Plan van Aanpak. Communicatie en Participatie Windpark De Rietvelden

Vergelijkbare documenten
Verslag bijeenkomst Werkgroep Omgeving Windmolens van Windpark De Rietvelden

Raadsinformatieavond invulling sociale randvoorwaarden windenergie Zonzeel Welkom

Werkatelier duurzame energieopwekking

RAADSINFORMATIEBRIEF

Beleidsnotitie Maatschappelijk draagvlak zonneakkers bij dorpen en wijken

Windmolens in de Beekbergsebroek

de Windcentrale Winddelen Maximaal draagvlak voor windprojecten

Windmolens in de Beekbergsebroek Draagvlak en betrokkenheid

PARTICIPEREN IN WIND. windenergie in de Karolinapolder. Participatie in wind geeft meer draagvlak. Meer inspraak betekent meer verantwoordelijkheid

Verslag Windexcursie 29 september 2016

Samen is de snelste weg voor Wind op Land

Stroom van andermans dak. Voorlichtingsbijeenkomst 24 oktober 2018 Auditorium Rabobank te Sittard Gert Kempen

Energievisie Energiecoöperatie Noordseveld

Ja. Ja. D66 wil dat Groningen in 2040 al CO 2- neutraal is en wil dat de provincie een ambitieuze regionale energiestrategie opstelt.

Lokale duurzame energie ontwikkelen. Derck Truijens 18 april 2013

*Z7348DBDA7D* raadsvoorstel. Onderwerp. Uitgangspunten windenergie. Voorstel

RAEDTHUYS 44 4,4i't. Afbeelding 1: Voorgenomen locatie Windturbine Zenkeldamshoek (gele cirkel)

Betrokken partijen Zonnepark Overbetuwe

Informatieavond collectieve zonnedaken Vollenhove 25 februari 2019, De Burght. Besparen op uw energienota via andermans dak?


Ook energie opwekken met je dorpsgenoten?

Windenergie A16-zone Podiumbijeenkomst Oss 9 feb. 2017

HIER OPGEWEKT KENNISSESSIE: LEDENWERVING. 17 september coöperatie Zuidenwind Sjoerd Parren Mundel van Wezenbeek

Peter Huijs/Yvonne de Graaf Afdeling. Naam en telefoon. Portefeuillehouder

Greenspread. realising sustainable connections

LEDENOVEREENKOMST COÖPERATIEVE VERENIGING "BOSSCHE WINDMOLEN WEST" U.A. (EX ARTIKEL 2:53 LID 1BURGERLIJK WETBOEK)

Windenergie ontwikkeling De Coöperwiek : we doen het liever zelf samen en coöperatief. Albert Jansen

Rijne Energie bij u in de buurt. Informatieavond Nieuwegein Inge Verhoef 9 mei 2017

Informatieavond. Weurt 20 mei 2019 / Winssen 23 mei 2019

SamenWind. Dorpsmolen

Natuur en Milieufederatie Groningen. spreker: Michiel Mulder

Ook energie opwekken met je dorpsgenoten?

Ook energie opwekken met je dorpsgenoten?

toelichting aanpak 2 september Open Poort Wagenborgen Richard Bevelander

Markt 6, 6088 BP Roggel

Bossche Windmolen Delen

Windinitiatief AkzoNobel. Bijeenkomst klankbordgroep oktober 2017

Kees Smitskamp Guido Weber. 18 januari 2016

Windpark Weert Omwonendenbijeenkomst 30 november 2018

Sociale Windenergie. Windenergie langs de A16. Wind A16 & Sociale windenergie

OAR Oostermoer. OAR Oostermoer. Initiatief voor het opzetten van een OmgevingsAdviesRaad. 20 februari Gasselternijveen

Informatie avond PostcodeRoos Project Gemeente Goes

Visie op Sociale windenergie. Burgerinitiatief Duurzaam Drimmelen

De kracht van delen in lokale wind- en zonprojecten

Flevoland. Samen voor groene energie Flevolandse Energiecooperaties

Op 31 januari 2017 heeft uw raad een aantal moties aangenomen. Met deze brief berichten wij u over de wijze waarop de afhandeling plaats zal vinden.

Project Uden Energiek. 26 juni 2019

1 Inleiding. Verslag. HaskoningDHV Nederland B.V. Transport & Planning

SAMEN IETS MOOIS GAAN DOEN. Postcoderoos Project ECZoR

Inspreeknotitie Energiebeleving Bbb PMA 8 januari 2015

Nederweert, 8 september Betreft: initiatieven voor windenergie in de gemeente Nederweert. Geachte gemeenteraad,

Dan op een ander dak!

Informatiebrochure. Coöperatie Vierwiekenplein, Oud-Beijerland Coöperatie Christinastraat, Numansdorp

Zonnige Bedrijven in Oude IJsselstreek. onderdeel van Zonnige Bedrijven in de Achterhoek

Collegevoorstel. Zaaknummer Intentieovereenkomst dak zonnepanelen postcoderoos

Zon op Heuvelrug Projecten Binder Leersum en Brandweerkazerne Maarn/Maarsbergen

Windmolens op Industrieterrein Moerdijk. Hoe zit het nu eigenlijk?

Agenda. 1. Waarom Winsum Duurzaam (ideëel) 2. Ondersteuning 3. Hoe het werkt 4. Kosten en baten 5. Inschrijven en borrel

PLAN VAN AANPAK FINANCIELE PARTICIPATIE EN GEBIEDSFONDS WINDPARK NIJ HIDDUM HOUW

Delft Energie coöperatie


Rev maart 2018

Deel 3: de Productie(-installatie) MONITOR

programma - welkom - ontstaan initiatief - wat is een regeling Verlaagd Tarief (postcoderoos) - hoever zijn we - kosten/opbrengsten - wie doet mee

Zonnepark Endura Sonnevanck

Zonnige Bedrijven in de Achterhoek

Energie Collectief Ledeacker Informatieavond 27 november 2018

Zonnepanelen op VvE De Albatros. Amsterdam Michiel Buur 12 april 2018

Communicatieplan windenergie

Bijlage 3. Voorbeeld gezamenlijk communicatieplan gemeente & COA bij vestiging van een nieuw azc. 1 van 8

BWD-REGLEMENT COÖPERATIEVE VERENIGING BOSSCHE WINDMOLEN WEST U.A.

Coöperatie NoaberZon U.A.

Informatie Memorandum Postcoderoosproject De Coppele. Postcoderoosproject OC De Coppele van Zon op Oisterwijk Coöperatie U.A.

De Postcoderoos in Berg en Dal

Betuwewind. Winddagen 2016

Beleidsregel Regeling grootschalige windenergie Peel en Maas

Bewoners en zonneparken van inspraak tot initiatiefnemer. Christiaan Teule, Zeijen 7 februari 2018

Mogelijkheden voor energie coöperaties. Jeroen Leclercq

FPG symposium duurzame energie Case windproject Kattenberg Reedijk

Rapport. Rapport betreffende een klacht over Rijkswaterstaat, vallend onder de minister van Infrastructuur en Milieu uit Den Haag.

Driven By Values Concept document, uitsluitend voor discussiedoeleinden 2

Waar staan wij voor? Belangrijke milestones geschiedenis

Zonnestroomdelen op het NOVA college Haarlem Informatie avond 20 maart 2018 SAMEN DE ENERGIETRANSITIE VERSNELLEN

Samenwerkingsovereenkomst Wind Werkt voor Goeree-Overflakkee. Gemeente Goeree-Overflakkee Provincie Zuid-Holland Coöperatie Windgroep

De toolbox. Te gebruiken instrument

Bij brief van 13 december 2016, ingekomen op 13 december 2016, heeft u namens de GroenLinks fractie schriftelijke vragen gesteld.

Succesvolle financiële participatie bij uw energieprojecten: zo doet u dat!

Postcoderoosproject Zon op De Kraal Van ZON OP PURMEREND Coöperatie u.a.

Participatieplan afstoten gemeentehuizen

Postcoderoosproject Zon op Stadhuis Purmerend Van Coöperatie Zon op Purmerend u.a.

Vragen Provincie Partij Hoe belangrijk vindt u dat er draagvlak van omwonenden is bij het plaatsen van windturbines?

Informatie over het project

Onze eigen stroom van Zonnepark Rhoon. 3 e vervolgbijeenkomst - 24 april 2018

Bestuur. Ietse Pestoor (Ezinge) Jan de Vries (Oldehove) Arienne Groenewoud (Oldehove) Peter Kremer (Oldehove) Fred Hendriks (Niehove)

Informatie Memorandum Postcoderoosproject Zon op ZUIDPLAS. Postcoderoosproject Zon op Zuidplas Van Zon op Zuidplas Coöperatie u.a.

Betrokken partijen Zonnepark Cothen

Burgerinitiatief De ZonneVisser Collectief zonnedak Vissers Recycling

Reglement behorend bij de uitgifte van StroomDelen voor Traaise Buurtstroom - Willem Tell

Zonnecertificaten De Meenthe te Wolvega

Transcriptie:

Plan van Aanpak Communicatie en Participatie Windpark De Rietvelden Projectgroep Windpark De Rietvelden s-hertogenbosch, 29 maart 2017 1

1. Inleiding Participatie en communicatie zijn belangrijke pijlers voor het vergroten van acceptatie (ook wel draagvlak) voor de komst van een windpark. Zo ook de eerlijke verdeling van voordelen en nadelen, ofwel lusten en lasten. Deze pijlers houden verband met elkaar. Participatie bestaat enerzijds uit procesparticipatie, dus door deel te nemen aan bijvoorbeeld inloopavonden en aan een werkgroep met vertegenwoordigers uit de omgeving van windmolens. Daarnaast is inspraak in de formele procedures van de overheid geregeld. Participatie bestaat anderzijds uit financiële participatie, dus het delen in de lusten van het windpark. Voorbeelden hiervan zijn dat (direct) omwonenden deel kunnen nemen aan en zeggenschap hebben over een gebiedsfonds en het (coöperatief) eigendom van een molen. Om het belang te onderstrepen van deze belangrijke pijlers, komen partijen tot instemming met en vaststelling van het onderhavige Plan van Aanpak. Dit Plan van Aanpak is een van de randvoorwaarden voor gemeente en Raedthuys om te komen tot een anterieure overeenkomst voor Windpark De Rietvelden. De navolgende partijen participeren in dit Plan van Aanpak: 1. Heineken, BCTN, Barten en familie Pennings; 2. Raedthuys Pure Energie; 3. Energie Coöperatie 073 (EC073); 4. Coöperatieve Vereniging Bossche Windmolen West (BWW). Gemeente De instemming en medewerking van de gemeente worden op de volgende wijze verankerd Door medeondertekening van het onderhavige Plan van Aanpak; In de met Raedthuys nog te sluiten anterieure overeenkomst. Door medeondertekening verklaart de gemeente: Bekend te zijn met het onderhavige Plan van Aanpak; In te stemmen met het onderhavige Plan van Aanpak; Haar medewerking te verlenen aan uitvoering van het onderhavige Plan van Aanpak. De publiekrechtelijke rol van de gemeente wordt nader uitgewerkt in de tussen de gemeente en Raedthuys te sluiten anterieure overeenkomst. Status plan van aanpak Het onderhavige Plan van Aanpak heeft na ondertekening door partijen 1 t/m 4 de kracht van een overeenkomst. Medeondertekening door de gemeente onderstreept de hiervoor beschreven gemeentelijke verbondenheid met dit document. 2. Betrokken partijen Heineken, BCTN, Barten en familie Pennings Grondeigenaren en mede-initiatiefnemers; Stellen gronden beschikbaar middels de vestiging van opstalrechten (voor de duur van 20 jaar) Hebben daartoe een overeenkomst gesloten met Raedthuys als ontwikkelaar; In het bijzonder verklaren de grondeigenaren dat Heineken bij de uitvoering van het onderhavige Plan van Aanpak penvoerder voor hen is. 2

Raedthuys Pure Energie Projectontwikkelaar en initiatiefnemer (met bovenstaande partijen); Ontwikkelaar van vier molens (voor eigen rekening en risico); Contractpartij van alle overige betrokkenen: Initiatiefnemers inzake grondgebruik en vergunningsaanvraag waarmee bij tekenen van deze overeenkomst definitieve contracten gesloten zijn; Gemeente inzake anterieure overeenkomst; BWW inzake ontwikkeling en oplevering van één van de vier molens als coöperatieve molen. Raedthuys heeft de randvoorwaarden waaronder de coöperatieve molen kan worden ontwikkeld in het contract met BWW overgedragen en vastgelegd; Met EC073 via dit Plan van Aanpak; Exploitant van drie windmolens. Blijft na realisatie van het windpark aanspreekpunt voor de omgeving van de windmolens. Heeft de basis verantwoordelijkheid tot het opstellen van een participatieplan. Daarin komen procesparticipatie en financiële participatie met de omgeving van het windpark afgestemd tot stand. Energiecoöperatie 073 (EC073) EC073 zet zich in algemene zin in voor de betrokkenheid van de burger in de transitie naar een duurzame stad; Ondersteunt het project als een zeer gewenst initiatief in de stad en onderschrijft de participatieen communicatie als vastgelegd in dit Plan van Aanpak; Heeft bij de uitvoering van dit Plan van Aanpak een actief adviserende, ondersteunende en (op aantal criteria) toetsende rol; Is gecommitteerd aan dit Plan van Aanpak; Dit Plan van Aanpak verbindt EC073 en BWW in samenwerking en afstemming voor Windpark De Rietvelden. Bossche Windmolen West (BWW) Coöperatieve vereniging Bossche Windmolen West komt voort uit Energie Coöperatie 073; Is de doelcoöperatie die één van de vier windmolens op Windpark De Rietvelden als coöperatieve windmolen zal gaan exploiteren (zie bijlage); Heeft daarvoor een overeenkomst met Raedthuys Pure Energie; Verzorgt alle communicatie over en activiteiten rondom de realisatie van de coöperatieve windmolen; Dit Plan van Aanpak verbindt EC073 en BWW in samenwerking en afstemming voor Windpark De Rietvelden. Verhouding EC073 en BWW Voor de verhouding tussen EC073 en BWW en de afstemmingsafspraken die deel uitmaken van dit Plan van Aanpak wordt verder verwezen naar de bijlage bij dit Plan van Aanpak. 3

3. Projectorganisatie Organigram: De relatie van overleg en afstemming in de projectorganisatie is in bijgaande figuur geschetst. Figuur 1: organigram van de projectorganisatie Bestuurlijk overleg: Alle partijen nemen deel aan het bestuurlijke overleg dat voorlopig drie keer per jaar bijeenkomt. De nadruk ligt immers op het overleg met de omgeving in de onderstaande Werkgroep Omgeving Windmolens. Projectgroep: o Samenstelling: Heineken (namens grondeigenaren), Raedthuys, EC073, BWW en gemeente; o Gezamenlijk voorzitterschap: Raedthuys en gemeente; o Vergaderfrequentie: elke 2-3 weken; o Verantwoordelijkheid voor: o Taak: strategie en afstemming van alle project aangelegenheden tussen partijen onderling; o Taak: strategie en afstemming van partijen met de omgeving inzake procesparticipatie, financiële participatie en communicatie; Taak: communicatie acties in globale planning van partijen afstemmen (concrete planning en uitvoering in communicatieteam); o Verantwoording af te leggen aan bestuurlijk overleg. Communicatieteam: o Samenstelling: Heineken (namens grondeigenaren), Raedthuys, BWW en gemeente; o Voorzitter: Gemeente; o Vergaderfrequentie: elke 2-3 weken; o Verantwoordelijkheid voor: o Taak: continue afstemming alle concrete communicatie (bv. inhoud, producten, acties, planning) van en tussen partijen; o Verantwoording af leggen aan projectgroep (afstemming) en bestuurlijk overleg; o Eigen verantwoordelijkheid voor eigen communicatie van elke partij blijft bestaan, op voorwaarde dat communicatie van elke partij steeds proactief (vooraf en tijdig) en vanzelfsprekend afgestemd is met de andere partijen via het communicatieteam. o EC073 stemt bilateraal af met communicatieteam over de opzet, neemt erin geen zitting; o Fasering: indien het project in de realisatie en exploitatie fase komt, of enig moment eerder dat vanzelfsprekend wordt bevonden door projectgroep leden, kan de projectgroep besluiten het voorzitterschap van het communicatieteam naar de initiatiefnemers (Heineken en/of Raedthuys) te laten gaan. 4

Werkgroep Omgeving Windmolens: In deze werkgroep komen belangrijke stappen voor het vervolg samen. Dit is de kern. De verantwoordelijkheid ligt bij Raedthuys, met start up ondersteuning vanuit de gemeente in belang van burgers van s-hertogenbosch. o Samenstelling: vertegenwoordigingen van: o o o o o o Omliggende wijk- en bestuursraden; Relevante bewonersgroepen; Bedrijven op De Rietvelden en anders; Natuur, milieu, recreatie, sport belangen (eventueel agenda lid); Project partijen (Heineken (namens grondeigenaren), Raedthuys, EC073, BWW, gemeente); Keuze leden o.b.v. bijv. de afstand tot windpark, macht/belang, leeftijd en middelen posities; Figuur 2. Relatie tussen omgeving, werkgroep, projectorganisatie, gebiedsfonds en mogelijkheden BWW Vervolg Werkgroep Omgeving Windmolens: o Voorzitter: voordracht en mate van onafhankelijkheid met instemming alle werkgroep leden; o Grootte: maximaal 20-25 personen; o Vergaderfrequentie: in afstemming; o Verantwoordelijkheid voor: o Organisatie: Raedthuys, start up door Gemeente s-hertogenbosch; o Taak: het uitwisselen van wensen en ideeën voor: Gebiedsfonds (gebiedsbijdragen): passende organisatie en evt. rechtsvorm. Zeggenschap over gelden moet voorlopig worden geregeld o.b.v. de wensen in deze werkgroep. Indien het gebiedsfonds op wens van de werkgroep een eigen bestuur krijgt, kan het directe zeggenschap daarin vorm krijgen en daaraan worden overgedragen. De vorm is nu dus nog vrij, alsmede de besteding. Zie verder onder 5. Participatie; Indien de leden van de coöperatieve vereniging BWW besluiten om een aanvullend deel van de opbrengst van de coöperatieve windmolen te gebruiken voor duurzaamheidsprojecten, zal BWW de keuze voor en realisatie van deze projecten afstemmen in en met de werkgroep. Zie verder onder 5. Participatie; Lopende zaken tijdens project realisatie; o Indien er voor financiële participatie geen gesprekspunten meer zijn, wordt de werkgroep in goed overleg mogelijk afgeslankt of mogelijk opgeheven. 5

4. Uitgangssituatie De mogelijke betrokkenheid bij de ruimtelijke inpassing van het windpark initiatief is in 2016 en begin 2017 in samenwerking met alle partijen vormgegeven, door: omwonenden en andere belanghebbenden extra informatie te geven op drie inloopavonden met een 20-tal experts van de gemeente, de initiatiefnemers en Energie coöperatie 073 over o.a. het initiatief, de toetsing van effecten, de procedure, de planning en de missies; tijdens deze inloopavonden contact te hebben met en te luisteren naar de mensen uit de omgeving van het windpark; (gemeente) de mogelijkheid tot formele inspraak te bieden waarbij in een persoonlijk gesprek ook naar reacties kan worden geluisterd en de schriftelijke reacties worden gelezen en verwerkt. Hierover werd extra gecommuniceerd door 3000 brieven aan direct omwonenden. Deze communicatie was als volgt: o via nieuwsberichten, sociale media, websites, via wijk- en bestuursraden alle burgers in s- Hertogenbosch te informeren over het initiatief en inspraakmogelijkheden en uit te nodigen voor de inloopavonden; o de direct omwonenden binnen 1 km een uitgebreide brief te sturen met uitleg over de inspraakmogelijkheid, uitnodiging voor de inloopavond en uitleg over de initiatiefnemers en de energie coöperatie in bijlage; o de direct omwonenden binnen 450 m eenzelfde brief te sturen met persoonlijke uitnodiging van de initiatiefnemers in bijlage; op andere gelegenheden ook contact te hebben met en te luisteren naar de omgeving. Hierdoor is de betrokkenheid van de omgeving bij het windpark initiatief vergroot. In 2017 zullen alle omwonenden en bedrijven de gelegenheid krijgen bij de gemeente hun zienswijzen in te dienen. Het tijdpad daarvan zal, zodra alle benodigde informatie bij de gemeente binnen is, bekend worden gemaakt. Ook hierbij zullen de partijen samenwerken. 5. Participatie Doel en begripsomschrijving: Partijen hebben de wens om te komen tot participatie van de omgeving in het windpark, zowel financieel als procesmatig. Uitgangspunt daarbij is toepassing overeenkomstig de NWEAgedragscode Wind op Land uit 2016, die in afstemming met de omgeving van het windpark plaatsvindt. In de inleiding van dit Plan van Aanpak ( 1) zijn de begrippen daartoe al uitgelegd. Procesparticipatie en financiële participatie. Projectorganisatie: In de projectgroep van partijen betrokken bij de totstandkoming van het windpark zal voorlopig de financiële participatie en procesparticipatie en communicatie afgestemd worden. Deze groep wordt gevormd door Heineken, Raedthuys Pure Energie, EC073, BWW en de gemeente. In de Werkgroep Omgeving Windmolens wordt onder meer het gebiedsfonds besproken (zie bij 3 Projectorganisatie). Taken en verantwoordelijkheden o Uitgangspunt is dat Raedthuys voor de drie windmolens die zij exploiteert het bovenwettelijke bedrag van 0,50 euro per opgewekte MWh per jaar afdraagt voor participatie van de omgeving in een gebiedsfonds voor een periode van 15 jaar; o Uitgangspunt is dat BWW voor de windmolen die zij exploiteert het bovenwettelijke bedrag van 0,50 euro per opgewekte MWh per jaar afdraagt voor participatie van de omgeving in een gebiedsfonds voor een periode van 15 jaar; o De gemeente zal als kwartiermaker het proces opstarten om te komen tot een Werkgroep Omgeving Windmolens waarin de omgeving is vertegenwoordigd. De verantwoordelijkheid voor deze werkgroep ligt bij Raedthuys. Raedthuys kan vanuit ervaring met andere projecten omgeving voorbeelden aandragen voor het besturen van financiële participatie; o De werkgroep zal wensen uiten voor besteding en organisatie van het gebiedsfonds; o BWW heeft een coöperatief eigendom model ontwikkeld voor de realisatie en beheer van de coöperatieve molen. De bijlage toont dit model verder toegelicht en verdere aanpak daartoe; 6

o EC073 heeft vanuit haar rol het coöperatief eigendom model van BWW (bijlage) aan haar criteria van toegankelijkheid, soliditeit en risico getoetst. Zij is daarmee akkoord. Ook krijgen in overleg met BWW, in een coöperatieve windmolen geïnteresseerde leden van EC073 (uit het verleden) voorrang op de inschrijving. 6. Communicatie Doel en begripsomschrijving: Het doel van communicatie is om bij alle belanghebbenden in de omgeving de kernboodschap over te brengen. Hierdoor groeit de kennis over het windpark, kunnen belanghebbenden in omgeving begrip krijgen voor de realisatie van het windpark en mogelijk zelf willen participeren in het windpark. Kernboodschap Windpark De Rietvelden (WDR) is een initiatief van Heineken Brouwerij s-hertogenbosch, containerterminal BCTN, sloop- en aannemersbedrijf Barten, de familie Pennings, duurzaam energiebedrijf Raedthuys Pure Energie en coöperatieve vereniging Bossche Windmolen West (BWW). BWW komt als doel coöperatie voort uit Energie Coöperatie 073 (EC073). De initiatiefnemers werken samen aan een plan voor vier windmolens op en nabij bedrijventerrein De Rietvelden in s- Hertogenbosch. Burgerinitiatief BWW zorgt ervoor dat één van de vier windmolens het gezamenlijke eigendom kan worden van huishoudens en bedrijven in de omgeving van het windpark. De drie andere molens leveren stroom primair voor de bedrijven om hun energieverbruik te verduurzamen. Met de ontwikkeling van Windpark De Rietvelden willen de initiatiefnemers actief bijdragen aan de verduurzaming van het energieverbruik: samen werken aan een klimaatneutraal s-hertogenbosch. Dit in samenwerking met Gemeente s-hertogenbosch. Projectorganisatie: In de projectgroep van partijen betrokken bij de totstandkoming van het windpark zal (voorlopig) financiële participatie, procesparticipatie en communicatie afgestemd worden. Deze groep wordt gevormd door Heineken, Raedthuys Pure Energie, EC073, BWW en de gemeente. Voor de communicatie wordt een team ingesteld (zie boven bij 3 Projectorganisatie). Taken en verantwoordelijkheden o Het Communicatieteam voert de concrete communicatie-initiatieven over de ontwikkeling van het windpark op De Rietvelden uit en wordt gevormd door Heineken, Raedthuys Pure Energie, BWW en de gemeente. Dit wordt met de projectgroep afgestemd; o Gemeente s-hertogenbosch verzorgt de communicatie over de ruimtelijke procedure en in algemene zin over haar beleid (klimaat, energietransitie); o BWW verzorgt de communicatie over de coöperatieve molen (zie bijlage) en stemt haar communicatieplan af met en in het communicatie team; o Afstemming: de communicatie van de partijen mogen de formele stappen, procedure en formele communicatie en de beleidscommunicatie nooit doorkruisen. De planning en inhoud van communicatie moet te allen tijde met de gemeente afgestemd zijn. Dit zal ook in de anterieure overeenkomst worden opgenomen; o EC073 verzorgt de communicatie over de energietransitie in s-hertogenbosch in het algemeen. Zij omarmt het windpark initiatief in haar communicatie. 7

7. Verklaringen van partijen: o Alle partijen ondersteunen het participatie- en communicatieproces als vastgelegd in dit document en geven in het vervolgtraject uitvoering aan de in dit document vastgelegde uitgangspunten en werkwijze; o Partijen werken nauw samen bij de uitvoering van dit Plan van Aanpak, ieder vanuit zijn eigen rol en verantwoordelijkheid als vastgelegd in dit document; o Iedere partij levert vanuit zijn eigen rol en verantwoordelijkheid een actieve bijdrage aan de communicatie; o Vaststelling vindt plaats tegelijkertijd met het sluiten van de anterieure overeenkomst tussen de gemeente en Raedthuys. s-hertogenbosch, 29 maart 2017 Pieter van der Meulen Heineken Arthur Vermeulen Raedthuys Pure Energie Joep Mol Lennart Lalieu Bossche Windmolen West Energie Coöperatie 073 Eric Logister Gemeente s-hertogenbosch Jan Hoskam Gemeente s-hertogenbosch 8

bijlage: Coöperatie Bossche Windmolen West windenergie voor en door omwonenden Het burgerinitiatief Coöperatieve Vereniging Bossche Windmolen West gaat een coöperatieve windmolen realiseren op windpark De Rietvelden. Huishoudens en bedrijven in de omgeving van het windpark kunnen lid worden van de coöperatie. Zij zijn dan gezamenlijk eigenaar en ontvangen groene, lokaal opgewekte elektriciteit van hun eigen windmolen. Bossche burgers en bedrijven werken samen aan een schone, duurzame toekomst voor de stad. COÖPERATIE BWW EN ENERGIE COÖPERATIE 073 Coöperatieve vereniging Bossche Windmolen West (BWW) komt voort uit Energie Coöperatie 073. Coöperatie BWW is een doelcoöperatie ten behoeve van de realisatie van de eerste coöperatieve windmolen van s-hertogenbosch. Coöperatie BWW zal alle communicatie over en activiteiten rondom de realisatie van de coöperatieve windmolen op windpark De Rietvelden verzorgen. Aangaande windpark De Rietvelden houdt Energie Coöperatie 073 (EC073) zich bezig met en communiceert over de brede maatschappelijke discussie over de energietransitie in s-hertogenbosch en de maatregelen die genomen moeten worden op het gebied van energiebesparing en -opwekking. Buiten windpark De Rietvelden zal EC073 ook activiteiten blijven ondernemen om lokale, collectieve opwekking van duurzame energie in coöperatief verband te initiëren. ONTSTAANSGESCHIEDENIS COÖPERATIE BWW Sinds september 2014 zijn de oprichters van coöperatie BWW aanvankelijk als team Wind van EC073 met de initiatiefnemers van windpark De Rietvelden (Heineken Brouwerij s-hertogenbosch, BCTN, firma Barten, de familie Pennings en Raedthuys Pure Energie) in gesprek om een coöperatieve windmolen voor burgers en bedrijven uit de omgeving van het windpark mogelijk te maken. In september 2016 is de coöperatieve vereniging Bossche Windmolen West U.A. opgericht met als doel de realisatie van de coöperatieve windmolen op windpark De Rietvelden. De coöperatieve vereniging Bossche Windmolen West U.A. is de juridische entiteit waarin de toekomstige eigenaren zich verenigen. Deze doelcoöperatie staat financieel en juridisch los van Energie Coöperatie 073 waaruit zij voortkomt. Coöperatie BWW is in januari 2017 met de initiatiefnemers van windpark De Rietvelden overeengekomen dat een van de vier te ontwikkelen windmolens collectief eigendom wordt van bewoners en bedrijven in de omgeving van het windpark. DOELSTELLING COÖPERATIE BWW Coöperatieve vereniging Bossche Windmolen West (BWW) is een burgerinitiatief zonder winstoogmerk. Het initiatief wordt op vrijwillige basis en onbezoldigd gerund door Joep Mol (voorzitter), Arno Uijlenhoet (penningmeester), Jan Albert Timmerman (secretaris), Merijn Klaassen, Milko van Wegberg en Cees Lommers. De oprichters onderschrijven de gemeentelijke doelstelling dat s-hertogenbosch in 2050 klimaatneutraal moet zijn. Zij willen als betrokken burgers actief bijdragen aan de versnelling van de energietransitie in hun eigen stad. Dit doen zij door de realisatie van een coöperatieve windmolen op windpark De Rietvelden, als eerste in een mogelijke reeks coöperatieve windmolens op verschillende locaties in en om s-hertogenbosch. COÖPERATIEF EIGENDOMSMODEL BOSSCHE WINDMOLEN DELEN De coöperatieve windmolen zal worden opgedeeld in duizenden Bossche Windmolen Delen van ongeveer 500kWh jaaropbrengst. Burgers en bedrijven met een kleinverbruik aansluiting (maximaal 3 x 80 A) in de postcodegebieden 5211, 5212, 5221, 5222, 5223, 5224 en 5231 kunnen mede-eigenaar worden van Bossche Windmolen West. Door de aanschaf van één of een aantal Bossche Windmolen Delen worden zij mede- 9

eigenaar van de molen: ze worden lid van de coöperatieve vereniging BWW en betalen eenmalig 375 en per jaar ongeveer 15 onderhoudsbijdrage per Bosch Windmolen Deel. Alle leden ontvangen schone, lokaal geproduceerde elektriciteit van hun eigen, coöperatieve windmolen. Afhankelijk van de hoeveelheid wind is dat dus ongeveer 500 kwh per Bosch Windmolen Deel per jaar, en dat zolang de molen er staat: minstens 20 jaar. De terugverdientijd is naar verwachting vergelijkbaar met die van zonnepanelen op eigen dak. De door de coöperatieve windmolen geproduceerde elektriciteit komt in dit model volledig ten goede aan Bossche burgers en bedrijven. REGELING VERLAAGD TARIEF Het coöperatief eigendomsmodel is gestructureerd op basis van de Regeling Verlaagd Tarief Collectieve Opwekking (RVT), ook wel bekend als de Postcoderoosregeling. Alle mede-eigenaren van een collectieve productie-installatie voor duurzame energie die in het postcodegebied waarin deze installatie staat of in een aangrenzend postcodegebied wonen of werken, krijgen korting 1 op de energiebelasting over hun deel van de door deze installatie geproduceerde elektriciteit. Coöperatie BWW kiest voor de Regeling Verlaagd Tarief in de structurering van het coöperatief eigendomsmodel omdat (i) dit model het hoogste rendement oplevert, (ii) dit model de direct omringende huishoudens en bedrijven ten goede komt (lusten voor degenen met de meeste lasten) en (iii) in dit model de deelnemers daadwerkelijk hun eigen duurzame energie opwekken en geleverd krijgen. Mochten de naar verwachting 2.800 benodigde mede-eigenaren niet gevonden worden onder de 29.000 huishoudens en bedrijven binnen de postcoderoos, dan kan het model met maximaal 25% vreemd vermogen aangevuld worden zonder het beoogde resultaat van het coöperatief eigendomsmodel te schaden. Mochten de in dat geval 2.100 benodigde leden (75% van 2.800) ook niet tijdig geworven kunnen worden, dan ligt er een fall-back scenario klaar op basis van de SDE+ regeling, waardoor er extra deelnemers in heel s- Hertogenbosch of - indien nodig - in heel Nederland geworven kunnen worden. Het beslismoment hierover ligt naar verwachting begin december 2017. Postcoderoos BWW: gebied rondom de coöperatieve windmolen op windpark De Rietvelden (5222) waarbinnen huishoudens en kleine bedrijven mede-eigenaar kunnen worden. Er is gezocht naar een indeling van de postcoderoos waarbij een maximaal aantal huishoudens uit de gemeente s-hertogenbosch kan deelnemen en in ieder geval de direct omringende woonwijken (Kruiskamp, Engelen, Boschveld, Orthen) kunnen deelnemen. Onder andere de postcodegebieden 5234 (Treurenburg), 5235 en 5237 (Maaspoort) vallen hierdoor helaas buiten de roos rond Bossche Windmolen West. Wel worden deze wijken betrokken bij de werkgroep Omgeving Windmolens en het daarbij behorend gebiedsfonds. VOORFINANCIERING Coöperatie BWW verwacht in mei 2017 met de verkoop van Bossche Windmolen Delen aan huishoudens en bedrijven in de omgeving van windpark De Rietvelden te kunnen starten. Tot die tijd wordt er gewerkt aan de fiscale en juridische uitwerking van het coöperatief eigendomsmodel, het schrijven van een informatiememorandum, de inrichting van de organisatie, de ontwikkeling van een marketingstrategie, het 1 De RVT is zeker 15 jaar van toepassing. Elk jaar stelt de Belastingdienst vast wat de korting voor het dan volgende kalenderjaar is. Voor 2017 is de korting 100%. Het coöperatief eigendomsmodel gaat ervanuit dat deze korting van 100% voor de looptijd van de regeling (15 jaar) wordt gecontinueerd. 10

ontwerpen en reproduceren van communicatiemiddelen en de bouw van een website. Hoewel de oprichters op vrijwillige basis en onbezoldigd werken en hoewel de toekomstige leden van de coöperatie de realisatie van de windmolen gezamenlijk gaan betalen, vergen de bovengenoemde voorbereidingen de nodige voorinvestering. Daarom werkt coöperatie BWW momenteel aan voorfinanciering op basis van renteloze leningen, subsidies en sponsoring. Dat alles om zo n 2.800 burgers en bedrijven mede-eigenaar te maken van de eerste coöperatieve windmolen van s-hertogenbosch. Bij financial close (het moment waarop de benodigde leden gewoven zijn) zal coöperatie BWW de door EC073 in de voorfase van het project coöperatieve windmolen gemaakte out of pocket kosten aan EC073 terugbetalen. Coöperatie BWW streeft ernaar bij financial close een revolving fund in het leven te roepen waarin overige voor de voorfinanciering geworven middelen teruggestort kunnen worden. Het fonds zal worden gebruikt voor het initiëren en realiseren van nieuwe projecten voor lokale collectieve opwekking van duurzame energie in s-hertogenbosch door de coöperaties BWW of EC073. Beheer en governance van het revolving fund zullen nader worden uitgewerkt. MAATSCHAPPELIJK RENDEMENT Coöperatieve vereniging BWW wordt bij oplevering van de coöperatieve windmolen lid van NWEA en zal samen met de eigenaren van de overige windmolens op windpark De Rietvelden een gebiedsfonds inrichten waaraan per jaar 0,50 per MWh wordt bijgedragen. Bovendien zal een nader te bepalen deel van het rendement van de coöperatieve windmolen worden besteed aan door de leden te bepalen maatschappelijke, educatieve en/of landschappelijke projecten in de omgeving van de molen. Dit mede met het oog op het realiseren van een zo groot mogelijk maatschappelijk draagvlak. Er wordt ook gewerkt aan een manier om mensen met een kleine portemonnee mede-eigenaar te kunnen laten worden van de eerste coöperatieve windmolen in s-hertogenbosch. Het uitgangspunt is dat álle omwonenden van windpark De Rietvelden dus alle bewoners en bedrijven in het postcoderoosgebied de mogelijkheid moeten hebben om mede-eigenaar te worden van de coöperatieve windmolen Bossche Windmolen West. MAATSCHAPPELIJKE ACCEPTATIE Coöperatieve vereniging Bossche Windmolen West is sinds januari 2017 in gesprek met omwonenden en omliggende bedrijven, met wijk- en bestuursraden, met bewonerscomités, met politieke partijen en met bedrijfsverenigingen om het coöperatief eigendomsmodel Bossche Windmolen Delen toe te lichten en af te stemmen op wensen die worden geuit. Op deze manier wil coöperatie BWW bijdragen aan het vergroten van de maatschappelijke acceptatie van windenergie binnen de gemeentegrenzen van s-hertogenbosch. Coöperatie BWW voert gesprekken met bestuursraad Engelen, met verschillende bewonersgroepen en met de wijkraden rondom windpark De Rietvelden. Daar waar in Engelen het geluid tegen het windpark de boventoon voert, zijn andere betrokkenen zoals wijkraad Boschveld overwegend positief. Door in gesprek te zijn en te blijven met alle betrokkenen over de meerwaarde van het coöperatief eigendomsmodel, over de mogelijkheden om overlast te minimaliseren en om de ruimtelijke kwaliteit te verbeteren, zetten we in op een zo groot mogelijke acceptatie van het windpark De Rietvelden. VOORZIENE ACTIVITEITEN Coöperatieve vereniging Bossche Windmolen West heeft een reeks activiteiten voor ogen die kunnen bijdragen aan het verder vergroten van de maatschappelijke acceptatie van windmolens. Een en ander nader uit te werken in samenwerking met de overige betrokkenen bij de ontwikkeling van windpark De Rietvelden. - Overleg met bestuurs- en wijkraden, bewonerscomités, bedrijfsverenigingen en belangengroeperingen in de omgeving van windpark De Rietvelden; - Presentaties van en discussie over het coöperatief eigendomsmodel van de coöperatieve windmolen aan en met de bestuurs- en wijkraden, bewonerscomités, bedrijfsverenigingen en belangengroepen in de omgeving van windpark De Rietvelden, duurzaamheidsplatforms (MINC, SPARK, BiebDebat, RUW, BDavondeditie, etc.), het College van B&W, de fracties in de gemeenteraad en het ambtelijk apparaat; 11

- Fact Check Avond in sporthal Kruiskamp: een avond met deskundigen die feiten en fictie onderscheiden in de discussie over voor- en nadelen van wind op land; de avond wordt live gestreamd en er kunnen ter plekke en via Twitter vragen worden gesteld; - Open Winddag: op de vier locaties van de windmolens worden heliumballonnen met een doorsnede van 2,5 meter opgelaten en op 125 m hoogte gefixeerd zodat de wijde omgeving de visuele impact van het toekomstig windpark daadwerkelijk kan ervaren. Tegelijkertijd is de windmolen op Treurenburg opengesteld en wordt er ter plekke informatie verschaft. Bovendien zullen er deskundigen met meetapparatuur aanwezig zijn die in de directe omgeving van de windmolen laten zien wat de geluidsniveaus zijn en waardoor deze worden veroorzaakt; - Brainstormsessie Bossche Windmolen Bos: door ons gehoorde bezwaren tegen windpark De Rietvelden zijn al dan niet vermeende overlast door zicht en geluid. De bedrijvigheid op het industrieterrein en de snelweg A59 hebben nu reeds een negatieve invloed op de kwaliteit van de leefomgeving rondom windpark De Rietvelden. Door een deel van het rendement van de Bossche Windmolen West (of heel windpark De Rietvelden) te investeren in natuurontwikkeling in de directe omgeving, kan het windpark beter ingebed worden in het landschap en wordt de kwaliteit van de directe woonomgeving sterk verbeterd. Bovendien kan worden aangehaakt op andere initiatieven zoals het initiatief Jheronimus Bos. Of kan er bijvoorbeeld een samenwerking worden aangegaan met Rijkswaterstaat om geluidschermen te plaatsen langs de A59 die voorzien worden van PV-panelen die aangesloten worden op de aansluiting van de coöperatieve windmolen. Omwonenden worden uitgenodigd om in een brainstormsessie mee te denken over de vergroening van hun woonomgeving en mogelijke activiteiten zoals een milieu-educatief pad, een klimbos of een bosmoestuin; - Bossche Windmolen Delen: In mei 2017 hopen we met de verkoop van Bossche Windmolen Delen aan huishoudens en bedrijven in de omgeving van windpark De Rietvelden te kunnen starten. De boodschap aan 29.000 omringende huishoudens en bedrijven dat zij mede-eigenaar kunnen worden van een van de windmolens op windpark De Rietvelden is een heel sterk argument in het vergroten van de maatschappelijke acceptatie. De lancering van de Bossche Windmolen Delen zal groots worden opgezet en vanwege de beoogde structurering op basis van de postcoderoos landelijke aandacht krijgen. - Openingsfeest: voor alle omwonenden, voor alle mede-eigenaren en voor alle sponsoren (die hebben bijgedragen aan de voorinvestering op de ontwikkeling van het coöperatief eigendomsmodel en marketing) zal er een groot feest worden georganiseerd bij de opening van de eerste coöperatieve windmolen van s- Hertogenbosch. PLANNING (onder voorbehoud en nader uit te werken in overleg met projectpartners en gemeente) maart 2017: - basis website www.bosschewindmolenwest.nl: aanmelden nieuwsbrief - bericht leden EC073 - doorzetten overleg wijkraden, bestuursraad Engelen, bewonerscomités en RIVU; - interview Brabants Dagblad; - werving lening, subsidies en sponsoring t.b.v. voorfinanciering ontwikkeling informatiememorandum en marketing Bossche Windmolen Delen; - communicatie via nieuwsbrieven, website en sociale media. april 2017: - bouw website - uitwerken informatiememorandum - opzetten operationele organisatie - inrichten CRM - communicatie via nieuwsbrieven, website en sociale media. mei 2017: - coöperatief eigendomsmodel klaar, doelcoöperatie en organisatie operationeel; - perspresentatie eerste postcodewindmolen ter wereld: Bossche Windmolen West; - lancering nieuwe website en CRM; start verkoop Bossche Windmolen Delen; 12

- Fact Check Avond Bossche Wind op ntb locatie. juni 2017: - Open Winddag september 2017: - eerste inschatting aantal leden coöperatie BWW. december 2017: - Go / No Go Regeling Verlaagd Tarief (postcoderoosregeling); - bij No Go: coöperatieve windmolen onder vergelijkbare condities op basis van SDE+ regeling. maart 2018: - Financial Close: sluiting verkoop Bossche Windmolen Delen. voorjaar 2019: - oplevering Bossche Windmolen West. COMMUNICATIEMIDDELEN Fase 1 (januari april 2017): - bouw voorlopige website BWW; - persbericht: BWW doet mee met windpark De Rietvelden; volg ons via Twitter, Facebook, nieuwsbrief; - nieuwsbrief geïnteresseerden BWW; - sociale media: Twitter en Facebook; - deelname aan gesprekken wijk- en bestuursraden, bewonerscomités, etc. Fase 2 (mei december 2017): - nieuwe website www.bosschewindmolenwest.nl in de lucht; - persbericht: BWW start verkoop Bossche Windmolen delen; - nieuwsbrieven: voor BWW geïnteresseerden en gezamenlijk met windpark De Rietvelden; - huis aan huis folder in gebied postcoderoos: 29.000 huishoudens; - informatiebrochure en memorandum met specifieke informatie over coöperatief eigendom BWD; - inkoop advertenties en advertorials (TV073, Boschtion, BrabantsDagblad); - sociale media; - postercampagne. 13