Arbeidsvoorwaarden raadsleden en deelraadsleden In dit document: Benoeming Salaris Toeslagen Vergoeding bij WW-, WAO-, WIA of Wajong-uitkering Vergoeding bij uitkering op grond van de WWB (bijstand) Onkostenvergoeding Andere voorzieningen Ziekte, zwangerschap en bevalling Vakantie en andere vormen van verlof Ontslag Wachtgeld Pensioen Commissieleden Benoeming De uitslag van de verkiezingen wordt vastgesteld door de voorzitter van het centraal stembureau. Die bepaalt dus aanvankelijk of je inderdaad bent gekozen. Als de uitslag is vastgesteld, wordt vervolgens door de gemeenteraad of de stadsdeelraad in de oude samenstelling onderzocht of de verkiezingen volgens de wet zijn verlopen en of de gekozen kandidaten ook aan alle voorwaarden voldoen die er door de wet aan een raadslid of deelraadslid worden gesteld. Dit laatste heet het onderzoek naar de geloofsbrieven. Onderzocht wordt of de gekozen kandidaten bijvoorbeeld geen functies uitoefenen die niet met het raadslidmaatschap of het deelraadslidmaatschap te verenigen zijn. Zo mag een raadslid of deelraadslid geen lid zijn van de rekenkamer of de ombudscommissie. Voor het uitvoeren van het onderzoek naar de geloofsbrieven wordt meestal vanuit de raad een commissie benoemd. Op grond van de Kieswet heeft de raad bij de verkiezingen van 3 maart 2010 tot en met 10 maart 2010 de tijd om het onderzoek naar de geloofsbrieven uit te voeren. De leden van de oude raad treden namelijk af op 11 maart 2010. Vervolgens moet op diezelfde dag ook de nieuwe raad voor het eerst bij elkaar komen. Tijdens die eerste zitting worden alle leden van de nieuwe raad beëdigd. Dus zowel de leden die voor het eerst zijn gekozen als de leden die herkozen zijn. Voor de beëdiging moeten de raadsleden of deelraadsleden een eed of belofte afleggen. Je mag zelf kiezen welke van de twee het wordt. In het algemeen is de eed voor mensen die gelovig zijn en de belofte voor mensen die niet gelovig zijn. In beide gevallen komt het erop neer dat je belooft dat je je plicht als raadslid of deelsraadslid in onafhankelijkheid en naar eer en geweten zult vervullen. Leden die bij de eerste zitting niet aanwezig kunnen zijn, moeten bij een volgende vergadering de eed of belofte af te leggen.
Van je benoeming tot raadslid of deelraadslid ontvang je een schriftelijke bevestiging, de kennisgeving van benoeming. Het is van belang dat je op die kennisgeving reageert. Een raadslid of deelraadslid moet een benoeming namelijk schriftelijk aanvaarden. Volgens de wet moet dit gebeuren binnen tien dagen nadat je de kennisgeving ontvangen hebt. Als je de kennisgeving dus op 11 maart krijgt, moet je ervoor zorgen dat je vóór 21 maart een brief aan de raad hebt gestuurd waarin je laat weten dat je de benoeming aanvaard. In de praktijk zullen de meeste raadsleden hun benoeming per ommegaande accepteren en meteen bij de beëdiging al een brief overleggen. De nieuwe raad kan dan het snelste aan de slag. Salaris Het werk als raadslid of deelraadslid wordt niet als full time functie gezien. Het geldt als een nevenfunctie naast de hoofdfunctie. Formeel wordt dan ook niet gesproken over een salaris, maar over een compensatie voor mogelijk inkomensverlies in de hoofdfunctie. De bedragen zijn vastgelegd in het Rechtspositiebesluit raads- en commissieleden. De hoogte van de vergoeding is afhankelijk van het aantal inwoners in de gemeente of de deelraad. In onderstaande tabel zijn de maximale vergoedingen opgenomen zoals die met ingang van 1 januari 2010 zijn vastgesteld. De raad kan bij verordening bepalen dat, tot ten hoogste 20%, van dit maximumbedrag naar beneden wordt afgeweken. Ook kan de raad bij verordening beslissen dat 20% van de vergoeding wordt uitgekeerd aan de hand van het aantal vergaderingen dat door de leden is bijgewoond. In de vorm van een presentiegeld. In de praktijk komt dit echter weinig voor en wordt aan alle leden gewoon de vaste vergoeding betaald. Tabel 1: maximum vergoeding werkzaamheden raadsleden en deelraadsleden Klasse Inwonersaantal Maximum vergoeding werkzaamheden per maand 1 Tot en met 8.000 228,01 2 8.001-14.000 360,28 3 14.001-24.000 561,58 4 24.001-40.000 871,70 5 40.001-60.000 1.134,86 6 60.001-100.000 1.327,96 7 100.001-150.000 1.507,67 8 150.001-375.000 1.756,39 9 Vanaf 375.001 2.138,33 De vergoedingen worden jaarlijks geïndexeerd. De nieuwe vergoedingen worden door het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties bekend gemaakt. Die stuurt daartoe ook jaarlijks een circulaire naar alle gemeenten om hen over de nieuwe bedragen te informeren. Ook andere wijzigingen in de vergoedingen en voorzieningen worden door het Ministerie via een circulaire aan de gemeenten bekend gemaakt. Gebruikelijk is dat deze circulaires door de gemeente of deelgemeente onder de raadsleden of deelraadsleden worden verspreid. Eventueel kun je de circulaires echter ook vinden op de website van het ministerie: http://www.minbzk.nl/onderwerpen/openbaar-bestuur/politieke. Tot slot is van belang dat je er als raadslid of deelraadslid voor kan kiezen het raadslidmaatschap aan te merken als een fictieve dienstbetrekking. Als je dat doet, dan wordt je fiscaal door de gemeente als werknemer beschouwd. Dit betekent dat de gemeente op de
vergoeding loonbelasting inhoudt. Als je besluit het lidmaatschap niet als fictieve dienstbetrekking aan te merken, dan moet je zelf met de belastingdienst afrekenen. Toeslagen Op grond van het Rechtspositiebesluit raads- en commissieleden ontvangen fractievoorzitters een toeslag op de raadsvergoeding. Als je fractievoorzitter bent ontvang je een vaste toeslag van 1,2% van de vergoeding op jaarbasis. Daarnaast ontvang je een toeslag per raadslid. Deze toeslag is gelijk aan 0,4% van de vergoeding op jaarbasis voor elk lid dat de fractie buiten de fractievoorzitter telt. De toeslagen mogen samen maximaal 6,4% van de vergoeding op jaarbasis bedragen. Daarnaast biedt het rechtspositiebesluit de gemeenteraad of deelraad de mogelijkheid om ook toeslagen toe te kennen aan raadsleden of deelraadsleden die lid zijn van een vertrouwenscommissie of rekenkamer. De toeslag hiervoor mag maximaal 5% van de vergoeding voor de werkzaamheden op jaarbasis bedragen. Vergoeding bij WW-, WAO-, WIA of Wajong-uitkering Als je een uitkering van UWV ontvangt, bijvoorbeeld een WW-, WAO-, WIA- of Wajong-uitkering, dan ben je op grond van de wet verplicht om aan UWV door te geven dat je raadslid of deelraadslid geworden bent. Als je een WW-uitkering ontvangt, zal UWV je vervolgens vragen om opgave te doen van de werkzaamheden die je verricht en de tijd die daarmee gemoeid is. Aan de hand daarvan maakt UWV een berekening van het aantal uren dat met je het raadslidmaatschap bezig bent. De WW-uitkering wordt op basis daarvan gekort. Als je dus bijvoorbeeld voor 32 uur per week een WW-uitkering ontvangt en UWV berekent dat het raadslidmaatschap je gemiddeld 12 uur per week kost, dan zal je WW-uitkering tot 20 uur per week worden gekort. Je moet er rekening mee houden dat deze systematiek tot gevolg heeft dat je totale inkomen door het raadslidmaatschap minder wordt. Sommige gemeenten bieden daar een voorziening voor in de vorm van een toeslag, maar dat is zeker niet overal het geval. Als je een WAO-, een WIA- of een Wajong-uitkering ontvangt, dan wordt de uitkering gekort op basis van de vergoeding die je als raadslid of deelraadslid ontvangt. Welk bedrag er precies op de uitkering wordt gekort, verschilt per uitkering en is ook afhankelijk van je eigen situatie. Het is dus het beste dit bij UWV na te vragen. Ook hier geldt dat in sommige gemeenten een voorziening is getroffen voor de situatie dat het totale inkomen daalt. In dat geval wordt er op een zodanige manier op de raadsvergoeding gekort dat de uitkering niet of in elk geval minder daalt en het totale inkomen gelijk blijft. Vergoeding bij uitkering op grond van de WWB (bijstand) Ook als je een bijstandsuitkering ontvangt ben je op grond van de wet verplicht de gemeente over het raadslidmaatschap te informeren. Uitgangspunt in de Wet werk en bijstand is de eigen verantwoordelijkheid om alles te doen wat nodig en mogelijk is om zelf in het levensonderhoud te voorzien. Pas als mensen niet in staat zijn zelf een inkomen te verdienen, kunnen ze aanspraak maken op een bijstandsuitkering. Dit betekent dus ook dat de raadsvergoeding volledig op de bijstanduitkering in mindering wordt gebracht. Verder is van belang dat je op grond van de Wet werk en bijstand meestal een arbeidsverplichting krijgt opgelegd. Dit betekent dat je moet proberen zo snel mogelijk werk te vinden. Het raadslidmaatschap mag daar niet aan in de weg staan. Het raadslidmaatschap wordt als nevenfunctie wordt beschouwd.
Onkostenvergoeding Naast een vergoeding voor de werkzaamheden ontvangen raadsleden en deelraadsleden ook een onkostenvergoeding. Deze vergoeding ziet op de volgende onkosten: representatiekosten, kosten voor vakliteratuur, kosten voor contributies en lidmaatschappen, telefoonkosten, bureau- en portikosten, zakelijke giften, bijdrage aan fractiekosten en de kosten voor ontvangsten en excursies. Ook de onkostenvergoedingen zijn vastgelegd in het Rechtspositiebesluit raads- en commissieleden en ook hier is de hoogte van de vergoeding afhankelijk van het aantal inwoners in de gemeente. Voor de hoogte van de vergoeding is verder van belang of je het raadslidmaatschap hebt aangemerkt als fictieve dienstbetrekking. In dat geval is bruto vergoeding hoger zodat je netto hetzelfde bedrag overhoudt als een raadslid of deelraadslid zonder fictieve dienstbetrekking. In onderstaande tabellen staan de vergoedingen zoals die met ingang van 1 januari 2010 zijn vastgesteld. Tabel 2: maximum onkostenvergoeding ZONDER fictieve dienstbetrekking Klasse Inwonersaantal Maximum onkostenvergoeding per maand 1 Tot en met 8.000 41,51 2 8.001-14.000 55,15 3 14.001-24.000 73,19 4 24.001-40.000 100,50 5 40.001-60.000 129,99 6 60.001-100.000 148,02 7 100.001-150.000 e 165,50 8 150.001-375.000 197,17 9 Vanaf 375.001 236,48 Tabel 3: maximum onkostenvergoeding MET fictieve dienstbetrekking Klasse Inwonersaantal Maximum onkostenvergoeding per maand 1 Tot en met 8.000 86,29 2 8.001-14.000 114,68 3 14.001-24.000 151,83 4 24.001-40.000 209,18 5 40.001-60.000 270,90 6 60.001-100.000 308,06 7 100.001-150.000 344,64 8 150.001-375.000 410,18 9 Vanaf 375.001 492,65 Opmerking verdient nog dat als je een uitkering ontvangt, de onkostenvergoeding hier over het algemeen geen invloed op heeft. De onkostenvergoeding is bedoeld om de kosten te dekken die in het kader van het raadslidmaatschap worden gemaakt. In zowel de WWB als de WW, WAO, WIA en Wajong wordt dit niet als inkomen beschouwd en wordt het dus niet op de uitkering in mindering gebracht. Andere voorzieningen
Op grond van het Rechtspositiebesluit raads- en commissieleden moet de gemeente of deelgemeente je een computer en bijbehorende apparatuur en software lenen als je daarom vraagt of een vergoeding aan je moet betalen om zelf een computer en de bijbehorende apparatuur en software te kopen. Daarnaast heb je recht op een vergoeding voor de aanleg- en abonnementskosten van een internetverbinding. Verder is dat de gemeenteraad of deelraad kan bepalen dat je een tegemoetkoming ontvangt in de kosten van een ziektekostenverzekering van 175 per jaar, een tegemoetkoming ontvangt voor scholingskosten en een tegemoetkoming ontvangt voor de voor het raadslidmaatschap noodzakelijke kinderopvang. Ziekte, zwangerschap en bevalling Als raadslid of deelraadslid kun je je bij ziekte, zwangerschap en bevalling tijdelijk laten vervangen. In dat geval wordt je voor een periode van 16 weken ontslagen. Gedurende deze periode wordt er volgens de gebruikelijke procedure een vervanger benoemd. Na de periode van 16 weken wordt de vervanger van rechtswege ontslagen en keer je automatisch in je oude functie terug. Mocht je na de periode van 16 weken nog steeds ziek zijn, kan kun je je opnieuw tijdelijk laten vervangen. Dit met een maximum van drie periodes van 16 weken. Van belang is dat het tijdelijke ontslag niet wordt gelijkgesteld met aftreden. Gedurende het verlof behoudt je de raadsvergoeding en de helft van de onkostenvergoeding. De vervanger ontvangt de volledige raadsvergoeding en de volledige onkostenvergoeding. Vakantie en andere vormen van verlof Over het algemeen wordt aan het eind van elk jaar vastgesteld wanneer de raads- en commissievergaderingen van het daaropvolgende jaar plaats zullen vinden. Daarbij wordt meestal rekening gehouden met de schoolvakanties. Gedurende deze vakanties is de raad vaak met reces. Als je buiten het reces vakantie of verlof wilt opnemen, dan is dat in beginsel je eigen verantwoordelijkheid. Je hebt als raadslid of deelraadslid geen aanspraak op een vakantiedagen of verlof. Als je onderdeel uitmaakt van een fractie, zul je met de overige leden van de fractie moeten bespreken of je tijdens bepaalde vergaderingen op vakantiedagen of verlof kunt opnemen en zo ja, of een ander raadslid tijdens jouw afwezigheid kan waarnemen. Ontslag Je kan als raadslid of deelraadslid niet worden ontslagen. Dit heeft te maken met je bijzondere staatsrechtelijke positie. Je bent voor 4 jaar gekozen (los van bepaalde uitzonderingen). Alleen als je zelf ontslag neemt of niet meer voldoet aan de vereisten voor het raadslidmaatschap (als bijvoorbeeld verhuist), kan je worden door een ander raadslid of deelsraadslid worden opgevolgd. Wachtgeld Je hebt als raadslid of deelraadslid niet zondermeer aanspraak op wachtgeld als je bent afgetreden. In het Rechtspositiebesluit raads- en commissieleden is het aan de raad of deelraad overgelaten om hier een regeling voor te treffen. Daarbij is bepaald dat de uitkering een maximumduur heeft van 2 jaar en in het eerste jaar ten hoogste 80% en in het tweede jaar ten hoogste 70% van de vergoeding bedraagt. Je zal dus bij je eigen gemeente moeten nagaan of er aanspraak is op wachtgeld.
Pensioen Ook voor pensioen geldt dat er geen vaste regeling is. Het Rechtspositiebesluit raads- en commissieleden geeft de raad of deelraad de mogelijkheid om zelf via een particuliere verzekeringsmaatschappij collectief in de opbouw van een ouderdomspensioen of in een overlijdens- en invaliditeitsverzekering te voorzien. Ook hier geldt dus dat je moet navragen of er in jouw gemeente een regeling getroffen is. Commissieleden Het Rechtspositiebesluit raads- en commissieleden geeft de raad of deelraad zelf de bevoegdheid om in de vergoeding van commissieleden te voorzien. Als de raad bepaalt dat er een vergoeding wordt toegekend, dan is in beginsel het maximale bedrag per vergadering (vastgesteld op 1 januari 2010): Tabel 4: maximum vergoeding werkzaamheden commissieleden Klasse Inwonersaantal Maximum vergoeding werkzaamheden per vergadering 1 Tot en met 10.000 54,77 2 10.001-20.000 60,55 3 20.001-50.000 72,64 4 50.001-100.000 89,38 5 100.001-250.000 114,15 6 Vanaf 250.001 144,72 Alleen als een commissielid een bijzondere beroepsmatige deskundigheid op het taakgebied van de commissie heeft of de vergoeding niet in een redelijke verhouding staat tot de zwaarte van taak en de omvang van de werkzaamheden, kan de raad of deelraad bepalen dat er aanspraak op een hogere vergoeding bestaat. Met de vergoeding moet je als commissielid ook in je onkosten voorzien. Daarvoor wordt geen aparte vergoeding betaald. Tot slot is nog van belang dat de vergoeding volledig in mindering wordt gebracht op een eventuele uitkering. Er is niet, zoals dat bij raadsleden en deelraadsleden wel het geval is, de mogelijkheid om hier in een verordening een voorziening voor te treffen.