofdingspapier van de geneeskundige dienst die het attest aflevert XI. Rijgeschiktheidsattest voor de kandidaat voor het rijbewijs van groep 2 Ik ondergetekende,..., geneesheer, verklaar hierbij de hiernavermelde kandidaat onderzocht te hebben en hem/haar, overeenkomstig de bepalingen van bijlage 6 bij het Koninklijk Besluit van 23 maart 1998 betreffende het rijbewijs, te hebben verwezen naar de desbetreffende specialist(en).op basis van mijn vaststellingen en de ingewonnen adviezen is de kandidaat voor het rijbewijs geldig voor de categorie of subcategorie: A B C C1 D D1 B+E C+E C1+E D+E D1+E (*)! niet rijgeschikt (**)! rijgeschikt, zonder aanpassingen, voorwaarden noch beperkingen (**)! rijgeschikt onder volgende voorwaarden of beperkingen (**)! code 02.01: gehoorprothese voor één oor! code 02.02: gehoorprothese voor beide oren! code 03.01: prothese/orthese aan bovenste lichaamslid! code 03.02: prothese/orthese aan onderste lichaamslid in combinatie met! code 90.03: links! code 90.05: hand! code 90.04: rechts! code 90.06: voet! code 05.01: beperkt tot verkeersdeelname van 1 uur na zonsopgang tot 1 uur voor zonsondergang! code 05.02: beperkt tot verkeersdeelname binnen een straal van.. km rond de woonplaats of alleen in de aangegeven plaats-/landstreek..! code 05.03: beperkt tot het besturen zonder passagiers! code 05.04: beperkt tot het rijden met een snelheid van niet meer dan..km per uur (km/u)! code 05.06: beperkt tot het besturen zonder aanhangwagen! code 05.07: niet geldig op autosnelwegen! code...! code...! rijgeschikt met volgende aanpassingen (**)! code...! code...! code... Op basis van medische vaststellingen en overeenkomstig bijlage 6 en artikel 44 van het Koninklijk Besluit van 23 maart 1998 betreffende het rijbewijs, heeft deze rijgeschiktheidsverklaring een geldigheidsduur beperkt tot. /.../... Ik verklaar de mij ter beschikking gestelde medische adviezen te bewaren in het dossier van de kandidaat gedurende een periode van 6 jaar. Identificatie van de kandidaat Naam:...... Voornaam:...... Geboortedatum:..../.../... Rijksregisternummer (facultatief):...... Adres:............... Identificatie van de geneesheer Naam:...... Adres:............ Datum Handtekening Stempel (*) Niet geldige categorieën doorhalen. (**) De van toepassing zijnde rubriek aankruisen. 22

Hoofdingspapier CARA XII. Rijgeschiktheidsattest afgeleverd door de geneesheer van het centrum bedoeld in artikel 45 van het Koninklijk Besluit van 23 maart 1998 betreffende het rijbewijs aan de kandidaat voor het rijbewijs van groep 1 (CARA) Ik ondergetekende,..., geneesheer, verklaar hierbij dat de hiernavermelde kandidaat, op basis van de onderzoeken door mijzelf of andere geneesheren uitgevoerd, en op basis van de resultaten van een praktische rijtest met een motorvoertuig van de categorie: (*) A3 A B B+E! niet rijgeschikt is (**)! rijgeschikt is, zonder aanpassingen (**)! code 10.01: handschakeling! rijgeschikt is onder volgende voorwaarden of beperkingen (**)! code 02.01: gehoorprothese voor één oor! code 02.02: gehoorprothese voor beide oren! code 03.01: prothese/orthese aan bovenste lichaamslid! code 03.02: prothese/orthese aan onderste lichaamslid! code 90.03: links! code 90.05: hand! code 90.04: rechts! code 90.06: voet! code 05.01: beperkt tot verkeersdeelname van 1 uur na zonsopgang tot 1 uur voor zonsondergang! code 05.02: beperkt tot verkeersdeelname binnen een straal van..km rond de woonplaats of alleen in de aangegeven plaats-/landstreek.! code 05.04: beperkt tot het rijden met een snelheid van niet meer dan.km per uur (km/u)! code 05.06: beperkt tot het besturen zonder aanhangwagen! code 05.07: niet geldig op autosnelwegen! rijgeschikt is met volgende aanpassingen (**)! code...! code...! code... Het rijgeschiktheidsattest van de oogarts is gevoegd in bijlage (**)! ja! neen Op basis van medische vaststellingen en overeenkomstig bijlage 6 van het Koninklijk Besluit van 23 maart 1998 betreffende het rijbewijs, heeft dit rijgeschiktheidsattest: (**)! een onbeperkte geldigheidsduur! een geldigheidsduur beperkt tot../.../... Ik verklaar de mij ter beschikking gestelde medische adviezen te bewaren in het dossier van de kandidaat gedurende een periode van 6 jaar. Identificatie van de kandidaat Naam:...... Voornaam:...... Geboortedatum:...../ /...... Rijksregisternummer (facultatief):........... Adres:............ Identificatie van de geneesheer Naam:....... Adres:............ Datum Handtekening Stempel (*) Niet geldige categorieën doorhalen. (**) De van toepassing zijnde rubriek aankruisen. 23

CARA (rijgeschiktheid en voertuigaanpassingen) Het CARA, Centrum voor rijgeschiktheid en voertuigaanpassingen, is een afdeling van het Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid, vzw (BIVV). Overeenkomstig het Koninklijk Besluit van 23 maart 1998 betreffende het rijbewijs en het Ministerieel Besluit van 27 maart 1998 is alleen het CARA bevoegd voor het bepalen van de rijgeschiktheid (inclusief de aanpassingen, voorwaarden en beperkingen) van de kandidaat van groep 1 die: - verminderde functionele vaardigheden vertoont (zie bijlage 6 bij het KB, II. 5. Locomotorische aandoeningen). - een horizontaal gezichtsveld heeft dat kleiner is dan 120 of met belangrijke afwijkingen in de andere aslijnen, na een voorafgaandelijk gunstig advies van de oogarts. De arts van het CARA levert het rijgeschiktheidsattest (model XII) af aan de betrokkene. Op basis van art. 45 wordt de kandidaat van groep 2 met een functiestoornis naar het CARA verwezen voor het bepalen van de vereiste aanpassingen, voorwaarden en beperkingen, nadat door de arts, zoals bepaald in art. 44 1en 4, vastgesteld werd dat op louter geneeskundige gronden zijn toestand in overeenstemming is met de minimumnormen. De arts van het CARA stelt zijn besluiten ter beschikking van de keurende arts. Een evaluatie van de rijgeschiktheid door het CA- RA gebeurt op basis van een multidisciplinair onderzoek. Vooreerst is er de informatie ( eigen verklaring ) van de kandidaat, de medische informatie en adviezen ter beschikking gesteld door de behandelende arts(en), de vaststellingen gedaan door de artsen van het CARA, de psychotechnische onderzoeken en, zo vereist, een neuropsychologisch onderzoek. Een praktische evaluatierit, zo nodig met een aangepaste lesauto, rondt het geheel af. Het CARA beschikt over een uitgebreid neuropsychologisch testcentrum, gespecialiseerd in de neuropsychologische evaluatie van kandidaten met hersenletsels en ouderen. In dit centrum gebeurt een uitgebreide evaluatie van de neurocognitieve functies zoals aandacht (alertheid, selectieve aandacht, verdeelde aandacht, vigilantie), visuele perceptie (visuospatiële, hemineglect, searching en scanning, usefull field of view), en de uitvoerende functies (frontale letsels). Het CARA beschikt over meerdere aangepaste leswagens, die niet enkel gebruikt worden voor de rijgeschiktheidsevaluatie maar die ook via de erkende rijscholen, ter beschikking gesteld worden voor de praktische opleiding en het praktische examen. Deze voertuigen worden gratis ter beschikking gesteld aan de autorijscholen, zodat mensen met een functiestoornis hun rijbewijs kunnen behalen zonder vooraf reeds over een aangepaste auto te beschikken. Het behalen van een rijbewijs mag voor een kandidaat met een functiestoornis niet meer kosten dan voor de andere kandidaten. Op het CARA kan u ook terecht voor advies betreffende het verbouwen van uw motorvoertuig omwille van specifieke problemen zoals het plaatsnemen in het voertuig (transfers), de rolstoelberging, het vervoer van personen gezeten in een rolwagen of buggy in een motorvoertuig. Deze adviezen worden niet alleen op eigen vraag verstrekt, maar ook op vraag van het Vlaams Fonds voor de Sociale Integratie van Personen met een Handicap, l Agence Wallonne pour l Intégration Sociale et Professionnelle des Personnes Handicapées, le Fonds Bruxellois Francophone pour l Intégration Sociale et Professionnelle des Personnes Handicapées, Dienststelle der Deutschsprachige Gemeinschaft für Personen mit einer Behinderung sowie für die besondere soziale Für-sorgen, en op vraag van verzekeringsmaatschappijen, het Fonds voor Arbeidsongevallen, het Nationaal Werk voor Oorlogsinvaliden en anderen. Om een rijgeschiktheidsonderzoek of een advies betreffende het verbouwen van een motorvoertuig aan te vragen volstaat een telefonische of schriftelijke kontakname. Het rijgeschiktheidsonderzoek gebeurt afhankelijk van de problematiek in Brussel of in één van de provinciale afspraakplaatsen. Rijgeschiktheidsonderzoeken en adviezen betreffende verbouwingen aan een voertuig zijn volledig kosteloos. Al de medische en persoonsgebonden gegevens verzameld door het CARA worden als medisch geheim beschouwd. Het CARA is geregistreerd bij de commissie voor de bescherming van de private levenssfeer onder het nummer: 000.86.85.45 CARA (rijgeschiktheid en voertuigaanpassingen) Haachtsesteenweg 1405 1130 Brussel Tel. 02/244.15.52 Fax. 02/244.15.92 of 02/216.43.42 E-mail: cara@bivv.be Nuttige informatie vindt u ook op de Website van het BIVV: WWW.BIVV.BE 24

Juridisch-medische aspecten van het rijgeschiktheidsonderzoek In dit hoofdstuk wordt toelichting gegeven bij enkele vragen die artsen zich vaak stellen wanneer zij worden geconfronteerd met de vraag om een medisch getuigschrift af te leveren met betrekking tot de rijgeschiktheid van een patiënt of om iemand aan een keuring in dat verband te onderwerpen. Dit hoofdstuk is opgesteld met de medewerking van Prof. Dr. H. Nys van de faculteit Geneeskunde, Centrum voor Biomedische Ethiek en Recht van de KU Leuven. Kan een behandelende arts als keurende arts optreden? De Nationale Raad van de Orde der Geneesheren heeft zich in een advies over de beoordeling van de rijgeschiktheid op het standpunt gesteld dat de keurende arts niet de behandelende (huis)arts van de kandidaat kan zijn, vermits het een expertiseonderzoek betreft (Tijdschrift van de Nationale Raad, nr. 65, 19). De verklaring voor deze strenge houding is dat een keurende arts tegenover zijn opdrachtgever niet door een beroepsgeheim is gebonden. Indien de behandelende arts de keuring zou verrichten, zou hij zijn beroepsgeheim kunnen schenden. Bovendien kan de voorkennis die hij heeft met betrekking tot zijn patiënt de objectiviteit van zijn oordeel op het ogenblik van de keuring in het gedrang brengen. Voor een strikte scheiding van behandeling en keuring bestaan goede argumenten wanneer er een duidelijke tegenstrijdigheid bestaat tussen de belangen van de opdrachtgever (bv. iemand die een geesteszieke onder dwang wil laten opnemen en aan een arts een medisch verslag vraagt met het oog daarop) en de belangen van de gekeurde (in casu de geesteszieke die zich terecht of niet tegen de opname verzet). Als zo'n tegenstrijdigheid van belangen zich voordoet, doet de behandelende arts er goed aan om niet op te treden als keurende arts omdat hij in een loyauteitsconflict kan komen met zijn patiënt. De vraag is of in het algemeen een dergelijke tegenstrijdigheid van belangen zich voordoet wanneer het gaat om een keuring voor het bepalen van de rijgeschiktheid. Bij veilig autorijden is immers de veiligheid en de gezondheid van de chauffeur zelf ook in het geding. De kans dat de behandelende arts in een loyauteitsconflict kan komen met zijn patiënt is niet zo groot. Wanneer de arts meent dat dit conflict kan optreden wanneer hij ertoe verplicht is zijn patiënt ongeschikt te bevinden of wanneer hij meent dat hij de keuring beter niet zelf kan uitvoeren, zal hij zijn patiënt doorverwijzen naar een collega, uiteraard in overleg met de patiënt. Wat te verstaan onder de arts gekozen door de kandidaat? De arts gekozen door de kandidaat is een arts die door de kandidaat verzocht wordt om een rijgeschiktheidsattest af te leveren. Wanneer de kandidaat overeenkomstig zijn lichamelijke toestand en de medische minimumnormen en overeenkomstig de specialisatie van de arts, niet hoeft verwezen te worden naar andere artsen, levert deze het attest af. Dient de kandidaat, omdat zijn medische toestand dit vereist, verwezen te worden naar andere artsen, dan verzamelt deze verwijzende arts al de respectievelijke adviezen, trekt hieruit een conclusie en levert het attest van rijgeschiktheid af. Deze arts noemen we concluderende arts. Wat is de opdracht van de artsen (specialisten) waarnaar de kandidaat verwezen wordt door de concluderende arts? Over het algemeen zullen de adviezen bij de behandelende artsen/specialisten ingewonnen worden met de toestemming van de kandidaat. Indien de kandidaat hiermee niet instemt, wordt hij verwezen naar een andere niet behandelende arts-specialist. Indien de kandidaat dit weigert kan geen rijgeschiktheidsattest afgeleverd worden. De geconsulteerde arts-specialist dient een advies te verstrekken op basis van de informatie waarover hij beschikt en de gegevens verzameld ter gelegenheid van dit onderzoek. Bij een rijgeschiktheidsbeoordeling maakt hij een medisch getuigschrift (bv. aan de hand van het voorgestelde model) op met informatie 25

en beoordeling van de rijgeschiktheid binnen zijn specialistisch terrein, bestemd voor de concluderende arts. Dit advies is duidelijk gescheiden van therapeutische en medische informatie die naar de concluderende arts wordt gericht. Met de toestemming van de kandidaat wordt dit advies naar de concluderende arts verstuurd, zoniet wordt het aan de kandidaat overhandigd die zelf beslist of hij dit getuigschrift zal aanwenden. Wie zijn keurende artsen? Een keurende arts wordt aangesteld door een derde persoon, al dan niet op basis van een wettelijke regeling. De beslissing of het advies van een keurende arts wordt rechtstreeks verstrekt aan de opdrachtgever zonder dat hiervoor de toestemming dient te worden gegeven door de persoon die onderzocht werd. De artsen zoals deze bepaald in art. 44, de oogarts die het oogonderzoek bij de kandidaten van groep 2 uitvoert, de niet behandelende artsen waarnaar een kandidaat verwezen wordt en de artsen van het CARA zijn keurende artsen. Kan de kandidaat de arts ontslaan van zijn beroepsgeheim bij het opmaken van een medisch getuigschrift? Hoewel het antwoord op deze vraag nog steeds controversieel is, wordt toch steeds meer aanvaard dat de patiënt zijn arts kan ontslaan van zijn beroepsgeheim. Anders gezegd: met de toestemming van de patiënt mag een arts gegevens die betrekking hebben op de patiënt aan een derde ter beschikking stellen. Onder een derde dient hier te worden verstaan iedereen tegenover wie de arts het beroepsgeheim moet respecteren, ongeacht dit al dan niet een arts is. Maar buiten het geval dat de wet hem daartoe zou verplichten, is een arts niet verplicht in te gaan op het verzoek van de patiënt om het beroepsgeheim tegenover een derde te schenden. Dat is zo omdat het beroepsgeheim niet enkel bestaat in het belang van die ene patiënt die om schending van het beroepsgeheim heeft verzocht, maar ook van algemeen belang is. Het is mogelijk dat door in te gaan op het verzoek van één patiënt, de belangen van andere patiënten die liever geen gegevens aan een derde willen doorgeven, worden geschaad. De arts moet dus niet alleen op het individuele belang van die ene patiënt letten, maar ook rekening houden met de belangen van andere patiënten. Toch zal een arts niet lichtvaardig mogen oordelen dat de belangen van andere patiënten zwaarder doorwegen dan het belang dat één patiënt heeft bij de openbaarmaking. De toestemming of het verzoek van de patiënt dient op één of andere wijze te worden gedocumenteerd. In het algemeen zal een aantekening in het medisch dossier volstaan. Wat is de inhoud van een medisch getuigschrift? Over de precieze inhoud van een getuigschrift kunnen geen algemene uitspraken worden gedaan. Bepalend voor de inhoud van het getuigschrift zijn de concrete omstandigheden waarin een getuigschrift gevraagd wordt. Wel kunnen de volgende vuistregels gebruikt worden: de gegevens die worden geattesteerd moeten aan de werkelijkheid beantwoorden; zo niet kan er sprake zijn van valsheid in (medische) geschriften (zie verder). men kan slechts attesteren hetgeen men persoonlijk heeft vastgesteld. Wanneer men iets vermeldt dat men slechts van horen zeggen weet en niet persoonlijk heeft vastgesteld, dan dient dat duidelijk te blijken in het getuigschrift ( volgens wat patiënt mij meedeelde ). Wanneer men in een getuigschrift medische gegevens overneemt die afkomstig zijn van een collega-arts die deze gegevens ter beschikking stelde, dient dat duidelijk te worden aangegeven. gegevens over een derde persoon (bv. de echtgenoot van een patiënt) kunnen slechts worden opgenomen in een getuigschrift mits die derde daarin heeft toegestemd. lever geen getuigschriften af waardoor het beroepsgeheim wordt geschonden want zo'n getuigschrift is niet enkel vernietigbaar maar bovendien riskeert u sancties wegens de schending van het beroepsgeheim. Wat zijn de gevolgen van valsheid in (medische) geschriften? Artikel 204 van het strafwetboek luidt als volgt: Ieder geneesheer, heelkundige of ander officier van volksgezondheid die, om iemand te bevoordelen, valselijk het bestaan bevestigt van ziekten of gebreken waarvoor vrijstelling kan worden verleend van een wettelijk verschuldigde dienst of van enige andere door de 26